weettilafl, piiji aai de lelasp iai oeMelt, lanflbonv, m.
No. 1540
Woensdag 30 September 1914.
Een en dertigste jaargang.
EN
DE OORLOG.
IERSEKSCHE
THOOLSGHE COURANT
Dit blad verschijnt voorloopig eiken Woensdag en Zaterdag.
Prijs per kwartaal f 0,65 met Geïllustreerd Zondagsblad f 1.025, franco
per post fl,10. Voor het buitenland 90 cents, zonder geïll. Zondagsblad.
Ingszonden stukken, enz. worden aiterlijk op DONDERDAGAVOND ingewacht aan het
bureau te T k o I e n of vóór DONDERDAGMIDDAG bi) onzen medewerker te lerseke.
UITGAVE:
Firma J. M. C. POT, THOLEN.
Teler. Interc. 16.
Advertentiënvan 1 tot 4 regels 40 centsiedere regel meer
10 centsgrooter letters naar plaatsruimte.
Elke advertentie, 3 maal ter plaatsing opgegeven, wordt slechts
2 maal in rekening gebracht. Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering.
Publicatie ii.
De Burgemeester rau Tholen waarschuwt
de Burgerij dezer gemeente, op verzoek van
den 8lellingcommaudaut te Hellevoetsluis, even
tueel aangespoelde mijneD niet aan te raken
voor dat technisch personeel aanwezig is.
Tholen, den 26 September 1914.
De Burgemeester van Tholen maakt, naar
aanleiding van een ontvangen schrijven van den
Commissaris der Koningin in Zeeland, aan jaeht-
aktehouders bekend, dat iti verband met de
bijzonder tijdsomstandigheden door den Minister
van Binnenlandsche Zaken in overleg met zijn
ambtgenoot van Financiën besloten is, dat te
zijner tijd de teruggave zal worden overwogen
van de recognitie van die jachtakten, waarvan
geen of slechts weinig gebruikt gemaakt is
kunnen worden, doch uitsluitend aan die personen,
die hunne akte voor 1 Ootober a.s. bij den
Burgemeester banner woonplaats hebben inge
leverd.
De betaalde zegelgelden znllen echter niet
kannen worden teraggegeven
Tholen, den 26 September 1914.
De Burgemeester voornoemd,
M. G. VAN STAPELE.
Reeds twee maanden donderen de kanonnen,
knetteren de geweren en wordt dood en ver
derf gezaaid onder de menschen. Twee maanden
reeds is het geleden dat de vreeselijke strijd een
aanvang nam, dat het verschrikkelijk gebeuren
waarvoor reeds tientallen jaren gevreesd werd
eindelijk een niet meer te keerende gebeurtenis
was geworden en het menschdom huiverde van
verschrikking, want overal en algemeen werd,
begrepen dat de oorlog een niet te overziene
ramp zon worden voor gansch Europa, dat een
niet te schatten verwoesting en een niet te
beschrijven verschrikking over de menschen
zou worden uitgestort. Een uit menig geprangd
hart steeg een bee op naar den hemelO, God,
laat deze drinkbeker van ons voorbijgaan I De
vredesapostelen trilde* van ontzetting dat on
danks alles wat de laatste jaren in het belang
en behoud van den vrede was gedaan, toch de
oorlog was gekomen, dat ondanks alle wereld
en vredescongressen, ondanks het groutsche
Vredespaleis aan welks totstandkoming alle
natiën eendrachtig samenwerkten, toch de groote
wereldramp niet kon voorkomen worden.
De wereldramp!! Jal In eeuwen en eeuwen
is niet voorgevallen wat thans is gebeurd, de
gevolgen der Fransche revolutie en de onder-
drukking van Napoleon veroorzaakten niet zoo
veel leed als thans reeds is veroorzaakt. Want
al wat wetenschap en kunst konden doen tot
verbetering van machineriën, alle moderne tech
niek, is in dienst gesteld van de fabricatie van
vernielingswerktuigen. Kanonnen, modern geschat
projectielen vau vernielender uitwerkiDg dan
men ooit had kunnen denken, dat vervaardigd
konden worden, zijn toegepast in dezen oorlog.
