No. 1221.
Zaterdag 24 Octoher 1908.
Zes en twintigste jaargang.
EN
Eerste Blad.
Iets over Tienden.
j. ar. c. pot,
I;
BINNENLAND.
ONTVANGSTEN.
Van onze berichtgevers.
1
dellj
et U
i al!
17,8
L9,é
M,2
16,5
6;
loz.
Dit blad verschijnt eiken Zaterdag.
Prijs per kwartaal f 0,65met Geïllustreerd Zondagsblad fl.025, franco
>er post f 1,10. Voor het buitenland 90 cents.
Ingezonden stukken, enz. worden uiterlijk op DONDERDAGAVOND ingewacht aan
het bureau te T h o I e n of vóór DONDERDAGMIDDAG bij onzen medewerker te lerseke.
paa
ba
/eri
ven
.vy
ii,a
een wet, dit onderwerp rakende,
in werking zal treden, nl. 1 Januari
.909, zoo vinde een ontwikkeling van de koofd
iaken dezer wet hier een plaats.
De tienden nu zijn al van zeer ouden datum
sn vinden, niet zooals de heerlijke rechten hun
lorsprong in de Middeleeuwen, zoodat ze ook
liet getroffen zijn door de afschaffing dier
echten, welke in het jaar 1798 plaats vond
De tienden dateeren meestal van vóór het
eeüstelse], de meesten zijn dan ook onder den
Jermaanschen tijd tot stand gekomen. Het was
oen de gewoonte, om aan dezen of genen een
luk gronds af te staan, onder verplichting om
deel der vruchten aan de schatkist te geven
;ot bestrijding der oorlogskosten.
Gaandeweg is het gebruik om op deze wijze
;rond af te staan verminderd en thans worden
egenaamd geen tienden meer gêvesfcigd.
Gezien dezen toestand, waarin het tienden-
aagstuk zich reeds jaren: bevond, was- den
wetgever een aanleiding om zich met de op
lossing daarvan bezig te houden en besloot het
iendrecht geheel af te schaffen. Dit besluit
Werd neergelegd in een wet en wel iu die vau
/JJ16 Juli 1907, Stbi. 222 waarvan de inwerking
treding óp 1 Januari a.s. bepaald is.
okp Toch had de Regeering reeds vroeger stappen
n die richting gedaan, "waaraan wij te danken'
ïadden de wet van 1872, welke echter niet
;ulke verstrekkende bepalingen had, als de
egenwoördigc. Want in die van '72 was bepaald,
lat alle tienden afkoopbaar Zouden ziju, als
lartijen, in casu liendplichtige en tiendheffer,
iet wilden, terwijl bij die van 1907 alle tienden
sljjl worden afgeschaft.
Waar nu de wetgever in art. 1 al. 1 het tiend-
rk< echt botweg afschaft (dit kan hij doen, want bij
Sneeft er de macht toe,) daar zou die bepaling
tonder meer tegenover den tiendheffer zeer on-
lillijk zijn, maar voor dezen werd tegelijkertijd
;ezorgd. Hem is nl. eene schadeloosstelling toe-
edacht, die hij krijgt van den Staat en dus te
Ao/f^ier zake nooit in aanraking komt met den
liendplichtige.
De Staat zou er echter slecht aan te pas
jve komen, wanneer ze aan al die tiendheffers
n ichadeloosstelling zou moeten betalen zonder
iets terug te ontvangen. Daarom is bepaald,
t de tieudplichtige met den Staat zal afrekenen.
Hoe is dit geregeld?
Elk tieudplichtig perceel wordt nu bezwaard
net een tiendrente en die tiendrente zal worden
Dgevorderd tegelijk met de grondbelasting en
venals deze in kohieren worden opgenomen.
De grootte dier schadeloosstelling (wel te
mderscheiden van de tiendrente) is bepaald op
iet 20-voud van de jaarlijksche zuivere tiend-
•delpbrengst verhoogd met 3'/2 /a rente vanaf 1
'anuari 1909 (de dag van in werking treding.)
En hoe komt men aan de grootte der tiend-
ente
Daarvoor is als volgt geredeneerd
Die schadeloosstelling zal door den tiend-
Jichtige in 30 jaar worden teruggegeven. Hoe
poot moet nu de jaarlijksche aflossing wezen,
°pdat dit bedrag in 30 jaar betaald zij met
rente. Ze komen dan tot een rente
van 5,43 v 11 n schadeloosstelling. Een
foor cü.i 1; dw jV maken.
Stel bv. de onzuivere jaarlijksche ^eadopbrengst
r jaar i 100.
osten vau hefflj];.' f S0.
'jüivero tiendopbrengst alzoo f 80.
De schadeloosstelling bedraagt
lus 20 X f S0 f1600
Stel dat die worden bctr.rdo'. 1
lan. 1911 dan dus 2 jaren rente
'd 81/2 f 112.
