tuihM, laDdöaiiw, enz.
No. 1401.
Zaterdag 6 April 1912.
Acht en twintigste jaargang.
EN
rEüILLETOïï.
Gedeserteerd.
De koeien naar de weide.
IER8EKSCHË
THOOLSCHE COURANT
lal
lot
i landbouwer ziet altijd met oDgeduld den
nadereD, dat hij zijn vee uit den stal kan
en de wei opsturen. Dan houdt dat dure
leren van koekof meel of ander stalvoer voor
groot deel op en voorziet de weide bijna
11e behoeften. Hoeveel te meer dus dit jaar,
le winter zoo duur is geweest. Duur, omdat
•toppelgewassen in het najaar van 1911
mislukt, omdat ook de weiden na het hooien
goed als niets meer hebben opgeleverd,
daarmede in verband alle veevoer in prijs
lerkelijk is gestegen. Hoe eer dus dit jaar
ivj oeien naar de weide kunnen, hoe liever. Er
aar eén middel, om dien tijd te verhaasteu
jj salpeter op de wei. Wanneer ge in het na-
of den winter Kaïnit en thomasslakkec hebt
«trooid op Uw weiden of hooivelden of wan-
ge er vandaag of morgen superphosphaat
laaien wilt, dan zult ge toch genoodzaakt
wilt ge Uw gras volledig bemesten, chili-
ter te geven. Anders is wellicht het geld
winterbemesting zoo goed als weggeworpen.
io, doe het dan zoo vroeg mogelijk,
wil zeggen, doe het zoodra uw weiden eenige
Q droog liggen. Gij zult daardoor den groei
het gras ten zeerste bespoedigen. Ik kwam
bij een boer, die door zijn Kuecht gewaar-
ffd werd, dat zijn stalvoer bijna op was. Het
)ea begin Maart. >/Ik koop toch niet meer
zei de man. „Maar, laat ons nog vandaag
het chilizaaien gaan." En het gebeurde,
iea dagen daarna steurde hij de koeien de
in. Ik behoef hier niet veel meer bij te
d. Eigenlijk weet elke boer al bij ervaring,
»o snelle en krachtige uitwerking 100 k.g.
alpeter op een weide van een gemet of wat
uitoefenen. Maar dit jaar was het dubbel
g er nog eens aan te herinneren.
rgadering van het Waterleidingcomité, ge-
te St-Maartensdijk op Vrijdag 29 Maart
(Vervolg.)
rgemeester Van Es, de mededeeling
ord hebbende dat de Prov. Staten het
«stel zal worden gedaan 25 in de
n van het voorloopig onderzoek bij
agen, vraagt of er mogelijkheid bestaat
iet Rijk gen,egen zou zijn de garantie
e zeggen voor het uit te voeren plan
zouden de gemeenteraden gemakke-
overgaan om geld voor het voorloopig
'zoek toe te staan.
heer Halbertsma deelt mede dat door
Minister uitdrukkelijk is te kennen
'en de zaak voor het eiland Tholen
nzelfden voet te willen regelen als op
Beveland is geschied. Z.Ex. weet dus
gemeenten in het eiland Tholen
met een verzoek om subsidie zullen
i was de Minister dus reeds onge-
i om een dergelijk verzoek gunstig te
Wen, dan zou 's Ministers steun nu
it voorloopig plan zeer zeker achter
en gebleven.
"iel Onnen, lid der Staatscommissie
Uit het Fransch.
onderhoud duurde niet lang. Van de plaats,
9 zich bevonden, konden zij door de an-
gezien noch gehoord worden. In korte
I vertelde Paul haar de omstandigheden
'"gelukkige desertie, terwijl zij hem op
*nrt mededeelde, dat de karabioiers ook
aar ,er plaatse verschenen waren om een
op te sporen en dat het gevaar voor
logkeer zijner vervolgers nog geenszins
'eken kon beschouwd worden. Dat de
die met zooveel hardnekkigheid werd
haar Paul kon zijn, was haar nooit in
ecaten gekomen.