Projectielen en bommen zijn gebruikt waarvan
de uitwerking verschrikkelijk was. Projectielen
met doodende gassen, projectiels met kunstig
ingewikkelde machineriën, die er voor zorgden
dat de vernieling die moet worden veroorzaakt,
precies op tijd plaats had. Granaat-kartetsen
die de dikste cementen en betonnen mnren
doorboorden als waren ze van een dun blaadje
papier. Granaten die geheele artillerie batterijen,
met een, twee, drie schoten geheel vernietigden,
die, barstend boven de vijandelijke atdeelingen,
tientallen menschen in één oogenblik in de
eeuwigheid slingerden en andere tientallen voor
hun geheele leven verminkten. Torpedo's die
ook weer van een kunstige machinerie voorzien,
operaties op tijd den ondergang veroorzaakte
van de met honderden menschen geladen
reuzenkrnisers. En al dit verschrikkelijke,
moderne oorlogsmateriaal moet dienen tot
de bestrijding der tegen elkaar optrekkende
pachten, moet dienstig worden gemaakt tot de
vernieling van de legers der oorlogvoerenden en
als ware dit nog niet genoeg, worden ook nog
eeuwenoude werken van kunst en beschaving,
monumenten nit een grootsch verleden; worden
ook nog gansche dorpen en steden vernield, uit
naam der beschaving en in naam van het recht.
Reeds twee maanden! En hoe lang nog
In bijna geen enkele oorlog zijn de veldsla
gen zoo verschrikkelijk en van zulk een langen
dnur geweest. De slag aan de Aisne duurt nu
reeds 18 dagen aan een stak, zonder dat een
beide partijen eenig noemenswaardig succes heeft.
HetFranschecommuniquévan 27 September deelt
mede dat de Duilschers de geallieerden over het
geheele front aanvielen met ongehoorde hevig
heid, zoowel des nachts als des daags, pogende
de linies der gezamenlijke legers te verbreken.
In dit comminiqué wordt verondersteld dat van
allerhoogste zijde bevel was gegeven om den
slag tot iederen prijs tot een voor de Duitschers
gunstig einde te brengen. De aanvallers slaagden
hierin echter niet en de Franschen namen een
vaandel eenige kanonnen en krijgsgevangenen.
Bizouder nieuws wordt echter van geen van
beide zijden bericht. Alleen kannen we dus
constateeren dat er hevig gevochten wordt en
dat ook weet in deze veldslag duizenden en dui
zenden slachtoffers gemaakt worden, daar van
beide zijden met ongekende hevigheid wordt
gevochten.
Mededeelingen van het Fransche gezantschap
in den Haag bevatten eveneens niets bizondera en
beataaD nit herhalingen van het reeds vermelde.
Bij onze Zuiderburen wordt hier en daar ook
weer hevig gevochten en men vreest dat de
belegering van Antwerpen toch nog zal door
gaan. Uit Gent wordt bericht dat in geheel
België belangrijke krijgsbewegingen plaatshebben.
Te Quadrecht en te Oordere werden de Duitschars
door Belgische troepen tegengehouden. Te Brussel
passeeren dagelijks lange rijen automobielen.
Het Dnitsche leger legt een verbazende be
drijvigheid aan den dag. Naar het gebied ten
zuiden en ten oosten van Antwerpen worden
enorme troepentransporten nit Aken aangevoerd,
terwijl het zware belegeringsgeschut eveneens is
aangekomen en met spoed tegen de Zuidelijke
forten wordt opgesteld. Aan de Oostzijde wordeD
dc zware Oostenrijksche mortieren opgesteld en
verschansingen opgeworpen.
Ook van Belgische zijde wordt met spoed aan
de laatste versterkingen gewerkt. Het verdedi-
gingsleger van Antwerpen bestaat uit ongeveer
150.000 man. Te Antwerpen is ook weer een
Taube-vliegmachine verschenen, waarop met het
geschut der forten geschoten werd. Het lucht-
schip wierp 8 bommen, die, daar ze in een wei
land terecht kwameD, geen schade aanrichtten.
Een Zeppelin bracht van Brussel uit een bezoek
aan Gent en Brugge en wierp ook bommen op
verschillende plaatsen. Mechelen wordt weer ge
bombardeerd door de Duitschers en in de nabij
heid dezer plaats worden weder verwoede
gevechten geleverd. Volgens berichten van vluch
telingen moet de halve stad in brand staan.
Ook in de nabijheid van Dendermonde kwam
het tot een bloedig treffen.
Een Eugelsch blad deelt mede dat onder de
Dnitsche troepen in de nabijheid van Antwerpen
een typhus-epidemie is uitgebroken.
Ook van het Oostelijk oorlogstooneel is bijna
niets te vermelden. Daar schijnen dus ook geen
bizouderheden te hebben plaats gehad en is
vermoedelijk een periode van rust ingetreden.
Ter zee gebeurden geen noemenswaardige feiten.
