BINNENLAND.
5>' -
ZEELAND.
MIDDELBURG.
ft&LCHEREN.
ZUID-BEVEIARD.
TWEEDE BLAD VAN
ALG. NED. VERBOND.
la de jaarvergadering van het Alge
meen Nederlandsch Verbond, groep Ne
derland, werd besloten alle leden op te
roepen om met bestaande vereenigmgen
e« organisaties samen te werken in het
streven om de gevolgen van de wereld
crisis voor land en volk zoo goed mo
gelijk te boven te komen.
In het bijzonder werd de aandacht
gevestigd op:
a. Ondersteuning door ieder in eigen
kring van het werk der crisiscomité's;
b. 't kiezen van Nederlandsche grond
stoffen en voortbrengselen in alle ge
vallen, waarin deze voor vreemde van
denzeiden of hoogeren prijs niet onder
doen;
c- het doorbrengen van de geheele va-
cant;e in Nederlandsche omgeving;
d. liet gebruik maken van de diensten
van Nederlandsche werkkrachten en in
stellingen, overal waar die voor het be
oogde doel even goed als of beter dan
vreemde geschikt zijn;
e. ondersteuningen van Nederland
sche kunst en vermeerdering van het
Nederlandsche aandeel in kunstuitvoe
ringen.
Het Groepsbestuur heeft ter bevor
dering van het gemeenschappelijke werk
een steuncommissie ingesteld. Op haar
verzoek heeft de kunstenaar Willem van
den Berg een plaat ontworpen, welke
de gedachte uitbeeldt, dat de in volk en
stam sluimerende krachten gewekt
moeten worden door het besef van so
lidariteit in den algemeenen nood. Jeug
digen dragen de vlaggen, zinnebeelden
van saamhoorigheid en laat den roep
hooren: Nederlanders helpt elkander!
Gedenkt den Crisisnood, steunt eigen
arbeid.
DE DEFENSIEBEGROOTING.
Aan de Memorie van Antwoord op het
V.V. der Tweede Kamer van de defen-
siebegrooting ontleenen wij:
De regeering is voornemens op de vre
desorganisatie der infanterie en der ar
tillerie bezuinigingen van blijvenden aard
aan te brengen, ten einde voor de be
wapening en voor de oefeningen van
het leger voldoende middelen vrij te
krijgen. Deze bezuininging gaat ge
paard met een, met het oog op de tijds
omstandigheden tijdelijke versobering
op de kosten van oefeningen en van
aanschaffing van legermateriaal.
Het ligt in de bedoeling zoo spoedig
mogelijk als de geldmiddelen dit toe
laten, de oefeningen weer op grootere
schaal te doen houden en door versnel
ling van het tempo van aanschaffing
van materiaal de noodgedwongen ver
traging op dit gebied in te halen.
De in uitzicht gestelde maatregel om
in 1933 de herhalingsoefenin
gen met vier dagen te bekorten is het
uiterste waartoe de minister tijdelijk
uit bezuinigingsoverwegingen kan gaan.
Het voornemen bestaat de dienst
plichtigen hierbij in stede van op
Donderdag op Maandag d. a. volgende
in werkelijken dienst te doen komen,
waardoor het aantal oefendagen niet
met 4, doch slechts met 2 Y> wordt ver
minderd.
Aangaande de zeemacht is de eer
ste termijn van f 100.000 aangevraagd
voor den bouw van een onderzeeboot
ter vervanging van de in 1916 te wa
ter gelaten O. 6, welke boot als ver
ouderd moet worden beschouwd.
Voor de verdediging zijn in Neder
land 10 onderzeebooten noodig. Met 7
kan niet worden volstaan. De tonnen
inhoud van de aangevraagde onderzee
boot zal ruim 800 ton bedragen; de
totaal kosten, te verdeelen over 4 be-
ONDER HET SCHRIKBEWIND
door Honoré de Balzac.
Inplaats van de latijnsche woorden
„Introibo ad altare Dei" enz. uit te spre
ken, keek de priester, als door een god
delijke ingeving daartoe bewogen, He
drie aanwezigen, die de Frantsche
Christenheld vertegenwoordigden, aan
en, om de nietigheid van krot te over
schaduwen, sprak hij in hun eigen taal:
„Wij1 zullen Gods heiligdom binnen
gaan!"
