OOK VOOR U 'N UITERST
BELANGRIJK DOCUMENT?
Want reeds sinds jaren waarborgt
het Certificate of Hygiene de
steeds gelijkblijvende kwaliteit
en zuiverheid van CHIEF WHIP.
Eisch daarom deze sigaret - U
hebt bovendien de zekerheid, dat
het de beste voor Uw gezond
heid is
VIRGINIA
ij Creme
KERKNIEUWS.
RECHTZAKEN.
LANDBOUW.
TWEEDE BLAD VAN DE GOESCHE COURANT VAN ZATERDAG 12 NOVEMBER 1 932.
No. 179.
PINDA PINDA
LEKKA
De Chineesche straatven
ter in het Hollandsche
stadsbeeld; waar de Chi
neesche pinda-lekkernij ge
fabriceerd wordt; 'n avond
in de Chineezen-wijk te
Rotterdam.
(Van onzen specialen verslaggever.)
Pindapinda. Men verstaat er
tweeërlei onder n.l. een rechthoekig,
platte harde substantie bestaande uit ge
smolten suiker met gebrande chinee
sche pinda-noten en den meestal ar
moedig gekleeden, droomerig voor zich
uitstarenden Chineesch, die deze Oos-
tersche zoetigheid in kleurige blikken
broodtrommels tegen 5 cent per stuk te
koop aanbiedt, onder het gansch niet
luid of opdringerig gemompel: Pinda.,
pinda., lekka.
't Tweede begrip, interessanter dan de
zoetigheid, die in de Hollandsche stra
ten gretig aftrek vindt, zullen wij hier
nader bezien.
De vraag, die men zich onwillekeurig
stelt als men op de hoeken der straten,
bij de stations, in de treinen, kortom bij
alle gelegenheden waar verkeer van
eenige beteekenis is, Chineezen met
onuitputtelijk geduld en het schier ein
deloos uithoudingsvermogen den oos
terling eigen, de pinda lekkernij ziet
venten, luidt: „vanwaar zijn toch
de laatste maanden al die Chineezen
gekomen?"
Het was de beantwoording van deze
vraag, die ons na eenige oriëntatie, naar
Rotterdam deed reizen, waar men ons
dra verwees naar Katendrecht, reeds
sedert de tijden, dat Chineezen als sto
kers op de oceaanbooten dienst doen
het Chineezen-centrum van de groote
Zuid-Hollandsche havenstad
In Katendrecht, dat het internationale
karakter van een havenwijk opvallend,
naar buiten draagt, hokken sinds on
heugelijke tijden de niet varende Chi
neezen in de groezelig uitziende boar-
dinghuizen en armelijke kosthuizen, in
welks nabijheid ontelbare- café's, win
kels en eethuizen met chineesche op
schriften zijn verrezen
Het geviel, dat wij terecht kwamen
in het Chineesch restaurant van Tsong
San Lao, dat zoo bleek ons, behalve
voor Chineezen, die zich een vrij weel-
drigen maaltijd kunnen permiteeren, 'n
aantrekkelijke halteplaats is voor ge
goede Europeanen, die een exotische
omgeving en exotische spijzen op prijs
stellen, en die er, naast de met stokjes
hun rijst verorberende Chineezen geze
ten, van schotels met niet uit te spre
ken namen (waagt u zich maar eens
aan: Kay Sie Tjao Min, wat -gebakken
bami met kip beteekent) te goed doen.
In Tsong San Lao's gezellig ingericht
eethuis, troffen wij in een Hollander,
die als oud-zendeling in China, waar
hij meer dan 20 jaar verblijf hield, een
zeer te waardeeren verbinding tusschen
het Oosten en het Westen vormt, een
gids, zonder wiens hulp het voor ons niet
mogelijk geweest zou zijn van het leven
der Chineezen lop Katendrecht iets
meer dan den buitenkant te zien.
