KUNST EN_WETENSCHAP. zuip ONDERWIJS. HANDEL EN NIJVERHEID. kerkvoogdijen 'tegen het storten van gelden in de centrale kas voor de pre- dikantstractementen, De vereeniging heeft daarom een nieuw reglement ont- worpen, dat thans bij de verschillende sen IJmuiden-Oost door drs D. Faber kerkvoogdijen in behandeling is. Spr. als voorganger van de Ver. van Vrijzin- van Bleiswijk terwijl hij des namiddags zijn intree hoopt te doen. Aangenomen het beroep naar Vel- noodigt de aanwezigen uit, daar ook thans hun meening over te zeggen. Spr. besloot met een warm betoog om de eenheid der kerk, en daarmede de eer van Gods koninkrijk te bevorde ren, door zich in de ver. van Kerkvoog dijen te vereenigien. De heer C. vanHarderwijk, wees er allereerst op, dat de administratie, sinds 1920, voor de kerk heel wat om vangrijker en kostbaarder is geworden, Verscheidene gemeenten zijn rijk geze gend met aardsche goederen, andere echter moeten leven ,,van de hand in den tand". Alleen middels een hoofde lijken omslag kan in het tekort aan finan ciën voorzien worden al is men hier over het algemeen niet voor, om den dwang. Intusschen kan de hoofdelijke omslag slechts behoorlijk geheven worden, als 't bevolkingsregister goed bijgehouden is. Dit laat echter vaak te wenschen over. Niet altijd is er bij vermeld, of de inge zetene lid der Ned. Herv. Kerk is. Dik wijls bezoekt de predikant de ingeko- mene, doch ook weer zonder succes, om dat men reeds bevooroordeeld is als het om de dubbeltjes gaat. Velen verzwijgen dan lid te zijn, en verzaken soms liever hun kerkelijk leven. Thans zal echter, door een nieuw systeem bevolkingsregister, daar verbe tering in gebracht worden. Hierna wordt dan aanwezigen het woord gegeven over het eigenlijke on derwerp, het stichten van één of meer prov. afd. der Ver. van Kerkvoogden in de Ned. Herv. Kerk. De heer H o n d i u s, Middelburg zegt, dat Middelburg de noodzaak van een prov. afdeeling voelt. Spr. vraagt echter, hoeveel kerkvoogdijen in Zeeland reeds lid zijn. Mogelijk moedigt het getal an deren aan. De voorzitter deelt mede, dat in Zeeland totaal 60 voogdijen lid zijn. De heer v. d. Wart, Goes, zegt dat Goes één der oudste leden is. Hij spreekt zich uit voor één afdeeling en kant zich tegen verbrokkeling. De heer Van Oeveren, Nisse, uit zich eveneens voor één centrale vereeni ging, waarbij de heer Laernoes, Vlis- singen, zich aansluit, evenals de heer Akersloot uit Sas van Gent. Een paar centrale punten, Middelburg -en Goes, voor de vergaderingen, zijn voor alle leden even gemakkelijk te bereiken als een der andere plaatsen, zegt spr. Na een desbetreffende vraag van den voorzitter blijkt, dat niemand tegen versnippering is en allen voor één afdee ling zijn. Nadat nog verschillende kerkvoog dijen zich als lid opgegeven hebben, wordt tot benoeming van een voorloo- pig provinciaal comité overgegaan. Verzocht wordt aan de kerkvoogdijen van Middelburg, Vlissingen, Terneuzen, Noord-Beveland, Bruinisse, Goes (voor Zuid-Beveland) voorloopige leden aan te wijzen. Voor Vlissingen wordt de heer M. Laernoes als lid opgegeven. De vertegenwoordiger van Terneu zen acht het een bezwaar dat zoo de kleine gemeenten gepasseerd worden. De heer W e s s e 1 s, Goes, wijst er op, dat Z.