Na deze woorden met innige wijding
te hebben uitgesproken, werden zijn hel
per en de twee nonnen door 'n heilige
vrees bevangen. Onder de gewelven van
den heiligen Sint Pieter te Rome zou
God zich niet in grootere majesteit heb
ben kunnen openbaren, dan Hij gedaan
had in deze gebrekkige schuilplaats
voor de oogen van deze Christenen.
De geloofsinnigheid van dèn onbe
kende was oprecht, evenals het gevoel,
dat de gebeden dezer vier dienaren van
God en van den koning, vereenigde, een
stemmig was. De vrome woorden klin
ken als hemelsche muziek temidden der
stilte. Er kwam een oogenblik, dat de
onbekende tot tranen toe werd bewogen;
dat was bij het „Pater noster" (het „On
ze Vader"). De priester voegde er in het
latijn deze bede aan toe, die ongetwij
feld door den vreemdeling werd begre
pen: „Et remitte scelus regicidis sicut
Ludovicus eis remisit semet ipse". (En
DE G0ESCHE COUR
grootingsjaren, worden begroot op 2^
a 3 millioen gulden.
Wat de plannen voor de toekomst
betreft, merkt de minister op, dat de
grondslagen voor de verdediging zul
len worden gehandhaafd.
De instelling van een deskundige
commissie van onderzoek, gelijk de
commissie-Welter die zich voorstelt,
wordt voorloopig niet noodig geoor
deeld.
Aangaande de landmacht ligt het
in het voornemen de opleiding bij het
vooroefeningsinstituut geheel of nage
noeg geheel in handen van instructeurs
van het beroepspersoneel te brengen.
Het getal deelnemers aan de voor
oefeningen bedraagt jaarlijks ongeveer
20 pCt. van het getal jongelieden, dat tot
gewoon dienstplichtige wordt bestemd.
De werkzaamheden van de Normaal
schietschool, zullen worden verdeeld
over het regiment grenadiers en de com
missie van proefneming, welke beide on-
derdeelen daartoe met het noodige per
soneel, afkomstig van die inrichting zul
len worden uitgebreid.
Als gevolg van de voorgenomen re
organisatiemaatregelen zullen, voor zoo
ver het zich thans laat aanzien, geen
garnizoenen worden opgehe
ven.
De minister doet volgen een opgave
van het aantal actief dienende opper- en
hoofdofficieren, kapiteins, luitenants en
onderofficeren op 1 Juni 1914 en van het
aantal, hetwelk in 1933 in dienst zal zijn,
zoomede van het aantal beschikbare re-
serve-officieren en reserve-onderofficie-
ren in 1914 en in 1933:
1914 1933
Opperofficieren 17 13
Hoofdofficieren 275 202
Kapiteins741 418
Luitenants 981 812
Reserve-officieren1788 +8760
Onderofficieren 4635 3770
Reserve-onderofficieren 1520 1140
De mogelijkheid van het vervangen
van officieren der militaire administratie
door adjudant-onderofficieren is eenige
jaren geleden in studie geweest.
Het bleek toen, dat de behoeften van
de oorlogsorganisatie zoodanig zijn, dat
het aantal beroepsofficieren slechts vol
doende is om met de allervoornaamste
administraties te worden belast. Werd
dit aantal verminderd, dan zouden zelfs
deze administraties moeten worden op
gedragen aan reserve-officieren, hetgeen
de m'nister met het oog op 's Rijks gelde
lijk belang, bepaald ongewenscht acht.
Tegen ontsierende reclame.
De Provinciale Zeeuwsche Schoon
heids- en Archaeologische Commissie
heeft aan het gemeentebestuur van
V e e r e het volgende schrijven gericht:
Het heeft de aandacht der commissie
getrokken, dat in den laatsten tijd de
gemeente door toeneming van reclame
borden wordt ontsierd. Zoo is de reeds
jaren aanwezige losse reclame op het
huis, voorheen bewoond door nu wijlen
den heer Perrels, door een meer vaste
vervangen, hetgeen vlak tegenover de
Groote Kerk weinig aanbevelenswaar
dig te achten is. Wordt hierin niet voor
zien, dan staat te vreezen, dat op een
goeden dag, de Kaai, Veere's glanspunt
op dezelfde wijze wordt ontsierd. Zoo
als het gemeentebestuur bekend is,
waakt de provinciale verordening ,die
door Ged. Staten streng wordt toege
past, tegen deze reclames. Zij geldt ech
ter niet binnen de bebouwde kom der
gemeenten, die daarvoor zelf een aan
vullende verordening dienen te maken.
