TWEEDE BLAD VAN DE GOESCHE COURANT VAN VRIJDAG 11 NOVEMBER 1932. No. 178. BINNENLAND. ZEELAND. MIDDELBURG. Veest RECHTZAKEN. EEN ZEEUWSCH REGENT UIT HET LAATST DER XVIIIe EEUW. Mr. J. H. Bybau. DE WINKELSLUITINGSWET. Het Tweede Kamerlid mr. Boon heeft 'n wetsvoorstel ingediend tot wijziging van de eerste zes artikelen van de win kelsluitingswet. In de memorie van toelichting wordt er op gewezen, dat indertijd groote groe pen van belanghebbenden, zooals de Kon. Ned. Middenstandsbond en de R. K. Middenstandsbond, verzocht heb ben om uitstel van de inwerkingtreding der wet, uit hoofde van ontwrichting der bedrijven. Thans blijkt, welke groote bezwaren aan die invoering verbonden waren. Het wetsvoorstel geeft een grootere uitbreiding van de gelegenheid om den winkel open te houden, in het bijzon der voor de banket- en chocolade, visch- en fruitwinkels, benevens voor slijterijen, terwijl tegemoet gekomen wordt aan het bezwaar voor Joodsche winkeliers, dat zij slechts onvoldoende compensatie hebben gekregen. Voorts wordt aan de gemeentebestu ren grootere vrijheid van handelen toe gekend. KON. STEUN AAN HET ONDERWIJS VOOR SCHIPPERSKINDEREN. Naar V. D. verneemt, heeft de Ko ningin een belangrijk bedrag doen toe komen aan den heer G. de Jong, direc teur van het onderwijsfonds voor de scheepvaart te Amsterdam, om aan te wenden voor de steunverleening aan schippers en schipperskinderen, waar voor door het onderwijsfonds voor de scheepvaart een landelijk comité in het leven is geroepen. CHR. MIDDENSTANDSVEREENI- GING MIDDELBURG. De Chr. Middenstandsvereeniging hield een openbare vergadering, waarin de Heer C. J. Booster, directeur der Nederlandsche Middenstandsbank ge sproken heeft over .Bewapening". Als er straks weer een betere tijd komt, zal de middenstand daarvan ook vruchten plukken? Nooit, als hij nu niet besluit tot actie, tot een krachtige actie als hij niet gaat meespreken; meespre ken, waarin? In de politiek, zegt de schrijver van den onlangs verschenen Roman voor den Middenstand, getiteld: „De Tijd dringt, wacht niet langer". Volgens den schrij ver van deze^ middenstandsroman is het thans tijd dat de middenstand „eischen" gaat stellen. Wat tusschen kapitalist en arbeider ligt, dat zijn landbouw en mid denstand, verwaarloost de regeering. De middenstand moet thans gaan „eischen", maar niet bij monde van de organen, waaraan hij zich tot dusver lankmoedig onderwierp, 't Is volgens het gerele veerde boek thans de tijd voor een eigen partij, een winkelierspartij, een politieke winkeliersvereeniging dus, die Kamer en regeering door mddel van af gevaardigden dwingt met de belangen van den middenstand rekening te hou den. Een zuivere belangenpartij dus. Maar is dat nu de weg, aldus de heer Booster, om tot betere bestaansvoor waarden voor den middenstand te ko men? Moet de middenstander, de win kelier zelf de politieke arena- binnen treden en in 's lands vergaderzaal zelf zijn stem laten hooren. Honderduizenden middenstandc- stemmen komen aan de bestaande par tijen ten goede en gemakkelijk is na te gaan hoeveel zetels door die stemmen worden verkregen Wat krijgt u daarvoor terug, vraagt de schrijver van den Middenstandsroman den propagandist voor de Politieke Winkeliersvereeniging? Niets zegt hij. Maar als het waar is, als de midden stand inderdaad dusdanig genegeerd wordt, dan past het hier zeker de hand in eigen boezem te steken. Waarom? Om zoon absoluut gemis aan saamhoo- righeid. Er is inderdaad geen stand, waar zooveel kleinzieligheid rondspookt als in den mddenstand. Ontevredenheid heerscht overal, ieder ziet zich