BINNENLAND.
Kerknieuws.
Ingezonden Stukken.
Aan de nieuwe Tolensche Courant.
Aan vele nuttige uitvindingen heeft het den grootsten
stoot gegeven. Is het, ook hierdoor, niet te verklaren
dat het bewonderenswaardige land zoo'n vermaard
heid bezit
In Zuid-Amerika ziet het er zoo gunstig niet uit.
Dit gedeelte van de Nieuwe wereld bestaat uit een
reeks kleine landen, welker inwoners meest allen
republikeinsehe regeeringsvormen bezitten. Vroeger
onderworpen aan Spanje hebben ze langzamerhand
zich vrij weten te maken. Jammer slechts, dat die
vrijheid, welke zij op staatkundig gebied erlangden
geen spoorslag werd, zich te ontwikkelen en met
hunne mede-Amerikanen in 't Noorden te wedijveren
in al die dingen, waarin dezen zoo uitmunten. De
geschiedenis der jongste dagen toont ons genoeg aan,
hoe het met de beschaving, menschenliefde en ont
wikkeling dier volken staat. Gedurende vijf jaren
werd er tusschen de republieken Peru en Chili een
oorlog gevoerddie cene bloedige bladzijde in de
geschiedenis-boeken der Zuid-Amerikanen zal blijven
beslaan. De oorzaak van dien oorlog lag hierin, dat
Chili de republiek Peru verweet zich guanobedden en
zilvermijnen te hebben toegeeigend, welke aan het
eerste land zouden behooren. Men weet, dat het
Zuidelijk deel van Zuid-Amerika bijzonder rijk is
aan guanobedden welke stof, guano nl., genoeg be
kend is.
Het gevolg daarvan was een inval van de Chilische
soldaten, die op eene vreeselijke en afschuwelijke
wijze heele dorpen en steden van Peru verwoestten.
Kort geleden lazen wij een schrijven van een Peru-
aansch generaal aan een Engelsch blad. Voorwaar
wij waren ontzet over al die gruwelen, die daarin
gemeld worden. De jongste berichten melden, dat de
vredealthans een wapenstilstandis gesloten.
De Transvaal treedt tegenwoordig meer en meer op
den voorgrond. Geen blad verschijnt of er wordt iets
van gemeld. Nu weêr wordt beweerd, dat dit land
bijzonder rijk is aan goudmijnen. Menschen uit Cali-
fornie, het land dat eens zoo rijk was aan goud-en
diamantmijnen, constateeren, dat de grond van Trans
vaal een rijke schat in zich verbergt. Het gevolg
daarvan zal wel zijn, dat er stroomen van landver
huizers zullen heengaanom die mijnen te ontginnen.
Dan zal zich het geval voordoen, dat de naam der
Transvaalsche bevolking, slechts 35,000 zielen sterk,
door den toevloed van zoovele landverhuizers ver
dwijnen zal. De Boeren zullen evenwel steeds in de
geschiedenis bekend staan als een volkdat zich door
waren heldenmoed onderscheidde.
Z. K. II. de prins van Oranje bracht Zater
dag avond den sterfdag zijner moeder
een bezoek aan den vorstelijken grafkelder te
Delft en legde twee kransen van witte bloemen
en eene van witte en pensée bloemen op de
lijkkist neder.
Op zeer eenvoudige wijze had Maandagmor
gen te 10 uren te Erbach de begrafenis plaats
van het stoffelijk overschot van H. K. H. prinses
Mariaune.
Een groote menigte was tegenwoordig, terwijl
tal van deputatiën vereenigd waren om de laatste
hulde te bewijzen aan haar die voor zoovelen
eene weldoenster is geweest.
Het Dagblad berichtte dezer dagen, dat dhr.
E. A. O. De Casembroot, gepens. luitenant-
generaal en oud minister van Oorlog, zeer ern
stig ongesteld was. Volgens latere berichten is
in den ziektetoestand een gunstige wending ge
komen. De zieke neemt in beterschap toe en de
krachten keeren weer.
Sint Annaland6 Juni 1883. Bij de hedenmid
dag plaats gehad hebbende eerste veiling (inzet)
van een perceel bouwland groot 1,40,50 H. A.
toebehoord hebbende aan wijlen Hugo Polder
man, Jz. is inzetter gebleven de heer D. Goe-
degebuure, Jz. Landbouwer alhier voor de som
van 1 355,per 39,24 Ares.
Tengevolge het, op zijn verzoek, verleend
eervol ontslag aan den heer J. Polderman, Nz.
als Brievengaarder op het hulpkantoor der Pos-
terij alhier, is, met ingang van 1 dezer, tot die
betrekking benoemd, de heer J. Polderman, Jz.,
zoon van den eervol ontslagene. Ruim 23 jaar
was het kantoor door den afgetreden Brieven
gaarder bediend.
