o. 1223.
Zaterdag 7 November 1908.
Zes en twintigste jaargang.
EN
J.
Eerste Blad.
St. C.
POT,
„H 0 L L A N D."
IN MEMORIAM.
over het oude kerkwezen van
olen en de overige gemeenten
van het eiland.
EEN MILLI0EN GULDEN.
Voor huis en hof.
BINNENLAND.
Van ouzo berichtgevers.
ille:
Ui
ille
ERSEKS
rHOOLSCHE
Dit blad verschijnt eiken Zaterdag,
per kwartaal f 0,65met Geïllustreerd Zondagsblad fl.025, franco
f 1,10. Voor het buitenland 90 cents,
ezonden stukken, enz. worden uiterlijk op DONDERDAGAVOND ingewacht aan
reau te T h o I e n of v66r DONDERDAGMIDDAG bi
VENISSE. Een groote slag trof 11.
dagavond de familie Dorst en de
he gemeente, door het plotseling over-
van den Ed. Achtb. heer L. J. Dorst,
meester enz.
ruim 72-jarigen leeftijd werd door de
biddelijke zeis des doods zoo onver
en plotseling een einde aan dat
iaam leven gemaakt.
d 12 jaar was de overledene alhier
meester. Verder was hij Dijkgraaf van
older Stavenisse, (oud-Voorzitter van het
Watersch. Stavenisse), President
voogd der Nel. Herv. Kerk en Bestuurs
lid van een tal van andere corporatiën
ëreenigingen, waarin hij altijd zeer
iaam is gëwèest.
k zal de lange tijd, dat hij voorzitter
der afd. *Tholen" van de Zeeuwsche
van Landbouw en Veeteelt, zeer velen
versch in, het geheugen liggen.. Zijn
e mate van eerlijkheid, rechtvaardigheid
prechte trouw en vriendschap zullen
spoedig vergeten worden. Als groot
jever zal hij bij de werknemers ook
j? lang in gezegend aandenken blijven.
|y ja zeer veel wordt in alle opzichten
II hem verloren»
Viijdagmiddag werd -zijn
lijk overschot, onder vele blijken van
leming, ter aarde besteld. Bloemstukken
m de kist en vele woorden van waar-
og werden door verschillende personen
's nog, geopende groeve gesproken,
overledene ruste in vrede!
onzen medewerker te lerseke.
UITGEVER
T H O L E N,
Advertentiënvan 1 tof; 4 regels 40 cents; iedere regel meer
10 cents; groote letters naar.plaatsruimte.
Elke advertentie, 3 maal ter plaatsing opgegeven, wordt slechts
2 maal in rekening gebracht. Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering.
I.
op kerkelijk gebied in het laatste
e van de XVle eeuw ook op het eiland
voorgevallen. Groot was de verandering,
ardoor op religieus en maatschappelijk
heeft plaats gehad.
de predikanten van Tholen aangaat, het
zeker, dat reeds bij of kort na het ver
ier Kanunniken zich hier een geestelijke
Hervormden godsdienst had gevestigd,
eeds in 1582 bestond een kerkeraad met
Martini als predikant aan 't hoofd.
wee leden van dien kerkeraad zijn zelfs
men bewaard, gebleven. Het zijn die van
rUubrechtsy den beheerder van de goederen
en overleden Kanunnik Hendrik Paschasius
Claes Pancraesden man uit „De-Kemel",
en vroeger gewoonlijk de rekeningen van
cramentsgilde werden gedaan.
hebben wü Johan Martinidie hier
in 1581 gevestigd was, als Tholeus eerste
ant aan te merken Het is moeilijk
een bepaald antwoord te geven. Zeker
dat vóór 1579 geen tract.ementen aan
enaren der Sectarissen zijn aitgekeerd. De
iijke goederen behoorden nog steeds den
iatigen bezitters toe, die eerst in dat jaar
kerk moesten verlaten. En bij gemis van
len zal het voor de Hervormden in die
hoogst bezwaarlijk zijn geweest, een in-
voor een predikant bijeen te brengen,
vindt men dan ook betrekkelijk vaste
i vermeld. De zich vormende gemeente
bijeen, hield bijbellezingen, zong „die
ie psalmen", oefende zich in den gebede,
i ander met personen, die de luyden
leidden en voorgingen. Langen tijd
Claes de Hayer, die zelfs in den vreemde
ekend, als zoodanig dienst te hebben ge-
andere gelegenheden schijnen evénwel ook
'auten voor de gemeente te zijn opgetreden.
