mi aan Ut Maipa yan oesterteelt, lutliiv, enz.
Zaterdag 18 Januari 1908.
No. 1181
Vijf en twintigste jaargang.
Eerste Blad.
Superphosphaat.
J.
ML C. POT,
Publicatie n.
Een werk van beteekenis.
BINNENLAND.
Yan onze berichtgever».
IERSEKSCHE
Dit blad verscbijut elkeu Zaterdag.
Ijs per kwartaal f 0,65met Geïllustreerd Zondagsblad fl.025, franco
fet fl 10. Voor het buitenland 90 cents.
Inaozonden stukken, enz. worden uiterlijk op DONDERDAGAVOND Ingewacht aan
bureau te I h o I e n o* v66r DONDERDAGMIDDAG bij onzen medewerker te lerseke.
UITGEVER:
Tkolsk,
Advertentiënvan 1 tot 4 regels 40 cutsiedere regel meer
10 cents; groote letters naar plaatsruimte.
Elke advertentie, 3 maal ter plaatsing opgegeven, wordt slechts
maal in rekening gebracht. Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering.
EI, JACHT en VISSCHERIJ.
tor purgerneester van Thulen gezien de circulaire
'en Commissaris der Koningin in deze provincie
I',Januari 1908, A no. 16, 3de afdeeling heeft
'ronden: ter algemeene kennis te brengen, dat,
rand met het arrest van den Hoogen Raad van
mber. 1.1. (Weekblad van het Recht no. 8613),
vervolg geene vergunningen tot het schieten
jild op spoorsneeuw meer kunnen verleend
te
Tholen den 11 Januari 1908.
De Burgemeester voornoemd,
M. G. VAN STAPELE.
Burgemeester van Tholen zal op Zaterdag,
j|i Januari a.s., des middags te 12 uur,
aadhuize aldaar publiek verkoopen:
EEN HOOP STRAATMEST,
(met beer vermengd.)
voorwaarden van den verkoop liggen van heden
lezing Ier secretarie, iederen werkdag
rrmiddags van 912 uur.
den 18 Januari 1908.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. G. VAN STAPELE.
De Secretaris,
H. J. LABAN.
(Slot).
iperphosphaat is een snelwerkende meststof,
c we zagen, en 't is daarom ook, dat wij er
^bijzonder de aandacht op vestigen. Hieruit
>ite men evenwel niet, dat men het super,
tv ils chili, als overbemesting moet aanwenden.
=^fcgen willen we juist waarschuwen dit zon
planten kunnen benadeelen, of althans in
groei terugzetten. Eu voor dit verkeerd
uik zou dan als meermalen is geschied
de meststof aansprakelijk gesteld worden,
daarom ook onraadzaam om nog in April
.het grasland super uit te strooien; velen
alzoo, en al is het waar, dat het gras zich
weer herstelt, 't kdn niet anders of het
i,% scha. Wie vati den meststof het hoogst
jt wil trekken, moet die aanwenden onder
meest gunstige omstandigheden, in verband
heur aard en werking. Dit doen we of
en we doen bij het gebruik van chili, kaïniet,
dit dient eveneens te geschieden bij het
uik van super.
ouden we derhalve als regel 't superphosphaat
te strooien vóór of bij het zaaien of poten,
fc eerb.v. in November of December,
'lijk in Februaridit geldt ook voor gras-
l Geeft men den mest alzoo gelegenheid om
te lossen en zich door de bouwvoor te ver-
iden, dan zal men ook over een vroeger rijp
len, tengevolge van het super, bij granen,
''^ttpelen en suikerbieten, niet licht te klagen
^)en.
/aar we in de nieuwe bemestingsleer met
a^cheidene stoffen te doen hebben, is een
ïaJniatige bemesting nu eenmaal niet zoo een
eiig, als we zouden wenschen, maar ons eigeu-
Difcg gebiedt, dat we met de eischen zoo goed
H&elijk rekening houden.
3efje van de snelle werking van het super,
i t voorjaar ot des zomers, bij zijn groenten of
Idthten, het meest baat wil hebben, die make
;C^van een oplossing, in water, en begiete
grmee den grond. En als hij dan een deel
flkjteijn gewassen wel, een ander deel niet be-
vst-, dan kan hij tot te overtuiging komen of
'gaanwending gewenscht was of niet.