-Beveland 30 gemeenten telt en vraagt Goes eens te passeeren en een lid uit één der kleine gemeenten aan te wijzen. De heer Hoegen van Hoo- gelande, Serooskerke (Walch.) meent, dat er een principieele fout ge maakt wordt, door alleen de groote steden te vragen leden aan te wijzen. Het platteland wordt zoo geheel voor bij gezien. De heer v. "d. Wart vraagt naar aanleiding van de opmerking van den heer Hoegen, de vergadering eenige minuten te schorsen, opdat de afge vaardigden van Walcheren en die van Zuid-Beveland kunnen overleggen wie als lid zullen worden aangewezen. Hierna wordt toegezegd, dat Walche ren één vertegenwoordiger van de stad en één van het platteland zal aanwij zen, waarmee de vergadering genoegen neemt. Nadat nog medegedeeld is, dat he comité in Januari a.s. in vergadering bijeen zal komen, sluit mr. De Jong de bijeenkomst met gebed. Herkozen tot ouderling der Ned. Herv. Kerk te Ovezande de heer L. W. B. A. Mulder cn tot diaken de heer J. J. Mol. De Kerkeraad van de Geref. Kerk Amsterdam-Zuid besloot, naar de „Stand." meldt, tot het instellen van een derde predikantsplaats. Tot gemachtigden in het kiescol- p e 11 e zijn herkozen de heeren A. Bim- p e 1 1 e zij herkozen de heeren A. Bim- mel, J. Koene, A. W. Louws, J. Riemens en A. Willemse Dzn. Bij de gehouden stemming voor le den van het kiescollege in de Ned. Herv. Kerk te Bruinisse werden de perio diek aftredenden de heeren P. J. Ok- kerse, I, Hage en W, Verspoor herko zen, terwijl in de vacature M, Beekman werd gekozen de heer J. Visser. In de morgengodsdienstoefening Zondag a.s. zal candidaat C. J. de Haan van iJsselstein bevestigd worden als predikant bij de Ned. Herv. Gem. te Scherpenisse door ds. J. Bakker nig Hervormden. Tot leden van het college van no tabelen der Ned. Herv. gemeente te Oostburg zijn in de vacatures Daan sen en Risseeuw, bij de op 21 November gehouden stemming benoemd de heeren A. de Hulster-Andriessen en J. van der Worp, Door stembevoegden der Ned. Herv. Gemeente teSintKruisis her benoemd als ouderling P. J. Rijckborst en als diaken G. v. Hal. Te O u d-V o s s e m e e r is tot kerkvoogd benoemd, in de vacature ontstaan door het overlijden van den heer M. C. Polderman, de heer J. Fluijt, hoofd der O. L. school. Ned. Herv. Kerk. Ds. A. Oskamp te Buurse is beroepen te 's Heer Arendskejrke. Natuurkundig Gezelschap te Middelburg. Voor het Natuurkundig gezelschap hield Maandagavond prof. A. J. P. van de Broek uit Utrecht een lezing over: ,,Het eerste optreden van gearticuleerde spraak en schrift". Onontbeerlijk voor de ontwikkeling van de cultuur zijn spraak en schrift; dit laatste dienstbaar voor de versprei ding in tijd en ruimte. Dierenspraak bestaat niet en is on mogelijk. Dierentaal wel, maar slechts om gevoelens, niet om gedachten te uiten. Gebaren-, bloemen-, vruchten kleurentaal is geen spraak, ofschoon er ook gedachten mee worden uitgedrukt, Spraak is het gearticuleerd meedee- len van wat gedacht, gevoeld, gewild wordt. Bij den praehistorischen mensch is de benaming mensch (homo sapiens), eerst toepasselijk, 'waar de gearticuleerde spraak aanwezig mag worden geacht, Het typische verschil tusschen de or ganen van mensch en dier, waaruit mag worden besloten, dat alleen de mensch gearticuleerd kan spreken bestaat le in den bouw van het strottenhoofd, 2e in die van keel mondholte en lippen en 3e in die van het centrale zenuwstelsel. Vergelijkenderwijze kan men deze drie punten noemen, het tongwerk van het orgel, de bouw van de orgelpijp en de organist. Wat betreft het strottenhoofd met de stembanden, is de bouw daarvan bij den mensch uiterlijk in overeenstem ming met die der zoogdieren; de stem banden, die de stemspleet insluiten, kun nen meer of minder