De Ramp te Strijenham.
HOOGE VLOEDEN.
lij
li INNEN L A ND.
Van onze berichtgevers.
Gemengd N i e u w s.
één der schepen ging verloren, van de 264 man
schappen kwamen slechts enkelen in het vaderland
terug, hun daden waren over het algemeen niet
in staat geweest om den goeden naam der nieuwe
natie te vestigen, een bekwaam stuurman en een
der schippers waren onder de dooden, de laatste
onder den schijn van vergiftigd te zijn, en wel
door niemand minder dan Houtman zelf, hoewel
dit volstrekt niet bewezen werd, er heerschte de
heele reis over verdeeldheid ouder de aanvoerders,
en geldelijk voordeel bracht de reis weinig op.
kin toch werd zij spoedig door andere gevolgd.
Uit is bf een bewijs van de ondernemingsgeest
dier dagen of de winsten waren niet zoo onbe
duidend als men het wilde doen voorkomen. l)e
ondernemers wilden wellicht den naijver van hun
collega's niet wekken, althans zij rustten onmiddel
lijk een nieuwe vloot uit, en zij hadden ten
minste deze gunstige uitkomst verkregen, dat
Houtman met den vorst van Bantam een handels
contract had gesloten.
De tweede reis was al veel gelukkiger, weldra
werd een Maatschappij van Verre (landen) gesloten
en in 1602 waren reeds 15 vloten naar lndië ge
weest. Toen werd de beroemde Oostindische Com
pagnie opgericht die den alleenhandel verkreeg,
de inmiddels onrustbarend geworden concurrentie
afsneed, en den grond legde voor onzen ontzag
lijken rijkdom en maöht.
De werken tot dichting der doorbraak in den
zeedijk van den Nieuw-Strijenpolder vorderen
tegenwoordig goed. Steeds wordt langs het ooste
lijke einde van de gevallen opening grond aan
gevoerd uit den polder, zoo tot versterking
van deu afsluitdam, als tot vorming van den daar
langs te maken biunenberm.
Bij hoogwater schuiert men ook grond aan
langs het westelijke einde van de doorbraak over
een geslagen brug of stelling over de binnenwiel.
Op het oostelijke einde is bovendien een dam
gemaakt van het polderland naar de doorbraak
met eene klimming tot nagenoeg aan de kruin
van den afsluitdam. Daarop is spoor aangebracht
en over dit spoor wordt insgelijks, doch met
zoogenaamde kipkarren, grond aangevoerd op
het met de klepschouwen gestorte zand aan den
buitenkant van den dam.
Ook met de klepschouwen wordt nog voort
durend zand aangevoerd, door welk een en ander
de geheele afsluitdam, hoog 1,75 M. boven
H.VW, van beide zijden wordt ingesloten. Door
lating doet zich niet meer voor.
XI.
Aan den zuidkant der stad is de gesteldheid
sinds ons vorig overzicht weinig veranderd.
Dan, Schakerloo drijft. De uitwerkselen van
den geweldigen storm van 13 Januari doen
zich daar nog in al hun omvang gevoelen. En
nevens Schakerloo ligt ook Nieuw-Strijen, de
oude ambachtsheerlijkheid van Boudewijn van
Yerseke, overstroomd. (1) De velden van beide
polders duiken bij ons tegenwoordig overzicht,
in 1552, nog dagelijks onder het rustelooze getij,
dat zich met geweld daartoe toegang verschafte.
De bewoners hebben hun verlaten erven nog
niet hernomen; zij zwerven bij hunne gebureu
om, doch hunne blikken zijn voortdurend op
hun eigen haardsteden gevestigd.
In Deurloo bezit een der grondeigenaars eene
schoone steenen woning, in hoogte en omvang
met het huis „De Drie Koningen" te Schakerloo
kuchend haar terugreis weer aan.
Toen zij evenwel te huis was gekomen, de
menschen haar verwonderd aanzagen en zeiden
„Wel moeder Klaproos, je komt immers even
oud weer terug als je bent weggegaan, is er soms
niets van waar, van dien molen?" toen ver
viel zij in een hoestbui en antwoordde„O ja,
daar is wel iets van aan; maar ik was zoo kinder
achtig bang en dan wat heeft men toch eigen
lijk gezegd aan zoo'n klein beetje leven meer of
minder? Och lieve üod!"