benadeeld, zijn stand bij andere achtergesteld. Maar waar zou het heen moeten als het voorbeeld der winke liers navolging zou vinden bij fabrikan ten en exporteurs, bij grossiers en make laars, waar moet het heen, als de geves tigde politieke partijen, die steeds voor het algemeen belang hebben gestreden, plaats moeten maken voor belangen partijen? Wat is de weg dan wel? Op welke wijze moet de middenstand zich dan wel bewapenen? De weg om iets te bereiken, is een krachtige middenstandsorganisatie. Ie dere middenstander moet lid zijn van de in zijn belang opgerichte en in zijn belang werkende middenstandsvereeniging. Niet alleen lid, maar actief lid, niet alleen lid en het bestuur verder de kastanjes uit het vuur laten halen, vrijwel nooit op de vergaderingen verschijnen, maar wel vol critiek zitten op de door het be stuur genomen maatregelen of op de juist niet of nog niet door het bestuur genomen maatregelen.Niets werkt voor 't bestuur eener vereeniging deprimee- render dan de lauwheid, de totale on verschilligheid harer leden. Bij een der gelijke gesteldheid kan geen enkele ver eeniging bloeien. Er moet actie zijn, niet alleen van het bestuur, maar ook en juist ook van de leden. Dan kan de middenstandsvereeniging iets bereiken Allerwege bewapend men zich. Het voor haar leden. groot-kapitalisme bewapent zich, de arbeiders bewapenen zich, waarom blijft het gros van den middenstand dan achter? Ook voor den middenstand moet het parool der aaneensluiting gelden, zoo wel op sociaal, economisch, als financi eel terrein. Bewapening is voor den middenstand dringend noodzakelijk. Nu, meer dan ooit. Middenstanders, blijft nu eens niet langer achter. Stelt nu de daad. Helpt mee Uw belangen te verdedigen. Bewapent U! De tijd dringt Wacht niet langer, aldus eindigde de inleider. De bazaar van „Hosanna". De bazaar, welke van Dinsdag tot Donderdag gehouden is in de Boogard- zaal ten bate van de jubileum-uitvoee ring van de Gemengde Zangvereeniging „Hosanna" heeft zich in een groote be langstelling mogen verheugen en de verkoopsters hebben heel wat verkocht. Toch is er natuurlijk, zooals op iederen bazaar nog veel geweest, dat niet langs gewonen weg een eigenaar vond en daarom is gisterenavond ten overstaan van notaris Struve een openbare ver- kooping van het overschietende gehou den, grootendeels gewoon bij opbod, maar ten deele ook Amerikaansch en als wij goed zagen zijn deze laatste uur tjes ook niet slecht voor de kas. De verloting van een kleed, waarvan de trekking gisterenavond ook geschied de, had tot resultaat, dat 't toekwam aan de houdster van lot no. 59 en dit was toevallig de vervaardigster. Het comité kan van een goed geslaag den bazaar gewagen en heeft zeker eer van zijn werk. Ook deze week kan de rubriek „Waar is werk?" tengevolge van ge brek aan aanvragen niet verschijnen. ZUID-BEVELAND. KLOETINGE. Dinsdag hield „Cloe- ting's Gemengd Koor" haar jaarverga dering in het repetitielokaal. De voor zitter opende den avond met een woord van welkom en bracht dank aan direc- tur en leden voor de goede opkomst en het trouwe bezoek der repetities. Uit het verslag van den secretaris bleek dat de vereeniging in ledental is toegenomen en dat dit jaar meermalen met succes is opgetreden. De aftreden de bestuursldeen de heeren S. Dekker, Johs. Trimpe en P. Paardekooper wer den bij acclamatie herkozen. De vereeniging hoopt in October 1933 haar 25-jarig bestaan te herdenken. Over het voorstel aan het Bondsbestuur het concours alhier aan te vragen bleek verschil van meening, aangezien het concours reeds in Juni wordt gehouden en het feit