gespannen worden en de stemspleet vernauwd. De daar bij werkzame spieren zijn bij den mensch meer gedifferentieerd. Het principieele verschil is echter, dat de mensch de stemspleet geheel kan sluiten en dus de zoogenaamde „glotisschlag" kan doen hooren, het dier echter niet. De raen- schelijke stem klinkt daardoor meer be- heerscht. Tengevolge van den opgerichten stand van den mensch liggen luchtpijp en slokdarm anders t.o.v, neus- en mondholte dan bij het dier. De strot- tenklep reikt bij het dier tot in de neus holte. Het voedsel gaat om de klep heen naar den slokdarm, terwijl het bij den mensch over de klep heengaat. De vorm van de neus-keelholte is even eens een andere, zoodat het timbre van het geluid verschillend zal zijn, het prin cipieele verschil wordt echter veroor zaakt door de sterkere differentiatie van de mimiekspieren bij den mensch spe ciaal van de spieren, die op de lipbewe- ging invloed uitoefenen. Daartoe is een ruimere aanhechtingsplaats noodig,waar in de vooruitstekende kin bij den mensch voorziet. De onderlip bevindt zich bi den mensch vóór de kaak, bij het dier er onder en is tevens veel slapper dan bij den mensch. Bij de rechtopgaande apen is wel is waar de stand van lucht pijp en strottenhoofd t.o.v. neus- en mondholte ongeveer gelijk aan die bij den mensch, ofschoon ook de strotten- klep tot in de neusholte zich uitstrekt, maar de lip- en overige mimiekspieren hebben een veel minder gedifferenti eerde ontwikkeling. Tenslotte is de constructie van het spraakcentrum in de 3de linker frontale hersenkwab bij den mensch veel samen- gestelder dan bij de dieren. Terwijl men bij den mensch microscopisch wel een twintigtal verschillend gevormde ge bieden waarneemt, is het bij de dieren eenvormig. Verzoekt men iemand, wiens spraak centrum verwoest is, een bepaalde zin na te zeggen, dan geeft bij enkel de in tonatie weer zonder articulatie. Bij de dieren is dus de gearticuleerde spraak potentieel afwezig. Dat toch sommige vogels, zooals pa pegaaien spreekgeluiden kunnen voort brengen door nabootsing, is tot nog toe een onopgelost raadsel, daar de orga nisatie van die dieren volkomen over eenstemt op de vleezige tong na met die van andere vogels, die alle de stembanden m'ssen en in plaats daarvan membranen bezitten. De oudste mensch van de Neander- dalschedel (in het Moustérien) heeft waarschijnlijk nog weinig of geen gear ticuleerde spraak gehad, daar de kin ontbreekt. Wel is de schedelbasis gelijk aan die van den tegenwoordigen mensch en mogen wij tot overeenkomst in vorm van mond-neus-keelholte met den tegen woordigen mensch besluiten, maar ver moedelijk zal de spierinrichting bij het strottenhoofd wel, zooals bij den thans nog levenden primitieven mensch, min der volkomen zijn geweest. De eerste geluiden van den mensch zullen wel uit reflexbewegingen zijn voortgekomen, zoolas bij het kind, dat de geluiden papa en mama zonder zin voortbrengt en pas door suggestie van zijn leiders en de beteekenis van den vader en moeder aan leert geven. Er zijn talen, waar papa de moeder en ma ma de vader beteekent. Spreker verduidelijkte dit alles met lantaarnplaatjes en wees nog even aan het slot vóór de pauze op de absurdi teiten waartoe sommigen zijn gekomen, die uit dierengeluiden de menschelijke taal wilden afleiden. Uit het „oer-oer een geluid dat de gibbon wel eens maakt als hij 's morgens de opgaande zon be groet, zou het latijnsche woord durora (morgenrood) zijn ontstaan. Na de pauze ging spreker over