was thans het geschikte oogenblik niet
II '!)d met praten te verliezen. Er moest
"Wt genomen en er moest gehandeld
wil voorlaatsten spreker opmerken dat de
Minister in t algemeen in de Kamer heeft
te kennen gegeven, steeds gaarne gemeente
besturen te willen steunen bij dergelijke
plannen, indien de mogelijkheid op slagen
bestaat. Hier dient dus de zaak wel goed
onder de oogen te worden gezien, de zaak
verkeert hier nog in het begin, het onder-
zook moet meer aan het licht brengen en
waar aan Prov. Staten zal worden voorge
steld 25 der kosten te dragen zalfde
Staatscomm. den Minister adviseeren
50 te willen bijdragen, wanneer de ge
meenten zelf ook toonen belang in de zaak te
stellen en vertrouwen in slagen te hebben
Het is gebleken door de mededeeling van
-jed. Staten dat deze vertrouwen in het
slagen van het plan hebben, de Staats
commissie toont dit ook, de vraag is dus:
hebben de gemeenten zelf den moed en
het vertrouwen in 't welslagen dezer zaak-
de belanghebbenden behoeven slechts een-
vierde moed te hebben daar zij drievierden
steun ontvangen.
Burgemeester Van Es zegt dat het hier
niet geldt vertrouwen in de zaak er
moet vertrouwen gesteld kunnen worden
in de verbruikers van 't water. Spr. is hoofd
eener gemeente die de som van f45,000
zal moeten leenen om deze zaak tot stand
te brengen en allen zullen het met hem
eens zijn dat de opofferingen voor zijne
gemeente bij niet slagen groot zullen zijn
de belastingen zullen hooger worden en
de reservekas zal worden uitgeput.
De heer Onnen zegt nu niét als lid der
staatscommissie te willen spreken doch
als Nederlandsch Staatsburger en als
zoodanig wenscht hij burgemeester Van
Es geluk, want hij heeft nog nimmer van
een gemeente in Nederland gehoord die
geen schuld heelt doch zelfs nog een reserve
(Applaus.)
De heer Halbertsma wenscht naar aan
leiding van hetgeen door Burgemeester
tn lS £ezeSd over het vertrouwen te
stellen in de watergebruikers, alleen op te
merken dat de ondervinding heeft geleerd
dat in plaatsen waar een waterleiding be
staat het verbruik steeds toeneemt en daar
om heeft deze zaak ook levensvatbaarheid,
doch nemen we aan dat de gemeonten
meenen dat de voorkeur gegeven zou
moeten worden aan het in concessie geven
teneinde financiëele lasten te mijden
zoo wil spreker opmerken dat, als de zaak
later goed gaat en de gemeenten liever
eigen beheer zouden wenschen, de over
name veel geld moet kosten.
De voorgestelde plannen betreffen een
zeer gezonde zaak en op grond daarvan
kan spreker de betrokken gemeenten gerust
aanraden den moed te hebben deze zaak
aan te pakken.
v ieer Onnen meent dat burgemeester
Van Es de zaak reeds beschouwd als te
zijn op een punt waarover eerst later zal
worden gesproken en moet worden besloten
t is nu de vraag om gelden voor een voor-
worder. Herhaalde malen was Filomea reeds
door hare gezellinnen op den hen rel geroepen,
doch zij kon van den beminde niet scheiden,
zonder althans iets gedaan te hebben om hem
voorloopig aan zijn vervolgers te onttrekkeD.
„Zie^ ge ginds in de verte dien witten muur
„Ja.
vDat is een kleine kapel, waarachter een dicht
kreupelboschje ligtverberg je. voorloopig daar-
eD, ik zal inmiddels naar een veiliger schuilplaats
uitzien, en zoodra ik deze gevonden heb, je daar
komen afhalen."
Zij^ wisselden haastig een handdruk en Paul
verwijderde zich in de aangeduide richting. Nadat
hij eenige schreden had gedaao, wendde hij het
hoold om en zag, dat Filomea hem nog steeds
nastaarde, hoewel er steeds luider om haar werd
geroepen eenige passen verdei zag hij nogmaals
om en nog altijd stoDd zij als vastgenageld op
dezelfde plaats.
