SCHOUWEN-DUIVELAND. KUNST EN WETENSCHAP. KERKNIEUWS. BLINKEND KOE RECHTZAKEN. j op de salarissen van enz. zal bij de begrooting worden. Bij de algemeene be- mgen over de begrooting zegt de Vogelaar, dat deze weinig met vorige verschilt, maar hij wil er met kracht tegen opkomen, dat voorgesteld wordt slechts één procent op'de jaar wedden te korten. Dat is een bespotting van den toestand. De heer Welleman constateert, dat de begrooting sluitend is, maar uitkijken blijft de boodschap. Slechts dank zij de wijziging der fi; nancieele verhouding en mede dank zij de batige saldi van vorige jaren kunnen we er met hooge belasting komen. Slechts op een paar posten trachten ix en W belangrijk te bezuinigen, op we gen en op kosten der straatverlichting, maar beide zijn zeer twijfelachtig. Spr. had liever gezien, dat geen korting op de salarissen ware toegepast en dat dit dan door B. en W. zou zijn gemotiveerd. Burg. en secr. enz. worden met 1 pet. gekort. B. en W. trekken die -lijn van Ged. Staten door, doch dan, zoo ver volgt de heer Welleman kunnen B. en W. niet aan het verwijt ontkomen, dat ze de salarieering van het personeel, waarover we te zeggen hebben, in wer kelijkheid aan Ged. Staten overgeven, wat hij zeer bedenkelijk vindt. We zien nu dat vele burgers geen in komen meer hebben, verliezen lijden en een andere groote groep, de arbeiders, hun loon met 20 tot 30 pet. zien gedaald, gaat het nu aan, om hen, die uit de pu blieke kas worden betaald en die door de lagere indexcijfers van dien toestand profiteeren, absoluut in hun wezen te la ten? Steunde de niet-landbouwende be volking ons pogen om ook den landbou wers weer een bestaan te geven, dan kon alles intact blijven, nu dat niet het geval is moet langs anderen weg even wicht worden gezocht. De heer DeKok zegt nog altijd te gen posten van verzekering te zijn, maar hij staat daartegen onmachtig en zal on der protest voor stemmen. De heer Gebraad dankt het colle ge voor het vele dat door hen in dit jaar is gedaan, hij wenscht hen ook voor de toekomst wijsheid en kracht toe. De voorzitter beantwoordt de sprekers en wijst er op, dat door den omvangrijken steun aan de boeren de levenstandaard weer stijgt, zoodat hij huiverig is voor groote kortingen. De heeren VogeUar en Welleman komen hiertegen met kracht op en be- toogen, dat ondanks den steun nog cri- sis winst door den consument wordt ge- maakt. Een voorstel van den heer Vo gelaar om 10 pet. op de jaarwedden te korten en om de wenschelijkheid uit te spreken dat dit ook gebeuren zal bij de overige gemeente-ambtenaren wordt verworpen met 4 tegen 3 stemmen. Vo gelaar. Welleman, Haverhoek. Bij de artikelsgewijze behandeling vraagt de heer V o g e 1 a a r, bij den post kleeding veldwachter, of daaronder be grepen is een motorjas voor den veld wachter. Er verluidt n.l. dat een voort vluchtige Belg, die zeer intiem met den veldwachter was, bovendien weken op een motor reed zonder rijbewijs, wat een ingezetene geen dag kan doen., met den motor ook de jas van den veldwach ter heeft verduisterd. De voorzitter zegt van die jas niets af te weten. De rijksveldwachter heeft moeite genoeg ge daan om den man te snappen, ook heeft hij den gemeenteveldwachter in dien geest geinstrueerd.. De heer Vogelaar kan de houding der politiemannen niet bewonderen. Z. h. st. wordt de begrooting vastge steld. RAAD VAN ZIERIKZEE. Ontslag weth. Doeleman. Verlaging huren van de „Volkswoningen." ZIERIKZEE. In de Dinsdag gehouden Raadszitting las