IHHH»
0
ZEELAND.
WALCHEREN.
NA DE OPERATIE.
TWEEDE BLAD VAN DE GOESCHE C O UR ANT VAN WOENSD A G 14 SEPTEMBER 1 932.
No. 12 8!
BELGISCHE BRIEF.
Het einde van de mijnstaking.
Voor een lichte loonsver-
hooging nog weken lang ge
staakt. Het revolutionnaire
karakter van de staking.
Brussel 9 September 1932.
Maandag is de staking in de Belgi
sche mijnindustrie geëindigd, na onge
veer twee maanden te hebben geduurd.
De overeenkomst, waarop de arbei
ders zoowel als de mijndirecties het
eens zijn geworden, komt neer op sta
bilisatie van de loonen tot 1 Novem
ber: herziening, individueel, van de la
ge loonen; instelling van een commis
sie voor herziening van de loonover-
eenkomst in een geest van verbetering
voor arbeiders en voor de Borinage,
instelling van een roulement in de
werkloosheid, zoo dat al het personeel
in dienst kan worden genomen, In elk
ander bekken (centrum, Charleroi,
Luik en de Kempen) zal ook een com
missie worden gevormd, die tot doel
zal hebben een roulement in te voeren
voor de werkloosheid. Deze „oplos
sing" was reeds weken geleden tot
stand gekomen, na de bekende revo
lutionaire gewelddaden te Charleroi
en na het debat in de Kamer. Maar de
socialistische leiders hadden de macht
niet meer, hun leden te beheerschen
en moesten de algemeene staking voor
de mijnindustrie uitroepen, alhoewel
de overeenkomst die hun werd aange
boden, veel meer opleverde dan deze
waarmee zij, gansch in den beginne ge
noegen hadden genomen, doch die ook
door de mijnwerkers, ongetwijfeld dooi
de communistische propaganda, werd
verworpen. Het eenige wat zij nog
moesten verkrijgen, was een onmiddel
lijke verbetering voor alle loonen en
deze is nu verkregen in den vorm van
een loonsverhooging van 1 pet. Hier
voor moest de vermindering van den
koleninvoer worden bereikt.
Wij mogen dus spreken van „winst"
hoe gering deze ook is. De syndicale
leiders hebben met beide handen de
gelegenheid aangegrepen om ja te zeg
gen, want de werkhervatting bedroeg
reeds in Henegouwen en Luik onge
veer 25 pet., terwijl van staking in het
Limburgsche bekken geen sprake meer
was. De uitputting van de arbeiders
begon zich te laten gelden en de taak
van de gendarmen in de mijngebieden
bestond er in de laatste weken vooral
in, te waken aan de mijnen om de werk-
vrijheid te beschermen.
Op zichzelf was de beweging het pu
bliek sympathiek, wij schreven 't reeds.
Het hoogste loon, dat aan een onder-
grondschen arbeider betaald werd, vóór
de staking, was 45 fr.. maai het gemid
delde bedroeg ongeveer 30 fr. Het tra
gische lot van de mijnwerkers is echter,
dat zij slechts ten hoogste 4 dagen in de
week kunnen werken, zoodat hun week
loon vrijwel onbeduidend wordt. Dat
hiervan nog werd afgetrokken, zooals
de mijndirecties het wenschten, kon de
openbare meening moeilijk aanvaarden
en daarom was zij aan den kant der ar
beiders. Dit is geleidelijk veranderd,
toen men er zich rekenschap van gaf,
dat de communistische agitatie de arbei
ders er toe bracht elke overeenkomst
van de hand te wijzen, al stemde die ook
overeen met hun aanvankelijke verlan
gens.
