ttUlTJl 1! L AM 11
BINNENLAND.
ook deze voor, d.»J f ij hei bu-jraafschap van 'den na 1S14 de Kanp-kolonie 7erlate Velen
Zeeland en het lanJ v;.n Voorne mat het huis schikten zich liever mar het. Engehch' be3tuar
te Teitingen, na dou dood der bezitters, moest dan dat zij van de plek uittogen, .v .ar hun
opdragen aan zijn broeder Olto. Deze had dus vaderen geleefd, geliefd en geleden hadden, om
andermaal daarop udrioht gekregen, en hoogst- elders in het ongastvrije Zuid- sika de geva-
vaarselrjnlijk moet in die verzochte en beloofde j ren der Trekbocrs te gaan deelen, en met hen
overdracht de oorzaak worden gezocht van deze het zure brood der vreetndel ,'schap tu eten.
zoo milde schenkingen van de kinderloos? I Nog ten huidigen dage maakt dan ook het
Machteld aan hare neven te St. Maartensdijk, liollaiidsche element bijna twee derde gedeelten
ment reed ;»lr vrouve van Voorne aangesprc- Dat zij daarbij niet aan hans andere neven, e van de blanke bevolking der Kaap-kolonie uit
ken, waaruil b.ijkt d: haar huwelijk in 130 i, kinderen van de van Borseles van "Veere, dacht en u het natuurlijkerwijze voor Engeland een
moot ongetwijfeld alleen geweten worden aan I bestendige bron van onrust en moeilijkheden,
de omstandigheid, dut deze heeren de zijde van een punt van veel belang, waarop wij later wel
Margaretha gekozen '.ndtïen en alzoo hehoorden terug komen.
tot de Hoeksch gezii-do partij. Wat het civiel bes turn* aangaat, dat Euge-
In 1374 kocht jjEranl: Borsele wiens j land aan d? Kaap kolonie schonk, dii L even
vermogen derhalve -,o amuieniijk was vermeer- zelfstandig n op dezelfde wijze ingericht als
Nieuw-Holland eit Canada. Zoowel in het
te worden :n de kapel, waarin ook zij i heer
vader rustte. Van Frank vernemen wij later
weinig meer, doch de drie anderen Wolfert, Ni-
colaas en Floris, komen nog lang als vermo
ge ide edelen en aanzienlijke grondeigenaren in
Walcheren rn Zuui-Bcveland voer. Hadewich,
de. cudrie der dochters, was gehuwd uiet Ge-
rard van Voorne burggraaf van Zeeland, zij
werd door haren zieken broeder in zijn testa-
het
derd, nu ook het „Huis" van St. Maartensdijk,
en sterk slot, dut tot op dien tijd dit. van
Overbordencs, den o'dden heeren van iit. Maar- I
ten«dijk, had toebehoord. Dit slot had sinds i
lang bert aan en hi 'i begin van de 14e eeuw
graaf Willen» Lil, jgstiarende de ongesteldheid
zijns vaders, zelfs éenigeti rijd tot verblijf ge 1
trekt. Frank was /oer: ':er een der veriac-
jaar waarin Hendrik stierf, reeds gesloten
was. Ik heb me' opzet deze verwantschap
tusscher de huizen van P-o.'sele en Voorne ver
meld, als str:' n i - d kennis daarvan tot op
heldering vnn de herkomst van de goederen
der van Borseles in Heiland.
Nicola.v van Borsele, de derde zoon van den
verslagen Wolfert, had drie zonen, Floris, Frank
u» Gerarl. De twee eerste heetten naar zijne
broeders, de h at-to Geaard, naar zijn zwager, I
den burggraaf van Zeeland. Floris de ouds.e, i
werd in 1354 eigenaar van een groot gedeeJu
van de goederen, welke thans onder den naam
an Domein bekend slaan, Hij was heer van
St. Maartensdijk en kreeg in H'G' o k belang
rijke bezittingen in Voorne win zijne rijke
nicht Machteld, dochter van Ge rard van Voorne
en rouwe van Dirk van Montjoei en Valken- 1
bun Floris was voorzeker een vei mogend
edelman, stond in groot aanzie hij Graaf Wil
lem V en bij was het, die, torn» cieze landheer
krank/innig werd, 's graven zegel verbrak. Hij
overleed in 1308, en daar hij geene cindereu
had, bracht hij zijne vele goederen weder aan
de Grafelijkheid.
