Thee
E.Br^ndsm^
van Zaterdag 30 Mei 1908.
Tweede Blad.
Arme Visschers.
In den Tuin.
C. W. HARDUS-Beens,
Spiegels, Schilderijen.
A. J. DE GRAAF, Lz.
Iste klasse Machines
Stoom-Pianofabriek
ANTOINE MES,
Dronkenschap
bestaat niet meer.
Coza Institute, 2
Het rioolwezen van Tholen.
FEUILLETON.
Plateel-tegels als schilderij vanaf f 1,15.
Stoffeering van Zitmeubelen.
STOELEN.
MAGAZIJN van
DRUKWERK, enz. alsHUWELIJKSKAAR-
TEN en BRIEVEN, VISITEKAARTJES,
W. J. BOOG AART,
AMSTERDAM.
Ierseksche en Thoolsche Courant
Het rioolwezen van Tholen is af en toe nog
een onderwerp van 't gesprek en naar men ver
neemt laat de werking daarvan veel te wenschen
over. Uit hetgeen deswege evenwel wordt aan
gevoerd blijkt, dat niet bij allen het juiste in
zicht in deze aangelegenheid bestaat.
In den eigelijken afloop van het stadswater
jt het gebrekkige in zake het riool wezen niet.
Trouwens de plaatselijke gesteldheid der ge
meente is ook van dien aard, dat de afvoer
steeds als vanzelf wordt bevorderd. Nimmer
komen dan ook blijken voor van stremmiug in
de loozing. Met hoe zwaren regenval men ook
hebbe te doen, nooit is gebleken, dat de be
staande riolen het water niet kunnen opnemen,
bergen of afvoeren, en toestanden als over enkele
jaren bij zware stortregens ook in den Haag
zich nog voordeden, kent men hier niet.
Kleven aan den afvoer van het stadswater
gebreken, aan de gesteldheid der bestaande riolen
in de bebouwde kom der gemeente wijte men
die niet. Hoe deze doorlaten in deu loop der
tijden ook zijn gewrocht, hoe zij misschien door
veranderde omstandigheden ook in hunne onder-
wijzigingen kunnen ondergaan, voorshands
ske men de oorzaak van het gebrekkige, dat
ro aan het riool wezen toeschrijft, daarin niet.
Dan, wat is in betrekking tot het vuilafvoer het
Meeval Men kan, ter verduidelijking, de be-
bouwde kom der gemeente zich voorstellen als
gen kleinen polder, die door of langs verscheiden
i' leidingen zijne waterlossing heeft op een langs
■j zijue grenzen gelegen water. Die leidingen zijn
de riolen, het water is de Vest. Eu zoowel de
leidingen als het water zijn voldoende voor de
M opneming en den afvoer van het daarin ge
it brachte vuil.
Maar wat doet zich bij den afvoer der zoo zeer
bezwangerde vloeistoffen voor? Het in onze ge
dachten voorgestelde poldertje, de bebouwde kom,
voert deze als door drie sluizen op drie ver
schillende plaatsen op het omliggende water, op
de Vest, en wel bij de Vosmeersche poort, bij
J de Oudelandsche poort en in de nabijheid van
de zoogenaamde Vlasmarkt. Die loozingen daar
op plaatsen, waar men schier met stilstaand
water te doen heeft, veroorzaakt daardoor voort
durend ophooging en bederven als het ware de
heele Vest.
Over enkele jaren is daarom het voorstel ge
daan, om de drie lossingen terug te brengen tot
één en deze ééne bovendien te doen plaats
hebben op het zuidelijk eind der Vest, tegen
over den watergang, waar ter plaatse de afvoer
zoo min mogelijk schade kon toebrengen, ot
waar zij onmiddellijk komt in de zuiging van
de eindlossing naar de sluis.