De socialistische bladen hebben dag
aan dag gescholden op de gendarmen,
die, volgens hen, op tergende wijze op
traden tegen de stakers. Deze scheld
partijen waren wel vermakelijk, vooral
voor wie gezien had, hoe de socialisti
sche leiders in Henegouwen in vele ge
vallen de hulp van dezelfde gendarmen
hadden ingeroepen om hun Volkshuizen
tegen de communistische stakers te be
schermen. Zelfs op dit voor hen noch
tans dramatische oogenblik was hun
houding dubbelzinnig. Wij zagen o.m. te
Charleroi, den Maandagavond, toen de
communistische beweging haar hoogte
punt had bereikt en met de mitrailleuse
werd bestreden, een typisch tooneeltje
aan het Palais du Peuple. De roode vaan
hing aan den gevel, maar voor de deu
ren stonden twee militaire vrachtauto's
en een mitrailleuse. Het was 10 uur des
avonds. Alle straten waren door de gen
darmen versperd en óp de Place de la
ville haute werd er gechargeerd en op
de gendarmen met scherp geschoten.
Voortdurend werden stakers, die meest
al dronken waren, aangevoerd en in de
vrachtwagens gestopt. In het Palais du
Peuple deed de roode militie dienst.
Maar deze moest worden afgelost. En
toen de leiders van de militie buiten
kwamen, toen groetten zij, als teeken
van solidariteit, de communistische
broeders, die gearresteerd waren en die
enkele uren te voren hun volkshuis had
den bestormd. Dit typeerde de geheele
beweging en de houding, die de socialis
tische leiders voortdurend hebben aan
genomen in het geschil. Dezelfde gendar
men hebben hun intusschen nog een
tweeden grooten dienst bewezen door
de arrestatie van alle communistische
elementen, die actief deelnamen aan de
agitatie. Aldus konden zij verkondigen,
dat zij de beweging meester waren, wat
zij dan ook geleidelijk zijn geworden.
Maar de communisten zitten nog steeds
in de gevangenis.
Dit bewijst dat de socialistische arbei
dersleiders de leden van hun syndicaten
niet in handen hebben in de mijnindu
strie, en dat, wanneer het er op aan
komt, zij zich niet kunnen of willen ver
zetten tegen de communisten.
Men heeft voortdurend gesproken
over communistisch complot. Dergelij
ke woorden zijn vooral geschikt om
brave burgers te doen schrikken en be
ven voor het lot van hun aandeelen.
Het parket zelf schijnt aan deez opvat
ting niet vast te houden, want de ge
arresteerden zullen vermoedelijk niet
voor het Assisenhof verschijnen, wegens
complot tegen de veiligheid van den
staat, maar wel voor de correctioneele
rechtbank, wegens slaan, smaad, over
treding van de reglementen enz. Noch
tans heeft een nauwkeurig onderzoek
uitgewezen, dal de kleine minderheid
van communisten de revolutionaire
techniek heeft weten toe te passen op
ongeëvenaarde wijze. Naar aanleiding
van kleine plaatselijke geschillen te
Cuesmes en te Frameries hebben zij,
in zeer korten tijd, de gemoederen der
mijnwerkers zoo weten te bewerken, dat
het conflict zich tot gansch de Borinage
uitbreidde, zonder opzegging van het
bestaande contract en zonder stakings
parool van de syndicaten. De commu
nisten hebben geen uur, geen nacht
verloren en doortrokken in afdeelingen
per fiets en per motorfiets, het centrum
en het bekken van Charleroi, om ook
daar de staking te doen uitroepen,»zon
der reden, alleen uit solidariteit, alhoe
wel de regelmatige organisaties van de
Borinage dit besluit niet hadden geno
men. Zoo is dan het conflict ontstaan
buiten alle syndicale autoriteit om. En
van het oogenblik af, dat de algemeene
beweging is begonnen, heeft er zich
slechts een aaneenschakeling van feiten
voorgedaan, die wezen op een vast be
paald plan van agitatie en geweldple
ging, geïmproviseerd on getwijfeld, maar
daarom niet minder gevaarlijk en niet
van minder beteekenis voor de metho
des der communisten bij toekomstige
conflicten.
