ifinfflai, pvijfl aai üe Iclum iai flesterteelt, M\m m.
tfo. 1207.
Zaterdag 18 Juli 1908.
Vijf en twintigste jaargang.
EN
Eerste Blad.
J.
U. C. POT,
Frissche Lucht.
„H0LLAN D."
Pnblicatiën.
EEN MILLI0EN GULDEN.
BINNENLAND.
Van onzo berichtgevers.
IERSEK SGHE
min
,50
THOOLSCHE COURANT,
Dit blad verschijnt eiken Zaterdag,
rijs per kwartaal f 0,65 met Geïllustreerd Zondagsblad f 1.025, franco
»st fl,10. Voor het buitenland 90 cents.
Inaszonden stukken, enz. worden uiterlijk op DONDERDAGAVOND Ingewacht aan
n'reau te T h o I e n el vóór DONDERDAGMIDDAG hl) onzen medewerker te lerseke.
Burgemeester der gemeente Tholen brengt by
ler kennis van de ingezetenen, dat bij hem
ngen en aan den Ontvanger der Directe Belas
ter invordering is verzonden, het kohier der
g op bedrijfs- en andere inkomsten no. 1 voor
dienstjaar 1908/9, met uitnoodiging aan een
k wien zulks aangaat, om na bekomene kennis
van zijnen aanslag, ten spoedigste het door
lerschuldigde te kwijten, met herinnering tevens,
bezwaren, welke dienaangaande mochten bestaan,
zes weken na heden behooren te worden in-
id.
olen, den 16 Juli 1908.
De Burgemeester voornoemd.
M. G. VAN STAPELE.
UITGEVER
Tholbn.
Ad verten tiënvan 1 tot 4 regel» 40 cent»iedere regel meer
10 cents; groote letters naar plaatsruimte.
Elke advertentie, 3 maal ter plaatsing opgegeven, wordt sleohta
2 maal in rekening gebracht. Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering.
in de open luchtwat in de buitengalerij, waar
een groot deel van den dag wordt doorgebracht,
geschiedt, kan iedereen waarnemen, 't Is waar,
de bevolking is er minder dicht en van ander
gehalte dan de meerderheid dergenen die zich
in de steden bewegen.
Maar dat is het juist. Als algemeen werd
aangenomen dat het ons volstrekt niet kan schelen
of men ons vau buiten ziet, dan zal deeenigs-
zins hinderlijke belangstelling spoedig plaats
maken voor onverschilligheid, ten aanzien onzer
dagelijksche gewoonten.
i
der :e
ten,
Is»
iische lucht! Welk denkend wezen zou nog
betwisten dat zij onmisbaar is? De van
itof beroofde atmosfeer achter gesloten
m deugt niet meer voor onze longen. De
a open Zeker, verkoudheid is lastig, en
an men in ons klimaat licht opdoen, maar
'a, lijn juist de door voortdurend slechte lucht-
mende personen, die het meest vatbaar zijn.
tocht kan men zich hoeden door flinke
ingen te maken. De luchtstroom gedraagt
eenigszins geniepig als men hem slechts
Um ng verleent door een benepen gleufje.
jflK mmer is het nu maar, dat tal van menschen
elijk doordrongen van het besef, dat inade-
le versche lucht evengoed, ja nog meer
ig is dan eten, dit niet kunnen doen, omdat
11 tof ontbreekt. De lucht is er wel, maar deze
e e' kwijls vermengd met gasvormige ongerechtig-
die meer kwaad doen dan goed.
en geleden werd een plan ontworpen tot
bouwen van een stad, beantwoordende aan
hygiënische eischen. Zij zou gesticht worden
sen bergvlakte, dus in hoogere luchtlaag,
't bereik van. den bacillenstroora. Geen
of waterbedervende industrie zou er worden
latende inwoners zouden zich moeten
rwcrpen aan strenge toezichten. Van de uit-
ng van dat project is tot nog toe niets
)men wij vreezen zeer, dat men daarvoor
een heel ander menschensoort noodig zou
dan die thans ons planeetje bevolkt,
ons geslacht is op dit punt nog vrijwel
rstandig. Het veroorlooft zich vrijheden, hoogst
delijk voor het algemeen welzijn, en die,
eo voortgezette werkzaamheid op wetgevend
sd, misschien wel wat beperkt zullen worden,
die wij liever uit eigen beweging moesten
iten te brengen binnen de grenzen, doot de
aniteit aangewezen.