eerst in October herdacht wordt, is thans besloten in 1934 den Bond uit te noodigen, hopende dat de tijdsomstandigheden dan ook iets beter zullen zijn. Voor de a.s. Kerstuitvoering zal de Ned. Herv. Kerk weer worden aange vraagd en ds. Raams om de leiding op zich te nemen. De rondvraag leverde niets bijzonders op, zoodat de voorzitter op de gebrui kelijke wijze deze gezellige vergadering sloot. STUKKEN VOOR DEN GEMEENTE RAAD VAN MIDDELBURG. Begrooting van takken van dienst 1933. Thans laten wij de afzonderlijke ont- werpbegrootingen volgen voor de ver schillende takken van gemeentedienst. Die voor het bedrijf van den vee- en vleeschkeuringsdienst Kring Middel burg geeft een eindcijfer aan van f 14380.14^ met een post onvoorzien ad 98.33; die voor den Gemeente Rei- nigings- en ontsmettingsdienst een eind cijfer van f 62414.34 met een geraamd nadeelig saldo van f 52524.34; die van het bedrijf van gemeentewerken een eindcijfer van f40.071.95, met een te kort van f28.425.48, dat door de ge meente, de bedrijven en particulieren wordt betaald; die van de gasfabriek met een eindcijfer van 208.818.07 en een goed slot van f 379.90; die van de duinwaterleiding met een eindcijfer van f 125.515.84 en een nadeelig saldo van f 3445.55 en die van het electrisch be drijf met een eindcijfer van f 276.139.68 en een goed slot van f 57.658.33. Betreffende de drie laatst genoem de bedrijven merken B. en W. nog op, dat, afgecheiden van het vertrek van den tijdelijk werkzamen ir. Dominicus op 1 Mei, het aantal ambtenaren en werklieden verminderd is met een chef meteropnemer, wegens het met pen sioen gaan op 1 Jan. 1932 van den titu laris P. F. van Dorst, met een fitter we gens het pensionneeren van W. J. J. Adam, met 1 April 1932, van een kabel monteur wegens het met pensioen ver trekken van J. P. van Rooijen met 1 Jan. 1932 en van een smidsleering we gens vertrek van J. Steendam, op 2 April 1932. Voor van Rooijen kwam een fitter in zijn plaats, de overige va catures zijn niet aangevuld. Verder is voorloopig nog geen jeugdige hulp kracht in dienst gesteld met het oog op de revisie der electriciteitsmeters en ook voor het vervolg zal getracht wor den het daarvoor aannemen van extra- personeel achterwege te laten. Daarbij mag niet vergeten worden, dat de werkzaamheden steeds toenemen als gevolg van het stijgend aantal aanslui tingen op het electrisch kabelnet en waterleidingbuizennet. Het aantal aansluitingen aan het gas- bulzennet was op 1 Jan. 1924 3591, op 1 Jan. 1932 3520, aan 't waterleidingbui zennet resp. 3879 en 4750 en op 't elec trisch kabelnet resp. 1795 en 3802, Verder brengt de invoering van de vastrechttarieven meer werkzaamhe den mede en zijn de controle werk zaamheden vermeerderd. Het gasverbruik voor straatverlich ting is belangrijk lager geraamd dan voor 1932 (90.000 inplaats van 107,000 kub. m) in verband met de omstandig heid, dat de staande branders zijn ver vangen door die van het Parkinson- type, welke meer licht geven en zui niger branden. Om dezelfde reden is het-gasverbruik voor verlichting van de Kanaalbrug van 5500 op 4800 kub, m teruggebracht. In verband met het ge daalde verbruik en de niet gunstige vooruitzichten werd het gasverbruik van den grootverbruiker (The Vitrite) belangrijk lager geraamd nl, 280.00 in plaats van 400.000, De totale opbrengst van licht- en kookgas wordt geraamd op f 112.824 tegen f 130.640 voor 1932 en van muni- gas resp. f 55890 en f 60870. B. en W. hebben aangenomen, dat de invoering van het vastrechttarief voor gewoon gas een lagere ontvangst van f 4000 en voor muntgas een van f 1000 