01 No. 1225.
Zaterdag 21 Novembejr 1908.
Zes en twintigste jaargang.
EN
Eerste Blad.
M. C. POT,
its over het oude kerkwezen van
Tholen en de overige gebeenten
van het eiland
Van onze berichtgevers.
voor huis er. hof.
BINNENLAND.
kh:
EK
Dit blad verschijnt eiken Zaterdag,
rijs per kwartaal f 0,65 met Geïllustreerd Zondagsblad fl.025, franco
tost f 1,10. Voor het buitenland 90 cents.
Ingezonden stukken, enz. worden uiterlijk op DONDERDAGAVOND Ingewacht aan
bureau te T h o I e n ol v66r DONDERDAGMIDDAG bif
onzen medewerker te lerseke.
ITïGEVEK
T a O L E N.
Advertentiënvan 1 tot 4 regels 40 cents; iedere regel meer
10 cents; groote letters naar plaatsruimte.
Elke advertentie, 3 maal ter plaatsing opgegeven, wordt slechts
maal in rekening gebracht. Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering.
kelijke goederen aangeslagen. Maar al ontvingen Het best van alles acht hij glaswerk van ge-
de predikanten aanvankelijk geene bezoldiging j sinuljten bergkristal, dat echter voor al;
nde
;erk
III.
goederen van Tholen waren,
hetgeei' Icswege reeds vroe^j. jg
'jk zij stormen, toeD
'e bek^'nd ouder den
igoedereu doch iu
oudig met de namen
Ki rde ot geanuoteerde
op
d, zeer ar.
die uog I
van Vicarie c
dagen werden
geestelijke, gec
sren bestempeld
aar niet a.'.eei Kostelijkheid beschikte
vele eigendof or, [u baiir ouderhoud
oorzien, ook «i tcrlf jjejf jja(j de XVe
reeds T5 Gei- zaailand en deze eigeu-
is door de aanzien erflatingen van
Paschasiut en Pieter ilei,,..^;jrSe Block nog
telijka vermeesuerd. De kerket, n(jeüj bo
lde hoofdzakelijk uit oorspronkelijk pa. rochiale
iren, stonden ten haren name gebc- e]^ en
[ibrengsf daarvan moest zoowel strek ijen
I ning iu haar onderhoud, als tot bests\ijding
l^ten aan den dienst verhouden.
tr;oederen van het Sacramentsgilde, die 7an
M'ïv te kerkelijke k
ie* met die van de kerk en het kapittel
.^leens. Zoowel het kapittel als de kerk,
op zich zelf staaode of geheel van elkander
reiden administrative lichamen. Dit was ook
geval met het Sacramentsgilde, het gilde van
e Lieve Vrouwe iu 't Kinderbed en met het
van het Heilige Graf, alle welke instel-
eu onderling en van de kerk en 't Kapittel
ia gescheiden.
auwkeurig werd alles beheerd. Al de nog
rhanden rekeningen getuigen, dat de ver-
itiogen, verhuringeu en uitzettingen met de
ste zorg werden geleid, en voor het doen
rekening en verantwoording kwam elk
e jaarlijks bijeen. Dikwijls komen afslagen
pacht voor; vooral greep vermindering of
iog plaats, wanneer door misgewas, door
regen of door andere omstandigheden, de
iter op verre na niet datgene van zijne
ideu verkreeg, wat ouder gewone omstandig-
n daarvau genoten werd. Later veranderde
ganschelijk alles werd aangewend, om steeds
ïoogste pacht- of huurprijzen te bedingen en
afslag of kwijtschelding van huur, was bijna
sprake meer.
a het vertrek door Kanunniken en over het
meen na het vertrek der geestelijkheid ook
de andere plaatsen, sloegen de Staten van
and al de goederen in y/t belangh der Ghe-
saecke" aan, en alleen die, welker bestem-
g strekte tot voorziening in het onderhoud
het kerkgebouw, de oorspronkelijke kerke-
?j leren, schonken zij terug. Maar de Kapittel-
1 len, de eigendommen der kerkelijke gilden,
bezittingen der „scholastery," enz., reeds
't bestuur der geestelijkheid geïnventari-
hielden zij onder hun beheer.
