Itlaiti in intiM, laiiloif,
VOOR SCHOOLTIJD
Van Houten's
eiken ochtend een kop
No. 1982.
Zaterdag 22 November 1913.
Dertigste laa.^g
Eerste Blad.
Publicatie n.
BINNENLAND.
ff™
Faillissementen in Nederland.
Van onze berichtgevers.
IERSEKSCHE
THOOL
E COURANT
Dit blad verschijnt eiken Zaterdag.
Prijs per kwartaal f 0,65 met Geïllustreerd Zondagsblad f 1.025, franco
per post f 1,10. Voor het buitenland 90 cents, zonder geïll. Zondagsblad,
ingezonden stukken, enz. worden uiterlijk op DONDERDAGAVOND ingewacht aan het
bureau te T h o I e n of v66r DONDERDAGMIDDAG bij onzen medewerker te lerseke.
UITGAVE
Firma J. NI. C. POT, THOLEN.
Telrf. Interc. 16.
A.dvertentiënvan 1 tot 4 regel» 40 eeatsiedere regel meer
10 centsgrooter letters naar plaatsruimte.
Elke advertentie, 3 maal ter plaatsing opgegeven, wordt slechts
2 maal in rekening gebracht. Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering.
De Burgemeester der Gemeente Tholen brengt
bij deze ter kennis van de Ingezetenen, dat bij hem
ontvangen en aan den Ontvanger der Directe Be-
astingen ter invordering is verzonden, het Kohier der
Personeele belasting no. 4 voor het dienstjaar 1913, met
nitnoodiging aan een iegelijk wien zulks aangaat, om
oa bekomene kennisgeving van zijnen aanslag, ten spoe
digste het door hem verschuldigde te kwijten niet
herinnering tevens dat de bezwaren, welke dienaan
gaande mochten bestaan, binnen zes weken na heden
behooren te worden ingediend.
Tholen, den 18 November 1913.
De BURGEMEESTER der Gemeente Tholen, maakt
bekend, dat eene Openbare Vergadering van den
Jemeenteraad is belegd tegen Dinsdag den 25 Novem
ber 1913, des namiddags te 2 ure.
Punten van beliandeling
le. Ingekomen stukken.
2e. Wijziging van de begrooting voor 1913.
3e. Benoeming lid van het Algemeen Armbestaur
van het Weezen-Armbestuur.
4e. Benoeming leden der Commissie tot Wering
ran Schoolverzuim.
Tholen, den 21 November 1913.
De Burgemeester voornoemd,
M. G. VAN STAPELE.
21 November, dus op den dag waarop
100 jaren geleden Van der Duyn van Maas
dam en Gijsberfc Karei van Hogendorp, bet be
stuur des lands aanvaarden, is in alle gemeenten
tan ons land, de volgend^ proclamatie van
H. M. de Koningin afgekondigd
Aan Mijn Volk
Het is Mij een behoefte Mij op dezen ge-
lenkwaardigen dag te wendeu tot bet Neder-
indsche Volk.
Heden voor 100 jaren was het oogenblik ge
wen, waarop de Vereenigde Nederlanden hun
oationaal bestaan hernamen.
Ik herdenk met dankbaarheid de woorden,
Braarmede Vau der DuyQ van Maasdam en
lijsbert Karei van Hogendorp den 21 Novem-
ler 1813 het bewind hebben aanvaard
,"Wij voldeden aan den wensch van alle onze
Bondgenooten, wanneer wij, in afwachting van
komst van Zijne Hoogheid den Heere Prinse
an Oranje, en in Zijnen naam, dezen dag ons
lelden aan het hoofd der reg6ering wij narnen
ie taak op ons, met vertrouweu op de hulp
er Goddelijke Voorzienigheid, wier hand de
anstaande verlossing van ons verguisde vader-
aud zoo zigtbaar bestuurt maar wij deden het
ok met vertrouwen op den bijstand, op de hulp
an elk Nederlander, die zonder herinnering aan
et verledene, zonder onderscheid vau rang of
taat of van Godsdienstige gezindheid, met ons
behoefte gevoelt van nog eenmaal te her
innen dat Vaderland, dat op de elementen, op
'hilips en Alba veroverd, van den moed onzer
oorvaderen zoo heerlijk getuigde, doch met
maad en schande te lange bezoedeld werd.