Op dat oogenblik evenwel snelde zij naar
hem toe en zeide op gejaagden toon „Zorg er
vooral voor, dat niemand je het boschje ziet
ingaan
Die waarschuwing was tamelijk overbodig
loopig onderzoek toe te staan en daarom
vraagt spr. zou er nu. van die reserve der
gemeente Scherpenisse niet iets af kunnen
voor dat onderzoek 1
De Voorzitter Jhr. Van Vredenburch
merkt op dat ais we nagaan de sommen
die t vorig jaar bij de heerschende droogte
zijn besteed voor het slaan van pompen,
terwijl men wist dat er slechts weinig of
geen kans was op 't verkrijgen van drink
baar water en we dan zien de prachtige
gelegenheid die hier geboden wordt om
tot oprichling eener drinkwaterleiding te
geraken, de gemeenten voor dit onder
zoek het geld er wel voor over ma"
hebben.
Burgemeester van GorseJ, sprekende als
lid van het waterleiding-comité, wenscht
voor te stellen het bedrag noodig voor
het onderzoek te voteeren en dan later
te besluiten of men zal overgaan tot op
richten eener waterleiding; zou jammer
zijn ais we de zaak in dit stadium zouden
laten zitten. (Applaus).
De heer Dorst heeft wel eens vernomen
van de mogelijkheid zich aan een andere
waterleiding aan te kunnen sluiten.
De Voorzitter zegt dal indertijd door
de gemeente Steenbergen een dergelijk
verzoek tot Bergen op Zoom is gericht,
deze laatste wilde de zaak onderzoeken,
doch voor dat onderzoek moest Steenbergen
f 800 betalen, bovendien is gebleken dat
het systeem der B. o. Z. waterleiding erg
vei „uderd is.
De heer Dorst zegt de mogelijkheid
van aansluiting met Zuid-Beveland op 't
oog te hebben.
De heer Halbertsma deelt mede dat de
commissie deze zaak heeft onderzocht,
dit had tot resultaat dat alleen als men
het kan betrekken tegen l3/, cenl, er
voordeel uit is te halendoch door het
moeten leggen eener lange leiding zal de
prijs niet goedkooper" kunnen zijn dan
2 cent voor de Bevelandsche waterleiding
zelf, die het dus zal moeten leveren tegen
3 of 4 cent, terwijl er natuurlijk zekere
voorwaarden zullen worden gesteld.
De heer th.nen zegt dat, waar op Beve
land het water wordt geleverd voor 30 cent
per M3., het blijkt dat Tholen veel duurder
zal moeten betalen, daar bij eigen exploi
tatie eener waterleiding deze prijs 20 cent
zal bedragen.
De heer Dorst is van meening dat door
het eventueel grooter verbruik der Beve
landsche waterleiding door aansluiting van
teiland Tholen, ook voor Zuid-Beveland een
dergelijke aansluiting gewenscht kan zijn.
De heer Onnen vindt dat, als Zuid-
Beveland in een dergelijke aansluiting
hed had gezien, men zelf wel bij Tholen
met een voorstel was gekomendat ze
het niet doen, is een bewijs dat ze er zelf
geen heil in zien.
De heer Halbertsma zegt dat eveneens
in 't oog moet worden gehouden dat de
aanleg op Zuid-Beveland berekend is op
maar hunne handen zochten en ontmoetten elk
ander en nogmaals werd een teedere handdruk
gewisseld. Toen ging zij snel heen, beklom haastig
den heuvel en kwam schier ademloos bij de
bareD, die haar om haar lang wegblijven hevig
beknorden.
De avond was nauwelijks gevallen of Filomea
begaf zich naar Paul. Ook in den loop van den
dag had zij reeds onder allerlei voorwendsels
herhaaldelijk getracht de kapel te naderen, doch
was daarin Diet geslaagd, omdat zich steeds de
eeu of ander in de nabijheid bevond.
Het gesprek tnsschen de twee gelieven zullen
wij met stilzwijgen voorbijgaan zij waren beiden
dorpelingen, eenvoudig in hunne manieren en
ongekunsteld in hunne uitdrukkingen.
Maar hoe eenvoudig zij ook was, kon Filomea
het gedrag van haren beminde niet goedkeuren,
en zij verzweeg hem dit nietmaar de liefde is
blind en tevens vindingrijk. Zij begon hem al
spoedig te verontschuldigen en wist ten slotte
zoovele verzachtende omstandigheden voor zijn
tekortkomingen aan te voeren, dat zijn gezond
verstand daarvoor ten slotte zelfs moest zwich
ten.
het te verwachten verbruik aldaar, bij
uitbreiding van het bedrijf zouden de
kosten die nu geraamd zijn, stijgen, waar
door de prijs van het water hoógei* zal
worden, bévendien zou Beveland zeer
talrijke voorwaarden maken.
