8
'tï
PLICHT.
902
Zaterdag 20 September 1902.
Twintigste jaargang.
EN
u
J.
B. C. POT,
FEÜILIETOB.
I.B
nummer bestaat uit 2 bladen.
af
Zi] die zich van heden
(iciit blad abonneeren, ontvangen de
O c t o b e r nog te verschijnen
tolmers GRATIS.
Aan onze Lezers!
Pgllieuwen Geïilustreerden Roman,
EEN VREESELIJK GEHEIM.
in,
n
Geïllustreerd Zondagsblad
et Gebruik van Chilisalpeter
in het najaar van 1902.
BINNENLAND.
Van onze berichtgevers.
Gemengd Nieuws.
„Ja helaas!" duwde zij hem toe, „maar
iten
)ersq
pro
lecië
bel
hee
jsb
li.lL
IERSEKSCHE
THOOLSGHE COURANT,
ntsllilal, pip aai ti Itlaipi aai oesterleell, Min,
Dit blad verschijnt eiken Zaterdag,
rijs per drie maanden, franco per post 65 cents,
oor het buitenland 90 cents.
Ingszoalen stukken, enz. worden uiterlijk op DONDERDAGAVOND
bureau te T h o I n of vóór DONDERDAGMIDDAG bi
>nen
hebben het genoegen den lezers van
Geïllustreerd Zondagsblad hetwelk
lijks als premie bij onze Courant, tegen
billijken prijs wordt geleverd mede
leien, dat iu het eerst verschijnend nummer
orden opgenomen het begin van een
uit vele vervolgen bestaande, getiteld
t belangwekkend verhaal is hoogst boeiend
■aai geïllustreerd met tal van gravures.
KV, die nog niet op deze Illustratie, welke
aan week bij onze Courant wordt bezorgd,
ingeteekend, wekken wij op zulks thans
en, opdat men dien grooten en onderhoudend
reoen Soman van den aanvang af kan volgen.
ET GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD
slechts de luttele prijs van f 0,375 per 3
iden, fr. p. post ƒ0,4.5 en munt uit door
Af lijkheid van inhoud en aantrekkelijkheid
vorm door fraaie gravures en met zorg
izen, belangwekkende verhalen.
Uderstaand Inteekenbiljet gelieve men in-
ld spoedig aan ons bureau te laten bezorgen.
DE UITGEVER.
s t
irrei
it W(
Z0(
ER!
Se ondergeleekende verlangt geregeld bj
Courant te ontvangen het
gen den prijs van 87 5 cis. per 3 maanden,
'ranco per post 45 ets.
ost
)OSt
ingewacht aan
onzen medewerker te lerteke.
UITGEVER:
Thoibk.
Advertcntiën van 1 tot 4 regels 40 centsiedere regel meer
10 cents; groote letters naar plaatsruimte.
Elke advertentie, 3 maal ter plaatsing opgegeven, wordt slechts
maal in rekening gebracht. Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering.
WOONPLAATS 1
eigenlijk een gistingsproces, afhankelijk van lagere
organismen, geschiedt slechts bij een bepaalde
temperatuur. Beneden 5° en boven 55° C. heeft
zij niet plaats. De meeste salpeter wordt gevormd
bij een warmtegraad tusschen 30° en 40°. Het
is dus duidelijk, dat in een warmen zomer de
salpetervorming veel overvloediger zal plaats
hebben, dan in een kouden natten zomer. We
kunnen met eenige zekerheid aannemen, dat het
afgeloopen jaargetijde voor de salpetervorming
al zeer ongunstig is geweest. Doch er is meer.
De vele en aanhoudende regens, die dit jaar in
vele streken van ons land den bodem gedrenkt
hebben, zullen aan het salpeterzuur, dat gevormd
mocht zijn, zeker geen goed gedaan hebben.
Het salpeterzuur verbindt zich in den bodem
met andere stoffen, tot zoogenaamde salpterzure
zouten, die alle in water oplosbaar zijn. Onder
gewone omstandigheden worden deze door de
planten grootendeels opgenomen. Doch bij lang
durige en overvloedige regens is daarvoor geen
tijd en spoelen zij naar den ondergrond.
