teellilal, pwijd aai ie klaipi Tan nesterteelt, landboev, m.
No. 1532.
Woensdag 2 September 1914.
Een en dertigste jaargang.
EN
DE OORLOG.
IERSEKSCHE
THOOLSCHE COURANT
Dit blad verschijnt voorloopig eiken Woensdag en Zaterdag.
Prijs per kwartaal f 0,65met Geïllustreerd Zondagsblad f 1.025, franco
per post f 1,10. Voor het buitenland 90 cents, zonder geïll. Zondagsblad.
Ingezondon stukken, enz. warden uiterlijk op DONDERDAGAVOND Ingewacht aan het
DONDERDAGMII
bureau te T k o I e n of v6ér
IIIDDAG bl] onzen medewerker te I
UITGAVE
Firma J. NI. C. POT, THOLEN.
Telkï. Interc. 16.
Advertentiënvan 1 tot 4 regels 40 centsiedere regel meer
10 centsgrooter letters naar plaatsruimte.
Elke advertentie, 3 maal ter plaatsing opgegeven, wordt slechts
2 maal in rekening gebracht. Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering.
Nieuwe abonné's op ons blad, die
den abonnementsprijs tot I Jan. ad
f 0.85 vooruitzenden, ontvangen gratis
een etui voor zilverbons.
Publicatie n.
Burgemeester en Wethouders der gemeente Tholen,
Gelet op artikel 203 der gemeentewet
Brengen bjj deze ter kennis van de Ingezetenen,
dat de Begrooling van de plaatselijke inkomsten en
uitgaven dezer Gemeente, voor het jaar 1915 op
heden aan den raad is aangeboden, en, voor een
tjjdvak van veertien dagen, voor een ieder ter lezing
is nedergelegd op de Secretarie der Gemeente, alwaar
tegen betaling der kosten, afschriften van dezelve
kunnen worden verkregen.
Tholen, den 31 Augustus 1914.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Se Burgemeester,
M. G. VAN STAPELE.
Se Secretaris,
H. J. LABAN.
De eerste groote overwinning in de groote
veldslag is op rekening der Duitschers te boeken.
De Duitschers hebben het Engelsche leger, waarbij
3 Fransche landweer-divisies, (elke divisie bevat
2 regimenten) ten Noorden van St-Quintin,
volkomen verslagen. Het leger der Engelschen
bevindt zich in vollen terugtocht. Vele duizenden
krijgsgevangenen en veel geschut vielen in Duit-
sche handen.
Ten Zuid-Oosten van Mazières zijn de Duit
schers na langdurige gevechten de Maas overge
trokken. De Dnitsche linkervleugel heeft na
negondaagsche gevechten in Bergen de Fransche
troepen tot aan de streek van Oostelijk Epinal
teruggeworpen.
De Franschen werden achtervolgd.
De Brusselsche burgemeester deelde den Duit-
schen commandant mede dat de Fransche regee
ring de Belgische regeering berichtte dat zij
onmogelijk de Belgische aanvallende beweging
kan steunen, omdat de Franschen volledig defen
sief moeten aannemen.
Bij een uitval overvielen de bewoners van
Leuven Duitsche colonnes. Uit wraak verwoestten
de Duitschers Leuven.
Natuurlijk komen ook over de verwoestiug
van deze fraaie Belgische stad, van de verschil
lende zijden weer verschillende lezingen. Van
Duitsche zijde wordt medegedeeld dat toen
de Duitsche troepen gedeeltelijk de stad
hadden ODtruimd, plotseling uit een hnis
tegenover het station geschoten werd op het
kwartier van de staf. De Duitsche soldaten
vielen in niet te tellen menigte. Uit een inge
steld onderzoek bleek dat in een der huizen een
machinegeweer was opgesteld vanwaar de eerste
schoten waren gevallen kon niet geconstateerd
worden. Daarom drongen de soldaten de huizen
binnen en ontspon zich hier en daar een ver
woed straatgevecht. Iedere bewoner die gewapend
werd gevonden of zelfs maar verdacht werd van
te hebben geschoten, werd onmiddellijk neerge
legd. Dat hierbij veel onschuldigen waren, spreekt
vanzelf, doch de lijd ontbrak om alles nauw
keurig te onderzoeken. Verschillende huizen
werden met benzine gedrenkt en in brand ge
stoken. Een aantal inwoners werd in gijzeling
genomen en telkens als er een schot uit een
der hnizen werd gelost werden er 20 gefusilleerd.
De aanval moest voorbereid zijn door eec aantal
priesters die gegrepen warden en gefnsileerd.