Johan Versteech heeft zich hier doen
doch van een vast verblijf van dien
geestelijke-: verneemt mpn niets. Ook
t de Wever treft men weieens bij de
ectarissen aan. De eerste predikant,
gsuffdurende een ^a^Jaar ^aD8 onafgebroken
^rea8oedelijk de itedaadvokut te Mecheten.
heeft dienst gedaan, was Gerardus van
borgh van Zierikzee, waar hij in 1579 overleed,
Vermoedelijk is hij 'sjaars te voren hier werk
zaam geweest, toen de bezittingen der kerk nog
niet door de Staten waren genaast, daar anders
stellig een gedeelte der kort daarop bepaalde
bezoldiging ook aan hem zou zijn uitgekeerd.
Na Cuylenborgh heeft ook Theodorus Verhaer
hier eenigen tijd het Evangelie verkondigd.
Hem werd in 1581 zelfs 400 Gulden als be-
bezoldiging met nog eenige vergoeding voor
huishuur toegekend.
Van andere predikers maken de kerkelijke ar
chieven geen gewag. De eerste leeraar, waarvan
deze met voldoende zekerheid gewagen, is,
zooals wij zeiden, Johan of Johannes Martini,
de gewezen scriba van de Classis van Zeeland
Beoosten Scheld, en de man, die op de //ver-
samelingh" van 4 April 1584 te Brouwershaven,
onder, het presidium van Casper van Bijgaerde
het voorstel deed tot oprichting der later zoo
merkwaardige Classis van Tholen.
Wordt vervolgd
LEVENSVERZEKERING-MAATSCHAPPIJ
Hoofdkantoor te AmsterdamKeizersgracht 292
Maatschappelijk Kapitaal
Door de verzekering eener dadelijk ingaande
lijfrente- maakt men op 50-jarigen leeftijd 7,5%,
op 55-jarigen leeftijd 8,5 op 65-jarigen
leeftijd 11,3 en op 70 jarigen leeftijd 13,5%
rente van zijn gestort kapitaal.
Inlichtingen en tarieven verkrijgbaar aan het
Hoofdkantoor en bij H.fl. Agentende H.H.
C. M. VAN RIJSSEL, te Tholen; P. M.
v. d. EN DE, te Oud-VossemeerJ. GELDER
BLOM te Poortvliet; J. W. RENSEN' en
notaris H. J. VAN NOUHUYS te Zierikzee
Mr. H. OELE te Goes.-
Zorg voor zuivere lucht in Uw huis- en
arner, maar vooral ook in het zieken
vertrek. Vermijd tocht, maar wees niet al te
bang voor [kouvatten; wanneer de patiënt be
hoorlijk is toegedekt, dan zal het luchten niet
het minste nadeel doen.
Voor zwakke oogen is blauw of violet licht
zeer heilzaam, daaróm gebruikt men in Engeland
en. Amerika blauwe lampeglazen, aanmerkelijk
langer dan de otize. Men heeft hierbij door het
glas een sterkere trekkiug (luchtstroom) en
tengevolge daarvan een meer volkomen ver
branding, der olie. Het sterke,, blauw gekleurde
licht moet aangenaam zacht voor de oogen zijn.
Naar een bekend geneesheer mededeelt, moet
warme, doch niet gekookte uielk, een uitstekend
middel zijn voor maagpijnen en kwaadaardige
diarrhee. In Oost-Iudie moet ze als zoodanig
vaak worden gebruikt en men geeft den patiënt
dan een kwartliter om de .3 a 4 uur. Ook uioet
dit middel goede ^diensten bewijzen bij dysenterie,
typhus en andere koortsen waar de lijders geen
groote hoeveelheid in eens kunnen gebruiken,
wordt de melk in kleine porties en dan vaker
toegediend.
Velen begaan de fout, potplanten vóór het
inwinteren nog te verplanten, dit kan soms zeer
nadeelig werken. In de versche aarde ontvangt
de plant meer voedsel dan zij in den winter,
den rusttijd behoeft, ook droogt de pot vaak
niet voldoende uit, tengevolge waarvan de
wortels kunnen gaan rotten. Zulk een late ver
planting maakt niet zelden de geheele plant ziek.
Wie een plant uit den vollen grond in den
pot moet overbrengen, neme deze om dezelfde
reden niet te groot, maar liever wat klein.
Om het bevriezen van bloemen en andere
planten, die in een koude doch goed gesloten
kas overwinteren, te voorkomen, verbrande m&L
in deze ruimte 'smorgens en 's avonds een
hoeveelheid papier, waarvan de rook zich door
de geheele kas verspreidt.
In vele kamers kunnen de planten niet gedijen,
maar kwijnen langzaam weg door gebrek aan licht.