Uit het voorgaande volgt, dat wij met vrij
groote zekerheid kunnen beweren, dat de hoe
veelheid salpeter dit jaar in veel mindere hoe
veelheid in den bodem zal aanwezig zijn, dan
andere jaren. Daarmede moet de landbouwer,
die nog voor den winter zijn zaad aan den grond
gaat toevertrouwen, zeker rekening houden. In
dien hij wenscht, wat hij zeker zal doen, dat
zijn velden met krachtige en goed opgeschoten
planten bedekt zullen zijn, vddr de winter den
groei doet ophouden, dan moet hij vooral dit
jaar een ruimere stikstof-bemesting houden dan
andere jaren. Met het oog op den korten tijd
is daarvoor het chilisalpeter de aangewezen mest
stof. Onze conclusie is dus, dat de landbouwers
in het najaar van 1902 meer chilisalpeter moeten
gebruiken, dan zij andere jaren gewoon zijn te doen.
leze zomer is in vele opzichten voor den
bouwer ongunstig geweest. Het grootste
lelte van den tijd, die anders warm en droog
E I leeft het in vele streken overvloedig geregend
is de temperatuur beueden een gemiddelde
erwarmte geweest. Zelfs nu nog, na eenige
en van betrekkelijke warmte en droogte, is
rele plaatsen de bodem vochtig en koud.
Telken invloed heeft dit ongunstige weder
ij Jen bodem gehad?
ooals vrijwel algemeen bekend is, wordt in
grond de stikstof in haar verschillende
len onder gunstige omstandigheden voor en
omgezet in salpeterzuur. Deze omzetting,
wel om de
Bij de Donderdag gehouden herstemming voor
een lid van de Tweede Kamer in district IX
van Amsterdam, werden uitgebracht 6561 geldige
steramen.
Gekozen is de heer H. Bijleveld (anti-rev.)
met 3330 stemmen. Mr. P. J. Troelstra ver
kreeg 3231 stemmen.
De uitslag der herstemming te Amsterdam in
district IX voor een lid der Provinciale Staten
is als volgt: gekozen de heer K. C. Wiersma
(vrijz. dcm.) met 3117 stemmen. De heer J.
M. de Bont (r. k.) verkreeg 2242 stemmen.
Tot leden der Prov. Staten in het district
Praneker werden bij herstemming gekozen de
heeren S. van der Burg (lib). met 3948 en J.
J. Timmer (lib.} met 3885 stsmraen. De heer
H. Kamstra (anti-rev.) verkreeg 3708 en de
heer A. P. de Jong (Chr. hist.) 3639 stemmen.
Tweede Kamer.
Dinsdag had de opening der Kamers op de gewone
wijze plaats. De bij die gelegenheid uitgesproken
Troonrede was bepaald belangrijk
vele daarin beloofde wetten.
Als de regeering werkelijk al deze wetten (er
worden er een 20 a 30 genoemd) reeds klaar heeft
of in t nu ingetreden zittingsjaar klaar krijgt, dan
verdien: zij geen geringen lof, want er is misschien
nog ge:n kabinet geweest, dat er zooveel in zoo
beperkten tijd geleverd heelt. Maar men behoeft geen
pessimist te zijn ora te voorspellen, dat niet de helft
van dezen voorraad klaar komt, daarvoor is de
stroom der welsprekendheid onzer Tweede Kamer
leden te overvloedig, hun zelfbeperking te gering.
Doch- al ware dit zoo niet, met dien oxervloed
van ontwerpen wordt ti veel van de inspanning der
Kamers gevergd. Evenwel na dit jaar komt een ander.
De aangekondigde wetsvoorstellen zijn van ver
schillenden aard en hebben kennelijk de strekking,
eenige der beloften, bij het optreden van dit Kabinet
gedaan, in te lossen; bijv. de speel- (nog niet de
drankzucht) te beteugelen, het onderwijs in zijn ver
schillende vertakkingen vryer te maken, het arbeids
contract te regelen, aan den landbouw een vertegen
woordiging te schenken, ontwikkeling van de prac-
tische volksopleiding.
Zöo bewegen de aangekondigde wetten zich op
geestelijk en stoffelyk gebied.
"Van de wijziging der Zondagswet, van een pensioen
wet voor werklieden en herziening van het tarief van
invoerrechten, verleden jaar vermeld, wordt nog niet
gerept, wat zeker teleurstelling zal wekken. Daaren
tegen vi-orden de onderwijzers (openbare en bijzondere)
verrast met de belofte van een weduwenpensioenwet.
De -.ccinedwarg wordt r«geperkt (is dat niet een
nieuw woord?; de Staatsloterij afgeschaft, de arbeids
wet gewijzigd, enz., enz. Over het geheel krijgt het
onderwjji ruim zyn deel, iets waarop wij door Dr.
Kuyper's reizen en bemoeiingen in het buitenland
voorbereid waren.