RAAD VAN DOMBURG.
DOMBURG. Maandagavond vergader
de de raad onder voorzitterschap van
den heer P. J. Elout, wethouder. Eene
wijziging werd aangebracht in de, in 'n
vorige vergadering vastgestelde bepa
ling inzake heffing van rechten voor
ventvergunningen. Besloten werd om,
zoo deze gemeente daarmede aceoord
gaat, eene wederkeerigheidsovereen-
komst voor hulp bij brand te sluiten met
de gemeente Westkapelle, De gemeente
rekening, nagezien door eene commissie
bestaande uit de heeren De Pagter en
Brand, werd voorloopig vastgesteld op
gewone dienst 60356 in ontvang en
55261 in uitgaaf en wat den kapitaal-
dienst betreft met een bedrag van
105.523 in ontvang en 102.757 in uit
gaaf. De gemeentebegrooting voor 1933
werd daarna overgelegd, sluitende in
ontvang en uitgaaf 52457. Besloten
werd ten behoeve van de werkverschaf
fing een 10-tal kruiwagens aan te schaf
fen. Op voorstel van B, en W. werd be
sloten eenige noodzakelijke herstellingen
te doen verrichten aan de woning van
het hoofd van de O. L. School.
Besloten werd tot het aanvaarden van
schenkingen van eenige strookjes grond
aan de gedempte sloot bij den Roosjes-
weg.
B. en W. stelden voor de brandplaats
voor varkens en de begraafplaats voor
dieren te verplaatsen en deze te brengen
op een perceel grond ongeveer achter
de Algemeene Begraafplaats gelegen,
verder om ten behoeve daarvan een ge
deelte van de daar gelegen weide en van
tuingrond aan de pacht te onttrekken
en om een toegangsweg daarheen aan te
leggen. De heer De Visser opperde
bezwaren tegen deze oplossing, door
onttrekking aan de pacht, wordt het
weiland zeer geschonden en blijft een
minder gunstig gedeelte over, bovendien
zal het in orde maken van terrein en
toegangsweg duur zijn; z.i. kon op goed-
koopere wijze een dichterbij gelegen
stuk tuingrond voor brandplaats bestemd
worden. De heer De Pagter wijst op
de groote kosten, die omheining van den
grond zullen medebrengen. De heeren
Geldof en Brand achten de door
den heer De Visser voorgestelde wijze
van handelen minder geschikt, de heer
R e ij n h o u d t acht het maken van een
brandplaats voor varkens in de onmid
dellijke nabijheid van tuingrond niet ge-
wenscht. Tenslotte wordt, met algemee
ne stemmen het voorstel van B. en W.
aangenomen.
Besloten wordt tot aankoop van 400
Ned. Schuld wegens het uitloten van een
gelijk bedrag stukken in het bezit van
de gemeente. Verder tot het aankoopen
van twee nieuwe kachels voor de O. L.
school.
Van P. Brand was een verzoek inge
komen tot het verkrijgen in erfpacht
van een perceeltje grond voor het bou
wen van een schuurtje. B. en W. stel
den voor een perceeltje grond op een
eenigszins andere plaats gelegen af te
staan in huur, en niet in erfpacht, voor
den tijd van 10 jaar en voor den prijs
van 0.15 per m-.