Wie zijn planten lief heeft, en daarvan door mooi-
en, geregelden bloei en krachtigen groei genoegen
wil beleven, moet niet het licht beletten binnen
te komen door zware overgordijnen
vitrage, dat het geheele raam behangt. Grove
sterke bladplanten mogen dat tot op zekere hoogte
kunnen verdragen, die met fijne bladvorming
gaar, bij gebrek aan voldoend licht we spreken
nie van zonneschijn kwijnen of geheel te
gru de.
V)or de gezoudheid van den mensch is het
zonlicht niet minder noodig, ja, noodzakelijk
dan voor de gezondheid der planten, 't Wordt
nog lang niet genoeg begrepen, de waarheid
van het oude woord; //Waar de zon niet ko int,
daar komt de dokter". In scholen en werkplaatsen,
in ft kantoor en de huiskamer, overal waar
menschen verblijf houden, moet het zonlicht
zooveel mogelijk toegang hebben, zoo min
mogelijk geweerd worden. De zon werkt op
wekkend, vervroolijkt het humeur en den ge-
heelen gemoedstoestand. Wie zich opsluit in
een somber, half verlicht vertrek, wordt triest,
dof vau geest, Zenuwachtig een bleeke kleur,
slechte* spijsvertering, bloedarmoede en allerlei
ziekten kunoen de gevolgen zijn. Huismoeders,
denkt om de gezondheid uwer huisgenooteu,
om uzelf! Spaart geen gordijnen en meubelen
ten koste van het welzijn der uwen
OBSERVATOR.
Door Gedeputeerde Staten is aau D. Burgers
te Tholen eervol ontslag verleend als lid-werkman
van den Raad van Beroep (Ongevallenwet) te
Middelburg.
In de Staatscourant no. 258 is opgenomen
eene wijziging in de statuten van de Naaml.
vennootschap stoomtramweg Antwerpen-Bergen
op Zoom-Thölen.
Door Ged. Staten van Noord Brabant is aan
de ambtenaren, die methet toezicht op de
uitvoering der bepalingen op het „weggeld" zijn
belast, per circulaire kennis gegeven, dat voor-
loopig geen aanhoudingen in zake „weggeld",
moeten worden gedaan.
Geslaagd te Rotterdam als verpleegster Mejuffr.
Anna K. Verkouteren, van TholeD..
Nieuwe Postzegels.
Waarschijnlijk zullen in den loop der volgende
maand, de postzegels van 15 en 20 cent in
nieuwe kleuren verschijnen, en wel beiden
in twee kleuren gedrukt. Die van 15 cent zijn
blauw paars met rood medaillon, die van 20
cent hebben een blauw-grijs kopje in een licht
groenen rand. Door de tweekleurendruk van
de 15 en 20 cent postzegels zullen de veel
voorkomende vergissingen met postzegels van
7%, resp. 22Y2 cent worden voorkomen.
Nationale Militie.
In verband met de door den minister van
oorlog gedane toezegging tot overweging van
den wensch om ruiling toe te laten tusschen
de lotelingen van het in Maart in te lijven
gedeelte, bij de mondelinge behandeling in de
Tweede Kamer van het thans aangenomen ont
werp van wet tot nadere aanvulling en wijziging
der Militiewet 1901, heeft de minister thans,
naar het Hbld. verneemt, de Commissarissen
der Koningin in de ouderscheidene proviucien,
uitgenoodigd hunne meening te willen te kennen
geven omtrent
1°. of de ruiling tusschen de lotelingen der
Maart- en die der Septemberploeg ook met het
oog op mogelijk daarvan te duchten ongeweuschte
praktijken, aanbevelenswaard voorkomt en
2°. of die ruiling practisch uitvoerbaar schijnt
en welke regeling c. q. voor de uitvoering ware
te stellen.
IKRSF'
de
Iersek
Voor het telegraafradicaal is geslaagd
Bom, klerk te Goes, geboortig van
o; bad hier de loting voor de
i o o tfj.:::. waren 56 lotelingen,
ar vader van 2 kinderen,
et post- en telegraaf-
kü. rammen behandeld,
wa&- 1 ontvangen.
J uitgaande en
75 u xio gesprekken gevoerd.
posisp\arbank is ingebracht f9106,57
en ^terugbetaald f4811,89. Er zijn 11 nieuwe
boeitje8 uitgereik»
Maandag 11. trad de" heer Van Unen als
onderwijzer aan de Chr. school alhier in functie
ter vervanging van den heer Van Koeveringe,
die. Vrijdag te voren afscheid van zijn leerlingen
nam, om naar Zierikzee te vertrekken.