Deze Troonrede is een krasse logenstraffing der
genen, die de nieuwe regeering van werkeloosheid
verdachten.
In de namiddagzitting diende de minister van fi
nanciën de Staatsbegrooting voor 1903 in. De ont
vangsten worden geraamd op f 156,504,260 en de
uitgaven op f 164,574,169 een tekort dus van 8
millioen.
Voor onderwijs is f 1,134,280 meer uitgetrokken,
terwijl voor de uitvoering van de Gezondheidswet,
de Woningwet en de Ongevallenwet f470,800, de
nieuwe Militiewet f618,000 en de militaire Pensioen
wet f84,000 meer zyn geraamd.
Het tekort op de gewone uitgaven wordt geschat
op 3 a 4 millioen.
Als maatregelen tot onverwijlde versterking van
de inkomsten, zullen binnen enkele weken voorstellen
aan de Kamer gedaan worden tot verhooging van
den accijns op het Gedistilleerd van f63 op 170
per hectoliter en tot herziening van de wet op de
Vermogingsbelasting, om de schatkist te vrijwaren
tegen gevallen van ontduiking door te lage aangifte.
De maand Augustus is weer gunstig geweest
den Minister betreffende de wenschelijkheid van
het doen bezorgen aan huis van aangeteekende
brieven, heeft Z.Exc. geantwoord, hiertegen be
zwaren te hebben.
Verplaatst met 20 dezer de rijksveldwachter
brigadier-titulair A. Vink, van Oud-Vossemeer
naar Ooltgensplaat.
Uit liet Duitseh.
lof dreunde de bodem van het Rijngebied,
ontwaakten er de oude vulkanen uit den
wenlangen slaap toornig schuimden de
tevJwen van Moezel en Rijn, gezweept door een
selingen stormstaal stiet op staal
kletterend geluidhet donderend
ïelJ 'tel van zware artillerie-wagens wekte de
utei o's in het gebergtein dichte ge-
iren schreden de legioenen van twee natiën
nder tegemoethet sidderend Europa
den adem in, vol vreeze voor de botsing
duizenden. Want het eeuwenoude geschil
je[ ichen Galliër en Germaan zou opnieuw
hoe lang? beslecht worden.
Jubelend zongen de ïranschen, begeerig naar
m, bruisend van overmoed; ernstig handelden
Sra j
i de 'd
ordi r
voor de rijksmiddelen; er is 7,/\ ton meer
ontvangen dan in Augustus 1901. l)e opbrengst
in de verloopen 8 maanden is reeds 31/, mil
lioen meer dan in die maanden van het vorige
jaar, maar toch nog 3I/i ton beneden s/12 der
raming.
Op een adres van de Kamer van Koophandel
te Zutphen, gesteund door andere Kamers, aan
IERSEKE. Deze week is een sleepaak tegen
de postbrug in het Zuid-Bevelandsch kanaal
gevaren. De brug is eenigszins beschadigd.
Op 't laatst der vorige week is de hoog-
aarts van Jan Nieuwenhuize, Pz. alhier te
Antwerpen door een stoomboot aangevaren. Het
vaartuigje zonk, maar is bij ebbe weer op het
droge gesleept. De lading, een partij mosselen,
is waardeloos geworden. Men zegt hier, dat de
man verlof gekregen heeft om een collecte te
houden teneinde zijn scheepje te kunnen her
stellen.
Verleden week (Vrijdag) heeft Neeltje
Lockerse, geboortig van Ierseke en wonende te
's Gravenhage, in laatstgenoemde plaats een
revolverschot gelost op den zaakwaarnemer Burg»
houdt, toen deze zich op het kantongerecht be
vond, waar hij dien dag een zaak behaudeld
had. Het schot miste. De daderes werd natuurlijk
in arrest genomen.
Zij stond tot B. iu de eene ot andere be
trekking, welke zal nu wel blijken.
Door deze daad heeft Neeltje Lockerse zeker
nog meer van zich doen spreken dan door het
geen zij nu en dan in openbaren geschrifte
meende te moeten uitspreken.
SCHERPENISSE. Bij inschrijving is alhier
aanbesteed de levering van steenkolen ten be
hoeve van de bewaarschool voor f0,11 de HL.
en stukken steenkolen ten behoeve van de open
bare school en het gemeentehuis voor f 1,18
de 100 KG.
Aannemer werd M. Kleppe alhier.
Bij inschrijving is alhier aanbesteed de
levering van 1 7200 kilogrammen Superphosphaat,
waarvoor 2 biljetten zijn ingeleverd, nl. G. J.