zal meebrengen, destijds is een maximale inkomstenderving geraamd van resp. f 9628 en f 2328, doch nu is rekening gehouden met verbruikers toeneming en rnet het feit, dat nog niet alle daarvoor in aanmerking komende verbruikers het vastrechttarief zullen verlangen. De verkoopprijs van cokes is 5 cent per hl. lager geraamd dan voor 1932 in verband met de gedaalde prijzen van brandstof Heizi,' *ee*pft*, hr.welgk promotie, her leaking t. /u&ihfim feest in de t/oónmme. xahsc 'jan He-. Amatei HotelHes. zal Mi. wrgetoigk bigvsn. Wu rege- alles oor (J: menu's tegnen, versiering - en.-.«ess qjgjfr verder „ter taf ei' zal konten. Ook oor vergatlrrszgon, oongrcrsr e«- sxp-oeiitie s&n pcao&niïe -.i geh+óxheitL f f Aftiste*. - £ft?y?.£rd'3~ (Ingez. Med.) De geraamde prijs voor de aan te koopen steenkolen is hooger dan de te genwoordige prijzen, doordat de fabriek reeds voor het geheele jaar 1933 con tractueel gebonden is. Voor 1932 en '33 is met de Steenkolen-Handelsvereeni- ging overeengekomen de levering van 9500 ton Duitsche gasnootjes III tegen 10.50 dan wel gasnootjes IV tegen 9,75 per 1000 kg. Daardoor is de prijs van in '32 te ontvangen kolen lager dan werd geraamd. Voor 1933 is gerekend, dat van ieder soort de helft zal wor den verbruikt en met inbegrip van los- singskosten, sleeploon enz. resulteert daaruit een kolenprijs van 11.30 per ton. Kantongerecht te Middelburg. De Kantonrechter te Middelburg heeft in de zitting van 2 November veroor deeld wegens: met rijwiel linkerzijde van den weg houden: J. K. te Middelburg 2 b. s. 2 d.h.; P. J. te O. en W. Souburg 3 b. s, 3 dagen hechtenis; met een motorrijtuig in een bocht niet de rechterzijde van den weg houden: I. de P. te Breda 5 b. s. 5 d.h.; met een rijwiel rijden zonder licht, zulks bij herhaling: S. W. te Melisker- ke 5 b, s. 1 week tuchtschool; met een motorrijtuig rijden zonder zichtbaar nummer met letter en zonder op de eerste vordering zijn nummer- en rijbewijs te vertoonen: D, v. L. te Nieuw en St. Joosland, 3 geldboeten elke van 3 s, 3 d.h. voor ieder boete.; te Vlisisngen zonder vergunning van B. en W. venten: P. O., gedomicilieerd te Terneuzen, 2 b. s. 2 d.h.; A. H. te Etten en Leur 3 b. s. 3 d.h.; met motorrijtuig niet aan rechts den doorgang vrijlaten: A. A. M. C., te Bre da, 15 b. s. 15 d.h.; met motorrijtuig, daarmede over een weg rijden: 1. zonder meer platen, waar op aangegeven fabriek, fabrieksnummer, enz.; 2e. zonder behoorlijk zichtbaar nummer met letter; 3e. zonder eerste vordering rijbewijs vertoonen: J. D. te Koudekerke 1 b„ 5 b. en 3 b. s. 1 d.h.; 5 d.h.; en 3 d.h.; door 5.) In het nieuwe Departementale Bestuur moest weer geloot worden: over de aftreding en over den ring voor welken ieder lid sessie zou hebben. Van Stapele lootte den 4den ring in het eiland Wal cheren; maar waarom zou men nu zoozeer met het oude breken? Bij ruiling met den Heer Bijleveld, die immers uit Veere afkomstig was en dus veel meer voor dien Walcherschen ring geëigend, werd de ring Tholen aan Van Stapele gecedeerd. Is het niet juist alsof hij als gecommitteerde Raad we gens Tholen was afgevaardigd? En als om de illusie te volmaken: In den naamwijzer van Middelburg vond ik hem in die jaren wonende in de Abdij, in het oude huis, dus, waar sinds jaren reeds de afgevaardigden van Tholen hadden gezeteld, en waarvan thans in het tegenwoordige hotel nog de zoogenaamde Thool- sche kamer is overgebleven. Verder behoorde tot dit huis het perceel, waarin thans de verkooplo kalen van De Groot en Hondius zijn gevestigd. Ook de andere stemhebbende steden hadden des tijds woningen nabij