zouken. Van de opvarenden werden slechts 10
man gered. De bemanning wordt op 3 a 400
man geschat.
Uit Antwerpen.
De N.R.Crt. ontvangt van een part. bericht
gever een interessant telegram omtrent de toestand
te Antwerpen, waaraan we het volgende ont-
leenen
Een Donderdagmiddag uit Antwerpen vei-
trokken Nederlander deelt mede dat te Antwerpen
zich op het oogenblik niet meer dan eenige
honderden Dnitsche landstormsoldaten bevinden.
De staf is met de troepen Woensdagnacht in
allerijl naar het Zuiden vertrokken. In ver
schillende forten staat het Belgische geschut
oubeheerd. Ook het Dnitsche spoorwegpersoneel
dat zich de laatste dagen met het herstellen van
bruggen en spoorlijnen bezig hield is plotseling
vertrokken. Vele gewonden komen te Antwerpen
aan. Van de Lieve Vrouwentoren wappert de
Belgische vlag. Wie deze heeft geheschen is
niet bekend. Een Dnitsche officier, die hierop
opmerkzaam werd gemaakt, gaf ten antwoord
dat er andere dingen zijn waarmee de Duitschers
zich hebben bezig te houden. Onder de soldaten
heerscht een gedrukte stemming. Tal van rij
wielen worden in de straten gerequireerd om
in dienst van de vertrokken troepen te worden
gesteld. Duizenden vluchtelingen komen naar
Antwerpen terug.
De Belgische Vluohtelingen.
Slechts zeer langzaam beginnen de Belgische
uitgewekenen naar hun vaderland terug te keeren
en het zal nog weken en weken duren eer de
nu overbevolkte plaatsen van ons land eenig-
zins ontlast zijn. Door de regeering wordt al
mogelijke gedaan om deze plaatsen te ontlasten
van den zwaren druk, die ze eensklaps te dragen
kregen. In Bergen op Zoom zijn thans op
Plein 13 en op het terrein Kijk in de Pot tent
kampen opgeslagen, die onder militair toezicht
staan. In de stad zelf is het dan ook vrij wat
minder rumoerig geworden dan een week ge
leden. Bergen op Zoom had des morgens wel
het aanzien van Londen met de talrijke zich
in de straten bewegende automobielen, vracht
auto's, rij- en voertuigen en de daardoor heen
krioelende menschenmenigte. De winkels, vooral
die in levensmiddelen, werden letterlijk bestormd
en in vele zaken kwamen handen te kort om
de menschen te helpen en voor vele winkels
was een militaire post te paard geplaatst om
de orde te kunnen bewaren.
's Middags en 's avonds had de stad het
aanzien van Brussel of Amsterdam op zijn Zon
dags, tenminste als men zich al de ellende wilde
verbergen die zich voordeed. De winkeliers in
Bergen op Zoom hebben dan ook de laatste
weken beste zaken gedaan die heel wat vergoed
hebben van de schade door de financieele crisis
geleden. Maar om op de vluchtelingenkampen
terug te komen. Deze zijn opgeslagen van teuten
en hebben het aanzien van een regelmatig ge
bouwd dorp. Electrisch licht is aangebracht en
voor waterleiding is eveneens gezorgd. Alles is
militair geregeld, 's Morgens wordt reveille en
's avonds de taptoe geblazen.
Ook in verschillende plaatsen in Zeeuwsch-
Vlaanderen worden dergelijke maatregelen ge-
nomeu en wordt alles gedaan om de menschen
zoo goed mogelijk te verzorgen.
Van regeeringswege is een onderzoek ingesteld
naar de toestand te Antwerpen en een regeerings-
commissie heeft een onderhoud gehad met het
Duitsche bestuur omtrent de terugkeer der
vluchtelingen. Het resultaat van dit onderhoud
achten we reeds bekend genoeg. Zondagavond
werden de vluchtelingen hier te plaatse toege
sproken door den heer burgemeester en werd
namens de Nederlandsche regeering den raad
gegeven om zoo spoedig mogelijk terug te keeren.