tot de behandeling van de wording van het schrift. De bekende teekeningen, zoogenaamd pictografisch schrift, in de grotten, da teeren eerst veel later dan de Neander- dalmensch. Men vindt ze eerst bij het Cro-magnon ras uit de vroeg magdalé- niën periode. Het oudst zijn de fraaie dieren teekeningen, die waarschijnlijk 'n magische beteekenis hadden. Verschijnen de dieren niet meer als eenlingen, maar in combinatie met andere in tegenstel ling met elkaar of rythmisch in reeksen, dan wordt de uiting dus van visueel meer intellectueel. Merkwaardig is hoe een loopend dier wordt voorgesteld. Tezamen met deze dierfiguren komen verder ook menschen en teekens van on bekenden zin. Opmerkelijk zijn de vele handfiguren, waarvan talrijke verminkt, die ongetwijfeld een bijzondere betee kenis hadden. Langzamerhand veranderen men schen-, dier- en handfiguren in gesti- liseerde vormen, die geleidelijk in tee kens overgaan, die veel op de tegen woordige letterteekens lijken. Gloselsche kleitafeltjes en keizelsteentjes van Mas, d'Azil vertoonen alle dergelijke sym bolen. Zoo kunnen wij ons den overgang denken naar het spijker- en hierogly phenschrift. Belangrijke vindplaatsen zijn in den laatsten tijd in Oost-Spanje - ontdekt Merkwaardigerwijs blijkt een zelfde ont wikkelingsstadium over de geheele aar de op ver van elkaar gelegen deelen gelijktijdig aanwezig te zijn geweest. Drie groote gebieden zijn: Midden-Ame rika met een aangrenzend deel van Z. Amerika, een groot stuk van China te genover Japan, en Egypte met Palestina. Ook aan het slot werd het gesproke ne nog opgehelderd door eenige lan taarnplaatjes. De zeer belangrijke voordracht werd op boeiende wijze gegeven en mocht een welverdiende toejuiching oogsten. Mr. R. Fruin Th. Azn. 75 jaar. Mr. R. Fruin Th. Azn., algemeen rijks archivaris werd gisteren vijf-en-zeventig jaar oud. Het „Handelsblad" meldt ver der dat de jubilaris te Dordrecht is ge boren. Hij promoveerde te Leiden den 2den October 1886 in de rechten op een lijvig proefschrift: „Overzicht der Staats geschiedenis van het landschap Wester- wolde tot op zijn vereeniging met de XVII Nederlanden." Den eersten Decem ber werd hij commies-chartermeester aan het rijksarchief te Utrecht en den lsten November 1894 volgde zijn benoe ming tot rijksarchivaris in Zeeland. In November 1910 verliet hij rijksar chiefwezen ten gevolge van zijn benoe ming tot hoogleeraar in de Encyclo paedic en het oud-vaderlandsche recht aan de Gemeentelijke Universiteit te Amsterdam; den lsten April 1912 was hij al weder in rijksdienst teruggekeerd als algemeen rijksarchivaris te Den Haag. Van de vereeniging van Archivaris sen in Nederland werd hij, na reeds vroeger als secretaris daarvan te zijn opgetreden, in 1910, na het aftreden van mr, S. Muller Fz., voorzitter. Toen hij tot hoogleeraar benoemd werd, leg de hij het voorzitterschap neer. Later werd hij weder lid van het bestuur. Hij is onlangs als voorzitter der vereeniging afgetreden. Zijn groote kennis van het archiefwe zen en zijn buitengewone werkkracht op dit gebied zijn o.a. gebleken uit de lij vige inventarissen, welke in den loop der jaren verschenen zijn van het Zeeuw- sche archiefdepót. Verder is zijn naam met dien van wijlen Muller en Feith ver bonden aan de „Handleiding voor het inventariseeren der archieven", die een zoodanige vermaardheid heeft verkre gen, dat zii in verschillende talen is ver taald, Tot zijn overigen archivarisch en ar beid behooren o.a, „het archief der stad