Overleg.
e laat ontdekt.
1006.
Zaterdag 10 September 1904.
Twee en twintigste jaargang.
EN
J. II. 0. POT,
FEUILLETON.
„H O L L A N D."
lt nummer bestaat uit 2 bladen.
Publicatie n.
BINNENLAND.
Levensverzekering-Maatschappij
EEN MILLIOEN GULDEN.
Van onze berichtgevers.
ERSEKSCHE
TH00L8GHE COURANT,
«ttfllaJ, piiiJ aai le Mauw ni oesterteelt, landhonv, m.
Dit blad verschijnt eiken Zaterdag.
Prijs per drie maanden, franco per post 65 cents.
Voor het buitenland 90 cents.
Ingszonëen stukken, enz. worden uiterlijk op DONDERDAGAVOND Ingewacht aan
at bureau te T h e I e ol viir DONDERDAGMIDDAG bij onzen medewerker te lerteke.
t
orgemeester en Wethouders van Tholen brengen
kennis van belanghebbenden, dat ingevolge ar-
13 der Leerplichtwet ten behoeve van werk-
iheden in of voor de bedrijven van landbouw,
jouw en veehouderij aan den Arrondissements-
olopziener verlof kon worden aangevraagd over
eek van Donderdag 8 tot 15 en van Donderdag
it 22 September 1904.
olen, den 7en Sept. 1901.
orgemeester en Wethouders van Tholen brengen
kennis der ingezetenen dat de Ityksweg in de
der gemeente Poortvliet van Woensdag
Hen tot Maandag den 19en September a. s.
het verkeer met rijtuigen en vee zal zijn af
ten en als doortocht de achterweg dier gemeente
iDgewezen.
holen, 10 Sept. 1904.
Burgemeester en Wethouders voornoemd
M. G. VAN STAPELE, Burgemeester.
P. LABAN, Secretaris.
v UITGEVER
Tholen,
Advertentiën van 1 tot 4 regels 40 cents; iedere regel meer
10 cents; groote letters naar plaatsruimte.
Elke advertentie, 3 maal ter plaatsing opgegeven wordt slechts
2 maat in rekening gebracht. Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering.
et is al wel honderd jaar geleden, dat Benjamin
tklin aan een landgenoot, zekeren Webb,
jds ook in Fraukrijk vertoevende, en die,
uit de kommervolle omstandigheden te ge-
l, waarin hij zich bevond, een beroep ge
had op Franklin's hulpvaardigheid, schreef
schildering, die gij mij van uw toestand
I, bedroeft mij. Ik zend u, ingesloten, een
e van tien louis. Mijn bedoeling is niet
lom te geven, ik leen ze u slechts. Als gij
uw vaderland zal zijn teruggekeerd, zult
ipoedig bezigheid vinden, die u in staat zal
en al uw schulden te betalenin dat geval,
gij een eerlijk man ontmoet, die zich in
bevindt, evenals gij op dit oogenblik, zult
mij betalen door Rein die som te leeuen, en
tuit hem opdragen zijn schuld oj? gelijke
te voldoen. Ik hoop, dat de tien louis
door veel handen zullen gaan, alvorens te
in die van een oneerlijke, die er den
van stuit. Dit is een kunstje, hetwelk ik
uik om met weinig geld veel goed te doen.
beste wenscheu enz."
t is hier een les gegeven aan alle volgende
ihten. De hulpbronnen, waarover zoowel
nkele mensch als de maatschappelijke groepen
beschikken hebben, zijn beperkt, en er is
leg noodig om met hetgeen wij hebben zoo-
goeds te doen als bereikbaar is.
He stoffelijk bezit is de vrucht vau besparing,
ha meer is geproduceerd dan voor de ver
eg van oogeublikkelijke behoefte noodig was,
len een weg had gevonden om aan dat meerdere
lasten en blijvenden vorm te geven, begon
gtoote proces der kapitaalbelegging.
Deze economische waarheid wordt niet weer
sproken door het feit, dat niet zelden de eerste
spaarders, zooals wij hen gemakshalve maar
noemen zullen, op wederrechtelijke wijze van
hun bezit zijn beroofd geworden in elk geval,
de bespariug hield aan, werd steeds grooter en
vormde het onafzienbaar geheel, 't welk met den
naam van algemeenen rijkdom wordt aangeduid,
en dat deels aan de eene of andere gemeenschap
toebehoort, deels op zeer ongelijkmatige wijze
over de individuen is verdeeld.