Dat vertrouwen is niet beschaamd.
Het Vaderland is herwonnen.
De gewesten van Nederland zijn saamgegroeid
ot onverbreekbare nationale eenheid.
Moederland en Koloniën zijn nauw verbonden.
De vrijheden en het zelfbestuur der bevolking
f ijn gestadig uitgebreid.
*8 Lands welvaart, begunstigd door een opge-
'ekten ondernemingsgeest en verbeterde arbeids-
oorwaarden, is belangrijk toegenomen.
Een krachtig streven naar zedelijke en gees-
elijke verheffing heeft zich baan gebroken.
In wetenschap en kunst dingt Nederland met
l'J odere volken om den voorrang.
Het is Mijn innige wensch, dat onder Gods
egen vrede, vrijheid en voorspoed mogen bewaard
ij ven.
De eendracht van alle Nederlanders, ^zonder
nderscheid van rang of staat of van Godsdienstige
ezindheid", zij ook in de toekomst de hechte
ndslag der uationale onafhankelijkheid.
Met het Nederlandsche Volk hoop Ik samen
werken tot geluk van het Vaderland.
WILHELMINA.
ïii'
TWEEDE KAMER.
Bij de voortgezette algemeene beschouwingen
over de Indische begrooting werd na Donderdag
der vorige week nog door verscheidene sprekers
van /echts en links het woord gevoerd, maar het
waren variaties op dezelfde thema'sIodische
partij, Sarikat Islam en geforceerde kerstening
der iulandsche bevolkingook werden oude
koeien uit de sloot gehaald uit den tijd van
den laatst gevoerden stembusstrijd, 't Werd wel
wat verveleud. Waar men ook van spruk, niet
over de Indische begrooting. De eerste, die dat
opmerkte en er van afweek, was Dr. Bos, maar
ook deze kon niet nalaten even de genoemde
zijpaden te betreden.
Eindelijk kwam Dinsdag de nieuwe minister
van koloniën, Mr. Pleijte, voor het voetlicht
om zijn zienswijze omtrent de hoofdzaken, Indië
betreffende, te ontvouwen eu zijn verhouding tot
den gouverneur-generaal Idenburgteoutwikkelen.
Men kan gerust zeggen dat dit eerste optreden
een succes was en ook de rechterzijde gunstig
voor den Minister stemde. Den heer Van Veen,
die hem uitgedaagd had, wierp hij voor de voeteD,
dat deze 's ministers ambtenaren om inlichtingen
voor zijn oppositierede gevraagd had zonder den
minister daarin te kenuen. Dit gaf den heer
Van Veen aanleiding van een persoonlijk feit
te spreken. Het. werd den volgenden dag uitge
vochten en tot beider bevrediging opgehelderd
en beëindigd. Wat de verhouding van den
minister tot den gouverneur-generaal betreft,
deze dient, zei spreker, te begrijpen, dat, waar
een kabinet van andere richtiug optreedt, ook
zijn daden die richting moeten volgen de gouv,-
gen. is een ambtenaar, die hoe hoog staande,
toch ook werkt onder verantwoordelijkheid van
de regeering in het moederland. „Maar" ver
volgde spreker, er was geen dwang noodig, om
dien uitnemenden ambtenaar (den gouv.-geu.)
te bewegen, zijn loyale medewerking aan spreker
toe te zeggen. Welnu, de beloofdemede werking
leidt er toe, dat de gouv.-gen., ook wanneer
voor dringende aangelegenheden overleg met de
regeering niet mogelijk is, zich met pijnlijke nauw
gezetheid afvraagt, of de minister zijn daden voor
diens rekening kan uemen. De gouv.-gen. heeft
zijn medewerking toegezegd, en de spreker heeft
die onbeschroomd aanvaard.
Daaroa besprak Z.E. met groote kennis van
zaken de vereen. Sarikat Islam, die hij voor
stelde als een reactie tegen de kerstening zooals
het vorige Kabinet die opvatte. De Javaan houdt
zijn Islam (mohammed. godsd.) hoog hij is voor
hem alles, en wie aan zijn godsdienst komt,
kwetst den Javaan in zijn dierbaarste gevoelens.