Reeds meerdere Zeeuwsche gemeenten
vergeef den koningmoordenaars, zooals
Lodewijk hun zelf heeft vergeven).
De nonnen zagen hoe twee dikke tra
nen over zijn mannelijke wangen rolden
en op den vloer terecht kwamen.
Het ritueel voor de dooden werd uit
gesproken. Het „Domine salvum fac re-
gem" (de Heer behoede den koning), dat
met lage stem werd gezongen, ontroerde
deze twee trouwe koningsgezinden, die
zich herinnerden, dat het koningskind,
waarvoor zij op dit oogenblik den Al
ler hoogsten smeekten, in handen zijner
vijijanden was. De onbekende huiverde
bij de gedachte, dat hij nog een nieuwe
misdaad zou kunnen begaan, waaraan
hij ongetwijfeld gedwongen zou worden
deel te nemen.
Toen de rouwdienst was afgeloopen,
gaf de priester den twee nonnen een
teeken, waarop zij zich verwijderden.
Zoodra hij alleen was met den onbeken
de, ging hij met zacht en droevig gelaat
naar hem toe en sprak op vaderlijken
toon:
Mijn zoon, wanneer ge Uw handen
hebt bezoedeld met het bloed van den
koning-matelaar, biecht dan bij mij. Er
is in God's oog geen zonde, die niet kan
worden uitgewischt door een berouw,
zoo oprecht en innig als het Uwe".
Op de eerste woorden van den gees
telijke schrok de vreemdeling onwille
keurig op, maar hij herstelde zich spoe
dig en keek den verbaasden priester
vrijmoedig aan.
Vader, sprak hij met merkbaar ver
anderde stem, niemand is onschuldiger
NT VAN ZATERDAG
gingen op verzoek der commissie hier
toe over.
De commissie geeft het gemeentebe
stuur dringend in overweging, ook voor
Veere hiertoe over te gaan. Als voor
beeld voegt de commissie bij haar adres
een exemplaar der voor Middelburg
vastgestelde 'verordening, die niet in
allen deele door Veere zal kunnen wor
den gevolgd, maar toch een bruikbare
leiddraad hiertoe biedt.
De Manege.
Men schrijft ons:
Zooals reeds is bericht, stellen B. en
W. voor de stadsrijschool, bekend als de
Manege, met ingang van 1 Juli 1933 op
te heffen. Ook zonder „de bekende tijds
omstandigheden" zou het vroeg of laat
hiertoe wel zijn gekomen, doch thans is
hiertegen zeker geen redelijk bezwaar.
Toch gaat hiermede weer een stukje
oud-Middelburg den weg zijner voorgan-
gers.
De stichting dezer rijschool dateert
van 1752; 23 December van dat jaar
werd aan Francois Waslander, luitenant
der infanterie, het terrein naast de Lu-
thersche kerk door de stadsregeering
afgestaan tegen een „jaerlijkse modicque
chijns" voor inrichting van een manege,
en hem voor het onderhoud van ten
minste drie paarden toegelegd 500 gul
den. Waslander handelde hierbij als ge
machtigde van heer Jan van Borssele,
representant van den Eersten edele, en
werd pikeur, wat hij tot zijn overlijden
in 1795 is gebleven. In 1753 werd beslo
ten den opstal der nieuwgebouwde ma
nege over de laten aan Z. E. den heer
van Borssele tegen een door tresoriers
te betalen cijns, „mits de grond aan de
stad verblijve", op voorwaarde dat, als
de manege tot ander gebruik werd ge-
ëmployeerd, de stad zich voorbehield
den cijns te verhoogen. In 1767 kwam
een groote verandering. Toen werd de
manege door de stad van de erfgenamen
van den heer Van Borssele overgenomen
voor het bedrag van 333 pond 6 schelling
8 grooten, of slechts 2000 gulden. Sinds
dien is de manege dus een stedelijke in
stelling. De pikeurswoning was er toen
nog niet; deze werd in 1769 gebouwd, en
kostte 278 pond 15 sc., of bijna 1700
gulden.