laagt men over kwalijk riekende dampen
zich hier en daar verspreiden dan heet het
oonlijk „O, maar die gassen bezitten geen
iftige bestanddeeleo, gij zult er niet dood
gaan. Zeker, niet direct; maar ontneming
de gelegenheid tot geregelde vernieuwing
in de woningruimte onbruikbaar geworden
on(t, is ook zonder dat een zaak van zoo over-
md belang voor de volksgezondheid, dat de
ring van storende invloeden de ernstige
ko rtiging vereischt van allen, die iets kunnen
ten nutte van het algemeen welzijn,
rissche lucht is onmisbaar voor allen, die er
weten te genieten, zij zullen zich opgewekt en
gma kkig gevoelen, maar niet allen zijn daartoe
neni ie gelegenheid en wat maakt voor hen die
de weelde kunnen veroorloven een der
p it rekkelijkheden uit van een tijdelijk verblijf
ir en
d flfet is de omstandigheid dat men er zoo
igeneerd kan levenkan leven niet in den
do instigen zin die soms aan dit woord wordt
ïcht, dat men er zich zoo weinig behoeft
bekommeren om nieuwsgierige blikken. De
gaan gezellig met elkander om, hebben om
te zeggen niets voor elkander te verbergen,
n'bfn er niets om of anderen hen zien eten of
vinden het heel natuurlijk) niet eerst
_n te laten zakken voor men licht ont-
1, w kt, zitten met de aangestoken lamp voor het open
Ddel terkortom men heeft niet te letten op de
<ervo elijke onbescheidenheifl der menschen.
0Q dat nu in ons gewone doen in de plaats
inwoning ook niet mogelijk zijn Dat is
toch maar een quaestie van gewoonte. In
leven de iaen?cben voor een groot deel
KANTONGERECHT TE THOLEN.
13 Juli 1908. Door den heer Kantonrechter
alhier zijn heden veroordeeld, wegens
Straatschenderij.
P. K. 16 jaar te St. Philipsland tot eene
berisping.
Verstoren der openbare orde.
C. J. B. C.Mz., 23 jaar en J. B. Pz. 23
jaar, beiden te Tholen, ieder tot f 3 boete ot
2 dagen hechtenis voor ieder hunner.
Overtreding der boterwet.
L. V. 44 jaar te St. Philipsland tot f 2 boete
of 1 dag hechtenis.
In zijn visschersvaariuig kreeft voorhanden
hebben beneden de maat.
J. v. L. 45 jaar te Kruiningen tot f 3 boete
ot 2. dagen hechtenis.
Rijden met een rjtoiel in de wandeling.
H. D. 43 jaar te Tholen tot f 1 boete of 1
dag hechtenis.
Varen zonder licht.
L. V. P. Jz. 41 jaar te Tholen tot f 3 boete
of 2 dagen hechtenis.
Op den openbaren weg een trekdier laten slaan
zonder de noodig e voorzorgsmaatregelen tegen het
aanrichten van schade te hebben genomen.
P. G. 23 jaar te Tholen tot f 1 boete of 1
dag hechtenis.
Loopen op weiland zonder vergunning.
L. B. 36 jaar te Scherpenisse tot f 1 boete
of 1 dag hechtenis.
Zijn aangespannen honden niet voorzien van
muilkorven.
J. d. G. Jz. 25 jaar te Scherpenisse, C. V.
32 jaar te Bergen op Zoom, F. v. G. 53 jaar
te Halsteren, ieder tot f 1 boete of 1 dag hech
tenis voor ieder hunner.
Rijden met een rijwiel zonder licht.
J. V. 31 jaar te Poortvliet, P. J. B. 28
jaar en J. v. d. M. 30 jaar beiden te Tholen,
J. A. d. G. 39 jaar te Scherpenisse, J. H. v.
S. 27 jaar te St. Philipsland, J. H. 20 jaar te
Bergen op Zoom, M. d. G. 24 jaar en E. N
Jd. 18 jaar, beiden te Poortvliet en L. W. J.