De V oorzitter lichtte dit voorstel
toe. De grond, die de verzoeker vraagt
is gelegen aan de Kanonweide, een ter
rein dat bijv. later voor het bouwen van
een Gemeentebergplaats of iets derge
lijks noodig zou kunnen zijn. B. en W.
achten het dan ook niet gewenscht om
dit terrein voor langen tijd in erfpacht
te geven. De heer G e 1 d o f acht deze
voorwaarde te bezwaarlijk, hij ziet geen
reden waarom deze grond niet in erf
pacht zou worden uitgegeven. De Voor
zitter geeft toe dat hier 't risico voor
den verzoeker groot is, maar er is geen
reden waarom de Gemeente dit risico
zou dragen. De heer G e 1 d oJ zou dan
liever den grond voor 25 jaar uitgeven,
de heer Reijnhoudt wijst op de wen-
schelijkheid dat de Gemeente dezen
grond, die nog noodig kan zijn, niet te
lang uitgeeft. Na eenige discussie wordt
besloten dezen grond te verhuren v°or
10 jaren maar onder voorwaarde dat,
wanneer dan de grond niet voor de Ge
meente noodig is de huur nog voor 10
jaar verlengd zal worden.
Watervoorziening.
Thans kwam aan de orde de water
voorziening van Domburg, waaromtrent
van het Rijksbureau voor Drinkwater
voorziening een uitvoerig rapport aan
de Gemeente was uitgebracht, waarvan
de conclusie was, dat zonder al te groote
opofferingen het aanleggen van een
drinkwaterleiding, waarbij het water uit
de prise d'eau aan de Oranjezon zou
worden verkregen, mogelijk was.
B. 'en W. stelden nu voor om in begin
sel te besluiten tot het aanleggen van
eene waterleiding op de basis van dit
rapport, hen te machtigen met Ged. Sta
ten en B. en W. der betrokken Gemeen
ten in onderhandeling te treden en een
crediet te verleenen tot verdere uitwer
king van het rapport van 250. De
Voorzitter zegt, dat het de bedoe
ling is om in deze vergadering alleen de
principieele vraag van aansluiting te be
handelen, omtrent verschillende vraag
stukken die zich nog voordoen zal nog
overvloedige gelegenheid tot gedachten-
wisseling bestaan, de vraag is nu z.i. of
in principe kan worden besloten om,
met dit rapport als basis verder te wer
ken. De heer Geldof acht bespreking van
verschillende details toch wel ge
wenscht; de tarieven zijn z.i. niet juist,
ook acht hij een rente als in het rapport
genoemd van 5lA pet. te hoog, hij ver
klaart zich overigens een groot voor
stander van aanleg van waterleiding om
de hygiënische belangen van Domburg,
hel belang daarvan voor de Badplaats
en de groote, daardoor te verkrijgen
werkverruiming. De heer Brand zou
eerst met Ged. Staten willen overleggen
over de samenwerking met andere ge
meenten, hij ziet in deze waterleiding,
behalve een belang voor Domburg ook
een streekbelang. De heer De Visser
zegt dat de theoretische beschouwingen
in het rapport hem niet van een tegen
stander in een voorstander hebben kun
nen veranderen. Hij wijst op de slechte
tijden en op de zeer groote uitgaven die
ongetwijfeld van aanneming van het
voorstel weer het gevolg zullen zijn. Hij
wijst op den grooten post voor werkver
schaffing op de begrooting, en op de
moeilijkheid die begrooting bij aanne
ming van het voorstel sluitend te maken.
De heer Re ij n houdt zegt zijn stem
aan dit voorstel te zullen geven, omdat
hij het van groot belang voor de bad
plaats acht en het, met het oog op de
prijzen van een en ander een gunstige
tijd is om daartoe over te gaan.
De heer de Pagter verklaart zich
geen principieel tegenstander van de
waterleiding, maar hij gelooft dat uit
voering van dit plan wel eens een ramp
door Dr. Jan Walch.
39.