Zoo eindigt het sprookje van den ouden-
vrouwenmolen. De waarheid die er in schuilt
is u niet ontgaan, is het wel Het heele leven
is een aaneenschakeling van wenschen. Het kind
verlangt jongeling, de jongeling man, de man
grijsaard te worden. En de grijsaard verlangt hij
zijn jeugd terug? Zeker zeker, als hij op nieuw
mocht leven met al de ervaring die hij in zijn
lang leven heeft opgedaanals hij voordeel mocht
trekken van de dingen die hij nu weet. Dan zou
hij voor den tweeden keer dit niet weer doen
en dat weer wel. Dan zou hij eens recht ver
standig leven; zoo voor de tweede maal! Maar
alles precies weer zooals hij het eens heeft ge
daan? Neendan evenals moeder Klaproos maar
liever niet. Dan maar oud blijven en rustig den
laatsten dag afwachten. Wat is per slot zoo'n
klein beetje leven meer of minder als men
toch geen partij mag trekken uit den rijken schat
(Ier ervaring eu ondervinding. (VI. 131. v. A.)
ge
en
en
njiar
ser
iet
eer
let
an
en
wedijverende. De Kerk van Schakerloo u rdt
nog dagelijks gebruikt; de toren verheft jue
slanke spits nog statig boven hel dichte geboi nte
van deze plaats. De Molens zijn nog stee s in
beweging; niemand vermoedt, dat èn die erk
èu die -Molens na verloop van een halve eeuw liet
meer zullen bestaan. Maar geen sterveling d nkt
ook aan een oorlog, die eenmaal loodzwaar de
van niets bewuste bewoners zal komen te druk eu.
Dan, vallen aan deu zuidkant van de gemt ate
geene groote veranderingen op te merken, tan
den overkant der Schelde is daarentegen nt-
zagl.jk veel gebeurd. De stad Keymersv de,
van het vaste land van Zuid:Beveland
scheurd, staat als een groote burcht te mi-
in eene woelige zee; haar uitgebreid grondge ied
ligt geheel onder het water bedolven
Kasteel vau Loodijke, het bekoorlijke „Bercljm-
rys", is verwoest; het geboomte daaromu
verheft nog wel zijne afgestompte takken,
het spruit bij eene aanbrekende Lente niet
uit. Zelfs het gevogelte iaat zijn gezang da rin
niet meer hooren. Alle leven is ook uit
Kasteel geweken. Zijn laatste bewoner,
Adriaan van Rcijmerswale, de ridder van
Gulden Vlies, was zelfs in allerijl gevlucht nar
Bergen-op-Zoom, om daar, bij zijn maagsclfap,
van over de wateren het droevige schouwspel
verwoesting nog enkele jaren te aanschouwen.
Thans, bij ous overzicht is heer Adriaan ïliet
meer. Hij, de nazaat van Nicolaas Kervi\cx
van Regmerswale, van den gewezen baljuw
Tholen in de 15e eeuw, eindigde weinige ja
na die treurige gebeurtenis zijne dagen,
vond in Bergens schoone kerk, niet in zijn slot
te Loodijke bij zijne voorvaderen, zijn graf. 3)
Reymerswale, dat in 1528 nog vergunning
had ontvangen om zijne Schepenen dagelijks in
plaats van driemaal in de week, recht te dten
spreken tot „gherief van syne koopliedei",
Reymerwale dat iu 1549 nog zoo groote vreugde
bedreef bij de huldiging van Philips 11, is vin
zijn glans beroofd; het treurt van wege dm
geweldigen slag, dien het van wege de woeste
wateren trof. Voor het laatst heeft eene huldi
ging binnen de stadsmuren plaats gehad; vaar
het laatst is de Gemeente getuige geweest vin
eene zoo indrukwekkende plechtigheid. Nocit
zal een stoet van aanzienlijkeu, van ridders en
van vorsten, als bij die gelegenheid, hare kron
kelende straten meer betreden, nooit een Lands
heer in hare collegiale Kerk meer deu Staats-
eed doen. Een waarlijk treurige toekomst treedt
de stad, schoon nog behouden, te gemoet.
Wel geleek het bij de huldigiDgsplechtighed
onder het naderen van.de zoo sierlyk-Bfck
vlaggen en wimpels behangen roéibargeu, alsof
nog een der welvarendste plaatsen moest worden
bezocht; wel scheen het, op het stadhuis „ban-
ketteerende", en door de geopende ramen gold
ouder het volk strooiende, alsof de vroegere
welvaart daar nog heerschte, doch alles wis
het gevolg der omstandigheden, geen blijk
van plaatselijke welvarendheid.
