BIJVOEGSEL VAN DE GOESGHE CÖÜRANT
Film*Varia
Van natuuronderzoek tot natuurvorming.
Binnenland
VAN VRIJDAG 3 OCTOBER 1930 HP
De schepping van nieuwe dieren en planten door den mensch
door Prof Dr. R. SCHWARZ.
Leider van het Instituut voor Erfelijkheidsonderzoek.
Toen er ongeveer tien jaar
merkwaardige geruchten, van de overzijde
van het Groote Water tot ons doordron
gen geruchten, die verluidden, dat een
Amerikaansche plantenkweeker er in zou
zijn geslaagd, eetbare cacteeën zonder
9tekeis en pruimen zonder pit te kwee
ken, was men maar ai te zeer geneigd
deze berichten als „Amerikaansche bluf'
te veroordeelen.
Eerst in den loop van de daarop vol
gende jaren kwam men tot de conclusie
dat de onderzoekingen' en resultaten van
Luther Burbanks, zoo heette de Ameri
kaansche „planten to ovenaar", wel dege
lijk op waarheid berustten. Zoo slaagde
Burbanks er b.v. in een kruising te be
werken van een tomaat en een aardappel,
de zoogenaamde „Pomato". Deze ex
perimenten openden de oogen van de bio
logische wereld voor de mogelijkheden
der „meaischelijke scheppingen".
Zoo is het altijd geweest: Als men. de
menschen van de wetenschap één vinger
geeft, dan willen zij da geheele hand heb
ben en zij rusten niet voordat de laatste
sluiers, welke het natuurgeheim nog ver*
bergen, zijn verwijderd. Aanvankelijk be
weerd® men, dat het uiterst gunstige kli
maat van Californië, het land waar Bur
banks zijn proeven nam, de directe oor
zaak van diens succes was. ïn Europee-
sche vakkringen werd toen echter gezegd
„|Wat hebben wij te maken met het Ca-
lifornische klimaat? Wij zullen dezelfde
proeven in óns klimaat nemen, want onze
planten en onze dieren zijn afhankelijk
van onze weersinvloeden en van omzO
temperatuur sverhoiudingen.
Op deze wijze ontstonden er ook in
Europa verschillende instituten, als het
„Instituut voor Erfelijkheidsonderzoek"
te Berlijn, het „Instituut voor kunstmatfee
kruising" enz.
Op dezelfde wijze als Luther Bur
banks zijn planten „in hun voordeel'
wilde veranderen, waarbij hij tot geheel
andere vreemdsoortige plantenvormen
kwam, beijveren ook deze instituten zich
de planten en dieren te ontdoen van de in
nerlijk- en uiterlijkheden, welke uit een
veroudering voortspruiten en hun vormen
aan te passen aan de bedendaagsche be-
staanvoorwaarden. Men gaat de biologi
sche grondvorm na en. combineert, op
grond van de heerschende factoren, zoo
lang nieuwe variatie's, totdat men ten
slotte een nieuw ras heeft geschapen. Men
treft in het „Instituut voor Erfelijkheids
onderzoek" b.v. een geheel hoenderpark
aan, waarvan de 'kippen, die alle telgen
zijn van de edelste hoenderrassen, nauw
keurig gescheiden en waargenomen wor
den. Hier worden kruisimgsproeven ge
nomen, schildklieren geopereerd om de
werking hiervan nauwkeurig te kunnen, na
gaan, enz. Zoo ontstaan totaal onbekend©
boender soorten, die een vedendos dragen,
welke geheel en al afwijkt van d© kleuren
en combinaties, dis wij gewend zijn. Ver
der treft men er een kouijnenkweekerij
aan, waar soms verscheiden© duizenden
dieren rondhuppelen. Hiermede neemt
rnein proeven betreffende de veranderingen
in de behaving bij kruising van twee die
ren, die een verschillend0 haarsoort be
zitten. Ook een rattenkolomie is aanwe
zig: op deze dieren worden proeven geno
men betreffende de kleuren van de huid,
waardoor mem hoopt te bereiken, dat men
in de toekomst een dier elke gewenschte
kleur kan geven. En het is dan ook in het
geheel niet vreemd als wij plotseling
tegenover een pikzwart varken staan, dat
verder echter in uiterlijk en manleken
niet van een gewoon varken is te onder
scheiden. Door kruising van verschillende
ezelsoorten heeft men dieren gefokt, die
gestreept zijn als een zebra. Zoo heeft
men ook een kruising bewerkstelligd fcus-
schen eend en gans. De geleerden staan
tegenover dit laatste experiment vrij scep
tisch, daar deze kruising nog eenig in haar
soort is.
Wat mogelijk is in het rijk der dieren
is ook mogelijk in het rijk der planten!
Men beweert ja men neemt tegen
woordig zelfs als vaststaand aan, dat de
uitgangspunten van dezen tak van weten
schap in het plantenrijk zijn gelegen. In
de kweekerijen en fok-inrichtingen tracht
men de erfelijkheidstheorie bij een groot
aantal planten geheel en al door te voe
ren. Zoo ziet men daar b.v. duizende
leeuwenbekjes staan. Iedere plant wordt
nauwkeurig gadegeslagen en van de re
sultaten wordt een dagboek bijgehouden.