De militairen zullen niet in de laatste
plaats tot de gebruikers der rijschool
hebben behoord; in 1799 werd zij zelfs,
voor tien rijksdaalders per maand, voor
kazerne verhuurd.
In de eerste helft der negentiende
eeuw werd een reglement vastgesteld,
dat laatstelijk in 1892 is herzien; van 1881
dateert de commissie van toezicht, die
tot 1916 haar arbeid heeft verricht.
Het uitwendig aanzien der manege is
allen Middelburgers bekend. Hoe het er
tijdens de lessen van binnen uitzag ziet
(Ingez. Med.)
aan het vergoten bloed, dan ik
Ik moet U gelooven, zei de priester.
Er volgde een stilte, gedurende welke
hij zijn boeteling opnieuw onderzocht;
toen, volhardend in zijn meening, dat hij
te doen had met een dier angstvallige
leden der Nationale Conventie, die niets
los willen laten, hernam hij met ernstige
stem:
Bedenk wel, mijn zoon, dat het geen
zin heeft van deze groote misdaad te
worden 'vrijgesproken, wanneer ge er
geen deel aan hebt gehad. Zij, die in
staat waren den koning te verdedigen
en hun zwaard in de schede hebben ge
laten, zullen zich zeer zwaar te ver
antwoorden hebben voor den koning der
hemelen.Ja, zeker, want, door niets
te doen zijn ze, zonder het te willen,
medeplichtig geworden aan dit vreese-
lijke misdrijf.... voegde de oude pries
ter er met een veelzeggende beweging
van zijn hoofd aan toe.
Gelooft ge, vroeg de onbekende
ontzet, dat een indirecte deelneming
gestraft zal wordenIs een soldaat
dan schuldig wanneer hij gehoorzaamt
aan een bevel?
Besluiteloos bleef de priester staan.
Gelukkig, daar de verlegenheid, waar
in hij dezen strengen aanhanger van het
koningschap had gebracht, door hem te
plaatsen tusschen het dogma der lijde
lijke gehoorzaamheid, dat volgens de
aanhangers der monarchie de militaire
wetten moet beheerschen, en het even
belangrijke dogma, dat eerbied jegens
vorstelijke personen, als heiligen plicht
19 NOVEMBER 1 932.
men op een gravure, naar teekening van
Jan Arends in 1785 gemaakt door Dirk
Veelwaard, die voorkomt in de bekende
Chronijkalmonak tegenover p. 1045.
„Het Groene Kruis".
WESTKAPELLE. Donderdagavond
hield de afdeeling „Het Groene Kruis"
alhier in het Evangelisatiegebouw on
der leiding van den voorzitter, den heer
ds. W. Reus, haar najaarsvergadering,
die door 19 leden werd bezocht.
De concept-begrooting voor 1933 sluit
met een totaal aan uitgaaf en inkomsten
van 1347. Het batig saldo over 1932
bedroeg 788.
Bij de bespreking van de post voor
uitgaaf bijdrage in de kosten voor zie-
kenhuisverpleging, werd besloten 125
uit te Irekken voor eventueele bijdrage
in de te maken kosten van leden bij zie-
kenhuisverpleging en 50 voor bestra
ling met hoogtezon alhier.
De concept-begrooting voor 1933 voor
de afd. „t.b.c.-bestrijding" wijst het eind
cijfer aan van 834. Het nadeelig saldo
over 1932 bedroeg 141.
Van de provinciale vereeniging tot
verbetering van het geitenras in Zee
land was een aanvraag ingekomen om
een geldelijke bijdrage, zoo mogelijk nog
over 1932. Na eenige bespreking werd
besloten daarop afwijzend te beschik
ken.
Besloten werd aan de alhier geves
tigde reddingsbrigade E. H. B. O.
een jaarlijksche subsidie toe te staan
van 10, voor aanschaffing van verband-
stoffen en insignes.
