«tfflal, [nijd aai It hclanp aai oesterteelt, laiüon, m.
tfo. 1224.
Zaterdag 14 November 1908.
Zes en twintigste jaargang.
EN
J. 1. C. POT,
Eerste Blad.
tS
Publicatie n.
over het oude kerkwezen van
olen en de overige gemeenten
van het eiland.
„H 0 L L A N D."
EEN MILLI0EN GULDEN.
Eenige welgeslaagde proeven op
Zandgrond.
BINNENLAND.
Van onze berichtgevers.
1 ;nd- en landziekten,
isttanden en Gebitten, issio
Dez&is de wits
én vöidoet het mè
ruil
ERSEKSCHE
ilen
d
THOOLSCHE COURANT,
Dit blad verschijnt eiken Zaterdag,
per kwartaal f 0,65met Geïllustreerd Zondagsblad f 1.025, franco
fljlO. Voor het buitenland 90 cents,
gezonden stukken, enz. worden uiterlijk op DONDERDAGAVOND Ingewacht aan
ureau te T h o I e n of v66r DONDERDAGMIDDAG bi] onzen medewerker te lerseke.
UITGEVER
ThOLEN.
Advertentiën van 1 tot 4 regels 40 centsiedere regel meer
10 cents; groote letters naar plaatsruimte.
Elke advertentie, 3 maal ter plaatsing opgegeven, wordt slechts
2 maal in rekening gebracht. Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering.
i.
ibu!
h Q
argemeester der Gemeente Tholen, brengt bij
r kennis van de Ingezetenen, dat bij hem
en aan den Ontvanger der Directe Be
ter invordering is verzonden, het Kohier
van de Belasting Op Bedrijfs- en andere in-
voor het dienstjaar 1908, met uitnoodiging
iegelijk wien zulks aangaat, om na bekotnene
iving van zijnen aanslag, ten spoedigste het
lero verschuldigde te kwyten, met herinnering
dat de bezwaren, welke dienaangaande mochten
binnen zes weken na heden behooren te
ingediend.
n, den 12 November 1908.
De Burgemeester voornoemd
M. G. VAN STAP ELK.
komsten had verzekerd. Verreweg het grootste
gedeelte daarvan strekte tot voorziening in het
onderhoud van de geestelijkheid eu in dat van
haar onderwijsgeene uitgaven voor het eigen
lijke kerkgebouw, voor het onderhoud van
torens of klokken werden daaruit bestreden
de opbrengst van den verpachten eigendom, van
de renten en van de tienden, kwam, overeen
komstig den wil der schenkers, uitsluitend ten
bate vau 't Kapittel. Slechts een bepaalde som
vloeide, onder den naam van „Stallichten" in
de kerkelijke kas. In gemeenten, waar geen
college van Kanuuuiken bestond, zooals te
Scherpenisse, te Poortvliet en andere, kwam de
opbrengst van de geestelijke goederen ten bate
van den parochie-pastoor eu van hen, die belast
waren met de in de kerk afzouderlijk gevestigde
diensteu. Wordt vervolgd.)
den omvang der Uervor ade gemeente
XVIe eeuw valt moeilijk te oordeelen
ei bescheiden liohteu ons daaromtrent in,
leker is het, dat velen de „nieuwe leer"
I toegedaan, want Tholen was in sake de
timing bij de andere gemeenten van bet
niet achterlijk gebleven. Uit alles blijkt,
stad in 1584 reeds twee predikanten
krij iwijl Scherpenisse, Poortvliet en Vosmeer
og slechts in het bezit van één ver
en St. Maartensdijk en St. Annaland
nog verstoken waren. De predikant
en 1 nherpenisse, Gerardus JPauli, was belast
„herdelycke sorgh" van St. Maartensdijk,
St. Annaland, waar de kerk onbruik-
f l,i tas, had nog geene geregelde prediking
Dan, hoe aanzienlijk de Hervormde ge-
■A ook moge zijn geweest, toch is het aan
55»ijfel onderhevig ot ook velen naren der
Icrkleer, waarin zij waren geboren en op-
I, getrouw gebleven. Zij, de dragers van
i j io oude geloof, gingen aan den overkant,
Eluelijk te Halsteren, ter kerk en legden
i dagen den grondslag tot een geordend
«taan van hunne gemeente, Enkelen,
geenerlei opzicht met de Hervorming
meegegaan, en zelfs geen vrede hadden
le sectarissen te leven, verlieten de stad,
de bewoüers van „Meulvlieyt" en van
P''j5teenen Kruys". Op het laatstgenoemde
Pieler Jansmis, die met zijn gansche
lar Brabant vertrok. Anderen togen
LEVENSVERZEKERING-MAATSCHAPPIJ
Hoofdkantoor te AmsterdamKeizersgracht 292
Maatschappelijk Kapitaal
Door de verzekering eener dadelijk ingaande
lijfrente maakt men op 50-jarigen leeftijd 7,5%,
op 55-jarigen leeftijd 8,5 op 65-jarigen
leeftijd 11,3 en op 70 jarigeD leeftijd 18,5%
rente van zijn gestort kapitaal.