Na Floris' dood werd het ambacht echter
/erlijd op zijn broeder Frank, map van Eiio-
aora van Zuilen. Deze ambachtsheer v an er
evenzeer op uit zijne bezittingen te ver-
ii eerde ren. nis zijn overleden broeder, Iteeds
in het jaar l 109 ontving hij octrooi tot iudii-
kingjvnn de „Stroick"eeuie gors, die later den Uiter-
ste-Nieuwhnd polder 'heeft opgeleverd. Maar niet landbouw ba eide.u als in den goeden ouden
alleen breidde hij door inpoldering nieuw
eigelijke Kaapland, als 1l Mn,tal, wordt koningin
Victoria vertegenwoordigd door een gouver
neur, .o wiens handen de uitvoerende macht
hnrust. De wetgevende macht deden beide
gouverneurs met een parlement, wan vin de
leden doo: de blanke bevJking gekoz r wei-
Jen Dat ook in deze hooge colleges het Hol-
gendstc hecrei. an zijn lijd; niet alleei. n St. landsch element het sterk?. is vertegenwoordig!
Maartensdijk, naar ook in Voorne en in Zuilen is ra Let voorgaande vrij natuurlijk. De waarde
mg en zijne uitgebreide bezittingen. Wanneer van den ge.--.amenlijken houdelsomzct van het
hij overleden is, s mij niet geblekenuit enkele Kaapland bedroeg ia 1888 circa 13,800,000
bescheiden is evenwel na t?, gaan, da>' ijn sterf-1 jonden stri. De u'tvoer, welks voornaamste
11. r moe gelegen zijn tasschen 1391 en 1395 J aducten wol, .-truisveereu, koper angorahaar
en dal', zijne n.-ch r i?t tc St. Maartensdijk, schapeliuiden varen, vertegenwoordigde een
ii wellis kerk' jsarlij rs op St. Thomas avond tot Je waarde vai. 4,*34.000 p. st. Aan wol
zju jaargetijde werd 'pjvierd. IVordl vervolgd.) j werd uitgevoerd voo;- 1,993.009, aan struis-
•let Ensclselie kolartliilt 'tijk.
TAr.
aankoopen zij ie iinceu ma, hij vuegi'e sji-
aau ook heel wat toe duor het ontvangen van
bel
nngnke schei.i
zijne nicht.
Tot opheldering
naiji deze vii!' ftore.de
graviMa .gin lm, n
iri vli". gcw( .- te: vi
in liet verleencu e i
niet .Heen deed j
aan de steden e.i :/ei
lieren ei» voor»! aai
huis werd in Je
Nog te Middelb.
n uit dr n ilde hand va..
de giften van Machteld
morke mi v, op, dat, teen
ii" (t<.d; o 1 baars
urm. rij i>ijz\».nrler mihi "vw.F
n uofrechtmi en vrijhei, i.
j d t up onbekrompen wijze
.'eownien; o. k nau par'icu-
i:u «ie leden "n: l aar eigen
gedacht.
veereu voor do 1.000, aan koper voor 4-54,000
aan angorr.-haar voor JjT'.OOO, aan schapenhuï-
den voor ^81,000 p. at.. De waarde <an don
uitvoer dezer producten i elk jaa: srijgende.
J De voortbrengselen van den landbouw, nis tarwe
Nadat het Kaap'aod voorgoed een Bri'.?:he en mais, woru n iriet uitgevoerd, mat.r diénen
bezitting geworden was, deden de Engelschen j deels .oor de voeding des'volks, deels lot vee-
r al spoedig weer de oude welvaart herleven: i voeder. He Kaapsche wijn, die trouwens "ei-
do h.aödelsbewegirg nam rasch toe, en veeteelt nig geprodareen wordt, staat hoog in-ere.
De spoorbanen in de Kaap-kolonii hadden
tijd der C/oinpu/nie, zoodat da Kaap een schit- j ter; jare 1883 een gezameüjke lengte van 1,677
tetende parel te meer A ihions kroon geweest j KM.de telegraaflijnen in ib*l eene vau
het| 5ui46 K. M.