Op voorstel van dr. Huygens werd
niet ingegaan op een aanvraag van de
kosten voor het aanschaffen van zuur
stof-apparaten, uit overweging, dat de
ze te kostbaar zijn en zeer zelden wor
den gebruikt.
Tot bestuurslid werd herkozen de heer
B. Louwerse en gekozen de heeren J.
van Rooijen en jhr. mr. de Casembroot.
De heer J. van der Wal had zich niet
meer herkiesbaar gesteld.
De heer H. Lievense werd daarop we
der voor 1933 benoemd tot magazijn
houder.
Nadat nog besloten was tot het aan
schaffen van enkele verplegingsartike-
len, werd besproken het instellen van
een consultatiebureau voor zuigelingen
alhier. Dr. Huygens leidde de bespreking
in. Spr. was van meening, dat het z.i.
zeer gewenscht is, dat een groot dorp,
als Westkapelle, met een betrekkelijk
groot aantal geboorten per jaar, een der
gelijk bureau had. Thans zijn de moe
ders bij voorlichting, wat betreft de ver
zorging van haar zuigelingen, aangewe
zen op het consultatiebureau te Middel
burg, wat natuurlijk bezwaren mede
brengt. Spr. wees evenwel op de finan-
cieele bezwaren voor het Groene Kruis,
wanneer besloten werd tot het vestigen
van een consultatiebureau alhier, on
danks de subsidie, die door het Rijk
daarvoor wordt uitgekeerd. Men zou
dan aan de voorgeschreven eischen moe
ten voldoen, o.a. zouden drie kamers
beschikbaar moeten zijn. Spr. raamde
de kosten op 300 a 400. Hij stelde
daarom zich gaarne beschikbaar, de
moeders bij hem aan huis te ontvangen,
om haar kosteloos van voorlichting te
dienen in de behandeling van haar zui
gelingen, hoofdzakelijk, wat betreft de
voeding. De kosten zullen dan zeer ge
ring zijn, daar deze alleen betreffen het
aanschaffen van een weegschaal en
administratiekosten.
De Voorzitter bracht daarop dr.
Huygens hartelijk dank voor diens toe
lichting, en voor de welwillende, be-
langlooze toegezegde medewerking,
waarmede de vergadering van harte in
stemde.
beschouwt, haastte de vreemdeling zich
in de aarzeling van den priester een
gunstige oplossing te zien voor den twij
fel, die hem scheen te kwellen. En om
den eerwaard'gen Jansenist niet langer
in de gelegenheid tot nadenken te stel
len, sprak hij:
Ik zou me schamen, wanneer ik U
een belooning, in welken vorm ook, zou
aanbieden voor den rouwdienst, dien
ge hebt gehouden voor de zielerust van
den koning en voor mij, omdat ik mijn
plicht deed. Men kan een onschatbare
daad slechts betalen met een eveneens
niet te schatten offer. Verwaardig U
daarom dit heilige relikwie van mij aan
te nemen.... Mischien zal eenmaal de
dag aanbreken, dat ge de waarde er
van zult begrijpen.
Bij deze woorden bood de vreemde
ling den geestelijke een doosje aan, dat
uiterst licht was; onwillekeurig nam de
priester het aan, want de ernst der
woorden van dezen man, de toon, waar
op hij sprak, de eerbied, waarmee hij
die doos vasthield, hadden hem diep
getroffen. Toen traden ze het vertrek
binnen, waar de twee nonnen op hen
wachtten.
Gij woont in een huis, sprak de
onbekende tot hen, waarvan de eige
naar, Mucius Scaevola, die metselaar,
die op de eerste verdieping woont, in de
sectie bekend is om zijn vaderlands
liefde, maar in het geheim is hij ver
knocht aan de Bourbons. Vroeger was
hij pikeur van den prins de Conti, aan
wien hij zijn geluk heeft te danken. In
No. 185.
Van de lezing, die mr. J. H.