Een ingezetene van Leuven, Arnhemmer van
geboorte, wist uit de stad te ontkomen, zich
voorgevende Duitscher te zijn en geeft aan een
correspondent van de N. R. Ct. een beschrijving
van de vreeselijke verwoesting, die niet alleen
te Leuven maar ook in geheel Noord-Oost België
plaats vond. In dit verhaal wordt gezegd dat
vermoedelijk het schieten in de stad was gesohied
door van buiten komende vlnchtende Duitschers,
die de schildwachten in de stad voor Belgen
aanziende, daarop hebben gevuurd. Een waar
schuwing om de stad te verlaten was niet ge
geven. Alleen het stadhuis en de kerk zouden
door de Duitschers gespaard zijn.
Reeds Dinsdag is dit geschied en eerst Vrij
dagavond ontvingen we de eerste telegrammen,
die we per bulletin mededeelden.
Over de hierboven medegedeelde veldslag
loopen de berichten ook nog al uiteen, het
bovenstaande komt van hel Berlijnsche Wolff-
bureau, terwijl de Fransche en Engelsehe lezing
weer veel rooskleuriger is voor de geallieerden.
Van deze zijde wordt het volgende medegedeeld
De Engelsche legatie in Den Haag spreekt de
berichten vau Duitsche zijde over de nederlaag
der Engelsche troepen in Frankrijk tegen. „Het
Engelsche leger zegt zij is niet verslagen, en
niet in vollen aftocht. Het heeft met gunstig
gevolg tegenstand geboden en de overmacht van
5 Duitsche legerkorpsen, twee divisies ruiterij
van de reserve, een corps garderuiterij en de
tweede divisie ruiterij groote verliezen toege
bracht."
„De huidige stand van zaken is, dat wij een
sterke verdedigingslinie bezetten, op beide flanken
door het Fransche leger gesteund, om den Duit-
schen opmarsch tegen te houden."
Het Engelsche blad de Dailljr Telegraph
noemt den Duitacben opmarsch over de Maas
en door België een der koenste en het best
uitgevoerde dei krijgsverrichtingen in de ge
schiedenis. Dit blad vreest dat de Franschen
verkeerd hebben gehandeld met de Belgen in
den steek te laten. Daardoor hebben ze de
Duitschers in de gelegenheid gesteld het Bel
gische leger op Antwerpen terug te werpen en
daarna de Fransche cn de Engelschen terug te
slaan.
Boven Luxemburg verscheen in den nacht
van 23 op 24 Augustus een Fransch luchtschip
dat bommen wierp in de stad. De Luxem-
burgsche Staatsminister heeft ter bevoegde plaatse
hiertegen geprotesteerd.
Het officieele comuniqué van de Fransche
regeering deelde Zaterdagavond mede dat het
offensief der Fransche troepen in den Elzas weder
krachtig is hervat.
De opmarsch der Fransche strijdmachten in
Lotharingen neemt toe. De Franschen hebben
na een gevecht, waaraan 4 legercorpsen deel
namen, het 10e Duitsche legercorps en de garde
aanzienlijke verliezen toegebracht. De Duitschers
werden op Guise teruggeslagen.
Overigens zijn aan beide zijden enorme ver
liezen geleden en wordt er met woede gestreden.
De sluier die er ligt over de krijgsverrichtingen
aan het geheele westelijke front wordt nu en
dan eens opgelicht, nu en dan een heel klein
tipje
De eigenlijke uitslag van dit vreeselijk treffen
zal niet bekend worden voor het einde der
groote slag, dus niet voor de Duitschers of
voor Parijs liggen of terug zijn geslagen over
het geheele front. Niet voor dat een der beide
partijen geheel zal zijn verslagen. Uit de slagen
die nu hebben plaats gehad kan nog niets ge
constateerd worden; dat ze vreeselijk zijn ge
weest is zonder eenigen twijfel. Een Belgische
officier vertelde aan een Parijs blad dat minstens
200.000 Duitschers zouden zijn gevallen en dan
hoeveel van de andere strijdende partijen
Werd den Duitschers verweten door de En
gelschen en Franschen dat ze gebruik maakten
van z.g. duin-duin kogels, thans moeten ook in
de tasschen van gewonde en gevangenen van
het geallieerde leger dergelijke kogels zijn ge
zonden. Hier mag het dus ook weer heeten
heelmeester, genees u ze) ven 1
Het kanongebulder dat Zaterdagavond ook
hier te Tholen duidelijk werd vernomen, scheen
volgens de berichten uit België, geheel uit Mau-
beuge te komen. Van de verwoesting van Leuven
wist men Zaterdag te Antwerpen nog niets. Eerst
Zondagochtend werd het in de dagbladen be
kend gemaakt en verwekte het vreeselijke ont
steltenis.