Woensdag verzocht een knaap zijn makker, die
op den zolder van een in aanbouw zijn huis stond
en een brokje hout in de band had, hem dit toe te
sverpen. Hieraan weid ook voldaan. Het hout trof
den beneden staanden knaap tegen de slaap van het
hoofd met het gevolg, dat hij bewusteloos neerviel
en geneeskundige hulp moest worden ingeroepen. Den
volgenden dag was de knaap evenwel weer op de been.
ST. MAARTENSDIJ K. In de laatste Raads
vergadering werd aan Mej. A. M. Elvó, wegens
voortdurende ziekte, verlot verleend met behoud
van 6 maanden volle jaarwedde.
Medegedeeld werd, dat het Raadsbesluit dd;
25 Sept. 11. tot verhooging van de jaarwedde
der onderwijzers, met minder dan 5 dienstjaren,
met f 50., door Gedep. Staten is goedgekeurd,
qp dat niet is goedgekeurd een raadsbesluit,
waarbij aan de onderwijzers met meer dan 25
dienstjaren, op de wijze als het Raadsbesluit
vermeldt, een gratificatie van f50word tver-
leend.
Dit lokte een discussie uit tusschen den heer
Rijnberg en den Voorzitter, waarin laatstge-
meldë deed uitkomen, dat de onderwijzers ge
nieten een vaste jaarwedde voor het geven van
onderwijs in de vakken genoemd in Art. 2 der
wet, gedurende de bepaalde schooluren; dat
buiten de Verordening of het Leerplan om, het
aantal schooltijden niet mag worden uitgebreid
en het verleenen van een gratificatie voor nog
niet bewezen diensten, niet kan bestaan.
Naar aauleidiug van een schrijven der Kamer
van Koophandel en Fabrieken te Bergen op
Zoom, waarbij een bijdrage gevraagd wordt tot
dekking der voorloopige kosten, die gemaakt
zullen moeten worden bij het onderzoek naar
de mogelijkheid eener overbrugging van de
//Eendracht" bij Tholen, werd op advies van
Burgemeester en Wethouders met 1 stem tegen,
besloten f 20,bij te dragen.
De heer W. Kloet meende uit gemoedsbe
zwaren vrees dat bij het later komen misschien
van een tram, deze ook des Zondags zou rijden -—
te moeten tegenstemmen.
Door Burgemeester eu Wethouders is tot
tijdelijk onderwijzeres, in de plaats van Mej.
A. M. Elvó, die wegens ziekte verlof heeft be
komen, aangesteld Mej. C. R. Adriani, volontaire
te Santpoort.
Door de langdurige droogte keerscht ook
hier gebrek aan drinkwater, wijl vele regenbakken
ledig zijn.
Het zoogenaamde Muijeputje, onuitputtelijk
en in alle omstandigheden steeds voorzien van
goed drinkwater, is een ware uitkomst.
Behalve op de gewone veemarkten wordt
wekelijks een groot getal vee te koop aangebracht.
Op den laatsten beursdag (Douderdag stonden
aan de lijn 20 runderen en 6 jonge paarden.
OUD-VOSSEMEER. Woensdag wordt de
eerste bijeenkomst gehouden van het gezelschap
„Eendracht", bij welke gelegenheid de heer Buijze
van Stavenisse zal optreden met het onderwerp
,/Kinderherstellings- en vacantie-kolonies"alle
ingezetenen hebben dien avoud vrijen toegang
en worden in het belang der zaak be'ëefd uit
genoodigd tot trouwe opkomst, zoowel heereü
als dames.
Naar wordt medegedeeld is door het
Kerkbestuur der Ned. Herv. gemeente deze week
besloten van de Burgerlijke gemeente den
Noordelijken kerkvleugel aan te koopen op de
voorwaarden, zooals die door den Raad in zijn
laatste zitting zijn bepaald.
ST. PHLLIPSLAND. Bij de loting voorde
Nat. Militie, in deze gemeente gehouden op
Donderdag den 29 October zijn door de na
volgende personen getrokken de nummers A.
W. Beurkens 1, M. M. Mol 2, J. M. Heijboer 3,
J. M. Faasse 4, C. L. Wesdorp 5, Adr.Guiljam 6,
O. Faasse 7, M. J. Nelisse 8, C. Mol 9, Mr.
Verwijs 10, M. den Braber ld, J. C. Meijer
12, I. de Graaf 13, M. W. Steijn 14, A. I.
Clarisse 15, F. F. Feleus, 16, A. C. Faasse 17,
W. van der Dussen 18, 11. J. vau der Zee 19,
P. J. Geense 20, 0. M. Verhage 21, M.
Aarnoudse. 22, J. W. Verhage 23, P. Kempe.
neers 24, A. Bouwens 25, D. de Gids 26, J-
Guoter 27, M. Neelë 28, G. Quist 29, B.
I van Beek 30 en C. F