Lz. 23 jaar te Rotterdam, ieder tot t 3 boete
of 2 dagen hechtenis voor ieder hunner.
Overtreding der leerplichtwet
J. d. G. 49 jaar te St. Philipsland, M. v.
O. 35 jaar te Stavenisse, K, v. N. 42 jaar
te Poortvliet, D. R. 42 jaar, A. v. d. J. 38
jaar, J. .1. L. 52 jaar, A. N. 43 jaar en P. S.
45 jaar allen te Tholen, ieder tot f3 boete of
2 dagen hechtenis voor ieder hunner, C. H.
44 jaar te Oud-Vossemeer, J. J. 43 jaar en C.
S. 37 jaar beiden te Tholen, ieder tot t 1 boete
of 1 dag hechtenis voor ieder hunner.
Overtreding der leerplichtwet by ie herhaling
C. v. d. G. 60 jaar te St. Annaland, J. W.
63 jaar te St. Philipsland ieder tot f5 boete
of 3 dagen hechtenis voor ieder hunner.
Overtreding der leerplichtwet bij 2e herhaling.
M. G. 44 jaar te St. Philipsland en A. d.
G. 37 jaar te St. Aunaland ieder tot f6 boete
of 4 dagen hechtenis voor ieder hunner.
Overtreding der leerplichtwet hij 4e herhaling.
A. K. 49 jaar te St. Annaland tot f 10 boete
of 5 dagen hechtenis.
DE KERKORGELS OP HET EILAND THOLEN.
Mozart noemde het Kerkorgel de Koningin
der Instrumenten. En terecht, als het kerkorgel
goed is, en geen harmonika-tonen, hard en scherp,
mager en ledig, voortbrengt. Dan mogen dreu
nende bassen niet door dunne schreeuwers ver
vangen zijn en mogen de trompetten geen ge
luid geven, dat doet denken aan 't hagelen op
een zinken dak.
Dezer dagen smaakte ik het genoegen, alle
kerkorgels op ons eiland na elkaar te bespelen.
Naar aanleiding van dit genoeglijke reisje mijn
hartelijken dank aan de Predikanten, de Kerk
voogden en de Organisten, die allen zoo be
reidwillig mij hielpen *ehr\jf ik dit opstelletje,
om dè kerkgangers eens een klein weinigje op
de hoogte te brengen van hun instrument en van
dat hunner naburen.
De kleinste orgels staan te St. Annaland
en te Stavenisse. St. Annaland's orgel bezit
8 registersPrestant 8 vt., Holpijp 8 vt. (Op
dit register is de meer weidsche naamPetit
Bourdon geplaatst. Natuurlijk krijgt men daar
door nog niet den bourdon-toon), Viola di
Gamba 8 vt., Fluit d' amour 4 vt., Octaaf 4 vt.
Octaaf 2 vt., Quinl 3 vt. en Trompet 8 vt.
Petit Bourdon en Fluit d' amour zijn mooie
registertjes. Een leelijk register is de Trompet.
Het geluid is te zwak voor de kerk, en dien
tengevolge heelt de organist een zware taak en
kan hij weinig afwisseling in zijn spel brengen.
De leverancier is wijlen de heer Kruset
Leeuwarden.
Ook het orgel te Stavenisse telt 8 registers
Bourdon 16 vt., Holpijp 8 vt., Gemshoorn 8 vt.
(Dit z\jn drie mooie registers.) VerderPrestant
8 vt., Octaaf 4 v., Octaaf 2 vt., Fluit 4 vt.
en Trompet 8 vt. Teveus is er een octaaf koppel
op aangebracht. Evenals te St. Annaland is het
pedaal slechts aangehangen en heeft dus geeu
afzonderlijke stemmen. Beide orgels hebben
één klavier.
Eén groot voordeel heeft dit orgel nog boven
dat van St. Annaland het is n.1. pneumatisch.
Leverancier is de heer DekkerGoes. Kostte het
orgel te St. Annaland f2700, dit kost slechts
f 1800.