de Voorzitter een schrijven voor van den heer L. Doeleman dat hij a's lid van den raad en wethou der bedankt. De Voorzitter wijdde woorden van waardeering aan zijn adres voor 't vele, wat hij in het belang van de ge meente gedurende meer dan 20 jaar had gedaan en stelde den raad voor, als blijk van waardecring hem een schilderij te schenken. De raad onderstreepte de woorden door applaus en werd dit voorstel aan genomen. De gemeentebegrooting, die van het gasbedrijf, de rekening van het harmo niegezelschap „Kunst en Eer" en van het Burger Weeshuis werden ter on derzoek gesteld in handen van diverse commissies. Begoten werd niet in te gaan op een verzoek van Ged. Staten om advies in zake verlaging van de tractementen der wethouders en van den ambtenaar van den Burgerlijken Stand, Bij de vasttelling der gemeente-reke ning 1931 werd kritiek uitgeoefend op de oosten voor meer werk, die gere geld terugkeeren, hoewel de raad -een besluit had genomen, dat bij ramingen boven 200 aanbesteding moest plaat*| hebben. De geloofsbrieven van den heer Du Croo. benoemd raadslid in de plaats van den heer Doeleman werden in o-de bevonden. Een voorstel van B. en W., om de huren van de „Volkswoningen", waar van 'er een 5-tal leegstaan, met 1 per. week te verlagen en te brengen op 4 werd aangenomen. In de commissie tot wering van school verzuim werd benoemd de heer J. G. La Seur. ZEEUWSCH GENOOTSCHAP DER WETENSCHAPPEN. „De godin der tandheelkunde en de uitvoerders van haar laatsten wil". In de gisterenavond te Middel burg gehouden vergadering van het Zeeuwsch Genootschap der Weten schappen heeft de heer W. Tichel man een voordracht gehouden over „De godin der' tandheelkunde en de uit voerders van haar laatsten wil". Alvorens de spreker zijn voordracht aanving, zeide hij tot den voorzitter, jhr. mr. J. W. Quarles van Ufford, hoezeer het hem, en zeker alle aanwe zigen, verheugde, dat deze vergadering onder diens presidium gehouden werd. Immers, er ging een schok door alle Zeeuwsche harten, toen van het jhr. Quarles van Ufford en diens familie overkomen ongeluk vernomen werd, en er was vreugde en dankbaarheid in die zelfde harten, toen men hoorde dat het de getroffenen goed ging. Met de beste wenschen voor de echtgenoote en de moeder van jhr. Quarles van Ufford, zei- de spr. uit naam van alle aanwezigen, dat het Zeeuwsch Genootschap zich ver blijden zal, als jhr. Quarles van Ufford nog vele jaren zijn voorzitter zal mogen zijn. (Hartelijke instemming). Vervolgens tot het onderwerp van zijn rede komende, ving de heer Tichelman aan met de geschiedenis van de be schermheilige der tandheelkunde: Apol- lonia, onder de regeering van Keizer Philippus Arabs in Alexandrië, in 249. gekerkerd, wijl zij weigerde den afgoden te offeren. De wreede dienaren des kei zers haatten deze vrouw zoozeer, dat zij haar met scherpe steenen de kiezen ver brijzelden en de tanden uit den mond sloegen. Apollonia, door hevige pijnen gekweld en zeker van haren dood, bad toen dat alle door tandpijnen bezochten zich tot haar om leniging van hun lijden mochten wenden. In hare extase hoor de zij toen een stem uit den hemel, roe pende „Bruid van Christus, ge hebt ont vangen om wat ge gebeden hebt". Dit voorval heeft eeuw in eeuw uit den naam van de martelares Apollonia met een sfeer van heiligheid omgeven. In Spanje, België, Nederland, Luxem burg en vooral in Beieren was het ge loof in de heilige Apollonia grenzeloos en het aantal bedevaartplaatsen waar men tanden en kiezen