Tot slot - ot dezer beschouwing rcsumecren
v.. :r indjcn ni t het uutraei tusscben
Hol landsch eo het Engelsen elemeot der bovoi
kuij tot voortdurend! ?u aitlijk heden aanlr ding
cl vjegevt-n. Oisoaooi»1 Bi;i:aoetoci étetnep;.
zoi!i\vc! .ii." ziüvcr I lp!(aui..s.:i\ hlojed in .ia aderei-
als aaxgvkruiit r&& Aürr&riji 4&,inef •-
'dei heft' Ótv, dolf et a(ib «'.«laraflijk l :j' j.ol
tieke en njonouiische iwosties stj-N hm endVr
1 .t, lai'i de Engelse e kolonisten overal door
bet Gouvernement gcrugsteand werden. Het
gevolg dezer batelij..t en onstaalknudigt achter
stelling w da>- wlo Bters met hun gezinnen
kii tilbare U- ia groeten getale het land ver
en /mid-.'vbiJi"diep- h trokken. Maar
hadden rij zich nauw in ten tol uitoef»
van hun bedrijf gunstige la'ncbtrcek neer-
zijnde, om aW de wettige
1' ud>' rouw erkend le worden, s-euonk zij reeds 'ietorij
'net Kurggraofschap van Zeeland e.i de heerlijk
heid Voorna aan haar zoon Otto, en dat niet-
tcgenslaaiido de wettige erfgenamen daarvan £eae'» de gci'erneur der Kaapkoknic pro-
oog leefden. Het schijnt evenwel g .oakkcÜjkerclanieerile. hun '«ooLpiaataeu als tot het Britsens
te v:jigeweest een giftbrief van :ciic dergelijke 1 gob.-.i behoor n loi .vrarop an :h: 1 :p getergde
c ijp.n.kiug uit te reiken, dan het dm.rtn om- I diiah macht Joaze zvervcl.ngen bun o?>ewngens
bri've.i. goed in gebruik te i etacnwant Dirk I w<-' r insp^ndf-n, om, o'rlevs nieuwe weiden en
van Montjoei en Machteld bleven :n het bezit drkers op te zoeken Dit ru;^olo<a?.e heen weer
rr van. Gestoord ech er ver ii? willekeurige I tretrken der verongelukte Boer? duurde bijna
.»;:r dc-lwi^ ,m Margaiet a, trad Dirk later op «'tii halv eeuw, loi eindelij1, in 1854, na.'a-.
oor do belangen n «lei ig :schen kuning °F de noordgrens \un Kaftrar a bloedig gevoc'i-
EJuord tegcuoi er haar, ca he'. va-. Machteld, ziji.e i wes Engeland i j net trataat vu:i d Zand-
v rouuui'praaf Wilieir» V een zoo belangrijken on-i r'vier de onafhaiikel jkheitl der dappere Boers
ders;a,;it zoud voor «.Lr» i'egvn zijne moeder te 1 rkendc. Hoe yj vervolgens twee republieken,
'oe.r -u soheepBstrjd op de Maas. Onder de vel?! J-Vans vaal en Omiji-D'ïijstaat stichtten, is genoeg
belaften, die den gia.tl' na hel treffen nu een ver- l-«'kvnd.
gelijk weder Aerden afgeperst, kwam center Maai op verre 8 nut slle 'lollande's bad-
wij. de '«rouomische toestand v m het Kaapland
j ofschoon i-errè niet de hoijgte van Nieuw-
j fiolla.id aereil. :;ïid.. is toolj zeer gunstig tnoe-
i 4'. pphtn;ke. toestand dafttunti gen in^i, d«>o:r
tl.j vooftiluTend? botsing us?ch<:n de bftide l:etc-
rogenc elementen der blanke bev olking, zeer veel
wenschei» ve. en is voor het .Engelsohe
j g.iuvernemeiit vau| den bega ne af aan een
punt van nauwlettende zorg, de grond van
'li van bezvraren en moeiten geweest.
Gister u.middag werd, n:.ar men uit Maastricht
me.dt, 1 immerrcf n tegenwoordigheid van
zijn derc -iachtciJ'. r, de heer v, Oppeu Jr. ge-
L:a(ht. )fschoon net uur hiervan geheim was
gehouden, vos toch en groote 'aenigte op ue
been. Men onthield zich echter var» luidruch-
.ge ontboezemingen, zoodat alles rustig ai'iiep.