ÏDjUperphosphaat //gaat vaak terug", hoort men
zcwijls tegen deze meststof aanvoeren. Watbe-
etlt men hiermee Ditdat het éénkalksch-
lafcphorzuur door opname vau meer kalk ver-
el«rt in tweekalksch-phosphorzuur, dat niet
dejsbaar ia in water. Gebeurt dit vóór den
eekoop, dan beeft de handelaar er scha van,
want hij moet een zeker gehalte van in water
oplosbaar phosphorzuur garandeeren. Maar heeft
het plaats na de uitstrooiiug, in den bodem
dus, wat dan Direct is zulk teruggegaan phos
phorzuur door de planten dan niet te benutten,
maar verloren is het niet. De wortelzuren zullen
het later ter beschikking der plant stellen, want,
terwijl het anders zoo het oplosbaar in water
was gebleven altoos min of meer gevaar liep
met het water uitgespoeld te worden, zoo be
staat thans daarvoor geen gevaar.
Bovendien moet in aanmerking worden ge
nomen, dat de phosphorzure kalk van het super,
ook al is ze teruggegaan, doordat ze in water
oplosbaar is geweest, in zulk een fijn verdeelden
toestand verkeert, dat de stoffijnlieid van het
slakkeumeel er voor moet onderdoen. En aan
dezen toestand van uiterste fijnheid is het te
danken, dat het phosphorzuur zich vrij spoedig,
regelmatig en oneindig iijn door de bouwlaag
verdeelt en nog vrij gemakkelijk voor de planten
wortels opneembaar blijft.
Er is op het gebied der bemestingsleer, ook
ten opzichte van super, veel geleeraard, dat in
de landbouwpractijk verkeerd uitkwam. De
theorie zei„Gebruik geen super op zure gronden,
want daar het een zuur reageerend zout is, zal
het de zuurheid van den grond nog verhoogen."
En soms werd er aan toegevoegd *Op ste'rk-
zure grouden wordt het gips (zwavelzure kalk),
dat in het super zit, ontleed, er ontstaat dan
vrij zwavelzuur en dit werkt op den planten
groei schadelijk."
Nu moge dit in theorie waarschijnlijk klinken,
een niet te loochenen feit is het, dat zelfs op
zure gronden het superphosphaat dikwijls met
succes en zonder eenig merkbaar nadeel is en
nog wordt aangewend.
Wij zullen onze lezers niet vermoeien met
een opsomming uit de legio gevallen van vele
met super, op verschillende gronden en bij
onderscheidene gewassen, verkregen uitkomsten.
Vóór ons ligt het pas] in druk verschenen
(in 't Friesch Weekblad) Verslag der in
1907 vanwege 't Rijk in de prov. Friesland
aangelegde proefvelden. Te Steggerda en
te Oldeberhoop werden van af 1903 op het
zelfde land- veenachtig grasland- vergelijken
de proeven genomen met slak, super, been
dermeel en Algiers-phosphaat. Te Oldeberhoop
had het super in 1905 een kleinen voorsprong,
in 1906 en '07 het slak. Over 4 jaar gerekend
staat thans slakkenmeel slechts 110 KG. boven
super. Het verschil in werking dezer mestoffen
is dus gering, terwijl de beide andere vrij ver
achter aan komeü, algiersphosphaat het sterkst
(bijna 1200 KG. minder).
Op het tweede veld- te Steggerda, ook veen-
achtigen grond heeft, over de 4 jaren gerekend
het super het best voldaan 't gaf %50 KG.
boven beendermeel1360 KG. boven slakkemeel
en 2190 KG boven algiersphosphaat.
Met deze beide recente gevallen willen vol
staan. Ze weerleggen zeker beter dan lange
redeneeringen de vaak geuite bewering, dat super
alleen op kleigronden zou thuis behooren.
Wat wij beoogden, is dit: dat zij, die tot
heden geen kennis maakten met superphosphaat
deze mestof ook eens, in vergelijking met andere
zullen aanwenden. Wat wij van de werking
dezer meststof hebben gezien en ondervonden,
doet ons verwachten, dat deze raad menigeen
ten goede kan komen.
Geen modesleur mag ons beheerschenna
praten of gelooven op gezag voegt hier niet
wij moeten zelf zoeken en alzoo zelf vinden, wat
ons het best, het voordeeligst is.