van haar als re- liquien bezat, overtrof verre het aantal tanden en kiezen dat den mensch be schoren is. Maar dat deed er niet toe. De spr. behandelde verder de ver schillende vormen, waarin het geloof aan de wonderdadige werking van gebeden tot deze heilige en van hare reliquien zich opënbaarde, om daarna een ant woord te geven op de vraag: wat zegt de wetenschap, die samenvalt met deze verregaande vergoding van een gestor ven vrouw? De heer Tichelman behandelde in dit verband de geschiedenis der tandheel kunde, daarbij teruggaande tot het stee nen tijdperk, en constateerde, dat, met het verder teruggaan naar de oertijden, de tanden steeds gezonder worden, al kwamen carieuze tanden steeds voor. Spr. behandelde achtereenvolgens in het kort den tandheelkundigen toestand bij de oude Egyptenaren, in den Byzan- trijnschen tijd, bij de natuurvolken, Es kimo's, Indianen en Australiërs, in Is raël en Phoenicië, in China en Japan en in het voor- Columbische Amerika, in Indië en in het oude Griekenland, om via Hippocrates, Celsus, Plinius, Gale nus, de oudfe Italianen, Marcellus en de Middeleeuwen bij den aanvang der praktische tandheelkunde terecht te komen als welker eerste beoefenaar spr. den grooten Parijschen mondarts Ambroise Paré (15201590) stelt. Ver volgens behandelt spr. eveneens in het kort de ontwikkeling van die praktisch tandheelkunde tot wat zij in dezen tijd is geworden. De heilige Apollonia, al dus besloot spr., kan tevreden zijn, want groot is het aantal uitvoerders van haar laatsten wil, bezield met een vonk van het heilig vuur, door Apollonia'; goddelijke boodschappers op anderen overgedragen: „Hetzij dan echt, gevuld of ganschelijk kunst Men streve met een goed gebit naar Apollonia's gunst.' De Voorzitter heeft den spr. den dank des Genootschaps voor zijn door wrochte rede gebracht en daaraan toe gevoegd enkele woorden van groote er kentelijkheid, voor de isympathie die zijn familie en hij, na het hun overko men zeer ernstige ongeluk, van alle kanten hebben mogen ondervinden, en die daarnet namens het Genootschap door den spreker van dezen avond on der woorden is gebracht. Aanwinsten van het Zeeuwsch Genoot schap der Wetenschappen, vertoond in de vergadering van 5 October 1932. Een 18e eeuwsche gedreven zilveren theeketel, vervaardigd door den Middel- burgschen zilversmid Philips Prieë, ge schonken door mejuffrouw C. J. van Oostenwijk Stern te Hilversum; een verzameling medailles en diplo ma's, afkomstig van den heer ds. H. Q. Jansen, eertijds predikant te Sint^ Anna-ter-Muiden, geschonken door den heer ds. J. N. Pattist te 's-Gravenhage; een schilderij, voorstellende een Dom- burgsche boerenvrouw van omstreeks 1830, geschonken door den heer C. van der Weel te Middelburg; een schaaf, met jaartal 1737, geschon ken door den heer B. J. de Meij te Rit- them; een verzameling Zuid-Bevelandsche boerenkleederen uit de 19e eeuw, ge schonken door den heer J. Kreune te Heinkenszand; twee ijzeren kanonkogels, waarschijn lijk afkomstig /van het bombardement van het fo-t Turkije bij IJzendijke in 1830, en vijf steenen kogels uit de mid- de^euwen, opgedolven in een tuin te Sluis, geschonken door den heer L. Bootsgezel te Breskens; vijf stuks kruitmeters, geschonken door den heer C. W. van Loo te Mid delburg; een Zuid-Bevelandsche boerinnenhoed, eenige oude almanakken en een aantal prenten, geschonken door de familie Meijer te Middelburg; een gebonden exemplaar der Gezan gen van J. Bellamy, met opdracht „Aan