uiniil, pijl aai is ttipi m assistlssH IuIIiit, m.
1202.
Zaterdag 13 Juni 1908.
Vijf eu twintigste jaargang.
EN
Eerste Blad.
len oesterpraatje.
0.
J.
H. C. POT,
BINNENLAND.
Van onze berichtgevers.
Oemengd Nieuws.
lERSEKSCHE
THOOLSCHE COURANT,
Dit blad verschijnt eiken Zaterdag,
per kwartaal f 0,65met Geïllustreerd Zondagsblad fl.025, franco
f 1,10. Voor het buitenland 90 cents.
«zonden stukken, enz. worden uiterlijk op DONDERDAGAVOND ingewacht aan
reau te T h o I e n of v66r DONDERDAGMIDDAG bij onzen medewerker te lerseke.
UITGEVER
Tholen.
Advertentiën van 1 tot 4 regel» 40 e»utsiedere regel meer
10 cents; groote letters naar plaatsruimte.
Elke advertentie, 3 maal ter plaatsing opgegeven, wordt ileehte
2 maal in rekening gebracht. Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering.
'di n
■da
(Slot)
tomen wij vanzelf tot den nieuweren
de jaren 1860—1870 begon zich de
ilt op verbazende wijze te ontwikkelen,
lij het krachtig particulier initiatief,
jrste plaats de Maatschappij van Nijver-
ilke tal van jaren premiën en geldelijke
oning gaf aan hen, die zich met de
l^' tigeoesterkweekerij verdienstelijk maakten
de tweede plaats aan de heeren Pompe
erdervoort en Groeoinx van Zoele n. Deze
iceren bezochten in October '1867 de
i Arcachou in Frankrijk, waar reeds in
oeven genomen waren met kunstmatige
ilten na hun terugkomst hier te lande
or hen met behulp van een opnemings
tui van de marine, een onderzoek ingesteld
geaardheid en de geschiktheid voor de
ltuur van verschillende gedeelten der
en der Zeeuwsche Stroomen.
lf waren reeds proeven genomen in de
waarover wij moeten zwijgen, omdat
artikel te groot zou worden, maar deze
oingen vonden in Zeeland navolging en
werd door het Bestuur der visscherijen
L ind het besluit genomen, hun, die zulks
aanvragen, plaatsen aan te wijzen tot
raren en doen ontwikkelen van Schotsche
ire uitheemsche oesters. In 1868 werden
M ioe bestemde perceelen onder de visschers
"A doch gebrek aan kapitaal, om zich van
oesterzaad te voorzien, schaarschte van
ten deele ook de tijd van het jaar,
dat de meeste banken onbevolkt bleven,
gevolge werd door het Bestuur besloten
particuliereu, geen visschers zijnde,
in concessie te geven, tot uitoefening
°P Dstmatige teeltwel kwamen aanvragen
wrlijke banken in concessie te krijgen,
oor andere terreinen deden zich geen
rs op. Intnsschen wisten de heeren
van Meerdervoort en Groeninx van
te verkrijgen, dat de directeur der aan
nsche gouvernement toebehoorende oester-
te Arcachon, naar Zeeland overkwam,
oordeel uit te spreken over de geschikt-
aldaar aanwezige gronden. Toen dit
strekte tot bevestiging hunner eigen
behoorden zij zelf tot de eersteD, die
pogingen hebben ingesteld om in deze
een kunstmatige oesterteelt te vestigen.
I Februari 1870 besloot de Regeeriug,
natuurlijke oesterbanken op de Schelde
iwsche Stroomen aan de publieke visscherij
ken en in het openbaar zouden verpacht
worden en onttrok daarop een gedeelte
t Zeeuwsche oestergebied, en wel het
eu beste, de zoogenaamde lersche oester
lan publieke visscherij.
2 e maatregel, die aanvankelijk door velen
lande veroordeeld en door de visschers
beschouwd werd als een daad van
k beheer, waardoor hun nog het schamele
ontnomen werd, dat zij len koste van
moeite en ontberingen verdienden, is in
>p der jaren door de uitkomsten glansrijk
af vaardigd", zoo schreef vijftien jaren later
skundige en hij voegde er aan toe: „ln
ste jaren harer ontwikkeling heeft de
met groote bezwaren te kampen gehad
men algemeen te weinig vertrouwd was
practische eischen der teelt; en menig-
zijn verwachtingen te hoog gesteld had,
bittere teleurstelling ondervinden. Men
g leereu begrijpen, dat natuur zeer
door productie op groote schaal, de
keling van slechts een gering aantal
Qën tracht te verzekeren. Vooral die pachters,
de minder bevoorrechten behoorden en
terreinen tot hun beschikking hadden
an natare het jonge oesterbroed zich
hebben in dit opzicht leergeld moeten
maar ook aan hun pogingen tot de
ing van de booze luimen der natuur is
danken, dat de kunstmatige oesterteelt
o snel ontwikkelde 6nover het algemeen
redigeude geldelijke resaltaten heeft ge-
o
I»
Het gaat niet aan hier alles weer te geven
wat omtrent de wijze en den loop van de cul
tuur valt te vermelden en is trouwens, voor
hen die eenigszins met de teelt op de hoogte
is, genoeg bekend.