Onze gids gaf, alvorens den tocht
door de Chineezenwijk aan te vangen,
tal van interessante mededeelingen over
de tegenwoordige toestanden, waarin
de te Rotterdam wonende zonen van het
■Hemelsche Rijk verkeeren. De vroegere
betrekkelijke welvaart van deze men-
schen is in armoede veranderd. Er is
geen voldoende scheepvaart er is
geen vraag naar stokers, de Chi
neezen zijn gedoemdl in een vreemd
land in hun levensonderhoud te voor
zien. Naar schatting omvat de Chinee-
zenbevolking op Katendrecht thans on
geveer 1200 zielen. De meeste ballingen
zijn ongetrouwd er zijn er echter ook, die
'n Hollandsche vrouw en kinderen heb
ben. Merkwaardig is dat de Chineezen
toen de in de machinekamers der Hol
landsche stoombooten zuur verdiende
penningen opgemaakt waren en toen er
onder hen gebrek aan voedsel en aan
kleeren ontstond, geen enkel oogenblik
het voornemen hebben gehad te gaan
bedelen.
„Een bedelende Chinees in ons land is
niet denkbaar," zei de gids, „Hij draagt
er zijn hart te hoog voor". Men kwam
op de gedachte de in China zeer begeer
de lekkernij Pinda.pinda.te ver
vaardigen en te trachten deze zoetigheid
in ons land ingang te doen vinden. Wel
dra vormden zich groepen Chineezen,
die met behulp van door beter gesitu
eerde landgenooten verstrekte kleine
credieten, suiker, pinda, noten, papier
en trommels kochten en er met de pin
da's op uittrokken. Aanvankelijk werd
uitsluitend Rotterdam bewerkt, doch
toen meer Chineezen zich op het maken
en verkoopen van de snel populair ge
worden zoetigheid gingen toeleggen,
waardoor de Maasstad als handelster
rein te klein werd, zwermden de nijvere
kerels, nooit te lui om wat te verdienen,
naar andere steden uit. Des morgens bij
het krieken van den dag daalden ze uit
hun hooggelegen kamertjes af en bega
ven zich, meestal te voet naar de dik
wijls vele uren gaans gelegen stand
plaatsen. Aanvankelijk wekte deze han
delsgeest der Oosterlingen, gepaard aan
een weldadige bescheidenheid, slechts de
bewondering op, doch toen ander nering
CHIEF WHIP
ardatm Ook met kurk mondstuk london
doenden zagenhoeveel aftrek de pin-
daverkoopers hadden, werd in verschil
lende gemeenten aangedrongen op ver
wijdering van de Chineezen. In Den
Haag b. v. werd hun een tijd lang onmo
gelijk gemaakt langs den weg iets te
verdienen. Deze belemmering had tenge
volge, dat een groot aantal bewoners
van China-Town, die bewezen hadden
door zeer vermoeiend werk in hun on
derhoud te willen voorzien, in de nau
welijks te boven gekomen honger- en ar-
moedeperiode teruggestooten werden. Er
is toen veel gebrek geleden op Katen
drecht; gevallen van ondervoeding wa
ren echter slechts insiders bekend, want
de Chinees houdt er niet van zijn moei
lijkheden naar buiten te dragen. Geluk
kig heeft de uitsluiting in Den Haag niet
lang geduurd. Na eenige weken ver
schenen de plots verdwenen pinda-pin
da's weer in het stadsbeeld en nu zijn ze
vermoedelijk wéderom op de oude sterk-^
te. Ook in tal van andere steden, ver
van Rotterdam verwijderd, dringen ze
langzamerhand door. Gewapend met
trommels vol pinda's en met een briefje,
waarop een vriendelijk gezinde Hollan
der schreef: „wijs mij s. v. p. een goed-
koope slaapplaats", stappen ze in den
trein om nieuwe „handelsgebieden" te
ontdekken,
Na deze en vele andere mededeelin
gen leidde onze gids, die met de Chinee
zen in hun eigen taal spreekt, ons door
het gedeelte van Katendrecht, waar men
de illusie krijgt in het Oosten te vertoe
ven. We zagen de pinda's vervaardigen
in kleine smoorheete, meer zindelijke
woonvertrekken, we begroetten den
vriendelijken, als maar beleefd buigen
den en glimlachenden Wing Lee Yen,
die dokter en apotheker tegelijk is, en[
tot wien zich alle zieke Chineezen om
hulp wenden, we vertoefden in de lo
kalen, waar de oosterling zijn passie
voor het gokspel pleegt te laten gaan.