Bybaü voor het Zeeuwsch Ge
nootschap der Wetenschappen
heeft gehouden over „Een
Zeeuwsch Regent uit het laatst
Jer XVIIIe eeuw", (waarvan een
uitvoerig verslag in ons blad is
verschenen) zijn overdrukken in
brochurevorm vervaardigd. Voor
belangstellenden onder onze le
zers zijn deze boekjes, tegen in
zending van 12 cent aan post
zegels of in contanten, voor
porto en administratiekosten, in
beperkt aantal bij de admini
stratie van ons blad verkrijgbaar.
De Directie.
De Voorzitter bracht den heer van
der Wal nog in hartelijke bewoordin
gen dank voor hetgeen deze als be
stuurslid in het belang der vereeniging
had gedaan.
Niet aangenomen.
IERSEKE. Het onlangs door den raad
benoemde lid van 't Burgerlijk armbe
stuur de heer S. Hage, heeft voor deze
benoeming bedankt.
STUKKEN VOOR DEN
GEMEENTERAAD VAN VLISSINGEN.
Radiostoringen.
Een commissie uit aangeslotenen bij
de V.A.R.A., den K.R.O. en de N.C.R.
V., tracht middelen te beramen om een
einde te maken aan de storingen van
het radiogenot, welke door verschillen
de apparaten, die hun stroom van het
electrisch net betrekken, worden ver
oorzaakt. Deze commissie verzoekt in
een adres eene verordening in het le
ven te roepen, waarbij het verboden is
apparaten op het net aan te sluiten,
tenzij deze zoodanig zijn gemaakt dat
zij geen storingen in de radio-ontvangst
veroorzaken, dan wel te bepalen, dat
bijv. van 7 tot 8 uur voormiddags, van
1 lot 3 en van 7 tot 8 uur namiddags
uitsluitend van de apparaten gebruik
kan worden gemaakt. Burg. en weth.
wijzen er op, dat men alom de bezwa
ren van een gemeentelijke regeling ten
deze voelt en naast enkele kleinere ge
meenten alleen Alkmaar als stedelijke
gemeente eene desbetreffende verorde
ning heeft. Intusschen is een staatscom
missie met bestudeering van het vraag
stuk van het voorkomen van storingen
bij de radio-ontvangst bezig en Waar
dus nu vermoedelijk eene oplossing van
deze moeilijke zaak binnen korten tijd
kan worden verwacht, komt het burg.
en weth. gewenscht voor het resultaat
van het onderzoek af te wachten en nu
geen voorschriften vast te stellen, waar
van het handhaven, zoo niet onmogelijk
dan toch uiterst moeilijk zal zijn en met
bijzondere kosten gepaard zal gaan. In
tusschen zullen burg. en weth. trachten
de aan de vergunningen ingevolge de
Hinderwet op dit punt te stellen voor
waarden te verscherpen, waardoor de
storingen, welke door motoren worden
veroorzaakt, worden voorkomen.
dien ge in zijn huis blijft, zijt ge hier
veiliger, dan waar ook in Frankrijk.
Blijft hier. Goede menschen zullen in
Uwe behoeften voorzien en ge zult,
zonder gevaar te duchten, kunnen wach
ten tot betere tijden aanbreken. Binnen
een jaar, op 21 Januari.... (terwijl hij
deze laatste woorden uitsprak, kon hij
een onwillekeurige huivering niet on
derdrukken), zal ik terug komen in
dien ge deze armzalige plaats als toe
vluchtsoord wilt aannemen om met
U een mis van boetedoening te cele-
breeren.
Hij eindigde zijn zin niet, maar groet
te de zwijgende zolderbewoners, terwijl
hij een laatsten blik wierp op de om
geving, die van hun armoede getuigde,
en verdween.
Voor de twee argelooze nonnen leek
deze heele gebeurtenis bijna op een ro
man, maar zoodra de priester haar ver
telde van het geheimzinnige geschenk,
dat hij hem op zoo plechtige wijze had
gegeven, plaatsten ze de doos op tafel
en bij het zwakke schijnsel der kaars
was een onbeschrijfelijke nieuwsgierig
heid te lezen op de drie ongeruste ge
zichten. Mademoiselle de Langeais
opende de doos en vond er een fijnen
linnen zakdoek in, bemorst met zweet
en, terwijl zij het openvouwde, ontdek
ten ze vlekken.
(Slot volgt.)