Door de Vergadering van Ingelanden van
het Waterschap is bepaald dat het gewoon Dijk-
geschot voor de dienst 1883/oi zal bedragen
Voor den Polders Oudeland en Annarosdijk
f 7,per H. A.
Voor den PolderSuzanna (Binnenbeheer) ƒ3,
per H. A.
Voor den Polder Breedenvliet 4,40 per H. A.
ii h Maria 6,u
Pluimpot ii 4,50
Goes, 6 Juni, Vier onverwachte sterfgevallen
hebben zich in deze gemeente binnen korten tijd
voorgedaan, waarvan drie door eigen toedoen.
Door zich te verdrinken maakten zij een einde
aan hun leven, namentlijk twee meisjes en een
man in de volle kracht van zijn leven. Zondag
jl. is er een jongeling van 20 jaar verdronken.
Hij was aan 't zwemmen en men meent dat hij
niet genoeg op de hoogte van die kunst, zich
te ver waagde. Eerst gisteren werd zijn lijk
gevonden.
St. Maartensdijk, 6 Juni. Door Kerkvoogden en
Notabelen der Hervormde gemeente alhier is
vastgesteld de Rekening der Inkomsten en Uit
gaven van de kerk over 1882, bedragende in
ontvang 12641,51
en in uitgaaf 9971,48
met een goed slot alzoo van 2670,03
Waarbij nog dient vermeld te worden dat
uit de Begrooting 1882 in eene som is betaald
de kosten van het nieuw geplaatst orgel ad.
5489,95-.
De bedelving van al de polderwatergangen
onder deze gemeente, waardoor gedurende 10
weken, gemiddeld 50 gezinnen den kost kon
den verdienen is afgeloopen.
Alle lof dan ook aan het Bestuur van het
Waterschap,*dat zonder overhaasting, niette
genstaande het vroegtijdige begin, evenwel ge
regeld voortging en daardoor den arbeidenden
stand in den nood te hulp kwam.
Poortvliet. Voor gemeente-secretaris alhier zijn
aanbevolen de heeren P. Laban, commies ter
secretarie te Tholen en M. Kievit Mz.wet
houder te Scherpenisse.
BEKNOPT VERSLAG der redevoering gehouden te
Tholen door Jhr. J. L. De Jonge.
8 Juni. Heden avond had alhier in de zaal
van „Non S emper" de in dit blad aangekondigde
vergadering plaats, bijeengeroepen door het comité
der Christelijk historische Kiesvereeniging voor Tholen
en omstreken. Een groot aantal belangstellenden was
tegenwoordig. Nadat de dhr. Vermeulen de vergade
ring met gebed geopend haden Dr. C. C. Schot een
woord tot inleiding had gesproken, trad Jhr. de
Jonge op om het beginsel der anti-revolutionaire
partij in 't kort te ontvouwen.
Spreker begon met te herinneren dat in den loop
der tijden zich 3 partijen gevormd hebben: de libera
le de anti-revolutionaire en de Roomsche partij. Hij
wees het verband aan dat tusschen de twee laatsge-
noemde bestaat (schoolquaestie) en den afstand van
beide tot het liberalisme.
•-Zeer ten onrechte wordtnaar sprekers meening
aan de anti-revolutionairen den naam van clericalen
gegevenwat zou doen denken aan priesterheerschap
pij, wat volstrekt niet overeenkomt met „het program"
der anti-revol. Dit program tochvervolgt spr.ver
klaart uitdrukkelijk in art. 20 „dat noch voor het
rijk in Europa noch voor de Indiendoor de over
heid eene staatskerk mag worden in stand gehouden
of ingevoerd."
Verder betoogde spr. dat de opvoeding door ouders
aan hunne kinderen gegeven tot verderf der maat
schappij leidt, wanneer die opvoeding niet gegrond
vest is op de kracht Godswat vooral door de libe
ralen maar „alte weinig in toepassing wordt gebracht."
Maar ook vele anti-revol. zijn, volgens den Heer
de J. in deze zoo gewichtige zaak verre ten achter.
Eindelijk kwam de groote quaestiehet onderwijs
aan de orde. Zeer onjuist is de beweering der liberalen
dat de anti-revol. het volk onwetend willen houden
ook hun streven is het aanbrengen van kennismaar
kennisniet aHeen te gebruiken om vooruit te komen
in de wereld of zich een naam te maken, maar ook
tot een hooger doel.