Francina Baane, von haren Bellamy", twee eigenhandig door Bellamy geschre ven gedichten: „Aan Fillis" en „De Naamen", een penteekening vermoe- de'ijk voorstellende Francina Baane en geteekend door Bellamy, twee medail lonportretten van Bellamy, en één van Francina Baane, met een afbeel ding van den gedenkzuil met beider por tretten, en een gedicht van W. A. Oc- kerse, een brief van Wolff en Deken aan A. Loosjes Pz., waarin ook wordt ge handeld over Francina Baane, met een artikel van Vincent Loosjes, „Ter hon derdste verjaring van Bellamy's sterf dag", in: Eigen Haard, 1886, alles aan het Genootschap gelegateerd door wijlen den heer ds. V. Loosjes te Amersfoort; lampje van loodglazuur-aardeweerk, gevonden op het verdronken land van Zuid-Beveland, aangekocht; bodem van een Romeinsche of Mero- vingische kruik, gevonden aan het strand te Domburg, geschonken door den heer F. G. Sprenger te Utrecht; randfragment van Romeinsch aarde werk, gevonden alsvoren. Geschonken door den heer N. Schoolmeester te Mid delburg; scherven van Romeinsche terra-sigil- lata en Karolingisch aardewerk, gevon den in bouwland bij Westkapelle, ge schonken door den heer K. van Rooijen Wzn. aldaar; fossiele mollusca en koralen, gevonden in Dordogne (Frankrijk), geschonken door den heer mr. J. Loeff te Lamonzie- Montastruc; heupbeenderen van den mammout, dijbeen van den harigen neushoorn, schedels van Bison Priscus (alle plei- stoceen), wervels van fossiele vinvis- schen (Mioceen), alles opgevischt in de monden van de Schelde, aangekocht; fragmenten van borden van vroeg Ne- derlandsch aardewerk met tinglazuur, gevonden te Zoutelande, geschonken door den heer B. von Brucken Fock al daar. 140 onbekende brieven van Goethe ontdekt. Uit een particuliere verzameling te Bremen zijn dezer dagen vierhonderd documenten voor den dag gekomen en overgegaan aan de stadsbibliotheek, zoo meldt V. D. Er zijn 140 onbekende brieven van Goethe bij, voorts een brief van Schil ler, brieven van Vulpius, den zwager van Goethe, minister Voigt, kanselier von Moeller, Charlotte von Schiller, Caroline von Wolzogen en eenige an deren. De verzameling is afkomstig uit de nalatenschap van Johann Michael Christoph Farber die inspecteur der musea te Jena is geweest (17781844). De brieven zijn grootendeels uit de ja ren 1811 tot 1832. De Nobelprijs voor literatuur. Naar de Zweedsche bladen melden, bestaat de mogelijkheid, dat de Nobel prijs voor literatuur dit jaar verdeeld zal worden tusschen Paul Valery, den of- ficieelen candidaat van de „Académie Fran<?aise" en den Duitschen schrijver Stephan George. Voorts worden nog als candidaten ge noemd Kostes Palmas (Griekenland), Ma xim Gorki en Iwan Boenin (Rusland). Nel Stants failliet verklaard. De rechtbank te Rotterdam verklaarde de actrice Nel Stants in staat van fail lissement. i Heden viert de heer N. C. de Regt godsdienstonderwijzer te Beekbergen, vroeger te Vlissingen, zijn zilveren ambtsfeest. De heer de Regt was in deze 25 jaar werkzaam te Valthermond en te Beekbergen. De najaarsvergadering der Alge meene Synodale Commissie van de Ned. Herv. kerk zal, onder voorzitterschap van dr. G. J. Weyland van V e e r e, 15 November te 's-Gravenhage worden ge opend. Op Uw remmen, banden, stuurinrichting, verlichting, enz. komt het aan' Laat die door een vakman controleeren. K.N.A.C.