Kapitaal nu is een der middelen, die worden
aangewend om door een vermeerdering van in
komsten boven het peil der behoeften, nieuwe
welvaart te kweeken, nieuw kapitaal te doen
groeien. De opvolgende generaties der menschen,
dragen het aan elkander over, onder toevoeging
der behaalde winst. Er is een gestadige aanwas.
Voortdurend wordt een deel der verworven rente
in de gemeenschap gebracht, tengevolge van
een natourlijk socialisme, dat aan de verzorging
der openbare belangen een steeds ruimer plaats
aanwijst; hetgeen daarna overblijft moet aan-,
gewend worden evenals de gift van Eranklin
om geluk te brengen waar het niet is, en, heeft
het daar zijn taak volbracht, weer elders het
zelfde gaan doen. Kapitaal, dat niet aan die be
stemming beantwoordt, en er zijn duizenden
manieren, waarop dit kan geschieden is dood.
Ware Franklin geen zuinig man geweeet, hij
zou niet zooveel hebben kunnen doen voor an
deren. Hij, die eenmaal aan zijn dochter schreef,
toen zij hem verzocht wat veereu over te zenden
ter garneering vau haar hoed, dat zij maar eens
moest kijken of er in de staarten van de hanen
van Nieuw-Engeland niet zulke versierselen te
vinden waren, was steeds bereid om bij te
springen als hij met een geldelijk offer een
goede daad kon verrichten.
Maar op economisch gebied heeft men andere
beginselen op den voorgrond te stellen dan op
het terrein der philantropie. De 10 louis moeten
daar geen gevaar loopen tenslotte te verdwijnen
in den zak van iemand met een minder nauw
geweten. De besparingen moeten behouden blijven
en vermeerderd worden. Zal dus het kapitaal
zijn een werkelijk maatschappelijke macht, dan
moet het niet alleen zich snel en vrij kunnen
bewegen, maar bovendien beveiligd zijn tegen
de aanslagen der oneerlijkheid.
Er zijn in onze dagen, zooals er altijd ge
weest zijn, maatschappelijke groepen, die de
Franklin-rol kunnen spelen, anderen, die de
plaats van Webb innemen. Blijven deze ge
scheiden, dan houdt de eerste zijn geld in de
portefeuille als dood kapitaal, de andere blijft
in zijn treurigen toestand verkeeren. Werken
zij samen, dan kan Webb behouden blijven, zich
tot een betere positie opwerken en op zijn beurt
als Franklin optreden. De gevallen, waarin deze
overdracht van taak en roeping kan plaats hebben,
zijn menigvuldig.
Ten onrechte wordt beweerd, dat de verdeeling
Naar het Duilsch.
ic 3s de man werkelijk naar Petersburg ver
in ten, of was deze adresseering van zijn
je slechts een list, om den bediende, in-
er nasporingen mochten worden gedaan,
dwaalspoor te brengen. De moordenaar
Karei Förster had tot nu toe getoond, dat
landig en slim was vertoonde Stöszer
'kien dezelfde sluwheid en voorzichtigheid
'ja maatregelen tegen mogelijke ontdekking
psporing
"e dingen moesten nog opgehelderd worden
•aar Stöszer zich destijds ophield, waar hij
twiDtigsten September was geweest, en of
iti ook bij den moord betrokken was.
iliwaldt had nvoudig den zanger kunnen
'ken, om hem te vragen naar het adres
Stöszer, maar dan had deze vermoedelijk
bi
ontkend te weten, waar zijn vriend zich ophield,
en tegenwoordig, nu men de pijnbank niet meer
mag gebruiken, kon Donati met gemakkelijk
worden gedwongen eene verklaring af te leggen.
Bovendien zou eene stellige vraag, of ook slechts
eene aanduiding, dat men Stöszer zocht, de
twee mannen nog omzichtiger maken en Gill-
waldt's verdere taak nog meer bemoeilijken.
Op de tweede en derde vraag zou ge
makkelijker een antwoord te vinden zijn. Stöszer
had gedurende zijne afwezigheid vermoedelijk
regelmatig briefwisseling gehouden met Donati.
Van den zanger zou het een schromelijke on
voorzichtigheid zijn, om ook maar een vau de
brieven te bewaren, waarin een bewijs stond van
zijn eigen schuld of die van zijn vriend maar
het was zeer wel denkbaar en mogelijk, dat
een man als hij, zich aan een dergelijke zorge
loosheid had schuldig gemaakt en dingen be
waarde, die hij liever had moeten vernietigen.