Neen, de stad kwijnt. Van 1530 af beg n
haar bloei te verminderenzij boet thans ha -e
beteekenis in, en haar strijd verloopt alme sr
in eene doellooze worsteling. De Gommiss
die den Vorst en de Vorstin voor de huidigi
bij het uitstappen aan den Miunedijk van d
llanekraaipolder verwelkomde, en bij monde v
den pensionaris, Marinus Corneliszoon, toespra
wees reeds op den treurigen toestand, waai n
de Gemeente door de „overstelpingh" der wnterén
gekomen was, en een jaar later, in 1550, moist
de Keizer door deu Btadsschout reeds verbd
laten doen, op het afbreken vau huizen.
Voortdurend heeft vervreemding van stafs
goederen plaats, lteeds is een geheel polderlje,
weleer voor rekening der Gemeente bedijkt, .of
delging van schulden te gelde gemaakt; vsle
audere eigendommen zijn mede verkocht, terrijl
reeds over een aanzienlijk bedrag, door uitgfte
van lijfrenten verkregen, is beschikt. Sinds lag
moest bij de Landsregeering op uitstel van ie-
taling van lasten worden aangedrongen, nieltegn-
staaude men de accijnzen of de inkomende stadsreh-
ten aanzienlijke verhooging had doenondergan.
Maar wonderlijke verschijnselen doen zich ok
hier in het leven voor. Hoeveel tegensped
lleymerswale ook in de laatsie tijden heft
ondervonden, de belangen van de Kerk en voral
die van het Armwezen waren toch g< ensms
veronachtzaamd. Ook hier, waar sinds langzoo
veel grondeigendom het erfdeel der armen ge
worden was, hadden voortdurend nog rijke be
sprekingen voor den II. Geest plaats gehad. 11.
(1) Eigenlijk Boudewjn Kcrvincz van Iteymerswale, leer
van Yersekc.
(2) Adriaan van Reymersicalc was gehuwd met Juhann van
Gli/nes, dochter van Jacob ran Gtimes, heer van Grimberg', en
van Elizabeth van Boschhuysen. liet grafschrift vau heer dri-
aau en diens vrouw Johanna luidt als volgt:
Ucibilt tijtroi Xïrriano bt (itiimtremalc, ruiti
aitrata Dam. bc £obiic, UiruBtrirn, IDrbbrr rt
Srotrjem, qui abiit anno XV°XXXIV,VI ;lav
ac 3ol)anna bc ÊlimcB, Jacobi öarflnis a <£im-
bcr0i' filia, quae abiit anno X\CXXXII,.VI
ittartia, Jaljantta filia aptimis Parcntibusljoc
mpnnmcntnm rrataurarr ac rxarnari citra uit.
(3) Zie betreffende Kiculaas kernnex van Reymcraicalt ads»
1 vau dit werk.
voor den Hoogen
Benoemd tot rentmeester van het kroondomein
rentambt Tholen, met ingang van 1 Mei a.s.
de heer J. \Yr. YVagtho te Tholen.
De quaestie betreffende het visschen of rapen
van mosselen of mosselzaad in de Grevelingen,
binnen zekeren afstand van de zeewering, werd
Dinsdag voor de tweede maal
Raad behandeld.
Een visscher uit llontenisse, die door den
kantonrechter en de rechtbank te Zierikzee, en,
na verwijzing door den Hoogen Baad van de
zaak naar het gerechtshof te 's Graveuhage, ook
door dit college veroordeeld was tot geldboete
wegens het visschen van mosselen in de Greve
lingen onder Dreischor, binnen zekeren afstand
der zeewering, zonder schriftelijke vergunning
van den Minister van waterstaat, was weder in
cassatie gekomen. Namens hem ontwikkelde Mr.
W. van Rossem Bzn. een paar cassatie-middelen,
daarbij bestrijdende de beslissingen van het Hof,
dat het met een slagreif bemachtigen van mossel
zaad valt onder het verbod van mosselen te
visschen, en dat de plaats, waar gevischt werd,
staat onder beheer van het Rijk.
Het O. M. zal Dinsdag 30 April conclusie
nemen.
In eene Dinsdagavond te Goes gehouden ver
gadering der liberale kiesvereeninging werden op
de voorloopige candidatenlijst voor lid van de
Provinciale Staten gebracht de heeren: W. E.
J. Wagtho, burgemeester van Golijnsplaat, W. E.
K. Lenshoek, I. D. Fransen van de Putte, J.
Eranschen van de Putte, allen te Goes, Jhr.
Lewe van Nijenstijn, burgemeester van 's Heer
Aremlskerke en G. der Weduwen te Kruiuingen.