Voor zoodanige terugbrenging van de drie
lossingen tot slechts ééne, naar de meest ge
schikte plaats in de Vest, was het graven eener
nieuwe leiding, of laat men het denkbeeld van
polder los, het maken van één nieuw riool
noodzakelijk. Het werd, lang 900 M. ontworpen
met eene helling van 1,00 M. en met buizen
van ruimschoots voldoende afmeting. Maar het
plan ondervond van zekére zijde geene goed
keuring. Het vermogen der buizen was te be
perkt en de helling der leiding, bedragende dus
1.10 M. per K.M. was veel te gering. De laatste,
voorgestelde helling, lokte zelfs opmerkingen
uit, die men niet zoo had verwacht.
En toch was die helling, zelfs in vergelijk
met die van sommige wereldsteden, zoo gunstig.
In Berlijn bedraagt zij slechts van 0,335 tot
0.515 M. per K.M.in Parijs van 0,60 tot
1,00 M. per K.M. en in Londen en Brussel zijn
de verhoudingen zelfs nog zwakker. Dan, de
|gl hier aangehouden helling van 1.10 M. per K.M.
was en bleef te gering en dat de monding van
de leiding bij eenigszins opgezetten waterstand
in de Vest gedeeltelijk beneden den waterspiegel
viel, werd mede beschouwd als een onoverkomelijk
Het plan kwam dus niet tot uitvoering, niet
tegenstaande door eene lossing als werd voorge-
Uil het Duitsch.
Martha had met levendige belangstelling het
vertrek van de moedige Ellen en van Kield,
gadegeslagen zij was op het strand gebleven,
om nog met haar blikken zoo ver mogelijk het
brooze vaartuig te volgen. De andere vrouwen,
van wie zij zich verwijderd had, voegden zich
*eer bij haar en zetten haar boosaardig gesprek
voort.
„Wees maar niet bang," zeide de giftige
spreekster van straks„Kield zal eerst bij den
dag komen, als alles gedaan zal zijn, en dan
^1 hij toch kunnneu verklaren, dat hij tot het
getal der strijders behoorde, en zijn aandeel in
den buit eischen. Als Steffens het slachtoffer
*ordt van 'teen of ander ongeluk; dan zul je
toch niet lang alleen blyreo."
steld, de Vest niet meer of in uiterst geringe
mate door het afvoerende water zou zijn be-
zwaugerd geworden, en ware daarbij dan ook
voortdurend aandacht gewijd geworden aan de
wegruiming van sinds lang daarin bezonken
grondstoffen, dan zou van lieverlede een gezonde
toestand als vanzelf zijn ingetreden.
Het graven van zoodanig afvoerkanaal, of het
maken van een dusdanige nieuwe leiding, die
de drie bestaande lossingen onderving, achtte
men een werk, gaande zelfs boven het vermogen
van Tholens daarvoor onderlegde burgers. Men
verlangde, evenals indertijd is geschied voor de
versmalling der Vest aan den noordkant der
stad, daarvoor ongetwijfeld een meer weten
schappelijke kracht, een meer geschoold man.
Maar het is niet uitsluitend de verlegging der
uitmondingen, die ook thans noodzakelijk is.
Nergens loost het rioolwater rechtstreeks uit op
de Vest. Schier doorgaande geschiedt dit langs
kortere of langere slooten, en juist ook in deze
vinden de gebrachte vloeistoffen zoo gelegenheid
tot bezinking en hun droezige waterstand levert
evenzeer vaak schadelijke dampen op.
Deze slooten voor den afvoer te ontgaan, of
waar dit niet mogelijk is, die zooveel doenlijk
te veranderen als in verlengstukken van bestaande
riolen, is zeer gewenscht, doch de uitvoering
daarvan is in enkele gevallen aan groote bezwaren
onderhevig. Men ruimt door hare demping afschei
dingen op, die op sommige plaatsen niet of
bezwaarlijk te ontberen zijn.
Ofschoon nu met de leiding, die de drie uit-
loozingen zou hebben terugbracht tot slechts eene
enkelvoudige, ook belangrijke gedeelten van
bovenbedoelde slooten buiten werking zouden
zijn gesteld, toch zou op de overige ook voort-
durend de aandacht moeten zijn gevestigd geweest.