We spraken ook met een Hollandsche,
die reeds jaren met een Chinees ge
trouwd is en die ons treffende staaltjes
vertelde over behulpzaamheid der ver
armde Chineezen aan elkaar, en over het
uithoudingsvermogen als het geldt hon
ger te lijden. Het groote clubgebouw, dat
niet eens was afgesloten, was toen we
er kwamen geheel verlaten. De Hollan
ders op Katendrecht kennen evenwel
ook avonden, dat het in alle hoeken ge
vuld is met Chineezen, die gewichtige
geheimen, soms voor een uitgestooten lid
van Chine Town, gevaarlijke zaken be
handelen. Daarvan dringt echter zel
den iets tot de buitenwereld door. Te
genover den Europeaan bewaart de Chi
nees, hoe goed hij hem ook moge kennen,
reserve. De geheime chineesche vereeni-
gingen op Katendrecht hebben er toe bij
gedragen, dat aan dit deel van Rotter
dam het karakter toegekend is, dat in
sensatiefilms over China het gruwelele
ment uitmaakt. Dit karakter bestaat in
de werkelijkheid evenwel niefTAls Euro
peaan kan men zelfs bij avond rustig tus
schen de Chineezen verkeeren, zonder
eenig lijfsgevaar te loopen. Een Holland
sche vrouw alleen is op Katendrecht vei
liger dan in welke Europeesche wijk ook.
Van het eigenlijke leven der Chinee
zen in Rotterdam kregen we eerst goed
een indruk, toen we eenige dagen na het
eerste bezoek, in gezelschap van iemand,
die van zijn prille jeugd af met hen za
ken doet, rond keken.
Toen eerst zagen wij hoe armelijk en
primitief honderden Chineezen leven, en
welke mistoestanden voor de Europee
sche opvatting van gezondheid Katen
drecht herbergt. In de kamers van ge
wone afmetingen slapen veelal ruim 1:0
Chineezen op boven elkaar aangebrach
te houten britsen. Als ratten liggen ze
door elkaar op de houten planken
De een slaapt, terwijl de ander naast
hem zit te eten of peinzend opium zuigt.
Eén besmettelijke ziekte lijkt ons slechts
noodig om China-Town de helft van zijn
bevolking te doen verliezen. Temeer
daar honger de gezondheid van velen
reeds ten deele gesloopt heeft.
De Chinees tracht te verkoopen, om
dat hij niet bedelen wil, en omdat hij, be
halve zich zelve, een aantal kameraden
voor den hongerdood wil bewaren.
De zachte opwekking tot koopen:
„Pinda.pinda. lekka.waar
in voor den verstaander de melancholie
van het Oosten schuilt, zal U zeker be
reiken.
Z--9i A
werkt zacht en weldadig; Uw huid ont
waakt tot nieuwe schoonheid onder
haar aanraking. I51 prijzen van 20-30-45
en i5 cent.
(Ingez. Med.)
Herkozen als gemachtigden voor 't
kiescollege der Ned. Herv, Kerk te I e r-
s e k e de heeren L. L. Bom, J. Luteijn,
M. Kole en L. van Es.
Ds. L. Schutte, Evang. Luth. pre
dikant te Amsterdam herdacht Donder
dag, dat hij een kwart eeuw geleden
werd bevestigd als predikant der Evang.
Luth. Gemeente in de hoofdstad.
De jubilaris zal Zondag a.s. een ge-
dachtenispredicatie houden.
Ds. L. Bouma.
Heden herdacht ds. L. Bouma, em.
pred. van de Geref. Kerk te Middel
burg, den dag, waarop hij voor een
halve eeuw te Driesum in het ambt
werd bevestigd. Na een korte onder
breking heeft Ds. Bouma bijna 36 jaar
in Zeeland gearbeid.
Na eerst de kerk van Driesum ruim
6 jaar gediend te hebben, verirok Ds.
Bouma in April 1889 naar Terneu-
z e n, welke gemeente in 1896 met die
van Emlichhehn verwisseld werd. Op
5 Juni 1898 deed Ds. Bouma zijn intre
de te M i d d e 1 b u r g, waar hij bleef
tot hem in Januari 1925 eervol emeri
taat verleend werd.
Daarna vestigde hij zich te Hijum
(Fr.) waar de jubilaris de kleine Geref.
Kerk dient wat hij hoopt te blijven
doen tot de herdenking van zijn 50-
jarige ambtsbediening.
J. B. C., 45 j„ veekoopman te
IJ z e n d ij k e heeft hooger beroep aan-
geteekend tegen het vonis der rechtbank
te Middelburg van 28 October j.l. waar
bij hij terzake van het veroorzaken van
brand door schuld is veroordeeld tot
25 b. s. 10 d.h.
