mijl ui it hellip ni iistirtult
No. 1179.
Zaterdag 4 Januari 1908.
Vijf en twintigste jaargang.
EN
Eerste Blad.
Half Stalmest.
J. H. C. POT,
Voederbieten.
Vau ouze berichtgevers.
OLSCHE
Dit blad verschijnt eiken Zaterdag.
Prijs per kwartaal f 0,65met Geïllustreerd Zondagsblad fl.025, franco
er post f 1,10. Voor het buitenland 90 cents.
Ingtzonden stukken, enz. worden olterlljk op DONDERDAGAVOND Ingeweekt aan
het bureau te T k o I e n of v66r DONDERDAGMIDDAG bi onzen medewerker te lerseke.
Het is, geloof ik, juist 15 jaar geleden, dat
endrik, de baas van de Bluemstêe, uit het
lorp vertrokken is, om de hoeve aan te pakkeu,
iie de oom van zijn vrouw hem naliet, ouder
voorwaarde, dat hij ze zelf bewonen en beboeren
lou. De Bloeinstêe werd verhuurd, maar eenige
"ukken land, te zamen ongeveer drie bunder,
og al verspreid gelegen en vrij ver van de
lloemstêe, kon hij niet goed kwijt raken, ten-
liuste niet naar zijn zin. „Die houd ik dan
laar zelf aan," dacht Hendrik. „Dat is gekken-
erk," zeiden Jan en Piet en Kees, „hoe wil
i dat nn op den duur beboeren, je kunt toch
i mest geen vier uur ver naar het land rijden?"
Neen," zei Hendrik, „dat gaat niet, maar toch
al ik hel houden."
Hij deed, wat hij gezegd had. Hij had een
ertrouwden arbeider in de buurt; hij kon nu
dan de paarden gebruiken van zijn broer,
ie vlak bij woonde, „het zou best gaan," dacht
endrik.
„Allea goed 6n wel," bracht zijn vrouw nog
i 't midden, „maar den stalmest krijg je niet
ideaukoopen gaat ook niet. Dat goed is te
Iriuur, daarenboven, niemand verkoopt zijn stal
mest en van ons naar het land brengen, dat is
ie ver."
„Hoor eens, vrouw," besloot Hendrik, „dit
een goede gelegenheid, om eens te zien, of
:t alles waar is, wat mén zegt en schrijft van
nstmest. We hebben er al heel wat profijt
n gehad, maar nu eerst zullen we kunnen na
ai, hoever we het met kunstmest alléén
g~J»engen. Heb daar maar geen zwaar hoofd in."
En Hendrik beboerde zijn drie buuders, zonder
italmest. Dat hij den moed had, dit te durven
loen, bewees reeds geDoeg, dat Hendrik niet te
Krste de beite was.
Hij had verstand vün en vertrouwen in kunst
nest. Hij had er verstand van hij wist in de
lerste plaats, dat hij, wilde hij ééuig resultaat
tebben, niet éénzijdig mocht bemesten, dat hij
eihht soort kunstmest niets kon doen chili-
Ülpeter alléén zou hem op den duur niet baten,
;aïnit of patentkali of chloorkalium alléén even*
oio, superphosphaat alléén ook al niet. Dat
rist hij evengoed, als gij en ik. Hij was dan
ok wel zoo slim, om jaarlijks alle drie (stikstof,
l^ili en phosphorzuur) te gebruiken. De boeren
lit den omtrek, die de zaak van alle kanten
«keken, en als het mogelijk ware geweest, nog
m meer kanten becritiseerd zouden hebben,
leesinuilden zoo eens, trokken hun schouders
ens op en dachten „Hendrik van de Bloem-
lêe (zoo heette hij nog altijd) is gek, stapelgek."
Maar dat bleven zij toch niet zeggen. De
Biste jaren toch, dat Hendrik zonder stalmest
oerde, kreeg hij uitstekende oogsten. Waarschijn-
gaf hij dan ook van alles wat meer dan
zou gedaan hebben, als hij niet wist, dat
door de vroegere kennissen goed belet werd.
"n de oogsten bleven goed, vijf> zes, zeven
toen werd het minder. „De grond ver-
aderde", zooals Hendrik zeiHij begon toen
iet een gedeelte in wei te leggen. Hij bracht
)]?t\ wat jong vee op en na vier jaar soheurde
9 de wei, om een ander deel tot wei te maken.