Inlichtingen en tarieven verkrijgbaar aan het
Hoofdkantoor en bij H.H. Agentende H.H.
O. M. VAN RIJ SS EL, te Tholen; P. M.
v. d. ENDE, te Oud-VossemeerJ. GELDER
BLOM te PoortvlietJ. W. RENSEN en
notaris H. J. VAN NOUHÜYS te Zierikzee
Mr. H. OELE te Goes.
>kp
ïr di
verder, en zij, die om „der Religie
vCDt lunne haardsteden verlieten, leven stellig
feil
'ent
'iOW
I OH
I®
Ik geloof niet, dat er tegenwoordig nog één
landbouwer in Nederland woont, die nog niet
weet, wat Kali isook denk ik niet, dat er
veel boeren zijn, die hun bedrijf op zand- of
zavelgrond hebben, en niet geregeld kaïnit of
een ander kalizout bij de bemesting van hun
land gebruiken. Wèl ben ik er echter van over
tuigd, dat door de meeste landbouwers bij vele
gewassen te weinig kali gebruikt wordt, om zoo
groot mogelijken oogst te winnen. En, aangezien
men niet beter leert dan door het voorbeeld
van anderen, zoo wenschte ik in dit opstel in
't kort den uitslag mede te deelen van eenige
proeven, onlangs op dit gebied genomen. Wij
verplaatsen ons naar Overijsel in Twente, in
het dorp Wierden. Ik behoef u uiet te zeggen,
dat we ons daar op het zand bevinden. De eerste
proef, die ik u wil mededeelen, is genomen door
Hendrik Koers op hoogen zandgrond. Het geheele
proefveld was in drie gelijke velden verdeeld.
Het eerste perceel werd niet bemesthet tweede
kreeg 600 K.G. slakkenmeel en 300 K.G.
chilisalpeter, terwijl het derde perceel een vol
ledige bemesting kreeg met 700 K.G. patentkali
600 K.G. slakkenmeel en 300 K.G. chilisalpeter.
Het geheele proefveld werd met dezelfde variëteit
aardappelen bepoot. Het niet bemeste perceel
bracht 9300 K.G. op; het perceel zonder kali
gaf 11600 K.G. aardappelen, terwijl het derde
perceel 19700 K.G. aardappelen opbracht. Aldus
was er e?n meeropbrengst door de kalibemesting
van 8100 K.G. aardappelen f 162. De kosten
van 700 K.G. patentfcali bedroegeu 7 X 6
galden f 42. Er was dus door de bemesting
met 700 K.G. patehtkali een winst van f120,
aiks gerekend per Hectare. Dat deze enorme
winst "aütftfü verkregen is door de groote hoeveel
heid kali, spring'! io het oog.
In diezelfde gemeente. te Reekutu, is door
A. Nijland, op tamelijk lagen zandgrond door
een bemesting met I5üu K.G. k'^jnit een meer
opbrengst verkregen van 14100 K.G. Aoolrapen.
Door deze meeropbrengst had men een grotere
winst van f 82. De 1500 K.G. kaïnit gaven
dus een zuivere winst van t 82 per Hectare.
Ook bij deze proef moet de winst het gevolg
zijn van de rijke kalibemesting.
Ook met een bemesting van 1000 K.G. kaïnit
werd vaak een ongewoon groote winst gemaakt.
Door den heer G. J. Boomkamp te Hertune
bij Borne werden 60500 K.G. wortelen geoogst.
In vergelijking met de andere velden brachten
de 1000 K.G. kaïnit 23000 K.G. wortelen op,
waardoor een zuivere winst werd behaald van f 164»
Mochten er onder mijn lezers soms nog land
bouwers zijn, die geeu kali of slechts zeer weinig
gebruiken, dan raad ik hun ten sterkste aan
eens proeven te nemen met toenemende hoe
veelheden kali. Zij zullen overtuigd raken, dat
bij een ruime kalibemesting groote oogsten te
winnen zijn.