In niet alleen de provincie, ook de stad, zag
ierig op de kerkegoederen neder. Eu niet
Ier reden. Zaten de Staten iu geldverlegen-
met deu Magistraat was dat eveneens het
il. De laatste had zalfs op 22 Augustus 1579
eenige notabelen van de Kruisbogen- ea
feniersgilde vergaderd, om middelen te be
en tot aflossing van die schulden, voor welke
van de Wet" en gegoede particulieren
elijks werden aangesproken. Geen wonder,
toen de Staten besloten hadden tot teruggave
eigenlijke kerkelijke eigendommen, door den
[istraat besloten werd, om „den ontfanck
het incomen daervan te employeeren ende
outfanghen tot proffyte der stad", mits „be
de dijcklasten en de kosten van het
erhoud der kerk.
kerk was aanvankelijk alzoo niets gelaten
Staten hadden de geestelijke, de stad de ker-
van de kerk, toch werd hun dienstwerk weldra
betaald. Door de Gouverneurs en de Kaden van
Zeeland werd het besluit geuomen, dat de //ge
annoteerde goederen moesten geadministreerd
worden door een Rentmeester., (Ijh was
betaliughe tfj. noen aen Predikanten in steden en
-'fiTn piftüenlande."
Wordt vervolgd).
gebruik nog te duur
Ml
dat
Yele leerlingen aan bi.iiden-instituten zijn
kort na de geboorte door ontsteking der
oogen blind geworden, aan de verschillende
inrichtingen uopa wisselt dit aantal af van
t, /an het totaal getal kinderen.
Het is dus de ouders zaak om vooral het
pasgeboren voor oog-ontsteking en blind
heid tri behoeden. Onmiddellijk na de geboorte
moeten de oogjes van het kiud wordeu ge
reinigd. Iu de eerste levensweken ouderzoeke
men dagelijks de oogjes; zijn de oogleden rooi of ge
zwollen, vertoont zich eeu etterachtige afsch - k m g
of tranen de oogjes geiurig, dan roene men den
arts, en reiuige ondertusschen zelf de oogjes
met zachte, zuivere linnen lapje, gedompeld iu
zuiver lauw water, echter— he$! voorzichtig. Het-
K.Vv j -Ó'SÖ
worden, evenmin gebruike raea eea lapje of
spons, welke reeds voor een ander doel is ge
bezigd. Eu let welis slechts ééa oog ontstoken,
kom dan vooral niet met het lapje, waarmee
ge dat oog behandelt, aan het gezonde oog
Weer van het jonge kind het sterke zonlicht,
waardoor reeds menige zuigeling blind is ge
worden, maar houdt het ook niet in het donker.
Ook zuivere, telkens ververschte lucht en een
gelijkmatige temperatuur zijn van belang.
De gewoonte, die sommigen op het platteland
hebbeu, om tijdens een onweer een flink vuur
aau te maken, is volstrekt niet onzinuig. De
statistiek toch wijst aan, dat hooge fabrieks-
schoorsteenen betrekkelijk zelden door den blik
sem worden getroffen, doordat -- naar men wil
de rook in het gebouw de opgezamelde electriciteit
met zich meeneemt en in de lucht verdeelt,
waardoor de aantrekkingskracht voor de electri-
sche vonk verdwijnt. Terwijl op 10.000 kerk
torens meer dan 60, op 10.000 wiudmolens zelfs
meer dan 80 gevallen van iuslaan van den blik
sem voorkomen, is dit aantal op 10.000 labrieks-
schoorsteenen slechts 3.
Suiker is als voediug9iuiddel de laatste jaren
sterk aaugeprezen, ook van medische zijde. In
Duitschlaud ziju verleden jaar bij het leger
proeven met suikervoeding genomenin elke
compagnie van 3 bataillous werden aan 10 man
suikerklontjes aanvankelijk 7, tot 10 a 12 toe,
gegeven en aan 10 niet. Men diende de suiker
toe aan de zwakste en armste soldaten. De re
sultaten waren een groote gewichtstoename, een
langer uitblijven van het hongergevoel, een
trisscher blijven en beter bestand zijn tegen
vermoeienissen. Door het tijdig gebruik werden
dreigende uitputting en zonuesteek voorkomen.
Als tijdelijk opwekkend en krachtgevend middel
op marschen schijnt dus de suiker aanbeveling
te verdienen.