Niet dus het oude riolennet in de bebouwde
kom der gemeente is aan te inerkeu als bepaald
gebrekkig voor den afvoer der vloeistoffen, de
hoofdgebreken schuilen in de slooten en in de
Vest, in de bergplaatsen, waarin de bezwangerde
watereu worden opgenomen. Wel eischen de sinds
lang bestaande riolen ook hun onderhoud wel
is het zaak ook hunne ligging en strekking
nauwkeurig te leeren kennen en van tijd tot
tijd de noodig geoordeelde verbeteringen, desge-
vorderd ook met stankafsluitingen, daaraan te
doen plaatshebben, doch vooralsnog ligt het
hoofdbezwaar bij deze niet. Het oude riolennet,
dat men hij de beoordeeling van de hierboven
bedoelde leiding zoo haarfijn wenschte te kennen,
heeft met de verbeteringen, hier bedoeld, schier
geene verandering te ondergaan.
Zeer vele tuinbezitters op het platteland en
ook nog wel in de steden gebruiken voor bemes
ting van hun groenten, vruchtboomen, enz. den
beer hunner privaten. Dit is dan ook een goede
mestof, welke het jammer zou zijn niet te ge
bruiken. Toch komt het niet zelden voor, dat
zelfs zij, die op deze wijze rijkelijk kunnen be
mesten, hiervan na verloop yan eenige jaren
niet meer de gewenschte resultaten zien. .Dit
komt hun dan onbegrijpelijk voorzij mesten
toch zoo goed De oorzaak van dit verschijnsel
is gelegen in de omstandigheid, dat beer, naar
zijn samenstelling, niet beantwoordt aan de be
hoeften onzer cultuurgewassen. Deze hebben
over 't algemeen meer kali den stikstof noodig,
terwijl in beer deze stoffen juist in ongekeerde
verhouding voorkomen. Soms bevat beer maar
weinig minder kali dan stikstof, doch niet zelden
is het gehalte van de laatste voedingsstof
dubbel zoo groot of nog meer.
Hieruit volgt tevens, dat de samenstelling
van beer niet steeds gelijk is en zelfs zeer
verschillend kan zijn. Het is bijgevolg moeilijk
op te geven in welke hoeveelheid men die mest
stof voor een rationeele bemesting dient aan te
wenden, daartoe zou men eerst een monster aan
het Landbouwproefstation moeten laten onder
zoeken. In het eene geval zal men stellig veel
meer, soms wel het dubbele, behoeven als in
het andere, daar van alle voedingsstoffen het
gehalte ten zeerste uiteenloopt.
„Wat beteekenen toch al die onderstellingen,"
zei Martha.
Wel, wel 1" hernam de lastertong, terwijl zij
zich naar hare gezellinnen keerde, „wat een
onnoozel schaap toch, dat van niets afweet 1"
z/Ik begrijp niets van alles, wat ge mij nu
sedert twee uren gezegd hebt."
,,'t Is toch heel eenvoudig. Ik denk dat, als
Steffens zijn oogen gesloten heeft, je niet lang
zult wachten met Kield te trouwen, en dat het
niet aan jou gelegen heeft, dat je hem niet reeds
eerder getrouwd hebt."
„Dat is wel een menschlievend denkbeeld,"
zeide Martha met vaste stem, en terwijl zij op
ieder volgend woord den klemtoon legde, was
haar antwoord „Indien, bij ongeluk, Steffens
van mij werd weggenomen, zou ik noch Kield,
noch eenig ander man meer trouwen."
„Heel mooi, heel mooi," hernam het woeste
schepsel op valachen toon, „maar daar zul je
wel gauw anders over gaan denken."
„Neen, nooit, zeg ik je, en laat mij nu met
vrede."
Het kanongebulder had opgehouden.
,/t Is gedaan," zei een plechtige stem„zij
zullen nu spoedig terugkeereu. Ood zij hen
Geen wonder dus, dat, waar een onderzoek
als hierboven bedoeld, niet heeft plaats gehad,
men ook geen bepaalde uitkomsten mag ver
wachten, maar steeds omtrent den te verwachten
oogst in het onzekere verkeert.