Reimerswaal" (1897); „het archief der O.L.V. Abdij te Middelburg" (1901); in 1909 is verschenen: „De rekeningen en andere stukken, in 1067 uit de Holland- sche rekenkamer naar de Zeeuwsche overgebracht, loopende over de jaren 1433—1584." DE STERRENHEMEL 23—30 NOVEMBER 1932 20 h MT ©EERSTE KV? ©VOILE MAAN 3 LAATSTE KWaoiER Wmieuve haak VENUS HABS JUPITER Q) SATUmiUS© Sterretijd 0 h 10 min. Wanneer het sterrebeeld Orion weer op onze kaartjes verschijnt, dan is dat een on miskenbaar teeken dat de winter nadert. Even na 8 uur is het heelemaal „op". En precies 8 uur gaat Saturnus onder; op het volgende kaartje komt hij niet meer voor. 's Avonds 8 h is er nog geen maan deze week. Verder zijn van zijn hand nog versche nen: „Het archief van prelaat en ede len van Zeeland." „De huidige stand van het Coster vraagstuk", „Het recht der stad Reimerswaal", „De rekeningen en andere stukken in 1607 uit de Hol- landsche rekenkamer naar de Zeeuw sche overgebracht", „Het Bourgondisch- Oostenrijksche tijdperk", „De leenregis- ters van Bewesten-Schelde 1470-1535", „De archiefwet", ,,De Keuren van Zee land", „Inleiding tot Nederlandsche ste den in de 16e eeuw", „Plattegronden van Jacob van Devener". Voorts boek- beoordeeb'ngen en artikelen in vele bla den en tijdschriften. In 1929 werd mr. Fruin benoemd tot lid en voorzitter van de commissie voor ikonografische documentatie. De 75-jarige archivaris is thans ruim twintig jaar lang belast geweest met 't beheer van het Rijksarchief te 's-Gra- venhage en met het toezicht op 's Rijks oude archieven in de provinciën en hij heeft in dit ambt belangrijk werk ge daan. De regeering heeft al vele jaren ge leden zijn verdiensten erkend door hem te benoemen tot ridder in de orde van den Nederlandschen Leeuw. Het graf van Toet Ank Amon. Volgens een Wolffbericht uit Alexan- drië is de Engelsche onderzoeker Ho ward Carter daar vandaan naar Cairo vertrokken. Hij zal binnenkort in samen werking met het Egyptische ministerie van onderwijs de noodige stappen doen om heropening van het graf van Toet Ank Amon te verkrijgen. Bij de N.V. Hollandia-Drukkerij te B a a r n verschijnen dezer dagen de nieuwe roman van Fennd de Meyier, „Het was Nina" en een Amsterdamsche roman van Louise Franken, „De Andere en Zij." Verder „Het Anti-semitisme, Critisch bezien" van Ir. E. Engberts, een Nederlandsche vertaling van „Het Spiritisme, Wetenschappelijk Verde digd" van E. Bozzano door A. Sparen burg, en „Het Kankerboekje", van L. Oziemblowski. Van Mevrouw T. Jager- Meursing, verschijnt Het Leven van Je zus. Voor de Kinderen, rijk geïllustreerd; en verder nieuwe drukken van „Jij en Ik", van Willy Corsari en van „De Klas van Twaalf", van Carry van Bruggen. Tenslotte verschijnt in de Pro en Con tra als No. VI. „Het Joodsche Vraag stuk, Joodsch Nationalisme", Mr. A. J. Herzberg (Pro) en J. Ed. Gerzon (Con tra); als VII. en VIII. (dubbel nummer) Nederland-België, Herziening van het verdrag van 1839, door Mr. J. Zaaijer en Dr. J. A. Goris; en als IX. Het Hu welijk in Kameraadschap, door Mevr, W. Wijnaendts Francken-Dyserinck (Pro) en Mr. P. H. Ritter Jr. (Contra) De heer W. Spinnaay te Middel- urg is door 12 van de 13 afdeelingen ui Zeeland van het N.O.G. candidaat ge steld voor lid van het Hoofdbestuur van dat Genootschap als vervanger van den heer de Zeeuw van Veere, die tegen 1 Jan. a.s. a.s. als zoodanig op verzoek wegens gevorderden leeftijd ontslag is verleend! Ook de gewestelijke commis sie Zeeland van het