Het Duitsche bestuur waarborgde de rust en
de veiligheid van de inwoners van Antwerpen,
terwijl de Nederlandsche regeering voor gratis
reisgelegenheid zou zorgen. Aan het verzoek om
zich op te geven voor terugkeer werd slechts
door een zestal menschen gehoor gegeven. Van
hen die in particuliere pensions verblijf hielden
óp eigen kosten, zijn echter meerderen terugge
keerd. Ook uit audere plaatsen heeft thans ge
leidelijk terugkeer plaats, hoewel het niet
bizouder hard loopt. De vrees voor eventueel
plaats kunnende grijpen ongeregeldheden, waarvan
de geheele bevolking de dupe zou kunnen
worden, is zoo groot, dat men het verblijf in
Nederland, al zij het onder eenigszins moeilijke
omstandigheden verkieslijker acht dan dat gevaar.
Ook is men van verschillende zijde overtuigd
dat vandaag of morgen, in ieder geval binnen
niet al te langan tijd de krijgskansen zullen
keeren, terwijl dan de mogelijkheid zou bestaan
dat Antwerpen zich aan een bombardement van
de bondgenooten zou blootstellen.
Dit een en ander zijn de oorzaken dat zij
die niet beslist door hun zaken of betrekkingen
gedwongen worden tot terugkeer er voor terug
deinzen. Blijft de toestand echter kalm dan
is te voorzien dat binnen enkele dagen meerderen
tot terugkeer zullen besluiten. Morgen en Maandag
loopen van Bergen op Zoom weer gratis treinen
naar Antwerpen. Hier verblijvende vreemdelin
gen die hiervan gebruik wenschen te maken
moeten zich bij het comité, dat zetelt in het
gebouw Non Semper aanmelden. Het comité
deelde deze week mede, dat vermoedelijk na
a.s. Maandag geen gratis voedsel zal worden
uitgereikt. Dit lijkt wel een eenigszins harde
maatregel, doch de vluchtelingen moeten niet
vergeten, dat in eigen kring ook zeer veel ar
moede en ellende, ontstaan door den oorlog,
gelenigd moet worden en men eigen landge-
nooten niet kan laten achterstaan bij vreemden.
De vluchtelingen zijn hier en overal met de
meeste hartelijkheid ontvangen en zooveel moge
lijk is gedaan om hun ellende te verzachten en
om hen onderdak en voedsel te bezorgen, wat
ook door hen ten hoogste is gewaardeerd, doch
men vergete niet dat Nederland, met een bevol
king van nog geen 6 millioen inwoners plotseling
voor IV2 millioen menschen kreeg te zorgen,
dat is op iedere 4 inwoners 1. Deze last mag
niet gedragen blijven, ten koste van eigen be
staan. Weliswaar worden overal in het buiten
land inschrijvingen geopend ten bate van het
Nederlandsche vluchtelingen-comité, doch het
reuzenaandeel der kosten zal natuurlijk wel uit
eigen zak moeten komen.
Uit Engeland is voor het provinciaal co
mité voor vluchtelingen in Zeeland een bedrag
van 200 beschikbaar gesteld.
Ook in Denemarken en in Noord-Amerika
worden inzamelingen voor dit doel gehóuden.
Het steuncomité te Woudrichem verzoekt op
neming van onderstaande
De regeering bereidt zich voor om aan hen
die kosten maakten voor de uitgewekenen, de
uitgaven te vergoeden. Het bedrag, dat ieder
ten goede zal komen, zal in den regel slechts
gering zijn. Het gemis ervan zal meestal geen
noemenswaardig bedrag brengen. De beheerschers
der schatkist zullen het stellig waardeeren, zoo
de zeer vele kleine vorderingen niet worden
geïnd. Het steuncomité te Woudrichem nam
reeds het besluit in zijn kring in dien zin
werkzaam te zijn en hoopt op de aanbeveling
in de vaderlandsche pers, met het doel hetzelf
de te bereiken in het geheele land.
Het grootste getal vluchtelingen uit België,
dat te Yerseke vertoefd heeft, bedroeg 1073.