Krupp hard aan 't werk.
Te Edinburg is een Schotsche vrouw terug
gekomen, die te Essen eenigen tijd bij vrienden
doorbracht en pas Dnitschland mocht verlaten
Zij verklaarde aldaar zeer hoffelijk te zijn be-,
handeld, enkel moest zij zich op bepaalde tijden
bij de politie aanmelden.
Volgens haar zeggen wordt er in de Krupp-
fabrieken koortsachtig haastig gewerkt, uitsluitend
voor de vervaardiging van wapenen en munitie.
I 46,000 werklieden ziju ononderbroken aan deD
arbeid. De voeding is er overvloedig. Sommige
levensmiddelen, te voren ingevoerd, zijn thans
goedkooper dan véér den oorlog.
Naar beweerd wordt, wemelt het in Essen
van buitenlandsche spionnen. Op één dag werden
niet minder dan viertien Russen doodgeschoten.
Zij waren als vrouwen verkleed, een zelfs
als non.
Vierduizend Dnitsche gewonden worden te
Essen verpleegd.
Langdurige veldslagen.
Na de slag Ban de Aisne reeds 18 dagen
duurt is een vergelijking met andere langdurige
veldslagen uit den jongsten grooten oorlog tus-
schen Rusland en Japan wel ter plaatse.
De drie voornaamste veldslagen tijdens den
veldtocht in Mandsjoerije duurden
Liao-yang 11 dagen (25 Aug.—4 Sept.);
8ha-ho 7 dagen (8 Oct.14 Oct.). Moekden
22 dagen (19 Febr.12 Maart).
Het beleg van Port-Arthur begon op 26 Mei
en eindigde op 1 Januari. De gansche Russisch-
Japansche veldtocht duurde ongeveer 16 maanden.
De 42 c.M. kanonnen.
Een interessante beschrijving van de wijze,
waarop de bekende 42 c.M. kanonnen der
Dnitschers vervoerd worden, geeft een van de
correspondenten van de „Times". Van iemand,
die het vervoer van een tweetal kanonnen uit
Frankrijk naar Brnssel gezien heeft, vernam
genoemde correspondent het volgendeDe ka
nonnen bestaan uit vier stukken, die door drie
machines getrokken worden. Bovendien zijn
er nog een twaalftal machines beschikbaar om
het geschut heuvels en hoogten op te trekken.
Eenige soldaten belast met het vervoer van
de „dikke loeder", zooals de Duitschers de
kanonnen zelf noemen, vertelde de zegsman
van den correspondent, dat zij van Maubeuge
gekomen waren en over Mauage en Nivelles
met hun vrachtje naar Brussel moesten.
Dit schijnt juist te zijn, want de zegsman
zag de kanonnen eenige dagen later, op den
21en September, weer even ten Noorden van
Waterloo.
De correspondent meent, dat de kanonnen
bestemd zijn om in de eerste plaats het sterke
fort Peurs in de nabijheid van Antwerpen te
bombardeeren.
De kapitein van Köpenick.
Toen de oorlog begon kon schoenmaker Voigt
het niet langer uithouden in zijn woonplaats
in Thiiringen. Hij moest zijn militair talent in
dienst van het vaderland stellen. Hij maakt den
oorlog echter niet mede in zijn indertijd ietwat
gewelddadig veroverde waardigheid van kapitein.
De militaire overheid gaf hem den wenk, dat
hij bij zijn leest moest blijven en stelde hem
aan in de militaire werkplaatsen te Erfnrt, waar
hij na voor een van de vlijtigste arbeiders doorgaat
BINNENLAND.
Bij Kon. Besluit is tot gezworene van den
polder Oude te St-Philipsland benoemd, de heer
I. Hage aldaar.
Tot Dijkgraaf van het Waterschap St-Maar-
tensdijk de heer A. Geluk te St-Maartensdijk.
Van onze berichtgevers.
ST-MAARTENSDIJK. Twee schepen die door
de eigenaars alhier en te St-Annaland woonachtig,
bij het uitbreken van den oorlog te Luik waren
achtergelaten, zijn thans door hen teruggehaald.
Het eene was totaal uitgeplunderd, terwijl het
andere intact was gebleven.