De officier van justitie bij de recht
bank te 's-Gravenhage heeft tegen den
bakker W. J. van C., uit Amsterdam 8
maanden gevangenisstraf igeëischt we
gens poging tot zware mishandeling van
politiedienaren bij de relletjes op 20
Sept. te 's-Gravenhage.
Hel Haagsch gerechtshof veroor-1
deelde Donderdag de beide jonge com
munisten A. P. A. V. d. D, en P. X
van E., d e hadden deelgenomen, aan een
werls'l00zenoptochl op Dinsdag 12 April
te Delft, waarvoor geen vergunning was
verleend, wegens verzet qn geweldple
ging bij de vordering der politie tot ont
binding van den optocht, overeenkom,-'
stig het vonnis der Haagsche recht
bank, waarvan zij in hooger beroep waf-
ren gekomen, tot drie maanden gevan
genisstraf. De procureur-generaal had
eveneens bevestiging van het vonnis ge-
requireerd.
Kantongerecht van Goes.
De Kantonrechter te G o e s heeft ver
oordeeld wegens overtreding:
straatschenderij, J. W., Krabbendijke
een berisping; C. H„ Wolphaartsdijk 2
m. 15 of 2 m. 15 dgn.; J. R., 's H,
Arendskerke 15 of 15 dgn.; P. S„ Elle-
woutsdijk vrijgesproken; J. F., Barne-
veld een maand tuchtschool voorwaar
delijk met een proeftijd van een jaar;
wapenwet: J. C. K., Colijnsplaat 15
of 15 dgn.;
als ondernemer van openbaar middel
van vervoer brieven vervoeren: P. v. L,
Krabbendijke; K. v. B., aldaar, J. T.
J. L., Hoedekenskerke; L. M., Wemel-
dinge; J. S„ Ovezande; J, M„ Oudelan-
de 10 of 10 dgn.;
kreukels rapen aan voet van een zee
dijk: P. P., Yerseke 1 of 1 wtschool;
wielen van wagen niet van klei en
modder zuiver houden: J. G., Wissenker-
ke 10 of 10 dgn; J. J. S., 's Heerenhoek
5 of 1 wtschool; E. d. R., Kamperland
5 of 5 dgn.;
met een woonwagen rijden zonder
vergunning: J. A. K., Rotterdam 15 of
15 dgn.;
te Yerseke venten zonder vergunning:
H. G., Goes ontslag van rechtsvervol
ging;
te Wemeldinge fietsen over sluisdeur:
J. O., Wemeldinge 3 of 3 dgn.;
te Goes zonder vergunning met auto
bus op het stationsplein staan: M. d. B„
Goes 5 en 10, of 5 en 10 dgn; B. v.
D-, Hoedekenskerke -10 of 10 dgn;
geen teeken geven bij stoppen met
auto: P. K., Kloetinge 5 of 5 dgn.; S.
d. W., Yerseke vrijgesproken;
met een auto bij kruispunt rechts den
voorrang niet geven: J. P. H„ Ginneken
15 of 15 dgn.;
met auto in bocht niet rechts houden:
M. A. H. v. G., Bergen op Zoom 5 of
5 dgn.;
met auto geen signaal geven: L. B. d.
H., Almelo 5 of 5 dgn.;
met auto niet rechterzijde van den
weg houden bij het tegenkomen van een
auto, en linkerzijde houden van een weg
L. LI. d. J., Amsterdam 2 m. 5 of 2 m.
5 dgn.;
met auto zonder rood en achterlicht
rijden: J. Z., Wissenkerke 5 of 5 dgn;
met een auto veiligheid van het ver
keer in gevaar brengen: J. R„ Middel
burg, 3 of 3 dgn.; P. A. P., zonder be
kende woonplaats 25 of 10 dgn.; M.
A., 's Gravenhage 10 of 10 dgn.;
onder invloed van drank auto bestu
ren: J. J., Baarland 25 of 10 dgn., en
ontzegging van het recht om motorrij
tuigen te besturen voor den tijd van een
jaar;
leerplichtig kind arbeid laten verrich
ten: G. v. W., Kats 15 of 10 dgn.;
met een auto de vrijheid van het ver
keer belemmeren: J. A. K., Rotterdam
25 of 25 dgn.;
met auto rijden zonder voldoende
licht: A. J. V, Goes 5 of 5 dgn.;
fietsen zonder licht: J. M., Nisse 5
of 5 dgn.