Ongeveer 300 worden van gemeentewege ge-
gevoed en onderdak gebracht, doch vele burgers
bieden daarbij liefderijk op verschillende wijze
hulp. De rest voorzien zelf in hun onderhoud
en hebben kamers afgehuurd. Eenigen zijn naar
Antwerpen teruggekeerd, doch de trek is nog
niet groot.
De vrees voor den Dutsch zit er te diep in.
De geinterneerde Belgische militairen zijn
thans reeds ten getale vau 30.000 in verschillende
daarvoor ingerichte kampen ondergebracht. £ijna
alle tentkampen zijn hiervoor in beslag gendmen.
Aan de officieren is op hun eerewoord vrijheid
van beweging toegestaan. Over het algemeen
schikken de Belgen zich goed in hun gedwongen
rust. In Harderwijk trachtten eeu negental te
ontvluchten. Ze werden in een naburige plaats
aangehouden. Hun plan was om te Rotterdam
of Amsterdam scheepsgelegenheid te vinden naar
Engeland, om zich vandaar weer naar Frankrijk
te begeven om te kunnen vechten tegen den
Duitscher. Vele vluchtelingen bezoeken de inter-
neeringskampen om te trachten familieleden te
vinden onder de militairen. Vaak hebben roe
rende ontmoetingen plaats als een vrouw haar
man of een moeder haar zoon weervindt. -
De Duitsche burgerlijke gouverneur van
Antwerpen.
De Hamburgsche senator Stranders, die naar
België is vertrokken om den post van burger
lijk gouverneur van Antwerpen op zich te nemen,
is een koopman, lid van de firma Hansing Co.
die vooral handel drijft op Zanzibar en Oosl-AfHka.
De heer Stranders is langen tijd zelf in Oost-
Afrika geweest.
Iemand, die hem persoonlijk kent, deelt' ons
mee, dat de heer Stranders is een flink, knap
koopman, een kalm en bezadigd mensch. Bij is
ongeveer 60 jaar oud.
Men meldt uit Tilburg aan het Hllld.
Wanneer het uitvoerverbod door Engeland
van wol, sajet enz. gehandhaafd blijft, zullen
de fabrieken van wollen stoffen alhier binnen
niet te langen tijd, bijv. 4 h 6 weken, wegens
gebrek aan grondstoffen moeten worden stop
gezet.
Een voorstel van de groot-industrieelen, om
het verbod op te heffen ouder voorwaarde, dat
van hier niets aan het buitenland, met name
Duitschland, zal worden afgeleverd, is bij de
Engelsche regeering in behandeling gegeven.
We eten nu „oorlogsbrood" 1 Meer popu
lair „half-om-half". 't Is tarwebrood, gebakken
uit half bloem en half ongebuild tarwemeel.
Vooral versch valt bij gezonden eetlust de
smaak genoeg mee. Maar is het wel voedzaam
Ook in dat opzicht kan de arts H. Beekhuis
te Bolsward de consumenten geruststellen. Het
is, zegt hij, niet alleen zeer voedzaam, doch
tevens zeer goed voor de gezondheid. In vredes
tijd wordt menigeen juist dht brood aangeraden
door zijn dokter, omdat dergelijk brood naast
goede voedingswaarde ook de eigenschap bezit
het gebruik van allerlei laxeermiddelen, door
vele menschen dagelijks genomen, meestal over
bodig te maken.
Voor zieken is het iets anders. Voor hen is
ook nog wel wittebrood, uitsluitend van bloem
gebakken, bij den bakker te verkrijgen, als de
dokter het voorschrijft.
Duitsche en Engelsohe haat.
De Duitscher haat den Eugelschman meer
dan iemand anders de Engelsche „wederliefde"
is echter van gelijke soort. De Engelsche bloem-
kweekers hebben alle Duitsche benamingen van
hun rozen geschrapt en vragen nu aan de Na
tionale Rozen-vereeniging om goede Engelsche
namen er voor in de plaats te willen geven.
Van onze berichtgevers.
ST-ANNALAND. Ter ondersteuning van de
Belgische vluchtelingen, die ten getale van 257
in de meestoof „de Eensgezindheid" alhier onde»
dak zijn gebracht, is door de ingezetenen inge
schreven voor f 703,91. Bovendien werden een
groot aantal dekens, matrassen, stoelen en huis
houdelijke voorwerpen gegeven, benevens een
zeer groote hoeveelheid aardappelen enz.