.$Uit Petersburg wordt gemeld dat de Russische
aanval over het geheele front wordt voortgezet.
By Podgayzij verloren de Daitschers 3000 man
en maakten de Russen eenige kanonnen eu amuni-
tiewagens buit en ten noorden van Tomachef 1000
man krijgsgevangen. Altenstein is doorde Russische
troepen bezet, na heftige gevechten, die rnim
twee dagen duurden. Koningsbergen is thans
geheel ingesloten.
De afzonderlijke gevechten in Galicië namen
langzamerhand het karakter aan van een grooten
veldslag, over een lengte van 300 K.M., loopende
van het Zuiden van de gouvernementen Lublin
en Ehelm tot aan Lemberg. Een Zeppelin bom
bardeerde de stad en het station van Mlava.
De ballon werd vervolgd en neergeschoten.
Een Engelsch regeerings-comuniqué deelt deelt
mede dat Oost-Pruisen zeer snel wordt over
stroomd door Russische troepen, de Duitschers
zijn herhaaldelijk verslagen en leden groote ver
liezen. Het Petersburgsche telegraafagentschap
verklaart dat de legers van de Duitschers en Oos
tenrijkers geheel machteloos zijn, om het offensief
van het Russische leger te verhinderen. De be
richten in Duitschland en Oostenrijk verspreid
over zg. overwinningen zijn leugenachtig, volgens
dit perbureau.
Hier tegenover deelde de oorlogs-correspondent
van het Berliner Tageblatt mede dal bij den
grooten slag bij Ortelsbnrg volgens een voor-
loopige raming meer dan 30.000 Russen waar
onder zeer vele hooge officieren werden krijgs
gevangen gemaakt. De Russeu werdeu van 3
kanten aangevallen en naar de meren en moe
rassen van Masuren teruggedreven. Ook het
Wolffbureau publiceert berichten die juist tegen
strijdig ziju met de Engelsche en Russische.
Hier werd bericht o.a. dat de groote slag nog
geen beslissend stadium had bereikt. Onder
aanvoering van den cavalerie-Geueraal Victor
Dankl mocht het gelukken de teruggedreven
Rissische troepen en de aangevoerde versterkingen
opnieuw te verslaan. Zeer vele krijgsgevangen
waaronder vele hooge officieren en zeer veel
oorlogsmateriaal vielen in Oostenrijksche handen.
Ook de Oostenrijksch-Hoogaarsche legatie in
Den Haag deelt dit bericht mede.
Zaterdag 29 Augustus wordt uit Berlijn mede
gedeeld dat een nieuwe beslissende slag een
aanvang nam bij Thorn in Oost-Pruisen. De
Bussen bombardeerden de stad Neidenburg en
gingen tot de plundering er vao over. De be
volking kon vluchten.
De Daitschers raakten handgemeen met een
numeriek veel sterkeren vijand, wien het echter
niet gelukken mocht de Duitsche stellingen
te veroveren. De strijd ontwikkelde over een
front 50 K.M. lengte. Twee Russische leger
corpsen moeten vernietigd zijn.
Vrijdag en Zaterdag werd aan onze Hollaudsche
kusten ook weder hevig kanongebulder vernomen,
zoodat het vermoeden werduitgesproken dat men
ook weder ter zee was slaags geraakt. De Zondag
inkomende berichten bevestigden dat vermoeden.
Het Londensch persbureau meldt dat Engelsche
torpedo-jagers en een gepantserde kruiser in de
baai van Helgoland 2 Duitsche kruisers deden
zinken en een derde in brand staken. De Duitsche
torpedo's werden in een hevig gevecht met de
Engelsche gewikkeld. 2 Duitsche torpedobooten
moeten zijn gezonken. Door esn Engelsche lichte
kruiser werden twee lichte Duitsche kruisers
in den grond geboord. Dit zijn de kruisers
»Kölu" en „Mainz", die later ook door de
Duitsche regeering als vermist werden opgegeven.
De Eugelsche vloot liep slechts lichte averij op
en had zeer weinig dooden en gewonden. Door
den Engelschen werd een deel der bemanning
der Dnitsche kruisers gered, 9 officieren en
81 minderen, men vermoedt dat nog meer werden
gered. De bemanning van de 5 bodems bedroeg
naar schatting 1500 man. De opgeuomenen
werden zeer eervol behandeld, terwijl de Engel
schen hen meermalen verzekerden dat zij zich
zeer dapper en eervol hadden gedragen.