Poging tot moord.
De procureur-generaal bij het ge
rechtshof te Leeuwarden heeft Donder
dag 6 jaar gevangenisstraf gevraagd te
gen J. K. 23 jaar, fabrieksarbeider te
Hoogeveen, thans gedetineerd, wegens
poging tot moord met voorbedachte rade
op J. Stakelbeek, die messteken opliep
in buik en borststreek.
De rechtbank te Assen had hem ver
oordeeld wegens poging tot doodslag
tot 2y» jaar gevangenisstraf.
DE CONSUMENT SCHATPLICHTIG
AAN DEN LANDBOUW?
II.
Onze landbouwkundige medewerker
schrijft ons:
„Een consument" heeft ook gemeend,
zijn licht speciaal te moeten doen schij
nen over de tarwewet, omdat vermeer
dering van den steun bepleit wordt.
De tarwewet is in het leven geroepen
om het akkerbouwbedrijf, dat den eer
sten crisisstoot had op te vangen, te
steunen. Het was een der maatregelen,
die door de drie centrale landbouw-or-
ganisaties op haar bekend urgentie
program werden aanbevolen. Noch deze,
noch de commissie-Lovink noemden
hierbij een maximumpercentage, zelfs
in het wetsontwerp kwam dat niet voor,
zoodat dit al naar de wisselende om
standigheden" zou kunnen worden ge
wijzigd. Slechts na aandrang uit de
Tweede Kamer is een maximum-per
centage van 25 in de wet vastgelegd.
Bij de uitvoering bepaalde de minister
het percentage op 22 34. Men ging hier
bij uit van een richtprijs van 12 K> cents
productiekosten te kunnen dekken,
van winst mocht geen
sprake z ij n. In 1931 is die prijs
vrijwel bereikt, doch de akkerbouwer
heeft daarvan slechts matig geprofi
teerd, omdat de oogst maar middelma
tig was. Nu wordt het den boeren als
grief aangerekend, dat ze de teelt ab
normaal hebben uitgebreid. Laten we dit
eens nader bekijken. In het najaar van
1930 heeft het slechte weer den uitzaai
zeer bemoeilijkt; ware dit niet het ge
val geweest, dan zou de uitbreiding
meer geleidelijk zijn gegaan. Maar juist
die groote uitzaai van tarwe toont aan,
hoe nijpend de toestand in het akker
bouwbedrijf is. Wees overtuigd, dat dit
niet het geval zou zijn geweest, als er
eenige kans ware, da+ andere produc
ten meer zouden opbrengen, doch de
tarwe is het eenige product, dat bij be
hoorlijke opbrengst en bij het gestand
doen van het ministerieele woord, met
zekerheid loonend kan zijn. De suiker
bieten worden slechts gesteund voor 80
pCt. van den gemiddelden verbouw in
de jaren 1928-'30. Daardoor alleen reeds
kwamen 4600 ha vrij. De vlasteelt is ab
soluut verliesgevend, waardoor weer
5000 ha vrij kwamen. De haver- en
gerstprijzen zijn zoo laag, dat van ren
dabiliteit geen sprake is. Handelsge
wassen als blauwmaanzaad, koolzaad,
geel mosterdzaad enz. hebben alle een
speculatief karakter en het pleit voor
den Zeeuwschen boer, dat hij onder
deze omstandigheden zoo weinig moge
lijk speculeert. Met dat al is er dus on
geveer 14000 ha bouwland vrij geko
men, waarvoor geen loonende vruchten
kunnen worden aangewezen. Hier moest
dus a.h.w, worden gekozen lusschen
braak of tarwe. De boeren hebben, ge
lukkig voor de gemeenschap, het laat
ste gekozen en zelfs nog een groot ge
deelte daarvan bestemd voor aardappe
len. Mag er onder zulke omstandigheden
den boeren een grief van worden ge
maakt, dat zij den tarwebouw hebben
uitgebreid? Nu is de oogst mede ge
vallen en is tegelijk de kwaliteit uitste
kend. Doen de boeren nu weer iets mis
dadigs, als zij om verhooging van het
verplichte mengpercentage vragen,
vooral nu de ervaring heeft uitgemaakt,
dat de kwaliteit van het brood daaron
der niet lijden zal? Maar dan zou er
weer een nieuwe last op liet Neder-