Men vond hem dus om zijn verleden
sympathiek; een discreet onderzoek
naar zijn gedragingen in zijn vorige func
tie had bovendien niet dan voortraffe-
lijke resultaten; wat èn aan den beïn-
formeerde mocht worden toegeschre
ven en aan de vrees van zijn vroe
gere chefs voor onaangenaamhe
den; goede informaties veroorza
ken nooit last; en bij minder-goede had
men bovendien altijd kans op de onaan
gename wedervraag: hoe hebt u het dan
zoo lang met hem uitgehouden en hoe
kon u hem handhaven op een zoo ui
terst gewichtige plaats als die van een
departementsambtenaar toch is? 'Ten
slotte had ook de recommandeerende
bankier de meermaals gebleken voor
zichtigheid van zijn cliënt geroemd; en
voorzichtigheid is een zéér (voorname
deugd voor een geldman; ze is minstens
even noodzakelijk als eerlijkheid. En
zoo deed Henri zijn intrede in de loka
len van de Overschiesche Bankvereeni-
ging.
Het was er prettiger dan op het Mi
nisterie, dat was zijn allereerste in
druk. De chef had wel-is-waar iets meer
bevelends; maar hij was zakelijker, rap
per, vlotter, en zijn ondergeschikten, ja,
er ontbrak wel iets aan hen, i soms
nogal veel zelfs uit een oogpunt van
distinctie, meer in 't gezicht en de ma
nieren, dan in de kleeding; maar daar
stond een meerdere levendigheid tegen
over en zelfs een meerdere toewijding
aan den arbeid, dan die hij op het Mi
nisterie om zich placht waar te nemen.
En dan was er meer contact met de bui
tenwereld. Die was niet meer, als op het
Ministerie, een soort van minderwaar
dige abstractie, maar die drong lijfelijk,
per telefoon en per radio, voortdurend
aan alle kanten binnen; en dat verband
bestond niet alleen met een enkelen
chef, maar hoog en laag had er deel
aan; de bedienden die aan de loketten
het eerst de cliënten ontvingen, zeker
niet het minst. Na eenige dagen was
Henri zelfs ten zeerste van belangstel
ling voor dit nieuwe vak vervuld; en
hij vond het prachtig. Het begon al, wan
neer hij aan het ontbijt het overzicht
van de koersen aan de voornaamste
buiten- en binnenlandsche beurzen be
studeerde. Dat was natuurlijk van on
middellijk belang wat de positie van
verschillende cliënten van het kantoor
betrof; van pijnlijk belang voor de ef
fecten die op prolongatie waren gekocht;
maar wat waren die koersverloopen ook
niet interessant als barometer voor de
wereldeconomie en de groote en
kleine politiek! Er waren verkiezin
gen in Duitschland, die kansen op een
nationalistische overwinning schenen in
te houden; hoe omzichtig en fijnge
voelig verdisconteerden de fondsenbe-
zitters de kans op deze mogelijkheden!
Het socialistisch bestuur van een paar
groote Nederlandsche steden was zeer
royaal op het stuk van loonen -en de
leeningen dier steden namen langzaam
maar zeker in waarde af. Ja, de bespre
kingen in den Amerikaancshen senaat,
de tafelspeech van den Duitschen Rijks
kanselier, alles wisten de fondsenbezit-
ters op geld te waardeeren; al hadden
daarentegen tot Henri's verwonde
ring weer andere uitlatingen, zooals
bijvoorbeeld de idealistische betoogin
gen in de Geneefsche vergadering van
den Volkenbond, en het weldadig opti
misme van sir Henry Deterding inzake
de „Royal Dutch" heelemaal geen hul-
pelingen-naar-boven van de koersen
tengevolge. Het was alleen Henri'6 eer
lijke hart, dat daarbij vroolijk opsprong;
dat was dan toch in elk geval iets.