-Veiligheidsweek van 3 tot 8 October Naar de Zeeuw verneemt zal de beroepen predikant der Ned. Herv. Kerk, dr. J. J. Woldendorp, thans te Stedum, op 6 Nov. a.s. te W e m e 1 d i n- g e zijn intrede doen. Ds. F. de Gidts, predikant bij de Ned. Herv. Kerk te O u d-V ossemeer die het beroep naar Asperen aannam, zal op 6 Nov. a.s. in den namiddagdienst afscheid van zijn gemeente nemen. Ned. Herv. Kerk. Ds. B. van Ginkel te Nieuwpoort heeft bedankt voor het beroep naar Arnemuiden. Ds. J. G. Woeldernik heeft bedankt voor het beroep naar Poortvliet. De brand van de Groote- of St. Lievens Monsterkerk te Zierikzee. Zaterdag 6Zondag 7 October 1832. Men schrijft ons: De Hervormde Gemeente van Zierik zee kan dezer dagen herdenken, dat hare Groote- of Sint Lievens Monsterkerk in den nacht van Zaterdag 6 op Zondag 7 October 1832 door een geweldigen brand vernield werd en de heugenis aan deze voor Zierikzee zoo groote ramp is onder vele ingezetenen der stad nog recht le vendig, daar zij van hunne ouders of grootouders dat ongeval omstandig heb ben hooren beschrijven; Des nachts van 6 op 7 October van genoemd jaar, ongeveer half één uur, ontdekte men brand aan het Zuidwes telijk eind van een der daken van de kerk, welke, ook door den sterken wind, zoo snel toenam, dat de vier brandspui ten tegen de vlammenzee niets vermoch ten. Zij waren alleen in staat de in de nabijheid staande huizen te beveiligen. Daar het op 7 October Avondmaal moest zijn en alles daarvoor gereed stond, kon men het daarbij gebezigde zilver nog uit het brandend kerkgebouw redden, ofschoon allerwegen stukken vuur neervielen. De geweldige vuurgloed werd in Hol land en ook fin Zeeuwsch-Vlaanderen bespeurd en na zeven uren tijds was van het tschoone gebouw slechts een sombere bouwval over. De Sint Lievens Monsterkerk was in Juli 1466 door den bliksem getroffen, toen door het vuur vernield, maar was in 1479 weder geheel opgetrokken. Tot dien tijd stond zij aan den in 1544 ge- fundeerden toren vast; daarna bleef zij er met muren aan verbonden, maar was, hoewel ingekort, toch nog de grootste kerk van Zeeland die een lengte had van 102 meter en een oppervlakte van een Schouwsch gemet of 41 aren besloeg! Zij bestond uit drie schepen, een dwarsschip, een veelhoekig koor en tel de 27 kapellen. Het prachtige, in 1770 voltooide orgel, dat 51.000 gekost had en de schoone predikstoel, een meester stuk van beeldhouw- en smeedkunst, gingen bij deze ramp te gronde. De oorzaak van den brand is onvoor zichtigheid van loodgieters geweest, die tusschen de daken hadden gewerkt en een vuurpot ongedekt hadden laten staan waarvan het vuur, door den sterken wind aangeblazen, door een openstaand dakvenster was binnengewaaid en tus schen het dakwerk en het houten tonge welf lang had gesmeuld. Eerst op 12 Mei 1848 werd de tegen woordige Nieuwe Kerk ingewijd, een ge bouw dat 156.000 gekost heeft, maar dat men geen sieraad der stad kan noe men. Men schrijft ons nog van andere zijde: Vermeld kan nog, dat den vol genden dag, weinige uren na den brand door ds. G. C. Drooglever Fortuyn, des tijds predikant te Zierikzee, zonder eeni ge voorbereiding een predikatie werd gehouden naar aanleiding van Daniël 9 vers 17: „Doet uw aangezicht lichten over uw Heiligdom, dat verwoest is," 'n rede die genoemd is een uitmuntende proef van bekwaamheid en vlugheid van den predikant, want de leerrede munt te uit door doelmatigheid en was zoo treffend, dat het niet naliet een diepen indruk te maken op zijn gemeenteleden. In de kerk was reeds alles gereed ge zet voor 't viren van 't H. Avondmaal op dien dag; maar het schoone en eer biedwaardige gebouw lag geheel