Geeft dan super op uw bouwland van 600-
1000 Kilo (vrij 14 °/Q) per H.A., naar onstan-
dighedenop uw grasland 400-600 Kilo per
H.A. in uw hof wel 12-15 Kilo per Are.
maakten, met volle belangstelling informeerde
of een kennis van hem, die een reis naar Holland
had gemaakt, waarheid had gesproken, toen hij
vertelde, dat langs de zee aarden walletjes waren
opgeworpen en dat men daarover loopeude aan
de eene zijde het water had, dat daar veel
hooger stond dan het land, waarop de woningen
aan de andere zijde; bij bevestiging, dat in ons
land werkelijk zulke toestanden voorkomen, leek
het wel of hij in zijn eigen Vaderland zijn hachje
veiliger achtte, terwijl tevens met eenige be
wondering werd gesproken over de Hollanders,
die daar durfden verblijven.
In zeker opzicht had de goede man gelijk, want de
geschiedenis leert het ons maar al te goed, niet
altijd zijn de gevaren van zulk wonen denkbeeldig.
Het bovenstaande kwam ons in de gedachte,
toen wij het werk doorlazen, zooeven bij den uitge
ver van deze courant verschenen, van de hand van
den heer A. Hollestelle, reeds als oudheidkun
dige alom bekend door zijn werk op dit gebied,
daar hij meermalen verhandelingen in het licht
gaf betreffende oude toestaodeu van het Zeeuw-
sche gewest.
Het geheimzinnige trekt altijd aan en wie
eenigszins met grondaanwinst en grondverlies
in onze Provincie bekend is,' zal onmiddellijk
moeten toestemmen, dat een geheimzinnig waas
de geheele wording omgeeft.
Wek-, de heer Hollestelle heeft iu zijn: //De
Honte en het eiland Borssele, alsmede eene
verhandeling over de Heerlijkheden, Ambachten
of Leenen iu Zeeland" voor een deel van ons
gewest niet een tip, maar de geheele sluier als
het ware opgelicht. Uit dit zeer belangrijke
werk spreekt elke bladzijde van /fworden en
vergaan", elke bladzijde bevestigt daar, dat
Zeeland uit zee geboren, zoo werd door kloek beleid
en volharding iu den strijd tegen het wilde en
wufte water, door de oude waterleeuwen, die
het //Luctor et Emergo" niel bij toeval onder
hun wapen plaatsten. Was het soms droevig
„Domine salva nos derinius (Heere help ons,
want wij vergaan dan was het weer de zee
idem protector et hustis (dezelfde zee is mij
tot een beschermer en tut een vijand gegeven),
en de heer Hollestelle toonde in zijn werk ten
duidelijkste aan, dat dit telkens en telkens in
den hachelijken strijd om beurt werd gehoord.
Het werk telt 376 bladzijden en zal door
alle tijden heen hooge waarde blijven behouden,
omdat het naast de groote zakenkennis, die het
boek voor de wetenschap waarschijnlijk tot een
standaardwerk schept, toch zoo populair ge
schreven is, dat ook de leek, die maar met
eenige lust tot kennis van oude toestanden is
bezield, met graagte het werk zal lezen en her
lezen.
Niet alleen het „worden en vergaan" is be
sproken, maar er is ook een verhandeling aan
toegevoegd over het Leenstelsel. Wie op de
hoogte wil komen van tal van toestanden, die
thans nog gelden en die worden aangevochten
in onze dagen, die leze dit, en hij zal misschien
in menig opzicht tot andere gedachten komen.
Ten slotte mogen wij er nog wel op wijzen,
dat een aantal werkelijk fraaie platen, benevens
eenige duidelijke, fijn geteekende kaarten het
werk versieren, die niet weinig tot toelichting
van den tekst bijdragen, dat de uitgever voor
papier en druk een niet genoeg te waardeeren
zorg heeft besteed, een zorg, die ook voor den
schrijver streelend moet zijn en dat de inhoud,
zooals wij boven aantoonden, aan dat uiterlijk
beantwoordt, zoodat een groot debiet mag ver
wacht worden.
Werkelijk, onze bescheiden meening is, dat
weldra „De Honte", enz. in veler handen be
hoort te komen.
F. W. O. WISKERKE.
Oud-Vossemeer, 13 Jan. '08.