de vergaderzaal der Staten, waarin hare afgevaardigden waren gehuisvest, juist zooals de Hollandsche steden die in de omgeving van het Binnenhof te 's Gravenhage bezaten. Zoo woonden de afgevaardigden van Zierikzee in een pand, gelegen tusschen de Balanspoort en de tegen woordige woning van den Commissaris der Ko ningin, (oudtijds het Verblijf van den Eersten Edele); de Heeren uit Veere zetelden, waar nu het Kantoor van den Polder Walcheren is; die uit Goes in de Sint Pieterstraat, zóó, dat de achterzijde van hunne woning op het Abdijplein uitkwam, tusschen het Huis van Veere en het Heerenlogement, voor ganger van het tegenwoordige hotel. Bij de loting voor de aftreding was Van Stapele gelukkig: „Het lot heeft beslist dat mijne Commis sie zal expireeren den lsten Dinsdag van de maand Juli van den jare 1809," Ziezoo. Een gevoel van rust en zekerheid zal hem hebben vervuld. Hij zit weer voor Tholen, waar alles hem bekend is van haver tot gort, en geduren de zeven jaar kan hij rustig blijven zitten. Wellicht zou dit ook zoo zijn gebeurd, als daar niet Frankrijk was geweest. In de Bataafsche Republiek toch wa ren de revolutionnaire golven alweer aan het be daren. Allerwege werd naar verzoening gezocht. Zelfs met de oude Oranjepartij. Maar in Frankrijk stonden de gebeurtenissen niet stil en het lot van ons land was nu eenmaal ten nauwste met dat van Frankrijk verbonden. Uiteen te zetten hoe in al deze jaren de Franschen hier invloed hebben ge oefend, hoe achter alles wat zich hier afspeelt, de werkzame hand van het Fransche gouvernement viel te bespeuren, zou te ver voeren en ook buiten het kader van dit onderwerp. Het is trouwens ge noegzaam bekend, dat de Republiek meer en meer een vazalstaat van Frankrijk werd en toen de ont wikkeling daar tot het ontstaan van het Keizer rijk had geleid, moest dat ook hier zijn weerslag vinden. Zoo vervolgt het dagboek: 1 Augustus 1805, na drie jaar dus reeds werd het Departementaal Bestuur van Zeeland ont bonden, en vervangen door een ander Departemen taal Bestuur „waarin ik niet ben benoemd gewor den." Onvastheid, onzekerheid dus opnieuw. Maar we derom. zoo heel groot behoeft de schrik niet te zijn: in December van hetzelfde jaar volgden al weer twee benoemingen, beide op het terrein van het financiewezen, waarheen, zooals wij vroeger hebben gezien, vanouds de neiging van Van Stapele ging, en op welk terrein hij van nu af werkzaam blijven zal- Als inmiddels het Koninkrijk Holland is gevormd, wordt het al niet anders. Het zijn andere klanken, die men hoort, maar het blijven dezelfde menschen, die tot bestuursfunctien worden geroepen. Een lange aanteekening ter bewijze: 1807. 22 October bij decreet van Z. M. den Koning van Holland tot Departementaal Kiezer benoemd, ten einde eene nominatie van vier personen te hel pen formeeren, om daaruit door den Koning een lid van het Wetgevend Lichaam aangesteld te wor den. Dit Decreet werd mij bij missive van den Mi nister van Binnenlandsche Zaken van 27 dito daar aan ter mijner kennis gebracht, en tegen den 6 November 1807 bij missive van den Heer Landdrost opgeroepen binnen Middelburg. Een Koning, een Minister, een Wetgevend Lichaam Wat klinkt dit alles anders Hoe hemelsbreed wijkt het af van een kwarteeuw te voren: de comparitie voor H. Edelmogenden de Heeren Staten Maar de nominatie wordt opgemaakt en zij luidt: H. van Royen, J. H. Schorer, N. Lambrechtsen en J. C. van Stapele. Slechts een van dit viertal-Van Royen, een domi- nészoon uit Holland, is geen geboren Zeeuw, en behoort niet tot de kringen, laat ik het kort zeg gen, van vóór 1795. Hij