Het is bekend dat het „uitbrengen van pannen",
aanvankelijk slechts eene waagstuk van de grootere
ondernemers, allengs ter hand werd genomen
door alle klassen der bevolking van Zuid-
Beveland, zoodat zich zelfs bij den gewonen
boerenarbeider de neiging openbaarde, om ook
een druppel op te vangen van den guldenregen,
die in den vorm van oesterbroed langs de oevers
vau de Schelde nederdaalde, dat zelfs in ver
van de kust verwijderde gemeenten men grootere
en kleinere belanghebbenden bij de oesterteelt
ontmoette en terwijl voorheen ten platten lande
het" jaar beoordeeld werd naarmate de aardappel
oogst meer of minder gunstig was, vormden in
die dagen beschouwingen over den te verwachten
oesteraanslag het voorname onderwerp der
dagelijksche gesprekken. Die dagen zijn lang
voorbij en sedert beeft de oesterteelt in de
Zeeuwsche Stroomen heel wat te lijden gehad
sedert 1890, toen de strenge winter vau 90/91
zulke hevige verwoestingen op de banken aan
richtte, is feitelijk de misère begonnen en jaar
op jaar werden sedert allerlei klachten gehoord.
De pannencultuur is verdwenen, althans zoo
goed als geheel als men de thans uitgelegde
vergelijkt met die van voorheen, wat evenwel
een voordeel is, omdat dit de teelt duur maakte,
maar dit neemt niet weg, dat de zoogenaamde
kunstmatige teelt in een kritieke periode ver
keert eerst door kleine of middelmatige voor
raden, kwaliteiten, prijzen, groeikracht, dan
weer overstrooming der markt met een min
waardig product, dan weer invloed van de con
currentie met andere landen, om ten slotte mede
te lijden onder de vrees voor besmetting met
typhus-bacillen.
Tot het laatste doen wij maar het zwijgen
toe er is al zooveel over gepraat.
Laten wij liever als slotstuk de wensch maar
uitspreken, dat voor de kunstmatige oester
teelt in de Zeeuwsche Stroomen maar spoedig weer
gulden dagen mogen aanbreken, omdat
honderden in onze omgeving het brood er mee
verdienen en het te bejammeren valt, dat door
omstandigheden, geheel onafhankelijk van be
langhebbenden, de eigenaardige Zeeuwsche oester-
cultuur zoo ernstig wordt gedruktmoge weldra
weer, als in de dagen van weleer, gesproken
worden van de gerenommeerde Zeeuwsche oester,
door ieder begeerd
De Landbouwtentoonstelling te Oostburg.
In feesttooi heeft Oostburg Woensdag hare
gasten, het bestuur der Zeeuwsche Maatsch. van
Landbouw, ontvangen. Huis aan huis wapperde
de driekleur en overal heerschte een feestelijke
stemming.
's Avonds werd het Hoofdbestuur ten raadhuize
door den Gemeenteraad ontvangen. De burge
meester, de heer Gratama, sprak den afgevaardigden
eenige hartelijke woorden van welkom toe, die
werden beantwoord door mr. Hennequin, voor
zitter van de Landbouw maatschappij, waarna de
eerewijn werd aangeboden.
Aanwezig waren de Commissaris der Koningin
mr. Dijckmeester, Jhr. Mr. E. A. O. deCasembroot,
de rijkslandbouwleeraar de heer I. G. J. Kakebeeke,
de zuivelconsulent de heer Swagerman en dr. De
Ruyter de Wild, directeur van 't Rijksproef
station te Goes.
Met betrekking tot den toestand der Maat
schappij werd medegedeeld, dat het getal ledeu
steeds toeneemt. In 1898 2210, is het thans
2978.
Dat op allerlei gebied de zucht naar ontwik
keling valt waar te nemen bewijzen de cursussen
op landbouwgebied in paardenkennis en boef-
beslag, waar steeds meer leerlingen aan deelnemen.
De veeteelt gaat flink vooruit, evenals de
paardenfokkerij, want het Zeeuwsche paard wordt
steeds meer gevraagd.