Een eenvoudig velletje papier met datum en
Stöszer's handschrift, zelfs een envelop met zijn
adres, door zijn vriend geschreven, waarop het
poststempel duidelijk te ontcijferen was, zou
voor Gillwaldt's doel voldoende zijn, en daarom
van den maatschappelijken rijkdom, de spil is,
om welke het sociaal vraagstuk draaithet is
veeleer de vraag, hoe die rijkdom kan worden
aangewend om op ruime schaal welvaart te
verspreiden en het getal te vermeerderen van hen,
die van hulpbehoevenden hulpverschaffers worden.
Dit te overdenken en er naar te handelen
is ons aller plicht.
Bij Kon. besluit is benoemd tot gezworen
van, het waterschap „de vrije polders onder
Tholen" de heer A. M. Geluk.
ijoor den Commissaris der Koningin in deze
provincie is bepaald, dat het jaarlijksch onder-
zoehi- der verlofgangers van de landweer zal
plaats hebbente St. Maartensdijk op Maaudag
ld November te 12,30 uur voor de gemeenteu
St. ^.nnaland, St. Maartensdijk, Scherpenisse en
StaMjenisse en te Tholen op 15 November, des
vooi*m. 9 uur voor de gemeente Tholen en te
10.30 uur voor de gemeenten Oud-Vossemeer,
St. Philipsland en Poortvliet.
De Zeeuwsche Courant van 30 Aug., klagende
ovet de steeds voortgaande uitzetting der uit
gaven voor oorlog en marine berekent, dat dit
jaar iedere soldaat te water en te land ons
gemiddeld f 828 kost. In Zwitserland met zijn
volksleger is dit slechts f 86 en in België f498,—
Die f 86 is om van te watertanden, maar de
vergelijking met België heeft weinig zin.
België heeft geen vloot en wij hebben nu
eenmaal riviermonden en zijn een koloniale
mogendheid, die geen schepen kan ontberen.
En dat maakt het duur. Eén schip van eenige
beteekenis kost thans zooveel als vroeger een
tamelijke vloot.
't Is overigens al erg genoeg een uitgave van
bijna 44 miil. voor menschenmoorderij.
Hoofdkaotoor te Amsterdam, Keizersgracht 292.
Maatschappelijk Kapitaal
Door de verzekering eener dadelijk ingaande
lijfrente maakt men op 50 jarigen leeftijd 7,5°/0,
op 55-jarigen leeftijd 8,5 u/0, op 65-jarigen
leeftijd 11,3 °/0 en op 70 jarigen leeftijd 13,5 °/0
rente van zijn gestort kapitaal.
Inlichtingen en tarieven verkrijgbaar aan het
Hoofdkantoor eD bij H.H. Agenten de H H.
C. M. VAN RIJSSEL, te 1 holenP. M.
v. D. ENDE, te Oud- Posmeer,- J. GELDER-
BLOM te Poortvliet; J. W. RENSEN en
notaris H. J. VAN NOUHUYS tZierikzee
Mr. H. OELE te Goes.
besloot hij, met behulp van den bediende,
Donati's schrijftafel nauwkeurig te doorzoeken.
Intusseheu stelde Gillwaldt nog in een andere
richting onderzoekingen in, om voor de ver
klaringen van den bediende nog nadere be
vestiging te vinden en om nauwkeurig te weten
te komen, waar Donati was tijdens het plegen
vau den moord. Hij geloofde stellig resultaten
te verkrijgen wanneer hij de couranten doorzocht.
Omstreeks dien tijd verschenen in de plaatsen,
waar Donati gastvoorstelliugen gaf en de be
richten in die bladen bevestigden ook de mede-
deelingen van den bediende. Maar dat was nog
geen bewijs. Juist op het critieke tijdstip kou
de zaDger zeer goed twee dagen verwijderd zijn
geweest van de plaats, waar hij gastvoorstelliugen
gaf, zonder dat daarvan iets in de courant stond.
Daarom deed Gillwaldt nog een verder onderzoek.
Des avonds, nadat de voorstelling in den schouw
burg was geëindigd, ging hij voor den uitgang
staan om te zien, welk restaurant de tooneel-
spelers bezochten, en volgde hen daarheen in
eene zoodanige vermomming, dat hij hun als
een col'ega voorkwam. Hij had ook in zoover
succes, lat hij in eea levendig, vertrouwelijk
ST. ANAiALAND. Op de voordracht ter
benoemiug van 2 leden van het college van
zetters zijn geplaatst de aftredende leden, de
keereu J. Zaudee en J. Gocdegebuure Jz., be
nevens de heeren D. Quakkelaar en A Soeters.