We herinneren ons boe een Duitscher aan
eenige Hollanders, die een reis langs den Rijn
De minister van landbouw heeft bepaald, dat
de gewone Rijksvoorjaarskeuringen van tot dekking
bestemde hengsten dit jaar zullen gehouden
worden voor Zeeland op 10 Februari te Katten-
dijke en op 11 Februari te Hulst, voor Noord-
Brabant op 13 Februari te Zevenbergen en op
15 Februari te 's-Hertogenbosch.
DE CRISIS.
In zake de crisis verneemt men, dat mr.
Heemskerk het overleg met de verschillende
groepen der rechterzijde voortzet.
De heer De Savoruin Lohman en Dr. Kuijper
zijn door H. M. ontboden, die daarna een
bijeenkomst hadden met den lieer Talma en de
leden der Katholieke Kamerclub.
De laatste maand van 1907 was, in verge
lijking met die van verleden jaar zeer ongunstig
voorde rijksmiddelen. Zij bracht ruim f 1.075.000
minder op. Ook de drie vorige maanden waren
minder gunstig. Toch bleef de totaal-opbrengst
nog f 1.273.000 boven die van 1907.
De stijging was de laatste jaren ook te mooi
om vol te houden. Zoo bracht 1905 zes en een
half millioen meer op dan 1904 en 1906 zeven
millioen meer dan in 1905.
Aan de verkiezing van twee leden van
het hoofdbestuur der Maatschappij tot Nut van
't Algemeen is deelgenomen door 109 departe
menten, samen uitbrengende 426 Hemmen en
met den volgenden uitslag: lo. op den heer D.
H. de Vries zijn uitgebracht 422 stemmen op
den heer mr. Joh. M. Jolles 4 stemmen 2o.
op den heer mr. L. A. Bijbau 400 stemmen;
op den heer D. H. te Wechel 26 stemmen.
Tot leden vau het hoofdbestuur zijn dus ge
kozen de heeren D. H. de Vries te Amsterdam
en mr. L. A. Bijbau te Delft.
IERSEKE. Zondag werden op het ijs een
gouden horloge en een gouden broche verloren.
Het eerste is terecht gekomen.
Dinsdag reed een jongeling tegen een brug
over de waterleiding, hetwelk hem een leelijke,
maar gelukkig niet gevaarlijke hoofdwonde be
zorgde, die geneeskundige hulp noodzakelijk
maakte.
Bij het spelen en rijden op dé Vate bij school
2 vielen twee knaapjes van een jaar of zes in
een bijt, op een plaats, diep genoeg voor de
kinderen, om te verdrinken. Drie niet veel
oudere jongens waren wakker genoeg om helpend
de handen uit te steken en de drenkelingetjes
weer op het ijs te helpen, wat met een der twee
niet gemakkelijk ging, want hij was onder het
ijs geschoten, maar stak nog'juist een hand
uit, die door zijn makkertjes gegrepen werd.
In 1907 zijn te lerseke 36 huwelijken gesloten.
OUD-VOSSEMEER. Tot voor eenige jaren
werd gedurende de wintermaanden in de //zwingel-
kooi" van den heer Gt J. Ampt nog geregeld
gewerkt, maar in de laatste joren schijnt men
dit werk te hebben laten varen, wat te bejam
meren valt, vooral omdat de teelt yan vlas weer
voortdurend toename aanduidt. Enorme daggelden
werden niet verdiend, maar gedurende dagen van
werkeloosheid is ook een klein daggeld bij velen
welkom. Velen zijn naar Duitschland waar wel
werk te vinden is, naar het blijkt.
Het grootste deel van den dag is aan het
Veer nog een geul open, waardoor met de
veerboot wordt overgezeter naast wordt er ook
over geloopen, maar de veerschipper volhardt
zoolang mogelijk om per boot over te zetten.
POORTVLIET. Door het hulppostkantoor
alhier werd in 1907 het volgende behandeld.
Geregistreerde stukken
Aangeteekende 376.
Postwissels 1939.
Ontvangen Quitantiën 1172
Aaugenomen Quitantiën 39 en 2 buitenlanders.
Postpakketten 3779.
Expresse 5.
Ontvangen brieven, brielkaarten en dienst
brieven 22935.
Dag- Weekbladen en andere gedrukte stukken
49562,