Hulde werd gebracht aan het werk van den
zuivelcousulent en een pensioenregeling voor
hem goedgekeurd.
De heer Kakebeeke, rijkslandbouwleeraar,
ondersteunde het verzoek van den zuivelconsu
lent eu van de afdeeling Zeeland van het Nederl.
Rundveestamboek, om aan stellen een assistent
tot iteun van den suivelconsalent. Waar in
deze provincie geen plaats zal zijn èu voor een
veeconsuleDt èu voor een zuivelconsulent, daar,
meende de heer Kakebeeke, dat het wel noodig
is, den zuivelconsulent bij te staan, die zich dan
vanzelf ook meer met de veeteelt zal kuunen
bemoeien.
De vergadering vereenigde zich hiermede.
De voorzitter wijzende op het toenemend ge
bruik van kunstmest bracht een eeresaluut aan
den heer G. A. Vorsterman van Oyen, den
stichter van Welbegrepen Eigenbelang, de voor
loopster der vele vereenigingen tot den aankoop
van kunstmeststoffen.
Van de afdeeling Tholen was een motie inge
komen, luidende „Het bestuur der atdeeling
Tholen der Zeeuwsche landbouwmaatschappij, ge
hoord het verslag der afgevaardigden naar de
op 28 April 1908 te Middelburg gehouden
hoofdbestuursvergadering, spreekt ten zeerste zijn
leedwezen uit over de woorden, door den alge-
meenen penningmeester aan het adres der afdeeling
Tholen gericht, en het houdt zich overtuigd,
dat het dagelijksch bestuur der Zeeuwsche land-
bouwmaatschappij voor het vervolg zal weten te
waken tegen inmenging in zaken, die uitsluitend
vallen onder het toezicht der afdeelingsbestureu."
Nadat de heer Van Weel had toegelicht, dat
hij niet de bedoeling had gehad de afdeeling
Tholen onaangenaam te zijn, trokken de afge
vaardigden van Tholen deze motie in.
Na het verslag over den toestand der //Maat
schappij van Landbouw en Veeteelt", dat gunstig
beoordeeld werd besprak de heer Vorsterman
van Oyen //De vrouw in het landbouwbedrijf".
Spreker behandelde daarin, wat de taak der
vrouw is, eu wat hiervoor gedaan wordt in
België en andere landen, vooral op het gebied
van landbouwbedrijf. 1c Nederland is voor dit
doel feitelijk nog niets gedaan, en spreker was
vaa oordeel, dat het hoog tijd wordt, dat Neder
land het voorbeeld van België volge, om de vrouw
in het algemeen op te leiden als boerin en
huisvrouw. Deze rede vond veel bijval.
De heer SwagermaD, hield eene voordracht
over „Bemoeiingen van den zuivelconsulent
in Zeeland, in verband met de toestanden
in deze proviucie".| Hij wees op veel ver
keerde toestanden en gewoonten, welke nog
inhet landbouwbedrijf voorkomen bij de boter-
bereiding. De fabriekmatige zuivelbereiding is
van geen groote béteekenis. Alle fabrieken
zijn aangesloten bij het botercoutröle-station
in Zeeland. De boterbereidiug geschiedt in
Zeeland hoofdzakelijk op de boerderijen, en is
een 'groote bron van inkomsteD, die de volle
aandacht verdient.
Door den secretaris, de heer Vorsterman van
Oyen, werd een voorloopig plan nader uitgelegd
voor de uitgave van een veertiendaagsch blad voor
de Maatschappij, Dit plan werd aangenomen.
De heer Kakebeeke vroeg een subsidie voor
een onderzoek naar de inrichting van cursussen
voor landbouwboekhouding. De voorzitter zegde
overwegiug toe.
Eindelijk werd mededeeling gedaan omtrent
den uitslag van de prijsvraag, uitgeschreven
door de Vereeniging van Oud-leeringen aan de
Landbouwwinlercursussen in Westeljk Zeeuwsch
Vlaanderen.
Die prijsvraag luidde „Hoe wordt eene boer
derij ter grootte van pl.in. 40 H. A. het meest
rationeel gedreven Ie op zwaren kleigrond
2o. op zavelgrond.
Er waren twee prijzen, elk van f 50, uitge
loofd en de Maatschappij verhoogde die elk
met f 25.
De deelname was gering. Slechts een prijs
van f 75 werd toegekend aan het motto „Werken
en denken is leven" van den heer L. Rienks te
Hornhuijzen.
Nog werd door den heer Hombach mede
gedeeld, dat de bedragen, door de afdeeling van
het Eed. Paardenstamboekter verhooging van
de uitgeloofde prijzen bestemd, op dezelfde wijze
zullen worden uitgekeerd als bij de tentoon
stelling te Tholen.