De Voorzitter zegt tot zijn spijt verzuimd
te hebben de leden der gezondheidscomm.
en dr. van Ledden Hulsebosch welkom toe
le roepen, hetgeen spr. bij deze doet.
De heer lMoelker wijst er op dat de
kwestie om tot oprichting eener water
leiding over te gaan wegens financieele
redenen niet gemakkelijk is; gesteld dat
na verloop van tien jaar men nog slechts
de hel 11 aangeslotenen heeft van het ge-
raamde aantal, dan zal de financieele druk
voor de gemeenten óf zeer zwaar worden óf
men zal den waterprijs moeten verhoogen.
De ervaring opgedaan in andere plaatsen,
zegt de heer Halbertsma, leert dat het
waterverbruik door de aangeslotenen bij
eene waterleiding, steeds toeneemt, daarom
is aan te nemen dat er alle kans tot slagen is.
De heer Gakeer betwijfelt of er drin
gend behoefte bestaat aan een waterleiding*
spr. meent dat het drijven in die richting
alleen een soort van gemakzucht is; als
lid van den gemeenteraad van St.-Maar-
tensdijk is hij er voor de schulden te
verminderen inplaats van deze te verhoogen.
De heer Verstraate (Staveriisse) is van
meening dat nóch een der aanwezigen
noch hij zelf kan oordeelen over de
levensvatbaarheid dezer zaak, willen we
hierover oordeelen dan zijn we ook ver
plicht^ dit te onderzoeken, een onderzoek
is in 't belang der zaak en na dat onder
zoek kan dan de wenschelijkheid worden
besproken tot het tot stand brengen eener
waterleiding. (Applaus).
De lieer Halbertsma wenscht nog even
terug te komen op den zooeven genoemden
waterprijs van 23/„ en 4 cent, dit heeft
betrekking op hetgeen het water kost aan
de bron, door den aanleg van buizen enz.
wordt de prijs hooger en zal 20 cent per
M moeten bedragen, de prijs valt dus
veel gunstiger dan die in Zuid-Beveland,
die minstens 22 a 25 cent zal bedragen.
De heer Verstraate wijst nog op den
toestand op Duiveland waar men in de
onmiddellijke nabijheid water vindt, zou
dit voor fholen ook niet bereikbaar zijn
Kolonel Onnen zegt dat dit een weten
schappelijke vraag is, die eerst beantwoord
zal moeten worden.
Burgemeester van Es wil opmerken dat
nu eenige malen is gesproken over de
reservekas zijner gemeente; nu, spreker
kan mededeelen dat deze niet zoo heel
groot is. Wat de zaak zelf betreft, zijn ge
meente is niet sterk vertegenwoordigd ter
vergadering, doch waar in den tegen-
woordigen tijd zooveel van de gemeenten
worat gevraagd op financieel gebied, is
het wel degelijk noodig om voorzichtigheid
te betrachten, en de gemeenten moeten
voorzichtigheid betrachten om niet onnoo-
In het kreupelboschje kon Paul onmogelijk
lang verscholen blijven, wijl er in den omtrek
veel gejaagd werd en hij daardoor gevaar liep
door de honden ontdekt of door een schot ge
troffen te worden.
Filomea bad over dit alles reeds nagedacht
en een betere schuilplaats voor hem opgespoord.
Zij bad daarvoor een afgeschoten gedeelte der
schuur bestemd, dat als bergplaats van hout,
oude meubels, onbruikbaar gereedschap en der-
I gelijke werd gebruikt en waar zonder noodza
kelijkheid nooit iemand binnenkwam. Deze
bergplaats was aan den meest van de boerderij
verwijderden vleugel der schuur en bad slechts
eene in de open lucht uitkomende deur, waarvan
de verroeste en schier vergeten sleutel in de
keuken onder den schoorsteenmantel hing. Dit
zou voortaan Paul's schuilplaats zijn. Door een
in de deur gemaakte opening kon zij hem van
spijs en drauk voorzien sn eenige wo .rden met
hem wisselen, doch zij moest hierbij de grootste
omzichtigheid in acht nemen om niet door hare
huisgenooten te worden betrapt.
Hoewel de betrekkelijke zekerheid na het doorstaan
van zoovele gevaren hem een groote verademing