H. M. de Koningin is gisteren van het Loo
in den Haag teruggekeerd en wandelde, na een
poosje in de wachtkamer vertoefd te hebbeu,
over het perron en vandaar langs de straat naar
het paleis. De weg was vol publiek, dat H. M.
hartelijk toejuichte.
Inj de vergadering van Commissarissen der
Maatschij. „Zeeland", ter bespreking der te
bouwen mailboolen, gehouden te VGravenlïage,
is nog geen definitieve beslissing genomen, liet
is te hopen, dat de nieuwe stoomschepen niet
in liet buitenland zullen gemaakt worden.
De Tweede Kamer
bracht eenige dagen door met do algemoeno be
schouwing der Indische begrooting, waarbij, zooals
gewoonlijk, geen woord over do begrooting gezegd
werd. Men bad het bijna uitsluitend over het beleid
van den gouverneur-generaal Van Heutz en den ge
wezen gouverneur van Atjeh, den generaal Van
Daalen, wien men barbaarsche wreedheden verweet,
waardoor de pacificatie van dat gewest veel meer
geschaad dan gebaat werd. De heer Van Kol ge
bruikte daarvoor een redevoering van meer dan vier
uren, en de heer De Stuers betoonde zich door zyn
hartstochtelijke verwijtingen weer geheel de gevoels-
mensch.
Hadden de twee genoemde bewindhebbers hunne
tegenstanders zij vonden in de Kamer nog meer
verdedigers, vooral de gouverneur-gene/aal en
minister Idenburg wist in een schitterende pleitrede
van 31/2 uur bij velen de overtuiging te vestigen,
dat de wreedheden, voor zoover zij voorkwamen, niet
zonder noodzaak bedreven waren en dat we in Van
Heulz een groot man hebben, die als gouverneur-
generaal nog steeds het vertrouwen verdient, evenzeer
als hij dit vroeger had, als onderwerper eii gouver
neur van Atjeh. De opvolger van generaal Van
Daalen, overste 8wart, werd eveneens hoog geroemd.
De behandeling der Indische begrooting duurt voort.
In de zitting der Tweede Kamer van beden
Vrijdag, zal, naar men verneemt Dr. Kaijper
beëedigd worden als afgevaardigde van het
district Ommen.
In de Dinsdagavond gehouden zitting der
Provinciale Staten van Zeeland nam het nieuw
benoemde lid, de heer P. van Houte, na be-
eedigd te zijn, zitting.
Na mededeeling van enkele zaken brengt de
voorz. ter kennis dat, betreffende de in de vorige
zitting aangenomen motie van den heer Dekker in
zake de jaarwedden der ambtenaren van den Provin
cialen Waterstaat en van de arbeiders op de wegen,
Gedeputeerde Staten geen vrijheid vinden, voor
te stellen, op het eenmaal genomen besluit terug
te komen en stelt voor, deze mededeeling voor
kennisgeving aan te nemen.
De heer Dekker verkrijgt hierover het woord
en besluit met het volgende voorstel, dat onder
steund wordt door de hh. Loois, Vorsterman
van Oyen, Van de Putte, Hammacher, Var?
Voorthuijsen en Wonci&.gem „LK Staten van
Zeeland besluiten: de salarissen der oplichters,
bureelambtenaren le kl. van den provincialen
waterstaat en de salarissen van de arbeiders der
provincie, voor zoover die door de verwerping
van het desbetreffend voorstel van Ged. Staten
dd. 11 Mei 1906 lager zijq dan door de ain -
neming van genoemd voorstel het geval zou zjn
geweest, zoodanig te verboogen dat deze ,olijk
zijn. aan Let salaris, dat door deze bu dlamb-
tcnarec le kl, en arhoiders zou genoten worden
bijaldieii genoemd voorstel van Ged. Staten dd.
11 ü-Ki%doüï do StaK.; are aangenomen".
jorzitter handhaaft echter zijn voorstel,
G'J5. ue mededeeling van Gedep. Staten voor
kennisgeving aa^ te nemen en stelt daarna
vo„pr, het voorstel vau den heer Dekker aan de
ledeiji rond te deg^i_>'ULÖ KJ M.1
het
Daarna wordt het voorstel van den voorz.
zonder hoofdelijke stemming aangenomen.
De verschilleade voorstellen van Ged. Staten
worden naar de afdeelingen verzonden.