IEKSEKE. Donderdag heeft het eerste huwe
lijk het nieuwe gemeentehuis plaats gehad.
OUD-VOSSEMEER. Als bijzonderheid mag
wel vermeld worden, dat in den Kerkepolder
onder deze gemeente een kavel met erwten rijk
in bloei staat, zoo rijk als een veld in den
zomer mag gewenscht wordenreeds peulen
worden er ook gevonden. Voor groenbemesting
zal het omgeploegd worden.
Een der Antwerpsche vluchtelingen heeft
een fraaie penteekening gemaakt van ons dorps
wapen en als herinnering aan de uitgewekenen
het wapen van Antwerpen daarbij geteekend.
Het zal op het Gemeentehuis worden bewaard.
Het aantal teruggekeerde vluchtelingen
van hier is niet groot, men wil gaarne eerst
de kat eens uit den boom kijken. Een groot
getal der in de O. L. School geborgenen komt
uit Lier en dat schijnt nog al geteisterd. Eén
der Belgische gezinnen is hier met een meisje
vermeerderd.
POORTVLIET. In de raadsvergadering van
20 Oct. jl. werd na vaststelling der notulen
en na voorlezing der ingekomen stukken, de
begrooting voor het dienstjaar 1915 vastgesteld
op f 15161,795 in ontvang en uitgaaf.
Daar de Raad zich op het standpunt heeft
gesteld om aan de gemeente-ambtenaren geen
gratificaties toe te kennen voor het verrichten
van buitengewone werkzaamheden tijdens de
mobilisatie, werd op het verzoek van den tele
foonhouder, dhr. van Westeabrugge en den
telegrambesteller, dhr. van Splunter, om een
vergoeding voornamelijk voor de vier eerste
dagen en nachten onafgebroken, diensten, bij deze
mobilisatie afwijzend beschikt.
Ten slotte werd goedgekeurd het plan van
het buizennet der waterleiding in de kom der
gemeente.
SCHERPENISSE. Van de vluchtelingen die
vooral onder dak gebracht zijn in de openbare
en eenige in particuliere gebouwen zijn er velen
die reeds huiswaarts gekeerd zijn. Een inwoner
alhier ging met een vluchteling die hij onderdak
genomen had en te Moerbeke woonde een onder
zoek instellen naar diens boerenbedrijf, waaruit
bleek dat de ramen stuk waren, doch dat al zijn
vee er nog aanwezig was. Hij is inmiddels ook
vertrokken.
Tengevolge van de lage waterstand konden
verscheidene schepen die alhier in de vaargeul
lagen en afgeladen waren met bieten niet ver
trekken. Een schip dat binnenkwam kon daar
door ook niet voor den wal komen. Met vereende
krachten begonnen vele schippers met schop en
spade op het moeilijke punt de vaargeul te
verbreeden, met dat gevolg dat ze elkander
toen konden passeeren.
8TAVEN1SSE. In de Woensdagmorgen alhier
gehouden gemeenteraadsvergadering werd be
handeld en vastgesteld met 4 tegen 3 stemmen
de volgende motie, ingediend door de raads
leden de h.h. A. J. Verstraate en C. L. Dorst,
aldus luidende
„De Raad, heden bijeen, spreekt den wensch
uit dat de Burgemeester zijn werkelijk verblijf
steeds binnen de gemeente heeft en besluit deze
motie ter kennis te brengen van Z.Exc. den
Min. van Binnenl. Zaken en aan den Commis
saris der Koningin en gaat over tot de orde
van den dag".
Aan de orde kwamen de volgende zaken.