in asch toen het uur voor de plechtigheid was aangebroken. Kantongerecht te Goes. De kantonrechter te Goes heeft ver oordeeld wegens: overtreding Leerplichtwet bij eerste herhaling: W. C. H., Hansweert 5 of 5 d. h.; leerplichtig kind gedurende den schooltijd arbeid laten verrichten: P. J. v. d. Z., Colijnsplaat, 10 of 10 d. h.; strooperij: J. J„ Krabbendijke, 15 of 15 d. h.; straatschenderij: J. H., Nieuwendijk, 15 of 15 d. h.; zonder vergunning vee laten loopen op een anders grond: C. J. K., Krabben dijke, 10 of 10 d. h., A. G., Ierseke, vrijgesproken; op den openbaren weg geplaatst voor werp (auto) des avonds niet verlichten: A. V., Heinkenszand, 5 of 5 d. h.; met voertuig rijden met te hooge vracht: I. K., 's-H. Arendskerke, 5 of 5 d. h.; overtreding Vleeschkeuringswet: J. W., Waarde, ontslag van rechtsvervol ging; afrit te Goes afrijden zonder het voer tuig voldoende tegen te houden: P. L., Goes, 3 of 1 w. tuchtsch.; overtr. Arbeidswet en winkelsluitings wet: P. F. H., 10 of 10 d. h.; te Wemeldinge op den openbaren weg vloeken en tieren: M. S„ Wemeldinge, 6 of 6 d. h.; als schipper een rijkskanaal bevaren de geen reglement aan boord hebben: F. L., Rotterdam, en F. d. V., Antwer pen, 2 maal 2 of 2 maal 2 d. h.; Alsvoren zijn naam niet op zijn vaar tuig hebben: F. V., Antwerpen, 5 of "5 d. h„ A. d. G., Dirksland, 1 of 1 d .h.; met auto rijden met geen goeden hoorn: C. J. V., 's-Heerenhoek, vrijge sproken; met motorrijtuig zonder noodzaak lin kerzijde van den weg houden: S. W., Amsterdam, 5 of 5 d. h.; met motorrijtuig rijden zonder goede voorlichten: A. C. M., Kloetinge, 5 of 5 d. h.; met motorrijtuig rijden zonder goeden spiegel: J. v. L., Kats, 5 of 5 d. h.; des avonds fietsen zonder reflector: P. B., Nisse, 2 of 2 d. h., J. L. H., 's-Gra- venpolder, 1 of 1 d. h.; met auto rijdende rechts niet voor la ten gaan op een kruispunt van wegen: D. F., Goes, ontslagen van rechtsvervol- ging; met een auto de veiligheid van het verkeer in gevaar brengen: 'P. J. K., Eindhoven, 15 of 15 d. h., J. d. D., Bergen op Zoom, 10 of 10 d. h.; 's avonds fietsen zonder licht: Z. S.f Kortgene, 2 of 1 w. tuchtsch., L. v. d. M., Wissenkerkee, 3 of 3 d. h,, W. v. L., Ovezande, 5 of 5 d, h.j dronkenschap: J. d. W., Colijnsplaat, 15 of 15 d. h. De rechtbank te Rotterdam heeft den 32-jarigen rechtskundigen adviseur KL A. V. wegens verduistering van een bedrag van 4500, veroordeeld tot 'een jaar en drie maanden gevangenisstraf. Het gerechtshof te Den Haag beves tigde het vonnis, doch bracht drie maan den voorarrest in mindering. Op 22 April van dit jaar poogden twee mannen op de Kalkmarkt te Am sterdam een kantoorlooper zijn tasch te ontrukken onder bedreiging met een revolver. De kantoorlooper verweerde zich echter en begon om hulp te roepen, waarop zijn aanvallers op de vlucht sloe- gen. Voor de Amsterdamsche rechtbank eischte het O. M. tegen de beide ver dachten een 36-jarigen timmerman en een 33-jarigen los werkman, die bleven ontkennen, een gevangenisstraf van 4 jaar. Woensdag wees de rechtbank vonnis en veroordeelde hen tot 3 jaar en zes maanden gevangenisstraf. Overtreding Handelsregisterwet# De kantonrechter te Oostburg heeft J. Ph. W., broodbakker en winkelier te Breskens, wegens overtreding der Handelsregisterwet (het niet voldoen aan zijn verplichting tot inschrijving zij ner handelszaak) veroordeeld tot eene geldboete van 75 subs. 20 dagen hech tenis.

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1932 | | pagina 4