Samen f1713.
De Staat betaalt dus f1712 aan den tiend-'
leffec en dit bedrag moet de liendplichtige ui
iO jaarlijksche termijnen aan den Staat terug
leven. Door een algebr. rekening kapitaal en
ente op rente komen ze dan tot een jaarlijks
ledrag van 5,44 van de schadeloosstelling.
)it is verhoogd met 0,11 °/0 voor dekking
<an de kosten, die deze wet de Staat veroor-
aakt. Beate alzoo 5,55 °/0 van de sohadeloos-
UITGEVER
Tholbn.
Advertentiënvan 1 tot 4 regels 40 c^uts; iedere regel meer
10 cents; groote letters naar plaatsruimte.
Elke advertentie, 3 maai ter plaatsing opgegeven, wordt slechts
2 maal in rekening gebracht. Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering.
stelling, in het gestelde voorbeeld f95,015*
Heeft de tiendplichtige dit bedrag 30 jaar be
taald, dan is zijn perceel vrij.
Die zuivere opbrengst van het tiendrecht,
die 20 X genomen moet worden voor de
regeling der schadevergoeding wordt gevonden
doordat ze voor elk perceel door zg. schattinge
commissies zullen laten schatten de onzuivere
tiendopbrengst, die gemiddeld te verwachten is
en daarvan af te trekken de onkosten, die ge
acht worden in normale gevallen op de inning
vallen.
Men heeft dus een andere maatstaf dan de
wet van 1872 had, waarbij de opbrengst der
laatste jaren gold. Dit is veranderd met het
oog op de moeilijkheden, die aan het vaststellen
dier jaarlijksche opbrengst verbonden waren.
Deze waren onvermijdelijk, aangezien niet alle
gronden verpacht werden of m6t tiendplichtige
vruchten bebouwd waren.
Naast deze schattingscommissies kent de
nieuwe wet tiendcommissies. Deze moeten
onderzoeken welke perceelen tiendplichtig zijn,
terzake van welke schadevergoeding gegeven en
met een tiendreu te bezwaard moeten worden.
_Yoor 1 April 1909 "moeten alle tiendheffers
wier tiendrecht vernietigd wordt, daarvan aan
gifte doen bij de tiendcommissie. De tegen de
tiendplichtigheid ingebrachte bezwaren hooren
mede bij die commissie thuis.
Van de uitspraak dier Comm. kan men in
beroep komen bij 't Hof en bij den Hoogen
Raad.
is..de. tiendcommissie daarmee klaar, dan komt
de schattingscommissie en die stelt de jaar
lijksche opbrengst vast. Ook hiervan is beroep
mogelijk bij een raad van beroep Nu komt de
tiendcommissie weer en. die gaat aan de hand
,der schatting voor elk perceel het bedrag dér
schadeloosstelling en dat van de tiendrente
vaststellen.
En zoo zal weldra dit oude rechtsinstituut
tot genoegen van tiend-
verdwijnen, zeker
plichtigen.
In het eiland Tholen zal de nieuwe wét weinig
of geen effect hebben, zooals uit het navolgende
blijkt
In Oud-Vossemeer zijn, zooals uit een bericht
in ons vorig nummer reeds is geblekeu, de
tienden vervallen, doordat de tiendplichtigen
daar den weg van afkoop hebben gevolgd en
dus met de regeling van de nieuwe wet niets
meer te maken hebben. Ook te St. Anualand
en te Scherpenisse zijn bijeenkomsten gehouden
met het doel door afkoop de tienden op te ruimen,
wat in de eerste gemeente dan ook geschied is,
voorzoover de tienden daar behandeld zijn en in
Scherpenisse, voorzoover de betrokkenen ter ver
gadering aanwezig waren.
Het is waarschijnlijk, dat ook te Poortvliet
en Tholen dergelijke bijeenkomsten zullen ge
houden worden, teneinde eveneens door afkoop
volgens de wet van '72, de door de wet van
1907 ingevoerde regeling te ontgaan.
De Tweede Kamer
heeft een gansche week doorgebracht met een inter
pellatie van den heer Troelslra, betreffende de werk
loosheid in ons land. En wat is de vrucht geweest
van die zee van woorden De aanneming van een
magere motie van den heer Treub van den volgenden
inhoud
De Kamer, van oordeel dat de regeering de werk
zaamheden van particulieren en gemeenten ter tege
moetkoming in de bestaande werkloosheid behoort te
bevorderen en te steunen en dat behoefte bestaat aan
maatregelen teneinde beter op de hoogte te komen en
blijven van den aard en den omvang der werk-
ioosheid cn van de in verband daarmee te nemen
voorzorgsmaatregelen, gaaf over tot de orde van den
Oe rtcemsüei
voor de regeoru.g om in
n vond nog
te grepen.