Daarom was de kerstening van de vorige re
geering gevaarlijk.
De Sarikat Islam is evenwel niet enkel een
godsdienstige, maar ook een economische be
weging.
De Iulandsche bevolking is haar goed gezind
en spreker achtte haar voor 't Nederlandsch
bestunr een groot geluk, omdat er uit blijkt,
dat het inlandsch volk ontwaakt. Het moet voor
de regeering aangenamer zijn een ontwakend
volk te leiden, dan een slaafsch volk onder te
houden. In alle opzichten kon de minister het
optreden van deu gouv. gen. teü opzichte van
den Sarikat Islam billijken. Deze heeft daarbij
een bewijs gegeven vau wijs beleid.
In 't algemeen wilde spr. krachtig gewerkt
zLn aan de opvoeding, het verheffen eu kapitaal
krachtiger maken van de iulandsche bevolking.
Er moesten meer 2 mansscholen en goedge
schoolde leerkrachten komen, zoonoodig door
het oprichten vau meer kweekscholen.
Met den welstand der iulandsche bevolking
stond het naar sprekers meeniug niet zoo on
gunstig als de heer Vliegen had voorgesteld.
Tegenover het vraagstuk der Staatsexploitatie
van roiiuen stond spreker wat koel hij had daar
geen schitterende ervaringen van opgedaan.
De minister eindigde met de zaak der 3
verbanuenen (Douwes Dekker en zijn beide
volgelingen) te bespreken. Hij zei, dat het niet
de bedoeling is hun voor goed den terugkeer naar
Indië te verbieden, bij wilde overwegen of barm
hartigheid kan worden betracht en zou den
gouv.-gen. daarover raadplegen.
De Donderdag werd aan repliekeu gewijd.
Belastingen.
Wij herinneren onzen lezers, dat vóór 1 Dec.
bij den Rijks-ontvanger de grond- en personeele
belasting geheel moeten zijn afbetaald en de
bedrijfsbelasting minstens voor de helft.
Nu het kouder wordt zij hen tevens er aan
herinnerd, dat wie een stookplaats méér gaat
gebruiken, hij deze eerst bij den ontvanger
moet aangeven.
Volgens mededeeling van Van der Graaf eu Co.'s
Bureaux voor den Handel, zijn over de afgeloopen
week in Nederland uitgesproken 33 faillisse
menten, tegen 30 faillissementen in dezelfde week
van het vorige jaar.
IERSEKE. Zondagavond werd hier in de
Ned. Herv. en de Geref. kerk het herstel onzer
onafhankelijkheid herdacht. Ds. Kijne deed dit
met een schitterende, zeer geroemde rede over
Ps. 20:8.
Voor het examen vrije- en ordeoefeningen
is geslaagd de heer M. Meeuse Dz. te lerseke,
leerling der Middelburgsche kweekschool.
Bij het lossen van schelpen trof een werk
man zijn kameraad met een griep zoodanig in
een zijner handen, dat geneeskuudige hulp
noodig was.
OU D-VüSSEMEER. Als bijzonderheid mag
wel vermeld worden dat de eerste groenten voor
den export deze week rechtstreeks worden ver
zonden door den motor van schipper De Graaff
moesten geladen worden 30000 K.G. roode
kooien.
De oogstpreek in de Ned. Herv. Kerk bracht
Zondag 1.1. op een bedrag vau ruim f 142,
Men deelt ons mede, dat de palingvangst
die voortdurend slecht is geweest, dezer dagefl
voor sommige visschers anderen vingen even
wel ook nu nog niet op eens verbeterde.
Naar het verluidt zoud n donkere, stormachtige
najaarsnachten juist de geschikte perioden zijn
voor ruime vangsten.
ST-PHILIPSLAND. Van de elf goedgekeurde
lotelingen voor deze gemeeute moeten er tien
dienen, dus is een vrij.
Op 3 November jl. is een aanvang ge
nomen met het geven van herhalings-onderwijs op
de beide openbare scholen, ieder met een getal
van vier leerlingen, allen jongens.