Ingekomen een schrijven betreffende de af
schaffing der kermis te Poortvlietgoedkeuring
van het raadsbesluit inzake de verlenging van
den ontruimingstermijn van de onbewoonbaar
verklaarde woning C. Plansoeneen uitspraak
van H. H. Gedep. Staten in zake een bezwaar
schrift tegen den H. O. van J. Neele eu een
brief van het Waterleiding-Comité te Tholen,
waarbij ter goedkeuring werd ingezonden een
plan voor het buizennet. Omtrent dit punt ont
spon zich een zeer uitgebreide discussie, die in
persoonlijkheden verliep en welke discussie voor
den voorzitter een aanleiding was om de ver
gadering te sluiten, waardoor dit punt, evenals
de andere vele zaken der agenda, niet kon
worden afgehandeld.
Van de 124 vluchtelingen, die de laatste
dagen alhier in de scholen of bij particulieren
een onderdak gevonden hebben, zijn er thans
eenige vertrokken, terwijl er minstens vele gereed
staan om met de eerste gelegenheid de beste
te vertrekken.
Naar men verneemt zal er a.s. Zondag
alhier door een Belgisch R. K. geestelijke eeu
predikbeurt voor de vluchtelingen in de Bewaar
school worden gehouden.
Door het plaatselijk Bemiddelingsbureau
voor voedervoorzieuing alhier, beslaande uit het
Bestuur van „de Toekomst" en de voorzitters
en secretarissen van de beide Kunstmeststoffen-
vereenigingen alhier, in het leven geroepen door
de Z. M. v. L. en V., is besloten per request
Z. Exc. den Minister van L., N. en H. te ver
roeken, voor deze gemeente afwijkende bepalingen
te maken inzake het alhier te bakken brood,
daar volgens de verklaringen van de bakkers
en van den molenaar, de minder goede kwali
teit der tarwe het niet mogelijk maakt er eenigs
zins tamelijk eetbaar brood van te bakken.
Tevens is besloten te trachten opgave te krijgen
van de benoodigde hoeveelheid verschillende
hulpmeststoffen in het a.s. voorjaar.
THOLEN. In de etalage-kast van de firma
Pot is een waterverfteekening geëtailleerd voor
stellende de ontvangst van de Belgische vluch
telingen aan het Thoolsche veer. Dit werkstuk
stelt voor de Thoolsche stedemaagd met een
paar schildknapen, die, omringd door Thoolsche
vrouwen en meisjes, brood aan de vluch
telingen aanbiedend, dezen ontvangt.
De teekening is vervaardigd door den heer
Kas van Autwerpen, die hier ter stede vertoeft
en is opgedragen aan de gemeente Tholen. Naar
men ons mededeelde, is de heer K. ook op
audere wijze nuttig werkzaam geweest in onze
gemeente en heeft bij een onzer ingezetenen
een schoorsteenbeschildering aangebracht, met
de wapens van alle gemeenten op ons eiland
eu vau St.-Philipsland. Het werk ziet er uiterst
keurig uit.
Mochten ook andere ingezetenen van deze
zeldzame gelegenheid gebruik willen maken, dan
haasten zij zich, daar het vertrek spoedig kan
plaats hebben.
Aan het bureau van ons blad zijn nadere
inlichtingen te bekomen.
Gemengd N i e ti w s.
Te veel en te weinig.
Wat men te veel hoort.
De tijden zijn slecht. Er is niets te doen.
Alles gaat verkeerd. Er is geen cent te verdienen.
Het geeft toch niets, wat je ook probeert. Wij
moeten betere tijden afwachten, 't Is nu niets
gedaan. Er is overal slapte. Geen werk aan den
winkel. De menschen zijn allemaal even bang
om zaken te doen. (Enz. enz. Iedereen kan naar
eigen believen deze jammerklachten aanvullen.
Zij zijn als algemeene uitingen onwaar en een
flink zakenman onwaardig.)
Wat men te weinig hoort.
Er is voor eeu stevig werker ook nu aardig
wat te doen. Het resultaat kost wat meer moeite,
maar dat moet men er voor over hebben. Niet
alle menschen zijn kop- of koopschuw geworden
de kunst is de goeden er uit te pikken. Er ia
niet overal slapteer zijn plekjes troebel water,
waar zich best visschen laat. Nood leert bidden....
om nog meer doorzettingsvermogen, geduld,
volharding. Frisch er op uit trekken, alsof er
geen wolkje aan de lucht is, dat is het beste
recept. Geen zorgen voor morgen, maar vandaag
binnenhalen wat heden te oogsten valt. En
goeden moed houden. Er ziju bedrukte gezichten
genoeghet werk is de beste troost, ook als
de toestand nog slechter worden moest 1
ONDERWIJS.