geen motieven
Op de begrooting voer 1909 dei gemeente
Tholen komen />,a. de volgende jsteu /oor
Inkomsten uit bezittingen (huize:; en lawfeniêi!$
erfpachten) gras, viseciiery, enz. f 1076,00,
verdere inkomsten van bezi. os/jf-lü.
brug-, kaai-, havengelden f2iö0, ar-<r1oo;an
f149, markt- en staangelden f 380, e Js-
rechten f185, schoolgelden, lager
f475, idem bewaarschool f136,
40 opcenten grondbelasting gebouwde eigcL
domuien f1183,22, 10 opcenten idem onge
bouwde eigendommen f 535,58, 35 opcenten
personeele belasting f 1839,47,
hoofdelijke omslag f 8300, belasting op honden
f 200, vergunningsrecht f 400,
uitkeering van het Rijk (art. 1 wet '97 f 1972,S95,
idem art. 10 idem f500,
bijdrage van het Rijk, art. 48, lager onderwijs
f8110,
idem art. 49 f 93,30,
idem verpleging krankzinnigen f120,
opbrengst haardasch, straatvuil f 235.
Totaal der ontvangsten f36909,105.
UITGAVEN.
Jaarwedden burgemeester, wethouders, secre
taris, ontvanger f 2900, presentiegelden gemeente
raad f 125, jaarwedde ambtenaren ter secretarie
f 750, idem bode-concierge f450, ontvangloou
haven-, kade- en marktgeld f 323,75, jaarwedde
veldwachter f550, idem nachtwacht f 300, jaar
wedden en vergoeding brandweer f126,
Kosten straatverlichting f 1350,
Keuring levensmiddelen en slachtvee-f 130,
Reinigingsdienst f 1100,
Jaarwedde van den bouwmeester f 200,
u vaste arbeiders f 1040,
u klokluider f 140,
gewoou onderhoud openbare gebouwen, klokken,
straten, haven, riolen, enz. f 1986,35,
baggeren iu. de vest f 300,
jaarwedden onderwijzers f 9518,75,
herhalingsonderwijs f261,60,
instandhouden schoollokalen en onderw. woning
f875,
aanschaffen en onderhoud schoolmeubelen f 300,.
schoolboeken, leermiddelen f 620,
verlichting, verwarming, onderhoud en schoon
houden der schoollokalen f 850,
bewaarschool f 1265,
jaarwedde gemeente-geneesheer f 350,
vroedvrouw f 300,
Subsidie burgerlijk armbestuur f1750,
weezen f 450,
verpleging krankzinnigen f675,
grond-, dijk- en polderlasten f 62,
renten van kapitalen f 1496,50,
aflossingen f 2100,
pensioenen en lijfrenten f225,
recognitie aan de Ned. herv. kerk f78,
onvoorziene uitgaven f 591,635
Totaal der uitgaven f 36909. IO5.
Wij ontvingen van de Directie der Stoom
vaartmaatschappij Zeeland" een exemplaar van
hare winterdienstregeliug 1908/9, in het Duitsch
en Engelseh. Dit boekje is een geriefelijke
gids, te meer daar de verbindingslijnen met
Dnitschland, Italië, Zwitserland en Oost-Europa
er mede duidelijk in vermeld zijn.
Op aanvraag wordt deze gids kosteloos door
de Maatschappij toegezonden.
IERSEKE. De Unie-collecte heeft hier
f73,985 opgebracht.
Het schijnt, dat het op de botermarkt te
Goes niet recht gaat met de eerlijkheid der
boerinnen. Een paar malen kreeg de commis
saris van politie aldaar een schrijven, waarin
beweerd werd, dat er boter beneden het gewicht
aan de markt was geweest. Edoch, het schrijven
was telkens ougeteekend, en namen werden er
niet in genoemd.
ST. MAARTENSDIJK. Bij de alhier op 20
Oct. gehouden herstemming voor 3 gemachtigden
voor het kiescollege bij de Ned. Herv. kerk
werden uitgebracht 164 geldige stemmen.
De heeren A. v. Nieuwen hu ij ze, C. Rijnberg
en J. Bastiaanse werden gekozen, resp. met
118, 87 en 86 stemmen.
De heeren M. Bil, Jan Stoutjesdijk Cz. en
1 Breure kregen resp. 71, 43 en 39 stemmen.
OUD-VOSSEMEER. Door den Gemeente
raad ;s if zijn Woensdag 11. gehouden ver-
gi'dprii-g de begrooting voor 1909 vastgesteld
1 - -g ea in uitgaaf opf 17384,31.
heer G. van der Kooi werd op zijn
verzoek haa verleend als onderwijzer met
Terplicht-1' naai tegen 1 No i.s. wegens
be i dacht ik veel over uo onu^.vr_v
an vader en moeder, en over het
vrL-en'f1 vader. In gedachten stelde ik mij
.a* too oor, schreiende, oin mij roepende, de
het Kerkbestuur der Ned. Herv. gemeente om
den Noordelijken kerkvleugel te koopen, werd
besloten te antwoorden, dat de Baad daartoe
wel genegen is, op nader vast te stellen voor
waarden.