In verband met een verzoek van de Vereen,
van burgemeesters en secretarissen in N. en
Z.-Beveland, c.s., tot wijziging van het reglement
op de wegen en voetpaden, waarop Ged. Staten
voorstellen afwijzend te beschikken, is namens
het dag. bestuur van den Alg. Nederl. Wiel-
rijdersbond aan elk der Statenleden een schrijven
gericht waarin hun in overweging wordt gegeven
bij motie aan Ged. Staten te verzoeken om in
de aanstaande zomervergadering der Provinciale
Staten een wijziging van het reglement op de
wegen en voetpaden ter tafel te willen brengen,
waarin bepaald worde le. een bij vervoer op
de wegen toe te laten maximaal gewicht in ver
band met, en in verhouding tot hoogte en velg
breedte der wielen, en een voorschrift vergende
het reinigen der wielen van het los aanhangend
klei, slijk, enz. véór dat de voertuigen vau den
akker op den weg komen.
Na splitsing der vergadering in afdeelingen
wordt de volgende bijeenkomst bepaald op 20
November a s.
i^^van
OP ZOOM,
een
Dh
wens
u
voor:
scttf
1 rond te deg!»v ijfi
rezleme"' v-
[j^-usivaat 30lo BERGEN
,alijt3 ia eonsulteeren voor
ST. ANNALAND. Den 1 Mei 1909 zal het
tweetal jaren, bedoeld in het 4e lid van Art.
94 van het reglement voor de Cal. polders of
Waterschappen, gedurende hetwelk de sohatting
der pachtwaarde van de gronden in den Calarai-
teuzen Snzannapolder (ot grondslag strekt voor
den aanslag in het dijkgeschot, verstreken zijn
en is na door hh. Gedeputeerde Staten met
toepassing van het 5e lid van dat Artikel, eene
nieuwe schatting bevolen.
Als deskundigen voor die schatting zijn be
noemd door Gedep. Staten de heer M. Cristiaanse
te Tholen, door de Arrondissement» Rechtbank'
te Zierikzee de heer D. Keur te Scherpenisse,
door den dijkraad van den Cal. Suzanna polder,
de heer A. Bierens te St. Annaland.
In de vergadering van den Dijkraad van
den Calamiteuzeu Suzannapolder, deze week
gehouden, werd vastgesteld de rekening van
dien polder over het dienstjaar 1907/8. De
ontvangsten hebben over dat jaar bedragen
f 2254,85 en de uitgaven f 23298.60', zoodat
meer is uitgegeven dan ontvangen f 21043,75'.
In dit te kort is bijgedragen door de provincie
f 7006,595 en door het Rijk 114013,19, samen
1 21019,785, eu sluit de rekening met een na-
deelig slot van f 23,97.
Aan het herhalingsonderwijs voor jongens
nemen 12 leerlingen deel. Tot onderwijzers
daarvoor zijn aangewezen de heeren L. J. Soetens
en A. Berkbeij.
Door ingelanden van de Polders Annavosdijk,
Breedenvliet, Oudeland met Ravensoord is tot
hun vertegenwoordiger in den Dijkraad van
den Cal. Suzannapolder herbenoemd, de heer P.
Bruijnzeel.
IERSEKE. Zaterdagavond 11. vergaderde de
werkmansvereeniging „Eendracht maakt Macht,"
waarbij 107 leden tegenwoordig waren.
Uit het 3-maandelijksch verslag bleek, dat in
dat f vaartaal f 250 meer uitgegeven dan ontvan
gen was, hetwelk bezorgdheid verwekte. Besproken
werd de contributie vau 10 tot 12'/2 cent te ver
hoog of de uitkeering van 1 2 na de 9e week
le laten vervallen. Tot een beslissing kwam
men niet.
Er traden 7 nieuwe leden toe.
De verpachting van de landerijen der vereeni-
ging bracht gemiddeld 4 cent per BI. roede
meer op, dan vroeger.
Deze week vertoonden zich hier twee denen
of wilde zwanen, wat men gewoonlijk als een
voorspelling van een strengen winter beschouwt.
Tot heden hebben de beesten het slecht geraden,
want er is juist dooi gevolgd.
Op 1 Januari as. vaceert hier de betrek
king van havenmeester, aan welke betrekking
een salaris van f 500 verbonden zal zijn. De
—■•«llizig, thans f 200, zal nader bepaald worden.
Vrijdag hadden we hier
door de Gymnastiek-
'ij- streven" aan
«enige