Zoo heett Hendrik nu vijftien jaar geboerd,
ginder een grein stalmest te gebruiken. „Het
tot nu toe goed gegaan," beweert Hendrik,
a den laatsten tijd wat minder, maar de eerste
jaar heb ik door enkel kunstmest veel ge
wonen. Natuurlijk gaf ik wat chilisalpeter en
w Snit en superphosphaat meer dan een ander,
'f is toch best gegaan. Nu wordt het
oTtter hoog tijd, dat de kar er weer opkomt.
j'1 Srond z*c^ n^et meer zo° gemakkelijk
rken, hij is niet meer zoo mul en blijft
't voorjaar. Het groeit nog wel,
(@(f 'tis niet meer zooals in 'teerst.*
UITGEVEB:
Tholsn.
A.dvertentiënvan 1 tot 4 regels 40 c*uts; iedere regel meer
10 cents; groots letters naar plaatsruimte.
Elke advertentie, 3 maal ter plaatsing opgegeven, wordt slechts
2 maal in rekening gebracht. Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering.
„En wat nu mijn oordeel is over kunstmest,*
vraagt ge
„Dat oordeel staat bij mij vast. lo Als ik
het altijd voor het zeggen had, gebruikte ik
als ideaalbemesting half stalmest, half kunst
mest. 2o Men doet het best elk jaar alle drie
stikstof, kali en phosphorzuur te geven, tenzij
er een bijzondere reden bestaat om het een of
ander weg te laten. 3o Mits men in het najaar
kaïnit en slakkenmeel geeft, of in het voorjaar
patentkali en super, mits men daarenboven den
chilisalpeterzak bij de hand houdt, is er tegen
woordig geeu sprake van „den grond uitputteu."
Dat is mijn oordeel."
*Half stalmest, kalf kunstmest." Ik kan me
daarmee zeer goed vereenigeu. Inderdaad zou
door een weglaten van stalmest de structuur
van den bodem op den duur verslechteren.
Wanneer we de verslagen van de rijksproef
velden doorbladeren, eu de bemestiugsproeven
nagaan, lezen we ook aanhoudend van de beste
resultaten, verkregen door stalmest -f- patent
kali -f superphosphaat -f- chilisalpeter of van
stalmest -J- kaïuit -j- slakkenmeel -|- chilisal
peter enz.
Toch moet men dat begrip „half stalmest"
niet te eng opvatten. Het is natuurlijk, dat,
wie elk jaar stalmest zal kunnen geven, dit
ook zal doen. Doch, het is niet noodig, dat
elk jaar stalmest gegeven worde. Men zorge
slechts, dat men nu en dan het land den
noodigen humus geeft, om zoodoende den bodem
in een physischen toestand te houdenhet
noodige voedsel kan gegeven worden door kali-
zouten, superphosphaat en chilisalpeter, die men
tegenwoordig in geeu enkel bedrijf kan missen.
Op verschillende plaatsen van ons land is de
heer H. Lindeman, landbouwkundige te Utrecht*
opgetreden met het doel de landbouwers aan te
sporen proeven te nemen met den verbouw van
voederbieten, of dezen aanmerkelijk uit te breiden.
Naar aanleiding van een dusdanige voordracht,
door ons bijgewoond, stippen we de hoofdzaken
daaruit aan, daar liet ons voorkomt, dat het
werkelijk zeer iu 't belang van den landbouw
zal zijn, als de weg, door den heer Lindeman
aangewezen, wordt ingeslagen. Trouwens, proeven
door ons zeiven genomen, hebben bewezen, dat
ook op tamelijk hoogen zandgrond de bieten-
verbouw zeer wel mogelijk is, mits de zaak maar
goed worde aangepakt.
De heer L. wees allereerst op de groote toe
name vau deu verbouw van maugels in Dene
marken, vooral in de allerlaatste jaren. Van
1866 tot 1896_ was de verbouw verdertigvoudigd
voor 1901 vervijftigvoudigd. Dit is vooral te
danken aan het proeflaboratorium te Kopenhagen,
dat door zijn voederproeven heeft doen zien, dat
de mangelwortels niet alleen eeu gezond voeder zijn,
maar ook eeu groote voederwaarde bezitten.