Bij de op Zaterdag 15 November jl. ge
houden stemming voor leden van het College
van Notabelen der Ned. Herv. gemeente zijn
gekozen de heeren I. A. Stols, A. A. Rijstenbil
en A. van Elsacker. De eerste 2 genoemden
zijn aftredende leden, terwijl laatstgenoemde is
gekozen in de plaats van het aftredend lid, den
heer A. Kunst Mzn., die om gezondheidsredenen
niet meer in aanmerking wenschte te komen.
De brand te St-Maartensdijk.
Het in ons blad van Zaterdag jl. voorkomend
bericht is uiet juist. Van onzen gewonen corres
pondent aldaar was het niet afkomstig, daar
deze in de meeniug verkeerde, dat het bericht
ous niet tijdig genoeg zou bereiken.
De eigenaar van de hofstede meende aanvan
kelijk dat de polis niet op zijn naam was over
geschreven, dezer dagen hadden we het genoegen
den heer G. de Wilde te spreken, die ons
mededeelde dat zijn vader zorg had gedragen,
dat de verandering op de betreffende polis werd
aangeteekend, iets waarvan hij onkundig was
Het vlas is, zooals de eigenaar van dezen oogst
mededeelt, niet verzekerd.
Waar de eigenaar iemand is die tot degenen
behoort die het nut van verzekering ten volle
inzien, werd algemeen gedacht dat deze oogst
wel verzekerd zou zijn, wat niet het geval schijnt.
Voor dezen dus een geduchte schadepost.
STAVENISSE. L.l. Zondagavond oDtstoDd
alhier een begin van brand bij den kleermaker
D. W. op den Molendijk. Toen de bewoners
oitgiDgen, plaatsten zij een brandend petroleum-
lichtje voor het raam, en hier voor stond los een
hor. Een kat schijnt die hor omgeloopen te
hebben, waardoor zij op het lampje viel. Dit
kantelde eu hoog in het vertrek stegen de
vlammen. Enkele voorbijgangers zagen dit (er
waren gelukkig geen blinden voor het raam)
en door het openschuiven van het raam konden
zij den brand in den aanvang stuiten. Slechts
kleine schade is het gevolg ervan.
->L.l. Maandagavond hield Ds. Kamsteeg
alhier, in het gebouw der Ned. Herv. Kerk een
welsprekende rede, naar aanleiding onzer 100-
jarige onafhankelijkheid. De prachtig verlichte,
toch mooie kerk, was geheel gevuld. Voor het
heengaan speelde de organist het „Wilhelmus",
wat staande door allen werd aangehoord.
Als een bewijs van het mooie en zachte
najaarsweder, kan wel dienen, dat A. H. alhier,
tot voor een paar dagen nog geregeld goed rijpe
en groote frambozen plukte.
THOLEN. Bij de te Middelburg gehouden
Verloting van de Vereen, tot Werkverschaffing
aan Zeeuwsche Blinden te Middelburg, vielen
op de alhier verkochte loten de volgende prijzen
8576 mat, 8578 mat, 8579 stoffer, 8582 koasen,
8587 mat, 8588 mat, 8595 stoffer, 8598 mat,
8599 mat, 8600 mat, 8951 mat, 8952 mat,
8968 mat, 8973 mat, 8989 mat, 8996 mat,
8998 mandje.
Vorige week Donderdagmorgen om half tien
kwamen de leerlingeu der Christelijke school
alhier in de schoollokalen bijeen om met onder
wijzers en ouders gezamelijk te herdenken hoe
God voor 100 jaren Nederland verloste van de
Eransche overheersching. Nadat gezongen waren
de verzen 1 eu 5 van Psalm 105 en nadat God
gedankt was voor hetgeen Hij in de historie
aan Nederland gedaan had en gebeden of Hij
daarvoor dankbaarheid in het hart schenken
wilde, nam het hoofd der school het woord om
iu een eenvoudige maar boeiende vertelling de
kinderen nog een9 te herinneren hoe het volk
van Nederland zich afwendde van den God der
vaderen en van Oranje om hulp te zoeken bij