Bij de door de vereeniging Landbouw
belang alhier gehouden aanbesteding van 24160
Kg. Superphosphaat 14 en 1460 Kg.
Ammoniak Superphosph. 7 X 9 is ingeschreven:
Voor de Superphosphaat doorKostense te
Wemeldinge f 2.44, Maatsch. Hulpmest. Dordrecht
12,36, P. J. van Aardenne, Dordrecht f2,34,
Kunstna. Maatseh., Dordrecht f2,3I, Gebr.
Theunisse, St. Annaland f2,29, Gleruin, Vlake
f 2,29, Internationale Zwijndrecht f 2.21.
Voor de Ammoniak SuperphosphaatKostense
te Kruiniugen f7,85, Gebr. Theunisse te St.
Annaland f7,26, Internationale te Zwijndrecht
f 7,65, Kunstna. Maatsch. te Dordrecht f7,04,
Maatsch. Hulpmest, te Dordrecht f 7, P. J.
van Aardenne te Dordrecht f 6,98.
Den laagsteu inschrijvers is de levering gegund.
IERSEKE. 't Is bij den bekenden afkeer van
belastingbetaling wel opmerkelijk, dat de voor
genomen straatbelasting zoo kalm opgenomen
wordt. In den raad was er voor zooverre bleek,
slechts één lid beslist tegen, en builen den
raad hoort men geeu bezwaren opperen. Is het
de overtuiging, dat ons gemeentebestuur een
goede zaak voorslaat en dat een straatbelasting
daarvan een onafwijsbaar aunnangsel is? We
hopen hetde raad kan dan met meer ver
trouwen en kalmte deze taak afwerken. Is
eenmaal het beginsel aangenomen, dan zullen
nog wel vragen van beteekenis verrijzen en
daaronder wellicht de belasting verdeeling. De
billijkheid brengt mee deze naar den besten
maaistat in te richten, en bijv. te voorkomen,
dat huizen van een zekere huurwaarde minder
betalen dan andere van geringere huurwaarde.
Dit zal, als men de gevellengte als maatstat
aanneemt, licht kunnen gebeuren, of minstens
kan daaruit onevenredige aanslag ontstaan,
t is daarom van belang naar een andere basis
te zoeken. Te Middelburg is, naar wij ineenen
als zoodanig de huurwaarde voorgesteld. Ook
komt het ons voor, dat de vierkante inhoud
te verkiezen is boven de gevelleugte, al willen
wij niet beweren, dat daardoor alle onbillijk
heden worden algesueden.
OUD-VOSSEMEER. Tot secretaris-penning
meester vau het algemeen armbestuur is
benoemd de heer F. W. O. Wiskerke, in de
plaats van den heer G. J. de Graatf, Az.,
burgemeester, die als zoodanig ontslag had
gevraagd.
SI. PHILIPSLAND. In de Dinsdag alhier
gehouden raadsvergadering werd tot wethouder
gekozen de heer W. C. vau Nieuwenhuizen
(aftredend) en tot lid der commissie tot wering
van schoolverzuim in het dorp de heer C. Clarisse.
gesprek met hen kwam, maar ofschoon hij er
den halveu nacht aan gat, kon hij van heu niets
omtrent Donati te weten komen wat hém voor
zijn doel vau nut kon zijn.
Daarom begat luj zich den volgenden avond
tegen acht uur weder naar de woning van den
zanger. Ihaus werd de deur dadelijk voor hem
geopend, zoodra hij had gebeld. Maar de be
diende, die gekleed was in een pak, dat ver
moedelijk aan zijn heer toebehoorde, met ge-
pommadeerde haren, was volstrekt niet verheugd
over het bezoek van Gillwaldt en verklaarde
hem botweg, dat hij niet veel tijd had, omdat
hij met zijn meisje had afgesproken, dezen avond
met haar naar een bal te gaan, en dat zij
waarschijnlijk al op hem wachtte.
„Dat spijt mij", antwoordde Gillwaldt, „maar
dan moet uw meisje maar even wachten. Daar
is nu eenmaal niets aan te doen. Gij moet
minstens twee uur hier bij mij blijven".
„Zij zal het mij nooit vergeven, als ik haar
in den steek laat".
loch wel, als ge haar schadeloos stelt met
een fraai geschenk vroeg Gillwaldt met een
sluwen glimlach.