Bijzondere vermelding verdient zeker, dat
iu deze gemeente bijna zonder uitzondering alle
tiendkavels, eigendom zijnde van Ambaehts-
heeren, volgens de bepalingen der wet van 1872
zullen afgekocht worden. In eene vergadering,
waarin al de eigenaars aanwezig, ging een en
ander zonder slag of stoot er door.
Bij het aanhoudende droge weer wordt
verbazend veel gebruik gemaakt van de norton-
pomp, welke dezen zomer vanwege het gemeente
bestuur geslagen is. Tegeu vorst zal de pomp
evenwel beschermd dienen te worden, wil men
er gedurende de wintermaanden voortdurend
gebruik vau maken, want reeds Woensdag
morgen kwam men te vergeefs om water: de
pomp was bevroren.
SCHERPENISSE. De oogstcolleote heeft
alhier Zondagvoormiddag j.1. opgebracht f 73.75.
Tengevolge van een uitnoodiging te Tholen om
daar een liefdebeürt te vervullen, door de on
gesteldheid van den predikant aldaar, was er
alhier dien namiddag geen godsdienstoefening.
Ware dat niét het geval geweest, dan zou menigeen
zijn oogstoffer nog in den namiddag gebracht
hebben. Men wil hopen, dat ze a.s. Zondag van
hunne mildheid nog blijken zullen geven.
Doordat er alhier in de laatste dagen on
voldoende water in de haven kwam, kon er
geen schip in- of uitvaren, zoodat er thans 7
schepen met bieten en 2 met aardappelen af
geladen liggen. Dit heeft nu tengevolge dat de
bieten op verschillende plaatsen alhier opgehoopt
worden, totdat,er weer scheepsruimfe is.
Drie personen van elders, die van de
marktdag te Sint-Maartensdijk kwamen, landden
eerst nog eens aan in het logemeDt Concordia
alhier. Aldaar kregen zij twist, die zoo hoog
liep, dat de burgemeester ter plaatse moest
komen. De wanordelijkheden waren van dien
aard, dat ze hun straf wellicht niet zullen ont-
loopen.
Aan de herstelling van de inzinking van
den zeedijk van het calamiteuze waterschap gaat
men druk voort: groote hoeveelheden aarde moeten
op 6 h 7 honderd meter van den dijk worden
vergraven. Naar men zegt zullen zeker 13 a 14
duizend kubieke meters voor het geheele werk
nóodig zijn, wat, met de voorloopige voorzie
ningen, wel f 12000,zal kosten.
STAVENISSE. Door eenige ingezetenen alhier
is per request aan den Gemeenteraad gevraagd,
bij de Hooge Regeering, die pogingen aau te
wenden, welke noodig zijn om een intercommu
nale telefoougeleiding te verkrijgen. Gaat men
na, dat in hel vorige jaar alhier meer dan 4000
telegrammen verhandeld ziju, dan zal men best
begrijpen, dat een dergelijke verbinding zeer in
het belang van handel en scheepvaart moet zijn,
zonder van het algemeen belang te sprek»".
Door de controlecommissie uit de t-
lievende leden van het fanfarekorps „P
alhier zijn tot Voorzitter en Seoret-ri.- rosett
resp. de heeren l J, P a 7
TflOLFN. Dinsdagavond vergaderde <le Vor-
eenigi r u
V>iaa'
Se(
bli ■Hut de m. angsten hadden Oeu.ago:
de uitgaven f 248,445. Goed slot f 28,606.
Waar de rekening over 1906/07 sloot met
een nadeelig saldo ad. f 28,195 waren de financiën
met f 56,80 verhoogd.
Na de plaatsing der vaste posten op de be
grooting voor het dienstjaar 1908/09 blijft een
saldo over ad. f 110,605. Aan het 'Bestuur werd
volmacht gegeven om daarover te beschikken
naar behoefte, en werd besloten om op 29 De
cember a.s. eeue soirée te geven op de gebruike
lijke wijze en voorts om de feestelijke viering
van het 60 jarig bestaan der vereenigiug te
bespreken na de soirée, teneinde te kunje-
mijbepalen wat daarvan het resultaat is. f,aats
vau Naar aanleiding der bespreking .oh veej
meiuetie werden staande de vergad
Horstellen gedaan tot andere regelir
ezwaren werden geopperd, dat geh'
eeds twee en de ongehawde leden