Benoemd tot tijdelijk onderwijzeres te
Stavenisss mej, M. J. Fluijt van Sirjansland.
Kerknieuws.
Ierseke. Zondagavond nam. Ds. Akkerhuis, die
naar Slees wijk vertrekt afscheid van zjjn gemeente
Ger. Kerk, met een rede naar aanleiding van 1 Petr.
6:11 en 12. Na den dienst werd hij toegesproken
vanwege den Kerkeraad door den ouderling A. M.
Steketee, vanwege de classis Goes door Ds. Pontier 1
van Kruiningen consulent, vanwege het personeel
der Chr. school door het hoofd den heer W. Bruin
zeel en als vriend door Ds. J. Kgne N. H. Pred. al-
bier. Zeer aangedaan bedankte de vertrekkende leeraar
al die sprekers voor hun goede wenschen.
De gemeente zoug hem staande Ps. 1X1:4 toe.
PREDIKBEURTEN.
THOLEN.
Ned. Herv.Kerk. Zie afzonderlijk gedruktkerkbriefje.
Ned. Protestantenbond Afd. Tholen
GEEN DIENST.
Oer. kerk voorm. 9.30, nam. 2 uur en 'a avonds
6 uur leeskerk.
Geref. Gem. voorm. 9,30, nam. 2 en 's avonds
3 uur leeskerk.
POORTVLIET.
tied. Herv. kerk, voorm. 9.30 en nam. 2 uur
ds. Klomp.
Geref. kerk, voorm. 9.30, nam. 2 uur de heer
de Graaff, 's avonds 6 uur leeskerk.
SCHERPENISSE.
Ned. Herv, kerk, voorm. 9.30 en nam. 2 uur
ds. Steenbeek. Voorm. Voorbereiding H. Avondmaal.
Geref. kerk, voorm. 9.30, nam. 2 en 5.30 uur
leeskerk.
ST-MAARTENSDIJK.
Ned. Herv. kerk, voorm. 9,30 en 2 uur ds.
Broekers,
Oud. Geref. kerk, voorm. 9.30, nam. 2 en 5.30
leeskerk.
STAVENISSE.
Ned. Herv. kerk, voorm. 9.30 en 's avonds 6 uur
Ds. Kamsteeg.
Oud Geref. gem. voorm. 9.30, nam. 2 en's avonds
5.30 uur leeskerk.
ST-ANNALAND.
Ned. Herv. kerk, voorm. 9.30 ds. Van Asch van
Oud-Voisemeer, nam. 2 uur leeskerk.
Geref. kerk, voorm. 9.30, nam. 2 en 5 uur
leeskerk.
OUD-VOSSEMEER.
Ned. Herv. Kerk, voorm. 9.30 en nam. 2 uur
ds. P. de Looze van Waarden.
Geref. kerk, voorm. 9.30, nam. 2 nur ds. De
Brugn, en 's avonds 5,30 uur leeskerk.
IERSEKE.
Ned. Herv. kerk, voorm. 9.30 en nam. 2 uur
ds. Kgne. Collecte voor de uit- en inwendige zending.
Geref. Kerk, voorm. 9,30 nam. 2 en 's avonds
6 uur lezen.
Chr. Ev. Gem. Voorm., nam. en 's avonds
Ds. Bromet.
Oud Ger. Gem. voorm., nam. en 'e avonds 6 uur
de heer Overduin.
Burgerlijke Stand.
Gemeente THOLEN van 1016 October 1914.
GeborenFrancina, dv. J. Beukelaar eu
M. Anthonisse. Maria Isabelle, dv. F. B. Jansen»
en E. M. van Bouwel te Stabrouck (België.)
Gemeente IERSEKE 16-22 Oct. 1914.
Gehuwd Willem van der Endt 19 j. jm,
en Johanna Jacomina Dijkwel.