En eveneens is het nu duidelijk, dat beer op
den duur, inzonderheid bij gewassen, welke veel
kali noodig hebben, niet kan voldoen dit zal
dus het eerst het geval zijn bij aardappelen,
bieten, wortelen, knollen, uien. Maar ook bij
andere groenten zullen de oogsten te wenschen
overlaten, zoowel wat kwaliteit als kwaniteit be
treft, daar niet slechts het kali-gehalte, doch
ook dat aan phosphorzuur laag is in beer, lager
dan in stalmest. Hiermede zullen de gebruikers
rekening moeten houden, door nevens den beer
wat patentkali of superphosphaat (slakkenmeel
is ook goed) of beide aan te wenden.
Van meer belang is deze zaak nog, wanneer
de beer wordt aangekocht. Dit is b.v. in sommige
gedeelten van Noord-Brabant het geval en het
was daarom goed, dat men van Rijkswege daar
eens proeven heeft genomen om na te gaan of
beer werkelijk de waarde heeft, welke men er
voor betaalt, Men vergeleek verschillende mest
stoffen met elkander.
Te Rijen, op zaudgrond, moest de gebruikelijke
hoeveelheid beer het gedurende een drietal jaren
afleggen tegen een bemesting met kunstmest
het financiëel eindresultaat was bij des laatste
het grootst. Ook gaf half stalmest -j- half kunst
mest beter resultaat dan half stalmest -j- beer
en heel stalmest.
Te Lampde voldeed beer iets, maar slechts
weinig, beter dan half stalmest, halt kunst
mest, maar ook alleen als de afstand van
vervoer gering was. Bij later genomen proeven
bleek toevoeging van kunstmest winstgevend,
gelijk te verwachten was, en leerde het resultaat,
dat de beer te duur was betaald. Met half
stalmest -}- half kunstmest en voorts met enkel
kunstmest verkreeg men de beste uitkomsten.
C. B.
Groote Markt BERGEN OP ZOOM,
MEUBELFABRIEK.
Magazijn van
Encadreeren van alle mogelijke schilderijen,
Fransche, Duitsche-, Weener- en Mechelsche
COMPLETE MEUBILEERING.
S O L I E D. BI L L IJ K.
ui diiiiu'iuiiiüiiiüii uil mai ii>i
STEENHOU WERIJ, MARMER, HARDSTEEN
voor Bruggen, Sluizen en Gebouwen, SLIJP-
STEENEN en STRAATKEIEN.
AUG. VAN DYCKPETIT,
21 Stationstraat Bergen op Zoom.
SINT MAARTENSDIJK,
agent voor J. M. 0. POC te Tholen, neemt
bestellingen aan op
ENZ. 15879
Modellen voorhanden. Spoedige levering.
in Machinerieën te POORTVLIET,
levertAlle soorten
voor LANDBOUW en ZUIVELBEREIDING,
als Dorschmachines, Rosmolens, Treebruggen,
Stroosnijders, Pee- en Meeltnolens, Mélotte-
ploegen, Melkoutroomers Mélotte, Tuimelkarns,
Roomvaten, Botertobben, enz. Alles op proef
van goede werking.
genadig 1 Misschien keeren verscheidenen nimmer
meer tot ons."
't Werd stil. Aller blikken zochten de booten
en aller harten waren door éénzelfde vrees be
vangen. De oude Paul, die op deu top eeuer
rots geklommen was, ving met bevende stem
een psalm aan. Eensklaps zag men van den kant
der baai, waar het korvet was aangevallen, een
vlam opgaan, die snel in omvang toenam en de
op Finland's kust verzamelde menscheu duidelijk
liet onderscheiden."
„Brand schreeuwde Paul, „het Engelsche
schip staat in brand 1"
Dit was waar, en het vuur, dat zich een
oogenblik tot één punt bepaald had, verspreidde
zich met onweerstaanbare hevigheid.
De kanonnen, door het vuur outstoken, gingen
afeen kanonskogel viel niet ver van de plaats
waar de vrouwen en kinderen waren verzameld.
Maar niemand lette daaropmen dacht slechts
aan de booten.