26 Sept. Zaterdagnamiddag werd hier
een openbare eindles gehouden van den 2-jarigen
cursus in landhuishoudkunde aan dames, welke
cursus gegeven werd door Mj. van Prooijen,
gedipl. landhuishoudkundige, de h. h. Minder-
hond, v. d. Linde en Buijze, en was opgericht
op initiatief van de vereeniging van Gedipl.
oud-leerlingen vbd den winter-landbouwcursus
te Stavenisse, gesteund door de afd. Tholen van
de Z. L. M. Van de antoriteiten op landbouw
gebied waren aanwezig de h.h. Dr. v. d. Zande,
inspecteur v. d. landbouw en Kakebeeke,
Rijkslandbouwleeraar, voorts de heer Snijders
secretaris der afd. Tholen en de commissie van
toezicht op den cursus benevens nog enkele
andere belangstellenden. Na beëiudiging der
les werd door den heer v. d. Zande aan de
12 aanwezige deelneemsters een diploma uitge
reikt; een die wegens ziekte niet aanwezig kon
zijn, zal dat ook verstrekt wordeD.
De heer v. d. Zande wees in zijn toespraak
op het nut van de ontwikkeling der vrouw,
ook in deze richting en sprak den wensch uit,
dat de belangstelling voor dit onderwijs steeds
grooter moge worden, en richtte een woord van
dank tot het onderwijzend personeel. De heer
Buijze bracht ah secretaris van de vereeniging,
van welke het initiatief uitgiDg een woord van
dank aan allen van wie deze vereeniging bij
het oprichten van dezen cursus steun had mogen
ontvangen en dankte de dames-deeloeemsters
voor den a&ngenamen omgang en den ernst,
waarmede zij het onderwijs steeds gevolgd hadden.
Mej. P. Hage bedankte ah deelneemster het
onderwijzend personeel en bood ah aandenken
aan deze lessen ieder der leeraren en Mej. v.
Prooijen een in lijst geplaatste photografie aan,
waarop al de deelneemsters. Aan Mej. v. Prooijen
werd mede nog ah een gedachtenis geschonken
2 zilveren vleeschvorkeD.
De gediplomeerden zijn de dames
I. Elenbaas, T. Hage, D. Tholenaar, M. Drogen-
dijk, E. Hartog, A. Hartog, P. Hage,Ca. Hage,
Cath. Hage, J. Hage, H. Vermeulen, C. J. de
Wilde en G. Kodde.
OUD-VOSSEMEER. Zaterdag jl. had
klein-landbouwer alhier een koe te verliezen,
doordat zij op klaver liep en daardoor barstte;
voor den betrokkene werkelijk een groote scha
depost.
De heer J. A. de Graaff J.Mz. alhier is
te Delft geslaagd voor het candidaats-examen
als werktuigkundig ingenieur.
Gedurende de jongste stormen hebben de
zeedijken alhier, zich uitstekend gehouden er
is geen schade van beteekenis berokkend en
alleen op heel enkele plaatsen is wat grond-
verlies voorgekomen.
THOLEN. In de Vrijdagavond alhier gehouden
jaarvergadering der Werkmausvereeniging „Hulp
in Nood", werd door het bestuur verslag uit
gebracht over het afgeloopen vereenigingsjaar
waaruit bleek dat 6 leden bedankten, waaronder
4 wegens vertrek, 2 overleden en 1 geschrapt
moest worden.
Terwijl 31 nieuwe leden lot de vereeniging
toetraden, zoodat het ledental thans 142 be
draagt.
Over hel afgeloopen jaar was aan contribntie
ontvangen f 649.aan donateursgelden f 48.
en aan gekweekte rente f 19.72, terwijl in dat
tijdstip was uitgegeven een som van f 562,02.
Het te goed op de rijkspostspaarbank be
draagt thans f 813.46.
Ah voorzitter en commissarissen werdeD her
kozen de heeren H. Russcher en M. J. Hoek
terwijl als bode de heer J. Goedegebuure op
nieuw voor 1 jaar werd benoemd.
Door 27 ledeD der vereeniging die wegens
mobilisatie onder de wapenen zijn werd geen
contributie betaald.
Verder werd besloten dat de commissarissen
elke drie maanden de conlribulieboeken znllen
controleeren.
Men meldt uit HalstereD aan „De Zoom".
Zondagavond, 27 dezer, terwijl Jhr. Van
Vredenburch uit Tbolen met zijn auto over den
Rijksweg kwam gereden, bevond zich een paard,
dat toebehoorde aan den landbouwer Akkermans,
op den weg. Daar dit paard in het licht kwam
van de lantaarns, bleef het op den weg staan
het werd door de auto aangereden, opgepakt,
en over de auto achter op de keien neergewor
pen. Dit ongeval liep zonder persoonlijke onge
lukken af. Alleen het glas dat zich voor op de
auto bevindt was verbrijzeld, het paard had