Dit bericht wordt ook uit Duitsche bron be
vestigd, hoewel tevens bericht wordt dat de
Engelsche vloot belangrijke averij ontving. Nadere
berichten melden dat de bemanning uit 1100
man bestond en dat hiervan 3 a 400 gered zijn.
Te Las Palinas werden de opvarenden van
twee Engelsche visschersbooten en een paar
andere Engelsche schepen aangebracht die door
een Duitsche kruiser waren in den grond ge
boord.
In het gevecht moet echter ook de Duitsche
kruiser „Kaiser Wilhelm der Grosse" in den
grond zijn geboord.
Naar aanleiding van het Belgische protest
tegen de wreedheden, door de Duitschers ge
pleegd, heeft de Amerikaausche regeering een
verzoek aan de oorlogvoerende mogendheden
gericht om zich van wreedheden te onthouden.
Uit Antwerpen werd Zaterdag bericht dat
dien dag 136 treinen met Duitsche troepen en
transportmiddelen naar het noorden zijn vervoerd.
Men vermoedt dat de Duitschers in verband met
de ongunstige berichten van hun oostgrenzen
een der leger-corpsen uit Noord-Frankrijk heb
ben teruggeroepen om deze naar Oost-Pruisen
te zenden. Brussel zou eveneens bijna van
troepen zoo goed als ontbloot zijn. Hier loopen
tevens geruchten dat de Vereenigde Staten van
Noord-Amerika Duitschland zouden hebben ge
dreigd in te grijpen, indien België niet ontruimd
werd. In hoeverre deze geruchten gegrond zijn,
kunnen we niet nagaan, vermoedelijk houden
ze verband met het door Amerika gedane ver
zoek om zich van wreedheden te onthouden.
In de koloniën is het thans ook aan het
spoken. De Duitschers vielen in den Belgischen
Congo, terwijl de Australische troepen een
Duitsche kolonie bezet hebben. Ook vielen
de Eugelsche troepen in Duitsch-Oost-Afrika.
Van belangrijke gevechten werd echter Dog
niets vernomen.
Zooals we reeds mededeelden wordt aan de door
de Duitschers bezette stedeu een oorlogsschatting
opgelegd. Zoo zon Luik 25 millioen gulden
hebben te betalen.
Naar aanleiding hiervan hebben de Russen
besloten van de door hen bezette Duitsche
plaatsen een schatting te vragen, het dubbele
bedragende van de belasting aan de Belgische
opgelegd. Zoo werd dan san Altenstein een be-
drag geëischt van 50 millioen guldens, dus het
dubbele van dat van Luik.
De Nederlandsche Pers en de Oorlog.
't Is opmerkelijk, dat aan de redacties van
verscheidene Nederlandsche bladen ook wij
hoorden 't ons toevoegen de grief wordt ge
maakt „Uw blad is kenbaar pro Duitsch" en
van anderen kant aan hetzelfde adres het verwyt
„uit Uw blad ademt een anti-Duitscheu geest.
Deze, aan de bladen zoo veelvuldig gerichte
tegenstrijdige verwijten, bewijzen o.i. dat de
waarheid hier in het midden ligt en de Neder
landsche pers over 't algemeen kiest den weg
van neutraliteit en en objectiviteit.
In „een kalm woord" aan een Belgisch blad
gericht schrijft de Limb. Koerier:
„Onze Belgische-Limburgsche collega begint
met te zeggen, dat wij erg gebeten schijnen te
zijn op de Belgen.
We zouden dan plotseling moeten zijn omge
slagen, want ons blad beeft al sinds jaren met
de meeste overtuiging jnist eene nauwe „entente
hollande-belge" verdedigd.
Maar het schijnt meerderen bladen aldus te
vergaan. Het Handelsblad schreef nog
dezer dagen, dat het stapels brieven ontving,
omdat het blad te pro-Duitsch heette, en andere
stapels waarin gedreigd werd, dat de redactie
moest ophouden zoo deutschteindlich te zijn.
Dezelfde ervaring doen wij ook op sommigen
verwijten ons, dat we anti-Belgisch, anderen dat
we auti-Duitsch zijn.
We trekken daaruit de slotsom, dat we ous
wel op den goeden weg zullen bevinden, en dat
ook hier als in zoovele dingen, de waarheid
noch in 't eene noch in 't andere uiterste ligt.
We zijn tbch tegen de Belgen, nöch tegen
de Duitschers. We houden ons aan den voor
elk Nederlander nu streng bindenden plicht
neutraal te blijven ten aanzien der droevige
tooneelen, die thans situ onze grenzen het hart
met weemoed en ontzetting vervullen.
We zijn noch vóór de Belgen, noch vdór de