was echter reeds meer dan twintig jaar in Zeeland gevestigd en een man van zeer groote bekwaamheden. Merkwaardig is, dat juist deze door den Koning wordt gekozen. Was Louis Bonaparte, zelf vreem deling, niet voldoende ingelicht? Was het de bij zondere bekwaamheid van Van Royen, die den door slag gaf? Of wijst dit er op, dat er tóch wel iets was veranderd? Intusschen, al was dan een zetel in het Wetge vend Lichaam hem ontgaan, de Koning vergat Van Stapele toch niet en 29 Februari 1808 kreeg hij een aanstelling tot Ontvanger-Generaal van Zeeland. Een paar dagen later gaat hij den eed als zoodanig afleggen, en daarbij heeft hij het bestaan van de nieuwe Staatsorde duidelijk en aan den lijve onder vonden. Hij kan dit nu niet meer doen te Middel burg voor de Heeren Staten of Gecommitteerde Ra den, maar hij moet er voor buiten de provincie, naar Utrecht, waar de Koning toen verblijf hield. Van de provinciale souvereiniteit was niets meer over. De tijd bleef woelig, en de nieuwe Ontvanger- Generaal heeft dit, evenals de andere functionnaris- sen in Zeeland, ervaren. Zijn kantoor was in Middel burg gevestigd, maar reeds in 1809, den 4den Octo ber, werd het „bij decisie van den Koning naar Tholen overgebracht, vermits de invasie van Wal cheren door de Engelschen." En dit was nog maar een voorspel. Nauwelijks een half jaar later noteert hij: 1810, den 31sten van Lentemaand wierd ik door Zijne Majesteit den Koning van Holland van den eed van trouw in qualiteit van Ontvanger-Generaal van Zeeland ontslagen, uit hoofde van het bij trac- taat van 16 Februari te voren afstaan van geheel Zeeland, de landen tusschen Maas en Waal, Nij megen eronder begrepen, benevens het Departe ment Brabant, de Bommelerwaard en het Land van Altena, aan den Keizer der Franschen, Evenwel ook ditmaal het wordt bijna eentonig om het telkens te herhalen viel het weer mee. Vrijwel onmiddellijk, n.l. op den 8sten en den 14den April, bereiken hem twee verzoeken, onderschei denlijk van den Directeur-Generaal van de Public- que Schatkist en vanwege de Fransche om in zijn post te continueeren. In zijn aanteekeningen maakt Van Stapele tusschen beide een fijn onderscheid; bij de aanschrijving van den Directeur-Generaal van de Publicque Schatkist vermeldt hij, dat deze in hield, om „tot nader order" te continueeren; bij die der Franschen zegt hij eenvoudig „provisioneel" en fijntjes voegt hij daaraan toe: „waaraan ik vol deed". Hij liet zich door de Franschen niets gezeg gen, maar behield de beslissing aan zich. Gelukkig echter, dat hij aan het verzoek maar heeft voldaan, want weldra was de inlijving van geheel Holland bij het Fransche Keizerrijk een feit geworden. En nu werd hij dan ook door Zijne Keizerlijke en Ko ninklijke Majesteit benoemd als lid in een commissie tot het opmaken eener Memorie betrekkelijk de algemeene en plaatselijke belangen van Zeeland, en kan verder in zijn dagregister boekstaven: 31 October 1810 ben ik door Zijne Majesteit den Keizer aangesteld als Ontvanger-Generaal van het Departement van de Monden van de Schelde. Dat kantoor is inmiddels weer naar Middelburg teruggebracht, maar Van Stapele is niet weer terug gekeerd in het oude Thoolsche Huis in de Abdij. Hij heeft een huis betrokken, aan de Gravenstraat I 190, dat nu is afgebroken en door een schoolge bouw vervangen. Eenige jaren later verhuisde hij naar de Korte St. Pieterstraat, waar hij woonde in het huis, waar thans het Bureau van den Districts* commandant van de Rijksveldwacht is gevestigd. (Slot volgt.)

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1932 | | pagina 3