Wij anti-revol. stemmen niet in met het onderwijs
op de staatsscholen gegevenmaar we zijn vrijeigen
scholen op te richtenDoch welke vrijheid is dat 'l
—als die van een hond aan een ketting. Eerst toci
moeten we mee de schatten helpen opbrengendi
het staatsonderwijs verslint en dan kunnen we onz
eigene Christelijke scholen oprichten. Er is dus gee
rechtsgelijkheid.
Met een woord tot opwekking om zich bij de anti
revol. partij aan te sluiten en den heer de Sav. Lol
mancandidaat dier partij aanbevelende voor de aan
staande verkiezing, eindigt de spreker.
De heer Vermeulen sluit de vergadering met gebe
en noodigt allen uitdie lid wenschen te worden d(
anti-revol. kiesvereeniging, hunne namen op eene te
tafel liggende lijst te plaatsen.
Beroepen bij de Chr. Ger. Gem. te Tholen
Ds. DÉ te Hirjansdam.
Dr. C. C. Schot te Tholen staat op he
drietal voor predikant bij de Herv. Gem. te Wel
singe Sauwert.
Mijnheer de Redacteur
Mag ik u voor deze regelen in uw blad beleef
een plaatsje verzoeken V
In „Het Zuiden" van Donderdag 7 Juni 11. kom
eene samenspraak voor tusschen een liberaal en ee
anti-revolutionair over de a. s. verkiezing.
Natuurlijk loopt het gesprek over het onderwijs e
de hooge kosten daarvan. Na het bedrag te hebbe
genoemdwaarvoor in eenige gemeenten schole
werden gesticht, komt ook de school in onze ge
meente aan de beurt. De antir. vraagt den lib.o
hoeveel hij de kosten van dat gebouw schat; dez
meent dat f 30,000 genoeg is. En nu herneemt d
antir. „Neen, jongen van, schrik niet! van f50,000!!
„En dan loopt het praatje, dat die school te klei
„isen dat er nog zoo een prachtig gebouw zal moete
„komen."
Wie dit leest, en niet eenigszins nadenkt, maat
hieruit allicht de verkeerde gevolgtrekkingdat in d
gemeente Tholen eerlang twee scholen zuilen bestaan
die ieder f50,000 kosten. Toch is niets minder waa
dan dat. Op het oogenblik toch bezoeken ongevee
460 kinderen de school. De nieuwe school kan 40
leerlingen bevattenzoodat er eene tweede zou moete
ingericht worden voor circa 60 leerlingen. Ieder di
nu niet al te dom iskan begrijpendat deze tweed
school voor 60 leerl. onmogelijk zooveel kan koste
als eene voor 400 kinderenen ookdat de antii
of „het loopende praatje" in elk geval sc/tandelij
overdrijft.
Dat ieder strijde, maar dan ook op eene eerlijk
wijze.
U bij voorbaat dank zeggendeMijnheer de Red.
voor de opname dezes noem ik mij
Uw dienstw. dienr.
Tholen, 9 Juni '83. X.
Het eiland Tolenhoewel nog altijd geïsoleerd
begint zachtkens aan den weg van algemeenen vooruil
gang te volgen.
Een ring van grint- en klinkerwegen verbindt vr
goed de verschillende gemeenteneen vrachtboi
onderhoudt de communicatie met Rotterdam e
tusschen gelegen plaatsenStavenisse is door een ui
muntend steiger verbonden aan de daarlangs varend
stoomvaartuigen voor personen en goederen; hl
Tolensche veer sluitdoor een uitstekende stoomtram
aan de groote spoorlijnTelegraafïnrichtingen vim
men te Tolen, St. Maartensdijk en St. Annaland j
en het lager onderwijs wedijvert met geheel Neder*
land. Nu is er ook een Weekblad verschenen. D|j
ontvangst van een proefnummer was voor mijdi
Tolen lief heeft, een blijde verrassing en niets zr
mij aangenamer zijn dan later te vernemendat d
wakkere uitgever vruchten van zijne ondernemir
plukt. Het ligt in den aard der zaakdat het slech
een lokaal blaadje zal zijn, maar juist voor b-
onderling verkeer der bewoners van het eilandka
het onschatbare diensten bewijzen.
Het hoofdartikelgetiteld Concurrentie heeft nog wi
zoo ietwat de kleur van de begrippen eener bi
volkingdie nog niet volkomen in het groote wereld
verkeer is opgenomen en kan daarom hier op zijn
plaats zijn, maar of de leer, daarin verkondigd
„Helpt elkander" wel meer die toepassing zal vinde
als gewenscht wordt, betwijfelen wij, want de geeft
der eeuwzij moge dan goed of kwaad zijnis oo v
hier reeds in meerdere of mindere mate overgewaai
en door geen betoog te stuiten. Ook zou een grondi