Uit de verzamelstaten der overige kiesvere
nigingen, ressorteerende onder Goes, worden de
definitieve candidaten gekozen.
Het examen voor de acte van bekwaamheid
als onderwijzer, art. 56a der wet, is te Middelburg
met goed gevolg afgelegd door den leerling aan
de Rijksnormaallessen te Tholen J. Bergers, van
St. Annaland.
Uit Den Haag wordt gemeld dat een wets
ontwerp tot regeling van het kiesrecht ter in
diening aan den Raad van State gereed is en thans
in handen van de Koningin-Regentes moet zijn.
IERSEKE. Tot agent der Red Star Line
Xfor Lirseke is iu de ulaats van den heer J.
Molhoek benoemd de heer D. Vogel alhier.
ST. MAARTENSDIJK, 18 April. Heden
voormiddag sloeg een voor een kar gespannen
paard van den landbouwer v. d. V. door 't
breken van een zitbank, in de kom der gemeente
op hol. Op de kaai gekomen, wist men nog
in tijds het dier te keeren, waardoor het tegen
een muur aan liep. Zoo dit niet het geval
was geweest, was paard, kar en voermandie
zijne tegenwoordigheid van geest niet verloor
onvermijdelijk in de kaai te recht gekomen, dat
groote ongelukken zou veroorzaakt kunnen hebben.
OUD-VOSMEKR. Door het bestuur van het
waterschap Oud-Vosmeer is aanbesteed het onder
houd der werken dienende tot zeewering, waarbij
het verhoogen van sommige plaatsen aan de
zeedijken, die bij deu stormvloed van 22 op 23
Dcc. j.l. water overlieten. Tevens werd besteed het
schoonmaken der waterleidingen in vier perceeleu.
Paaschmaandag werd iu de kerk der Ned.
herv. gemeente te Nieuw-Vosmeer,op uitnoodiging
van Ds. Yenker, consulent te Steenbergen, door
Oud-Vosmeers zangvereeniging een aantal gods
dienstige liedereu ten gehoore gebracht, een drietal
gezangen, „Jezus opstanding en Verrijzenis",
„Paasch Hymne" en „het Christendom" waren
zeer goed gekozen nummers voor die gelegenheid,
waarom dan ook Ds. Venker in gevoelvolle woorden,
ook uit naam der gemeenteleden die talrijk waren
opgekomen, den president en den leden hartelijk
dank bracht voor de schoone muziek, die op
zulke wijze zoo zeldzaam onder godsdienstoefeningen
wordt gehoord, eu toch den hoorder in zulke
gewijde stemming kan brengen.
Voor korten tijd dus meldt de Arnh.
Cl. werd op een openbare school in een
kleine gemeente van Gelderland het referendum
met goed gevolg toegepast. Een onderwijzer
der school, in een andere gemeente benoemd
zijnde, wist niet of hij de benoeming al of niet
zou aannemen. De kinderen droegen kennis van
zijn benoeming elders, zoodat de onderwijzer
eenvoudig op een bord de woorden schreef:
I „gaan of blijven", welke vraag de kinderen op
het bord moesten beantwoorden. Zeer eigenaar
dig klonken de antwoorden der kinderen, waar-
I van sommigen schreven weg, marset, fort (voort),
gaan, enz. De onderwijzer zag in, dat de meer
derheid der jeugd vóór zijn vertrek had gestemd
en diende dan ook eeltige dagen later zijn ontslag in.
Maandag avond i« te Gorinchem, aan den
overweg van de Schelluinsche Vliet, door den
trein een man overreden. De baauwachter vond
den ongelukkige met het hoofd geheel afge
sneden. Uit eenige bij hem gevonden brieven en
dien dag betaalde rekeningen bleek het een schoen
maker te zijn uit Noordeloos, eeu man die eene
vrouw met zeven kinderen nalaat
In den avond van den tweeden Paaschdag
ontstond in een herberg te 's Heer Arendskerke
een woordenwisseling, die tot gevolg had dat
iemand uit Heinkenszand, die boven zijn bier
was, een gehuwd man met een mes een ernstige
wond aan de hand .toebracht.
Te Maassluis had een 6-jarig knaapje de
onvoorzichtigheid een brandende sigaar in zijn
zak te steken waardoor zijn kleeren vlam
vatten eu hij aan de gevolgen van brandwonden
overleed.
Door de stoomtram uit Rozendaal is nabij
Etten-Leur de onlangs uit Lombok terugge
keerde O. I. militair J. B., uit Hoorn, over
reden. De ongelukkige werd verschrikkelijk
verminkt en was dadelijk dood.