Aanvankelijk ineeude het de voederwaarde van
10 pond mangels gelijk te moeten stellen met
die van 1 pond meel, onder dit laatste ver
staande een mengsel vau gerst, tarwe, rogge en
haver. Later echter kwam het tot het resultaat
dat 1 pond droge stof iu mangelwortels dezelfde
voederwaarde bezit als 1 pond koren. Wanneer
we nu voor de hier in ons land verbouwde
mangels, deze maatstaf aannemen, dan is dit
eigeulijk te min, d. w. z. dan wordt de waarde
der mangels feitelijk onderschat, derhalve in de
volgende beschouwing stellig niet in een te
gunstig licht gesteld. Laten wij nu aan de
hand van sprekers voordracht de voordeelen van
den bietenverbouw eens becijferen, hierbij de
mangel niet als marktartikel, doch als voeder
voor eigen stal beschouwende. In de vergadering
zelve liet spr. de kosten van grondbewerking
(gewoon diep ploegen met den ouderploeg en
achter), vau zaaizaad, hakken, bemesten, huur,
oogsten, inkuilen, enz, vaststellenzoo kwam
men tot een bedrag van f 270 per Hectare, dat
om niet te zuinig te berekenen gebracht
werd tot de ronde som van f 300,
Wat krijgt men hiervoor P Als gemiddelde
opbrengst 75000 KG. mangelwortelen (zooder
loof). Als 10 pond of 5 Kilo hiervan gelijk
staat met 1 pond meel, dan vertegenwoordigt
die oogst de waarde van 15000 pond meel, d.i.
150 zak van 100 pond, welke men heeft voor
f 300.zoodat eeu zak meel in dezen vorm
den veehouder slechts f 2.kost. Wie zoo ge
lukkig is, meer te oogsten, b.v. 100.000 of
125.000 Kilo, wat in de praktijk geen zeld
zaamheid is, die betaalt voor een zak meel in
den vorm van mangels resp. f 1.50 en f 1.20.
Bij welken handelaar in krachtvoer kan men
zoo goedkoop terecht Een voorbeeld moge
aantoouen, hoezeer de veehouder zich in zijn be
drijf door de mangel-voedering kan bevoor-
deelen.
Een veehouder voedert zooals met een
der aanwezigen op bedoelde vergadering het ge
val was aan zijn 15 stuks vee (groot eu
klein) per koe en per dag 2 koeken van 2
pond, iu 't geheel dus 60 pond, dagelijks hem
kostende f 3.Voedert hij aldus 5 maanden,
dan veroorzaakt hem dit een uitgave van f 450.
Hij wil nu de helft van dit krachtvoeder ver
vallen door mangelwortelen. Hij geeft dus aan
iedere koe slechts 2 pond krachtvoeder en in
plaats van de audere 2 pond20 mangels,
daarmee in voederwaarde overeenkomende. Dan
vervoedeft hij aan zijn 15 beesten dagelijks
15X20 p. rr 300 pond, dan wordt in 5 maanden
150X150 Kilo of 22500 KG. Wanneer wij dit
rekenen als een derde deel van de opbrengst
van een Hectare (iu vele gevallen oogst men
heel wat meer I) dan kost deze voedering den vee
houder V3 van de straks becijferde kosten, dus l/3
van 1300 t 100. Voor de helft van het kracht
voer betaalde hij de helft van f450 f225, zoodat
hij door de maugelvoedering een besparing heeft
gekregen van f225—f 100 f125, iu de 5
maanden. Per maand dus een voordeel van f 25.
leder kan nu, aan de hand van bovenstaande,
zeer gemakkelijk berekenen, welke winst de voe
dering van mangelwortelen hem kan geven; dit is
natuurlijk afhankelijk var. het aantal zijner melk
beesten, den duur der voedering en het dage
lijks toegediend rantsoen, iu Denemarken wordt,
naast krachtvoer, aan volwassen melkkoeien wel
6080 pond mangels gegeven.
In vergelijking met graan zijn de mangel
wortels dus een goedkoop voedermiddel, in
waarde aanzienlijk hooger dan haver en, gelijk
de veeljarige ondervinding in Denemarken heeft
geleerd, niet enkel een zeer gezond voeder, maar
zij oefeuen ook een gunstige werking uit op de
melkgift. Aan bovenstaande moet nog iets toe
gevoegd wordenbuiten bespreking bleef tot
heden het loof. Een Hectare levert gemiddeld
15 k 2000 K.G. bladeren. Van !/s H.A. waar
van de veehouder hierboven 5 maanden lang
de wortels voederde, geniet hij bovendien voor
zijn 15 beesten gedurende 14 dagen het blad.
Hij kan dan, zooals zekere Kirchner bij Leipzig
deed, per dag en per koe 75 K.G. vervoederen
en zal daar zeker wel bij varen. Kirchner con
stateerde, toen hij bij zijn 2y2 K.G. krachtvoer
en stroo eeu rautsoen mangels ging voederen
iu geuoemde hoeveelheid een verhooging der
melkopbreugst per koe met U.6 Liter. 'J en slotte
rijst natuurlijk de groote vraag bij velen Kan
ik op mijn grond mangelwortels verbouwen
Van mislukkiugen wordt van verschillende kanten
gewaagd. De heer Lindeman gat daartoe eenige
wenken, ja, ging in bijzonderheden de cultuur
der mangelwortelen na.