Het kerkorgel te Poortvliet is nog van oude
constructie, doch ziet er ook iuwendig uogzeer
goed uit. Ook dit orgel bezit maar ééu klavier,
doch telt 11 8tein'inen. Er zijn 15 registers,
omdat er veel gehalveerde stemmen op voor
komen Trompet 8 vt. bas. Mixtuur 2, 3 en 4
sterk, bas, Sexquialter 2 vt. disc., Fluit 4 vt.,
Quinl 3vt., Octaaf 4 vt,. Holpijp 8 vt., Trompet
8 vt. disc., Mixtuur 4 en 5 sterk, disc.,
Fluittraver 8 vt. disc. Bourdon 16 vt. disc.
Prestant 8 vt., W'altfluit 2 vt., Octaaf 2 vt.
en Carriüion 3 vt. disc. Dit instrument is dus
sterker dan de vorigen en wordt in plaats van door
een pomp, zooals bij de eerstgenoemde, door drie
trappers van lucht voorzien.
Grooter is het orgel in de schoone kerk te
St. Maartensdijk. Dit telt 12 stemmen voor de
en klavieren 1 voor 't pedaal ;en welSalicionaal
8 vt., Viola di Gamba 8 vtHolpijp 8 vt.,
Roerfluit 4 vt., Prestant 8 vt., Bourdon 16 vt.,
8 vt., Octaaf 4 vt., Quint 3 vt.,
vt., Cornet 4 sterk. Mixtuur 3 st..
8 vt. disc. en Trompet 8 vt. bas.
en Roerfluit zijn dus gehalveerd. Op
't pedaalBourdon 16 vt. Voorts koppelingen
voor pedaal en klavier. Door een balaus-pomp
wordt de noodige lucht aangevoerd. Maker
P. Flaes, Amsterdam. Aangezien 't instrument
verbazend valsch was, was 't bespelen nu juist
geen groot genot.
Nog grooter is 't mooie orgel te Scherpenisse.
Fabrikantde heer VermeulenWoerden. Het
telt ook 2 klavieren, doch heeft geen vrij pedaal:
De dispositie is als volgt: voor boven-klavier
Piccolo 2 vt., Vox Celesle 8 vt., Openfluit 4 vt.,
Fluit 4 vt., Viool 8 vt., Holpijp 8 vt. en voor
onder-manuaalTrompet 8 vt., Mixtuur 2, 3 en 4
sterk Octaaf 2 vt., Fluit 4 vtQuint 3 vt., Octaaf
4 vt., Holpijp 8 vt., Bourdon 16 vt., Prestant
8 vt. en Cornet 4 sterk. Verder is aanwezig een
tremblant en koppels voor pedaal en klavieren.
De prijs is slechts f 2500, dus nog f 200
minder dan te St. Annaland. En voor zoover
ondergeteekende het beoordeelen kan, is het
even degelijk als schoon van toon.
Sluiten we met het grootste en schoonste
een wezenlijke Koningin het Kerkorgel te
Tholen. Ook dit is pneumatisch, heeft twee
klavieren en een vrij pedaal. Dispositie Dulciaan
4 vt., Speel/luit 2 vt., Fluit Harmoniek 4 vt.,
Melophone 4 vt., Roerfluit 8 vt., Viola di Gamba
en Vox Celesle 8 vt. voor het boven-manuaal.
Onder-klavierTrompet 8 vt., Mixtuur 3 en 4
sterk, Octaaf 2 vt., Fluit 4 vt., Quint 3 vt.,
Octaaf 4 vt., Cornet 4 vt., Holpijp 8 vt.,
Bourdon 16 vt., Salicel 8 vt., en Prestant 8 vt. Voor
pedaalSubbas 16 vt. Verder koppelingen voor
pedaal en klavieren en, wat op alle aodere orgels
ontbreekteen crescendo-kast. Prijs met al, wat
erbij behoort1 6000. Wat klankschoonheid
betreft, staat het Thoolsche Orgel ook bovenaan
en tevens wat onderhoud aangaat. Daar schijnt
men te begrijpen, dat 't onderhoud aan zoo'n
orgel alles doet, en dat onverschilligheid iu dit
opzicht onverantwoordelijke domheid is. Orgels,
die in twee, drie jaar niet gestemd worden,
lijden meer dan te zeggen is. Orgels die, al
zijn ze nog zoo klein, in één of anderhalf uur
gestemd zijn, worden niet goed nagezien, en
orgels waar men losse pijpen aan haar lot over
laat, hebben het recht, hard achteruit te gaan.