Bij de wekelijksclie thee-Thomson-veiloting
is de prijs f25 op Woensdag 17 April 1895
gewonnen doorle prijs f 10 door Mej. K.
Overberg, de Rijp N.-ÏL, 2e prijs f 10 door
L. Demining, Utrecht, 3e prijs f 5 door Wed.
v. d. Berk, Alkmaar.
Nieuwe geweren.
Te Steenwijk circuleert een adres aan de Eerste
Kamer der Staten-Generaal, naar aanleiding van
de aanneming van de gewerenwet door de Tweede
Kamer. Het luidt aldus:
„De volksvergadering, belegd door de vereeni-
ging „Ons belang" te Steenwijk op 3 April 1895
Gehoord de discussiën omtrent de .verhooging
van hoofdstuk III der staatsbegrooting met 9
tnillioen gulden, ten behoeve voor de aanschaffing
van nieuwe geweren
Overtuigd, datde tegenwoordige maatschappelijke
toestanden een dergelijke uitgave niet veroorloven;
Verzoekt de Eerste Kamer der Staten-Generaal
ernstig hare' goedkeuring aan dit wetsontwerp,
dat in de Tweede Kamer werd aangenomen met
54 tegen 31 stemmen, niet te verleenen."
Eere aan den practischengeest vandeSteenwijkers.
liet ware wel te wenschen dat't'n stem werd
die algemeen aangeslagen werd in den lande.
Want, behalve het zeurige vau de vervliegende
millioenen, is het toch al te naief van 54 knappe
mannen, kamerleden, om een geweersysteem aan
te nemen strekkende over 15 achtereenvolgende
jarert. Vijftien jaren rust, heerén uitvinders!
Men verbeelde zich een handelaar in zaai-,
maai-, naai-, brei- of welk soort machines, motoren,
velocipedes, n' import in wat ook tegenwoordig,
die de bekrompenheid hebben zou, met de heden
snel elkaar opvolgende uitvindingen en verbete
ringen, een contract te sluiten met een fabrikant
voor een of ander hedendaagsch werktuig-systeem,
geldig tot 1910. Verder commeutaar waarachtig
overbodig, meenen wij. Eerste en Tweede Kamer,
mogen, dusdoende, zich dan ook niet verwonderen
of beklagen dat het Nederlandsche volk, op
sommige punten, ook 'n beetje pruttelig wordt.
Iu dit geval: „wacht noch wat", urgenter
zaken wachten al zoolang.
En bovendiendie akelige zorg om eventueel
eens heel veel menschen dood te schieten kleedt
'n regeering nu waarachtig zoo fraai niet en dat
te minder in een klein landje waar, helaas, op
heden, zoo enorm veel noodlijdend is en waarin
voor 9 tnillioen guldens vrij wat daukbaarder
bestemming, zoo gemakkelijk, zou te vindeu zijn.
Uit de Seine nabij Parijs zijn Maandag
opgehaald de lijken van een jongen man en eeu
jonge vrouw, stevig saamgebonden en elkander
krampachtig omkueld houdende. Men heeft ver
moed, dat deze zelfmoord in verband stond met
de twee kinderlijkjes, die eenige weken geleden
nabij Suresnes zijn opgehaald eu welker indentiteit
men nog niet heeft kunnen vaststellen. In heide
gevallen staat men echter voor een mysterie;
wie de jonge man en jonge vrouw zijn is evenmin
bekend als de herkomst der beide netgekleede
kinderlichaampjes, welke sporen van geweld
vertoonden.
Te Laibach heeft eene aardbeving groote
verwoesting aangericht. Groot is het aantal
huizen dat is ingevallen of op invallen staat.
Vijfhonderd gezinnen zijn voorgoed uit hunne
woning verdreven en de meeste kampeeren nog
buiten. De schade wordt begroot op twee millioen.
Woensdagochtend werden weer vier schokken
gevoeld, waardoor een nieuwe paniek ontstond
en allen vluchtten naar buiten.
In Antwerpen is groote ontsteltenis ge
wekt door een droevig voorval, een gevolg van
alcoholisme. In de Rue de l'Evêque woonde
zekere V. met zijn nicht Adèle, de eerste niet
goed wijs en beiden aan den drank verslaafd.
Dinsdag hield een agent van politie een inspec
tie voor een op te richten fabriek. Daar de
buren sedert eeu paar dagen noch V. noch
Adèle hadden gezien, verzochten zij den agent