„Daar komen ze riep de oude Paul en wees
met zijn stok naar twee kleine zwarte vlekken
aan de oppervlakte der golven.
Weldra verscheen ook een derde boot, gesleept
TBA0E MAIK
Alleen in verzegelde pakjes verkrijg
baar. Te Oud- Vossemeer bij J. M. de
Graaff; St. Annaland bij J. Goedegebure;
Stavenisse bij P. PotappelIerseJct bij
de Wed. S. Duinkerke, en te Tholen bij
J. M. Geluk.
Iu het bijzonder wordt de aandacht
gevestigd op Souchon-Thee a f 1,30
per 5 ons.
MIDDELBURG.
Goedkoopste adres voor PIANO'S, AMERI-
KAANSCHE- en KERKORGELS.
Vraag geïllustreerde Prijscouranten.
Vijf jaar degelijke garantie. 1503
Agent voor Tholen en omstreken de heer
C. LABAN, organist.
Een monster van het merk
waardige Coza-poeder wordt
gratis toegezonden.
Kan ingegeven worden in Koffie,
Thee, MelkLikeurAbsinthBier,
Water of in het voedsel, zonder
dat het noodig is, dat de dronkaard
er iets van af weet.
Het COZA POKDER bezit de
wonderbare eigenschap, om tegenzin
tot het drinken van sterken drank
(bier, wijn, absinth, enz bij den
dronkaard op te wekken. Het
COZA. POEDER werkt zoo onge
merkt en zeker, dat de echtgenoote,
de zuster of de dochter van den
verstaalde het hem toe kan dienen, zonder xyn mede
wetten, en zonder dat het noodig is, dat de patiënt
ooi behoeft te weten waaraan hy zyne redding te
danken heelt.
Het COZA POEDER heeft het huiselijk geluk van
duizenden gezinnen hersteld, duizenden personen van
schaamte en oneer gered, en deze personen tot levens
lustige en nuttige leden der maatschappij herschapen
het heeft inenig jong persoon op den rechtan weg
teruggebracht en gelukkig gemaakt en het leven van
talloozen met menig jaar verlengd.
Het Instituut, waardoor dit ongeëvenaard poeder
verspreid wordt, zendt gratis aan hen, die daartoe
aanvraag doen, een boek met dankbetuigingen en een
monster. Het poeder wordt gewaarborgd volkomen
onschadelijk te zijn. Correspondentie in alle talen
der wereld.
Het echte Coza poeder is verkrygbaar in alle
apotheken en in het volgend dépot te Tholen
W. POTTER, Kerkstraat.
Onze dépöthouder reikt het attestenboek gratis uit
aan hen, die er aanvraag naar doen, maar geen gratis
proeven.
Om deze te bekomen, wendt U rechtstreeks naar
Londen.
Wacht U voor namaak.
Het Coza Poeder is het eenige afdoend middel
tegen dronkenschap.
door een der kanonneerbooten. Martha, die haar
't eerst ontdekte, vouwde de handen en dankte
in stilte.
Eeuige oogenblikken daarna weerklonken in
het dorp vreugde- eu smartkreten door elkaar.
Men wist nu wie gezond en wel waren weerge
keerd en ook wie omgekomen waren.
Op het strand zocht Martha naar alle kanten
haar man, en toen zij hem nergens zag, begon
ze te schreien.
Een hand werd zachtjes op haar arm gelegd,
't was die van Kield.
„Waar is mijn man?" riep zij.
HHelaas hij is dood."
z/Dood I" mompelde zij, krampachtig bevend,
^a op 't oogenblik, dat hij ons gebood, naar
onze schepen terug te keeren, staken de Engel-
schen het korvet in brand. Ik heb gedaan,
Martha, wat ik kon, om hem te redden ik
heb hem ter zijde gestaan eu verdedigd tot het
laatste oogenblik toe. Ve.rgeefsche pogingen, ik
heb hem niet knnuen redden I"
„Waarom ben je gisteravond niet terstond
met hem scheep gegaan
//Hij wilde het mij niet toestaan. Hij kenda