De n >.de',aar, bij iet lijk gebn.cbzijnde,
toou zich oc thans even ongevoelig als bij
de schouwing van de beide vorige lijkeu. Wel
verklaarde hij spijt, over den dood der beide
kinderen te Lri ben, Joch uit zijne houdig kou
men overigens geen berouw opmaken.
De moordenaar Timmermans wordt in de ge
vangenis te Mk ri!t dsg en uaclit bewaakt,
laat. Daar nadert'Willem die door zij:; '»a-
der3 uiet eenige boodschappen laar de ftad
Aas gezonden ma. r als naar gewoonte even
kwar i zien ol' Aieide meeging.
JiiAobi, cli hem hoorde, komen tn.d hem in
den weg. en verzocht hem, zijn met stukkea
boter beladen «nan.'i, op Jeu grond te zetter,
wijl iiij e.' appeltje net hem had te schillen,
Aleide bloosde bij 't hooreu -nu die woorden
en wilde zich verwijderen, doch Ir.ar vader zei-
Je: A 'ei 'e bij-' hier. 't is beter dat je ver
neemt wat ik Willem heb onder 'toog te
brengen. Aleide ?)oeg hare oogen neer en bleef.
Nu begon .1 ikobi terwijl hij den jongeling
sclu-rp aanzeg, aldus te spreken uWanneer ie-
ma ad cei. meisje naloopt, doet bij Jat met
goede of slechte bedoelingen. Wat rijn uw
planner, ten opzichte vat. mijn docht; r? Is
het ornsttg gemeend, of wilt ge sleoh's een
loopje; met haar nemen "Voor dit laatste is
mijn k.ud echter te gord, verdunt ge mij.
V'eisteld «n toch tegelijk verheugd, hoorde
Willem die woorden aan. Toen hij weer ee.iigs-
I z' tis cp ui verhaal was gekomen, ant «voorde hij:
lk ko n met goede bi 'uelingen, ;k heb uw
doebtrr iiartelijk lief - n br geer iiaar tot vrouw
roo gij en mijn vader tceJiomming geeft zult
j :'c ons gelukkig uvük'.'n."
leidt, hief haar oogcu weer omhoog «:u ves
tigde zft. van v.vugd stialeijcl, m eens op
VriJem, iali op 1-a.»" -ade? riiucuJ.jk zesde Jakobi:
»Ik gelooi dut gt i ii i-ave jongen zijt Willem,
er bet oprecht met vkidc caeen' mairweetge
zekei dat 'jw oaeer-je «nsch zullen ir.willigen
Willem zweeg j i) j aan zijn vader, aan
Pieteir en het arrd j.en bang :u» tJ haft.
Daarop ze iel-, 'nii ir;et. zucl.t-,Zij moeten
honr.e toestemming geven, anders doe ik wat
g_ zelf vroeger hot', gei taan. Dan ;rck ik als
soldaat de wijde wertid »n"
t Breng de zaak eerst met uw ouders in orde. zei-
de Jacohi en laai'Aieide zoolang met rust.
Dat is j'3 plicht, ?c ge lï.uir geen kwaden
naait., wilt bezorgen, n1 ebben zij .ritor ande-
n plani.cn, en behoort ge tot de lichtzinnigen
fli zich oui den goed n naai» .an cn oiei.sje'
nief bekort meren, zoo hebt gc met mij te doen.
i ,/Ik :ie niet van h.v»r af, al zouden laud en
zee ntij «xtk den wc?; tot b .ar versperrenl'' riep WTil-
lom uit en meteen wilde hij Aleide aan zijn
hart drukken, doch JacoH kwam tusschen bei -
de en sprak //Ga uu Bever van hier cn denk
1 intusschien aan je belofra. Ge uioogt riet bij
Aleide komen, voor ge d loestemming van
•uw ader heb.' ...eide m VVilleo» s.egen
geen acht op de woorden van vader, maar om
helsden elkander: Dnarna liep Aleide haastig naar
j binnen vreezende dat h.aar vader bros zou werden.
Nadut Willem zich even bezonnen had nam
hij zijn mand op en drukte Jakobi do hand
met.de oorden ,/Daok voor uw toestemming,
ik 'iei er vader over spreken en kom upoedig
I terug."
Daarna vervolgde hij, rm-t een vroliji maar
toch "beklemd gemoed, zijn weg.
Wordt vervolgd.)
maarten.