Trompetten behooren elke week nauwkeurig
gestemd te worden en minstens een9 per jaar
moet het gansche orgel een flinke beurt hebben.
Niet alleen gestemd, ook schoongemaakt moet
het worden. En zoodra 't een of andere gebrek
zich voordoet, moet dit onmiddellijk hersteld
worden en daardoor verdient het zeker aanbe
veling, dat stemmer en onderhouder in de na
bijheid wonen en hun taak met ernst opvatten.
Mochten velen ertoe gebracht zijn, hun aan
dacht door dit opstel ook eens aan 't Kerkorgel
te wijden, dan zal steller dezes zich ruimschoots
beloond achten.
C. KABBEDIJK,
muziekonderwijzer.
St. Annaland, 12 Juli, 1908.
Roerfluit
Octaaf 2
Trompet
Trompet
LEVENSVERZEKERING-MAATSCHAPPIJ
Hoofdkantoor te Amsterdam, Keizersgracht 292
Maatschappelijk Kapitaal
Door de verzekering eener dadelijk ingaande
lijlrente maakt men op 50-jarigen leeftijd 7,5%,
op 55-jarigen leeftijd 8,5 op 65-jarigen
leeftijd 11,3 en op 70 jarigen leeftijd 13,5%
rente van zijn gestort kapitaal.
Inlichtingen en tarieven verkrijgbaar aan het
Hoofdkantoor en bij H.H. Agenten: de H.H.
C. M. VAN RIJSSEL, te Tholen; P. M.
v. d. ENDE, te Oud-VossemeerJ. GELPER-
BLOM te Poortvliet; J. W. RENSEN en
notaris H. i. VAN NOUHUYS te Zierikzee
Mr. H. OELE te Goes.
Bij Kon. besluit is benoemd tot ambtenaar
van het openbaar miuisterie bij de kantongerech
ten in het arrondissemeut Almelo, mr. P. 8.
Gerlings, thans als zoodanig te Zierikzee, en
tot rechter-plaatsvervaDger in de arrond. recht
bank te Zierikzee mr. H. Pol vliet, advocaat en
procureur aldaar.
Bij Kon. besluit is benoemd tot dijkgraaf van
het waterschap Kruiningen, dhr. J. Wondergem.
Bij Koninklijk besluit is benoemd tot directeur
van de Rijks Hoogere Burgerschool te Bergen
op Zoom, dhr. W. F. Wolters, leeraar aan ge
noemde inrichting.
Aan de Rijks Hoogere Burgerschool te Bergen
op Zoom zijn o.a. bevorderd
Tot de 2e klasse: J. C. Dorst, J. Kegge,
N. T. J. Polderman, Geertruida Overman.
Tot de 3e Klasse M. van Dijk, L. Kegge,
G. M. J. de Graaff, N. Visser, Coba H. de
Rijke.
Tot de 4e klasseA. H. Knook.
1ERSEKE. Verleden week werd hier een
huis met bakkerij en winkel in de Scheldestraat
publiek geveild, maar er werd geen aannemelijk
bod gedaan.
Dat pleit niet voor vooruitgang. Men zou
kunnen zeggen //de Scheldestraat is ook geen
stand", maar verleden jaar gebeurde hetzelfde
met een mooi winkelhuis op den besten stand
van lerseke. Sedert staat die winkel leeg.
De knapenvereeniging der Chr. Ev. Gem.
had Dinsdag 11. een genoeglijken dag, zij deed
een rijtoer naar Domburg.
De heer W. H. Klos, van lerseke, pas
bevorderd tot arts, is benoemd tot reserve-
officier van gezondheid.
De Ierseksche leerling C. W. J. Bom van
de H. B. S. te Goes is bevorderd van de le
naar de 2e kl., G. van Klinkenberg aan de H.
B. S. te Dordrecht eveneens van de le naar
de 2e klasse.
Het zinken dak der Geref. Kerk zal door
een van pannen worden voorzien.
Aan het Ned. Herv. kerkgebouw kwax even*