Ampt te Oud-Vossemeer voor f2,70 en Arent-
hals te Hansweert voor f 2,675 per 100 kilo
gram vrij op den wagen te Scherpenisse.
Den laagsten inschrijver is de levering gegund.
THOLEN. In ons vorig nummer vermeldden
wij, dat de lieer M. N. D. Augustijn is benoemd
tot surnumerair bij de posterijen en telegraphie
te Hontenisse, dit moet zijn Zierikzee.
de Duitsehers, gereed eer en erf te verdedigen,
met al de ijzeren volharding van hun ras.
De dag neigde ten avond. Berg en heuvel
top glansden bloedig rood in het stervend licht
der Juli-zon, reeds legerden zich diepe schaduwen
in dal en vallei.
Maar niet als anders zeeg vredige rust met
donzen wiek op het moede landschap neder.
Vreemde geluiden bleven de lucht doorgalmen,
spoorslags draafden ruiters langs de anders op
dit uur eenzame landwegen. Lichten en vuren,
de klank van trompetten, een windstoot, die
een golf krijgsmuziek meevoerde, roepende stem
men in het woud, dwalende gestalten over de
heuvelen, alles sprak van een leven, eene waak
zaamheid, die verre waren van vrede en rust.
In diepen ernst verzonken, leunde Herman
Dagau, een krachtige man in Duitsch uniform,
tegen den stam van een ouden eik in de nabij
heid van een klein landschap waartusscheu zich
een schilderachtig kasteel verhief. Hij, die zoo ge
hoopt had zijn vaderland in vrede te dienen,
opgeroepen ten strijde en thans stond hij
afscheid te nemen van Alice, die hij
innig liefhad, doch waarmee hij in de laatste
dagen een woordenstrijd had gevoerd welke hem
tot in 't diepst van zijn ziel griefde, zoodat hij
thans den moed niet had verder te gaan.
Plotseling zag hij haar aankomen. Voorzeker
had zij hem nog gewacht en ging hem na te
gemoet. Zijn hart stond als 't ware stil bij de
gedachte hoe 't afscheid wezen zou, tijdelijk ot
voor eeuwig. Langzaam trad zij nader en in
haar donkere kleeding zag zij er nog bleeker
uit dan te voren.
Alice," sprak hij bevend en stak haar de
hand toe, „heb toch medelijden met mij, terwijl
ik je vaarwel moet zeggen. Wees overtuigd,
dat alleen de gedachte, dat ik als vijand tegen
over mijn naaste zal staan, ja hem misschien
zal moeten dooden, mij vreeseiijk tegen de borst
stuit, maar ik kan niet anders. Plicht en eer
roepen mij.
„Dat kunt ge wel Herman," riep ze toornig.
„Als ge dan toch wilt vechten, stel je dan in
dienst van mijn oom den kolonel, van mijn
broeders regiment, strijd dan voor Frankrijk
en keer als mijn bruidegom terug."
„Alice", sprak hij verontwaardigd, hoe kunt
ge aan dat idee vasthouden, „hoe is 't mogelijk
De stalhouderij van den heer P- Vlamings
te Dinteloord is tot den grond afgebrand. Be
halve 45.000 K.G. hooi zijn ook vijf rijtuigen
verbrandde paarden werden gered.
dat gij met je hoog gevoel van plicht en eer,
mij tot een eerlooze wilt maken
Zij beet zich op de lippen en balde haar
kleine handen terwijl ze tartend zei
„Dwaasheid Herman, je overdrijft vreeseiijk 1
Of is de eer het erfgoed der Duitsehers alleen
Wacht je geen hooger rang en schitterender
eer, indien ge het aanbod van mijn oom volgt
en overgaat tot
„Zwijg Aliee, ik wil, ik kan zulke taal zelfs
niet aauhooren; het luisteren er naar is al
verraad", viel de man haar met zijn diepe
basstem in de rede.
„Best, ik zal zwijgen", zeide zij toornig;
de gloed harer oogen brandde hem in de ziel.
„Maar Herman, spreek nooit weer van liefde
tot mij, nooit, nooit, verstaat ge? Het is alles
uit tusschen u en mij. Hoe heb ik ooit in je
kannen gelooven, Duitscher iu merg en been I
Ge past niet bij mij, zoomin als ik ooit passen
zal in dit verweuschte land
„Toch (je geboorteland Alice," sprak hij kort.
Zijn gebruind gelaat was vaalbleek geworden
bij hare onstuimige woorden.