Tegelegenertijd wijden we aan deze belang
rijke zaak een afzonderlijk artikel. Hoofdzaak is
een diepe grondbewerkiug, waarbij de ondergrond
met den oudergrondsploeg flink worde losge
maakt alsdan loop ineu ook op hoogen grond
niet spoedig gevaar te verdrogen.
Voorts: een krachtige bemesting, waarbij
vooral de kalk niet mag vergeten worden, eu eeu
zorgvuldige verpleging (vroegtijdig en herhaald
hakken).
De gemiddelde bemesting met kunstmeststoffen
is 1500 K.G. kalk, 1500 K.G. kaïnit, 1000
K.G slak en 400 K.G chili per H.A.
Als erkend goede soorten kuunen worden aan
bevolen de Jaapjespeen en de Eckendorfer.
Wij hopen, dat onze lezers door deze mede-
deeliugen opgewekt mogen worden tot een zorg
vuldige proefneming. C. B.
ST. ANNALAND. Door de Vereeniging
Landbouwbelang alhier is op 30 December j.1.
aanbesteed de levering van 40000 K.G. super
phosphaat a 14 '/0.
Ingeschreveu duur
Maatschappij Hulpmest. Dordrecht f 2.865.
P. J. vau Aardenne te Dordrecht 1 2.59. Dordtsche
Kunstmest Maatsch. f2.57. Glerurn eu Co
Vlake f 2.56. Gehr. Theuuisse St. Anualaud
f 2.53. A. Hameiink Terneuzen f 2.504.
Aan laatstgenoemde is de levering gegund.
Bij de herhaalde oproepingen van sollicitanten
naar de inet 1 Januari 19U8 opengevallen be
trekking vau Ouderwijzer aan de O. L. School al
hier heeft zich niemand aangemeld.
IERSEKE. Mej. B. Huibregtse, onderwijzeres
aan schooi 1, staat no. 2 op de voordracht t©
Krimpen aan de Lek, school 2.
De openbare uitvoering van de Zangver-
eenigiug „Excelsior" eu .Zanglust" heeft f 13.90
zuiver opgebracht voor Marina Griep.
Zondagavond 11. omstreeks 6 uur ontstond,
zooals wij in ons vorig nummer meldden, brand
op de bovenverdieping vau het oudemannen- en
vrouwenhuis „Vredelust" van het Burgerlijk Arm
bestuur. Door spoedig toegesnelde' hulp, vooral
van de leden der zaugvereenigiug „Zanglust"
die dichtbij (iu school 2J aan het oefeneu waren,
eu door eeu jongeling, Aaruont van der Burght,
te hulp waren geroepen, kon de brand in de
geboorte gestuit worden, zoodat de brandspuit
niet meer behoefde te werken. Van den zolder
is 14, van het dak 3 M3 verbrand. l)e totale
schade zal ongeveer 11511 bedragen.
De oorzaak moet gezocht worden in een fou
tieve coustructie vau eeu schoorsteen in dien
schoorsteen is namelijk een balk ingewerkt en
nu is het zoo goed als zeker, dat deze balk door
het stoken in de keukeu iu brand is geraakt.
Maar daarom behoeft nog niet te hard gestookt
te zijnhet is zeer wel mogelijk, dat hij al
eenigen tijd gesmeuld heelt.
Onuoodig te zeggen, dat het gebouw ver
zekerd is.
OUD-VOSSEMEER. Bij het schaatsenrijden
op de leidingen onder den zeedijk werden een
zeveutal personen de dupe van de omstandigheid
dat het ijs nog niet vertrouwd was; ze behaalden
bij de ijzige koude een nat pak, maar kouden
toch gered worden, zonder dat dus ernstige ge
volgen ontstonden.
Door deu Raad is besloten met het kerk
bestuur der Ned. Herv. Gemeente tot overeen-
stemmiug te geraken iu zake scheiding vau de
eigendommeu van de burgerlijke- eu kerkelijke
gemeeute, betreffende toreu eu kerk, wat ver-
baud houdt met de voorgenomen slooping dor
kerk.
THOLEN. Door het vele drijfijs werd de
overtocht aan het veer Donderdag en Vrijdag
erg bemoeilijkt. Verscheiden malen moest de
pont van de reep genomen worden, zoodat het
verkeer per rijtuig gestremd was. Deze toestand
wordt, mocht de strenge vorst aanhouden, iederen
dag erger, zoodat men velen de zucht hoort
slaken „hadden we nu maar een brug", doch
als straks de vaart weer open is, ziet men schijn
baar de noodzakelijkheid van het brugleggen met
in, althans plannen daartoe worden nog niet
gemaakt.