//Zoo zuiver als glas", hoort men dikwijls
zeggen en de algemeeue meeuing is dan ook,
men nergens beter iet3 in kan bewaren en
bederf, zonder gevaar voor vergiftiging
ook, kan vrijwaren dan in het glas. Toch is
deze meeuing niet juist. Glas is zelfs, zij het
ook voor een gering deel, in water oplosbaar,
maar sterker is de invloed van zuren op glas.
In flesschen met azijn iedere huismoeder
weet dit vormt zich ten laatste een neerslag
dit is kiezelzuur, uit het glas afkomstig. Het
goedkoope glas bevat vaak loodsilicaat en kan
dan schadelijk voor de gezondheid worden. Dr.
W. Schultze ontraadt bier uit glazen flesscheo
te gebruikensteenen bierpatten zijn beter.
i j Kon. Besluit is, met ingang van 28 Novem
ber a,s. herbenoemd tot burgemeester der gemeente
Thölen de heer M. G. van Stapele.
De Tweede Kamer
maakte Woensdag een aanvang met de behan
deling der Staatsbegrooting. De heer Borgesius
opende de batterijen op de regeering met een
geestige rede waarin hij hoofdzakelijk zijn af
keuring uitsprak over de frontverandering van
het kabinet-Heemskerk. Bij zijn optreden was
dit zoo vaag-christelijk, dat het niet eens van
vde christelijke beginselen" sprak, terwijl het
zich thans homogeen met het ministerie Kuijper
verklaart, en de antithese weer vooruit schuift.
Hoe jammer, voegde hij er bij, dat Dr. Kuijper
nu naar Berlijn is gegaan, in plaats van die
koiuögCüKt.-k te genieten.
Nog andere sprekerszooals de heereu Tydeman
en Troelstra, betreurden de herlevitig'~der anti-
the^ omdat daardoor een rustig en vruchtbaar
arbeiden t in iands belang gevaar loopt. De
„heet; /7r?n^v> ^verklaard»*, dat dg sociaal-demo-
met" wet* uèo"a!W"*%n3s&3W!ja'zóuuén
meedoen. Vao die „vooze" politiek moest hij
niets hebben.
De heer Tydeman wenschte geen kiesrecht
herziening, de heer Drncker daarentegen ver
zekerde te zullen zorgen, dat uog vóór deu
komenden stembusstrijd het kiesrechtvoorstel der
vrijz.-democraten in de Kamer kon behandeld
worden. *«-
De heeren Van Dedem en Lohman verdedigden
de regeeriug. De verzoening met Dr. Kuijper
was volgens den laatste een gevolg van de op-
heffiug van een misverstand en niet van front
verandering.
De heer Van Dedem wenschte geen terugkeer
van Dr. Kuijper in het Kabinet.
De Prov. Staten in Zeeland hebben in hun
heden (Vrijdag) gehoudeu zitting, overeenkomstig
het voorstel van Gedep. Staten, besloten, aan
11. M. de Koningin machtiging te vragen om
uLit de Staten vau Noord-Brabant een Waterschap
van dto bedijkten grond in het Slaak op te
richten.
Dit voorstel had iu de afdeelingen geen be
denking gevonden.
Afwijzend werd beschikt op een verzoek van
I. J. Porreij te lerseke, om subsidie voor het
overzetveer van iersekendam op Gorishoek.
Goedkeuring werd verleend aan het voorstel
van Ged. Staten tot wijziging van het bijzonder
reglement voor het waterschap „De Vrije Polders
onder Tholen".
Aan mr. A. J. F. Fokker te Zierikzee, voor
zitter van het Bestuur der Visscherijen op de
Schelde en Zeeuwsche Stroomen, is op de
exposition internationale alimentaire te Gent de
hoogste onderscheiding toegekend eere-diploma
met gouden medaille, voor zijn rapporten over
//onderzoekingen van den toestand der oester-
ea mosselkweek- en bewaarplaatsen ia Zeeland/'
De bouw van drie dubbelschroefstoomschepen
voor de Maatschappij //Zeeland" is door de
directie opgedragen aan de Fairfield shipbuilding
and engineering Comp. Ltd. te Govan, Glasgow.
BELASTINGEN.
Wij herinneren ODze lezers dat vóór 1 De
cember a.s. moeten zijn afbetaaldde grond
belasting en de personeele belasting geheel, de
bedrijfsbelasting minstens de helft.
Tevens waarschuwen we hen, die een haard-
s' de meer in gebruik hebben genomen dan ze
bben aangegeven, daarvan dadelijk aan den
-utvanger kenuis te geven, daar anders be
keuring zou kunueu volgen.