Ondersteuningsfonds waarvan de heer Spinnaay /secretaris is, beveelt den heer Spinnaay aan; deze is ook al 'n reeks van jaren lid van de Zeeuwsche Propaganda-Commissie van het N.O.G. Voor het notarieel examen, derde Gedeelte slaagde de heer G. C. van den Ende te Scheveningen. Aan de in Handelsberichten opgeno men wekelijksche openbaarmakingen i.z. het Handelsregister betreffende Zeeland, ontleenen wij het volgende: Nieuwe inschr ij vingen: Zeeuwsche Eilanden (Middelburg). P. J. Boel, Goes, Wilhelminastraat 14, agentuur en commissiehandel in Good- Year Rubberbanden, Accessoires en radio. (3351). W i j z i g i n g e n Zeeuwsche Eilanden (Middelburg). De Amsterdamsche Bank N.V. (F.), Lange Noordstraat L 182, bankiers- en kassiersbedrijf. Proc.: J. van der Meu- len, Vlissingen. Zeeuwsch-Vlaanderen (Terneuzen), Comm. Vennootschap A. W. Jansen, Oostburg, Brouwerijstraat 20 B, handel in effecten. Aangesteld tot procuratie houder D. P. Porreij, Oostburg, Brou werijstraat 22 B. Comm. Venn. Pieters en Co„ Clinge, Roskam, Gentsche straat 1, café. Uit getreden beh, venn.: Johannes Pieter Nieuwe beh. venn.: Seraphinus Eugenius van Dorselaar, Clinge, Roskam, Gent- schestraat A 1. H. Kleijn, Sas van Gent, Oostdam 16, kruidenier. Uitgetreden E: H. Kleijn. B. A, J. Verdurmen, St. Jansteen, Wil helminastraat B 116, wagenmakerij en smederij. Zaak verplaatst naar Moerbe- ke-Waas (België), Opheffingen: Zeeuwsche Eilanden (Middelburg). J, G. La Seur, Zierikzee, Driekonin genlaan A 119e, het koopen van een, naar aanwijzing van den eigenaar sa mengesteld praeparaat en het in den handel brengen daarvan onder den naam „Ellas-Tandpasta." Zeeuwsch-Vlaanderen (Terneuzen, R. F. van Houten, St. Jansteen, Ka- pellebrug, St. Jansteen A 160. Vlasse- rijè V.: R. F. van Houten, St. Jansteen. Werkloosheid. Bij de Arbeidsbeurs te Middelburg stonden Zaterdag als werkloos ingeschre ven: Geheel werkloos: 3 Typografen, 2 fitters, 21 grondwer kers, 2 loodgieters, 12 metselaars, 29 opperlieden, 33 schilders, 1 steenhou wer, 10 stoffeerders, 1 stucadoor, 59 timmerlieden, 1 waterb, opzichter, 1 ass. apotheker, 31 meubelmakers, 6 po- litoerders, 1 kapper, 6 cirkelzagers, 3 schoenmakers, 31 bankwerkers, 5 draai ers, 11 electriciens, 1 fraiser, 1 kern maker, 3 klinkers, 2 koperslagers, 2 lasschers, 8 machinisten, 1 metaalscha ver, 2 slijpers, 1 metaalsteker, 1 model maker, 5 monteurs, 2 nagelheeters, 2 pianomakers, 5 plaatwerkers, 1 ponser, 2 rijwielherstellers, 5 scheepmakers, 7 smeden, 4 stokers, 1 voorslaander, 9 vormers, 1 ijzerwerker, 1 boekbinder, 1 wever, 12 bakkers, 1 kok, 2 slagers, 18 boerenarbeiders, 1 boomkweeker, 3 tuinlieden, 5 reizigers, 8 winkelbedien den, 6 magazijnbedienden, 7 chauffeurs, 5 kellners, 4 kraandrijvers, 10 varens gezellen, 14 kantoorbedienden, 1 ver- pleeger, 24 van andere groepen, 85 met vakkennis zonder bepaald beroep, 280 zonder vakkennis (ongeschoolden), 2 vr. kantoorbedienden. Totaal 825. Gedeeltelijk Werkloos 2 Loodgieters, 11 kleermakers, 1 schoenmaker, 1 afbramer, 1 bankwer ker, 1 kernmaker, 1 modelmaker, 2 rij wielherstellers. 1 stoker, 5 vormers, 1 slager, 1 kraandrijver, 2 werkmeesters, 5 ongeschoolden en 4 werkvrouwen. Totaal 39, Algemeen totaal vorige week 812, bij gekomen 74, afgegaan 22, over 864. Deze totalen waren in: 1931 (600), 1930 (380), 1929 (194), 1928 (252), 1927 (346), 1926 (455), 1925 (269), 1924 (175), 1923 (193), 1922 (284), 1921 (246).

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1932 | | pagina 4