Hij had meer redenen tot vreugde, 'n
Paar weken voerde hij met al de weifel-
looze rechtschapenheid, waarover hij be
schikte, en ,,de goede trouw in het oog"
alle aanwijzingen uit, die de directeur
hem gaf; ried sterk den aankoop aan
van douteuze effecten, eigen inzicht als
het minderwaardige verwerpend; liet
de cliënten a la hausse en a la baisse
speculeeren; en wist met zooveel eer
lijke overtuiging de adviezen van zijn
chef tot hun recht te doen komen, dat
deze overtuigd raakte, een heerlijk slu-
wen Reinaart de Vos aan zijn zaak te
hebben verbonden, en hem openhartig
meedeelde, dat het werkelijk zonde was
dat iemand van zijn talent zoo lang in
een ministerie begraven had gelegen;
„en", voegde hij e,; bij, „als al onze fi
Eischt Blue Band, dan weet U wat U eet. Blue Band
versch gekamd met 25 °/o allerfijnste Roomboter
onder Rijkscontrole, Holland's beste Standaardmerk
VERSCH.
GEKARND
(Ingez. Med.)
Ac£V\£JWi YzJUmdS-paJyt BE.UË BAND
lialen over zulke krachten te beschik
ken hadden, dan zag ik de toekomst niet
zoo duister in." Het was geen vleierij
waarom zou de directeur zijn onder
geschikte ook vleien? Neen, het was
waarachtige overtuijging; 'want Hénri
had iets zoo door en door rechtscha
pens, dat de wantrouwigste cliënten bij
zijn meest onverwachte adviezen wel 'n
oogenblik wenkbrauw-fronsend naar
hem opkeken, maar voor 'een zoo hel
deren, zoo zeker van zijn zaakschen,
zoo door en door rechtschapen blik hun
wantrouwen schaamtevol in hun borst
voelden wegkrimpen.
Nu was het natuurlijk nog de vraag,
of Henri ook tot nog meer dan het
overbrengen van adviezen in staat was;
wal hij zoo prachtig overtuigend deed;
hij moest ook, wilde hij het inderdaad
tot iets wezenlijk-hoogs in de effecten-
branche brengen, zelf adviezen kunnen
opmaken, adviezen die rekening hiel
den met alles. En „alles" is geen
kleinigheid. Dat is de stand der koer
sen en hun vooruitzichten; die eenigs
zins samenhangen, ongetwijfeld, met de
productie-staten en balansen der be
treffende ondernemingen; maar ook met
allerlei andere omstandigheden, die wel
is waar minder voor de beleggers van
belang zijn, maar méér voor de specu
lanten; dat wil zeggen: de menschen van
wie je het heben moet. En „alles", dat
„alles" waarmee je rekening moet hou
den, bevat nog veel meer; het omvat
soms zeer speciale connecties van een
bank; en de meerdere of mindere goed-
geloovigbeid van een cliënt; die men ook
het mindere of meerdere wantrouwen
kan noemen. En „alles" omvat ook de
onmiddellijke en nrddelijke ressources
van den cliënt; dit zijn vreemde woor
den, maar vreemde woorden met
hun mysterieus omsluierd karakter,
worden veel in het bankbedrijf ge
bruikt; en daarvoor is, als voor alles
waf er in dit bedrijf wordt gedaan, een
goede reden. Zeg bijvoorbeeld voor
(ressources" het goede Nederlandsche
woord „hulpbronnen"; de school
meesters zeggen, dat dat precies het
zelfde beteekent, maar daarmee bewij
zen ze onmiddellijk hun Weltfremdheid,
en een gebrek aan intuïtieve psycho
logie, dat hen totaal ongeschikt maakt
voor het bankwezen, en voor alles,
waar wat heet „goed geld" mee wordt
verdiend. Want „hulpbronnen" doe/
denken aan de mogelijke noodzakel'
heid vvan „hulp", hel wekt een ge
te-associatie aan het „hellep!"-
van iemand in nóód; en zu
dachten moet men*op een afst
den; natuurlijk in de eerste pla
verkeer met de cliënten, .x
ook op andere oogenblikkoS^
het „alles" waar we het
en waarmee een effectennjj^
zien en beteekenis rekenin
is dus eigenlijk niets minde-
le in- en uitwendige were
mischien wat te veel gei
elk geval toch die wereld
er „iets in zit" in den td
(Worf A