IERSEKE. Verledeu week gaf ook de Tooneel-
vereeniging //Crescendo" een soiree, waarin het
kluchtspel in 3 bedrijven Jan Ongeluk verdien
stelijk werd opgevoerd. Daarop volgden een paar
mooie tableaux-vivants.
Verleden week vertrokken weer drie per
sonen van lerseke naar Noord-Amerika.
ST. MAARTENSDIJK, 19 Nov. In den afge-
loopen nacht werd door een kwaadwillige hand de
buitendeur eener nieuw opgebouwde woning
alhier, zoodanig beschadigd, dat deze gedeeltelijk
vernieuwd zal moeten worden. Het moet de
politie reeds gelukt zijn den vermoedelijken
dader op te sporen.
OlfD-VOSSEMEER. Door Heeren Ged. Staten
is aan het Weezeu-Armbestuur alhier machtiging
verleend een bedrag vau f300.bij te dragen
in de kosten van het lager onderwijs over 1909
en een bedrag van f 75.in die vau den genees
kundigen dienst ove» de jaren 1909 1911.
THOLEN. In de door 85 leden bijgewoonde
jaarvergadering der Visschersverectii^mg,, Helpt
Elkander" alhier, werd Zaterdagavond jl. o.nj,
vastgesteld de rekening over het dienstjaar 1907
1908, waaruit blijkt dat de ontvangsten hebbeu
I hedracen f 1211,60 de /.gaven l M6 05 oed
slot alzoo t 106 grepen r»
te goed op de 4. .ank ad f 1018.59;.
Herkozen werden tot voorzitter de heer S. L.
Schot B.Wzu. en tot secretaris de heer H.
Corcelisse Man, Tot bode werd herbenoemd J.
Schot Jobzn.
Voorts werd één lid aangenomen, Uit het
verslag blijkt, dat gedurende bovengemeld dienst
jaar werd uitgekeerd, aau zieke leden totaal
1110.—, voor schade aau vaartuigeu f 14.75,
dat gezonden werd een request aan den ge
meenteraad van Tholen, inhoudende o.a. verzoek,
om meer orde in haven te houden en een request
aan deu Minister van Laudbouw, Handel en
Nijverheid, teneinde te verkrijgen, dat op de
vrije mosselzaadbanken in de Zuiderzee, het korren
voor stoombooten wordt verboden. Voorts een
telegram van gelukweusch aan H. M. de Koningin
bij gelegenheid van haar tienjarig regeeriugsschap.
Maandagavond bracht het fanfaregezelschap
„Concordia" een serenade aan onzen herbe
noemden burgemeester, deu heer M. G. van
Stapele. De gelukwensch, uitgesproken door den
voorzitter, jhr. Van Vredenburch, beantwoordde
de burgemeester in hartelijke bewoordingen. In
de eerste plaats bracht hij dank aan H. M.
onze geëerbiedige Koningin die hem, op zijn
hoogen leeftijd, bij hernieuwing de belangen van
Tholen toevertrouwde, daarna aan //Concordia"
als tolk der burgerij, voor het gewaardeerd blijk
vau belangstelling ook thans weer betoond.
Aangezien het reeds als bewezen mag
worden aangenomen, dat door het borduren op
de Singer Naaimachine als het ware eeu nieuw
veld voor vrouwelijke bezigheid geopend is,
zullen voorzeker velen onder onze lezeressen
met groote belangstelling hooren, dat de Singer-
Maatschappij binnenkort in ouze stad weder 'n
volledigen cursus in het moderne borduren zal
doen houden.
In dezen cursus zullen geheel gratis de meest
verschillende soorten van borduurwerken ouder
wezen worden, zooals bijv. platsteek, puntsteek,
koordborduren, mouogramborduren, Smyrna-
bordeeren enz., enz. en vestigen wij daarom de
attentie van bezitsters van Singer naaimachines
op deze uitstekende gelegenheid om zich in het
moderne borduren en stoppen te bekwamen en
zoodoende nog veel meer nut dan tot nog toe
uit de Singer-macbine te trekken.
Zij, die van dezen cursus wenschen te profi-
teeren, dienen zich aan te melden bij mejuffrouw
H. van Schouwen, Vischstraat, te Tholen.
Voor nadere bijzonderheden zie men de in
dit blad voorkomende advertentie.