Na dankbetuiging door den Commissaris der
Koningin sloot de voorzitter de vergadering.
Uit Apeldoorn wordt het plotselinge overlijden
van den heer mr. J. G. van Deinse getueld,
oud-lid der Tweede Kamer,' Van 1894 tot 1901
had hij zitting voor het district Hontenisse. In
1901 werd hij vervangen door den heer P. E.
Fruijtier.
Voorts was hij vroeger notaris te Hulst en
lid der Provinciale Staten van Zeeland.
IERSEKE. De heer J. C. Bom alhier is ge
slaagd bij het examen voor kommies bij 's Rijks
belastingen.
Verleden week Donderdag is hier een
jonge man bij het maaien zoodanig door de
hitte bevangen, dat geneeskundige hulp moest
ingeroepen worden. Hij is nog niet geheel her
steld.
In de maand Mei verlieten 29 personen
metterwoon deze gemeente, waar tegenover 16
van elders zich hier vestigden.
De bij de troonsbestijging van onze koningin
hier opgerichte ringrijderijvereeniging Wilhelmina
hield Pinksteren-Maandag een wedstrijd waarbij
9 prijzen waren uitgeloofd, als: een barometer,
een hoofdstel, een wekker, een stel kruislijneu,
een rijkleed, een sigarenkoker, een één-paardslijn,
een kistje sigaren en een zilveren sigarenpijp.
Voor |het mooist getuigde paard was bovendien
als tiende prijs een kistje sigaren uitgeloofd.
Deze werd toegewezen aan den winner van den
3en prijs J. Hollemans.
OUD-VOSSEMEER. Het warme weer der
vorige week heeft in de verdronken polders aan
sommige gewassen zeer veel schade aangebracht.
Er zijn kavels haver, die duidelijke bewijzen
van afsterven geven. Over het algemeen schijnen
ook andere vruchten er onder geleden te hebbeu.
THOLEN. Zondag jl. herdacht Ds. J. F.
de Later alhier onder vele blijken van belang
stelling, den dag waarop hij vóór 40 jaren te
Nieuwpoort het predikambt aanvaardde.
Voor deze feestelijke gelegenheid had Z.Eerw.
Woensdag zijne pastorie voor allen, zoowel leden
als niet-leden der Ned. Herv. Kerk opengesteld.
Hiervan werd door velen gebruik gemaakt, om
den algemeen geaebten jubilaris hunne geluk-
wenschen aan te bieden.
Het college van kerkvoogden met vele leden
der kerk boden Z.Eerw. een fraaie boekenkast
aan, terwijl ook van andere gemeenten, waar de
jubilaris vroeger predikant is geweest, vele
gelukweuscheu alsmede geschenken werden toe
gezonden,
In eene vergadering te Middelburg ge
houden ouder voorzitterschap van den Afdeelings-
consul van den A. N. W. B. in Zeeland, werd
besloten Zeeland in den optocht te Haarlem
bij gelegenheid van de Bondsfeesten ter her
denking van het 25-jarig bestaan van den A.
N. W. B. te doen deelnemen met a een
Walcherschen boerenspeelrijderwagen met zes
inzittendenb een phaëton uit Zeeuwsch-
Vlaanderenc wielrijders en wielrijdsters in
oorspronkelijk Zeeuwsch costuum.
Daar voor verwezenlijking dezer plannen veel
geld noodig zal zijn, zal een beroep worden
gedaan op fiuanciëeleu steun vau hen, die er
prijs op stellen Zeeland eeq goed figuur te
doen maken bij de Bondsfeesten.
In de Commissie ter verdere regeling werden
benoemd de heeren A. W. Bs. v. Berlekom,
Jhr. C. M. Storm v. 's Gravenzande, J. H.
Deibei, E. W. Hendrikse, allen te Middelburg,
P. Dele te Goes, P. H. v. d. Bolk te Vlissingen,
A. Luijendijk te Tholen, Jhr. W. M.deMarees
van Swiuderen te Ter Neuzen, H. J. v. Nouhuijs
te Zierikzee en I. D. Risseeuw te Zuidzande.
Te 'a Gravenhage is tegen drie personen
een instructie geopend ter zake van het plegen
van onzedelijke handelingeu met een minderjarig
meisje.
Te Delfzijl bracht Woensdagavond een
hevige knal groote ontsteltenis teweeg. Eea
rosse gloed kleurde plotseling de lucht.
In de haven was in het tjalkschip de lading
benzine, 320 vaten ongeveer, ontploft. Het schip
was terstond één vlammenzee. Gelukkig was
niemand aan boord.
Een lichter, welke langs het brandend schip
lag, geraakte mede in brand.