Daar het toeval bi) deze proeven natuur
lijk uitgesloten moet wordeft, dragen vele
planten beschermende omhulsels een
soort „stolpen" die bevruchting door
den wind onmogelijk maken. Hiervoor
zorgt in dit geval slechts de geteerde,
die het stuifmeel van de efioe plant met
een penseeltje op de stempel van een
andére plant overbrengt. Zoo komt men
tenslotte tot geheel nieuwe plantensoor
ten, met verschillende eigenschappen en
kenmerken. Een der bereikte resultaten
is b.v. een Paardebloem, die rood© en
gele blaadjes heeft. Hoewel deze proe
ven meestal geen direct practisch belang
hebben, wordt hier nu en dan toch het een
en ander ontdekt van d© wetten der erfe
lijkheid. In de toekomst zullen de tuinar
chitecten er misschien effectvolle resul
taten mee bereiken. Een belangrijk prac
tisch resultaat is tot nu toe alleen bereikt!
bij de lupine. Deze werd alleen aangeplant
om later ondergeploegd te worden voor
de stikstofbemesting van den grond. Van
wege den bitteren smaak wil het vee de
planten echter niet eten. Thans heeft men
een soort lupine gekweekt, waarbij in de
bovengrondsche dealen geen bittere sap
pen meer voorkomen, terwijl het belang
rijke stikstofgehalte in d© wortels be
houden blijft. Men kan dus de planten
afsnijden als veevoer en den grond be
mesten door de wortels erpnder te wer
ken.
Ook heeft men tabak verbouwd zonder
nicotine en men tracht nu wijnstokken te
kweeken, die niet gevoelig zijn voor pa
rasieten, omdat er een bepaalde afweer-
stof in de sappen voorkomt. Als dit plan
prachtisch uitvoerbaar mocht worden,
zouden de wijnbouwers gespaard blijven
voor de door luizen aangebrachte schade,
die dikwijls in de millioenen loopt, en dian
behoefden zij ook niet meer zulk© reus
achtige sommen uit te geven voor bescher
mingsmaatregelen
Wanneer men als een leek een vrucht
te zien krijgt met een uitgesproken citroen
gele kleur en van den vorm van de be
kende ooriogs-verbandpakjes, dan be
grijpt hij er niets van. Maar dan heeft
hij alleen een nieuw soort tomaat voor
zich, waarvan vorm en kleur door krui
sing veranderd zijn. En als men de krui
singen van beetwortelen met radijzen of
vati radijzen met rood© kooi ziet, dan
weet men niet, wat men ervan mo©i
denken, hoe goed men overigens ook on
derlegd mag zijn in de plantkunde.
Om zoo iets te bereiken, is oneindig
veel moeite en jarenlang geduid noodig.
Het verst is men nog gekomen niet de
veredeling en verbetering van 'onze ge
wone graansoorten.
Wanneer wij de tot nu behaalde resul
taten op het gebied van erfelijkheidsonder
zoek eens vergelijken met onze kennis
van deze wetenschap van eenige tiental
len jaren geleden, zien wij, dat er ont
zaglijk veel door de verschillende on-
derzoekings-laboratoria is gepresteerd^
Ook in de toekomst zal deze jonge we
tenschap ons nog vel© nuttige vondsten
open.baren. Wie weet voor wat voor ver
rassingen wij nog komen te staan?
Feiten en cijfers van de filmstudio.
Eenigen tijd geleden kreeg ©en regis
seur, die op het terrein van de Metro
Goldwyn Mayer bezig was met het opne
men van een film, plotseling het idee, dat
een bepaalde scène veel beter zou zijn,
wanneer men de held van het verhaal ter
nauwernood aan een treinongeluk zou kun
nen doen ontsnappen. Er w©rd eenige
minuten geconfereerd, toen beid© een dei
assistent-regisseurs Sol Clark, den „pro-
perty-man" op en een uur later reed, puf
fend en blazend een locomotief met vol
len stoom het gebied van de Metro in
Culver City binnen. Toen ging Sol Clark
tweeduizend bussen verf koopen, een wa
gon hout en stuurde zijn helpers erop uit
om een paar tamme geiten en twee antieke
stoelen van een bepaald model „op den
kop te tikken".
Zoo gaat het ieder©n dag weer opnieuw
De groote studio kent geen rust en het
publiek heeft er geen idee van, wat er
allemaal komt kijken, voordat die came
ra's een film kunnen opnemen. Men zit
heel gerieflijk in een theater, kijkt naar
Greta Garbo in een rechtzaal, ziet John
Gilbert in een Zigeunerkamp, Joan Craw
ford in een balzaal, men ziet opnamen
uit Parijs» uit Zanlzibar,', uit Rusland,
men vindt straten, zeeën, rotsen, woestij
nen, interieurs, wolkenkrabbers en ko
lenmijnen h©el gewoon en bedenkt meest
al niet, dat de meeste dezer dingen ge
maakt worden op een uitgebreid terrein
in Californië.
Generaal Pershing, de bevelhebber der
Amerikaansche troepen aan het front tij
dens de wereldoorlog, heeft eens gezegd'
dat er negentien menschen achter het
front noodig waren, om één soldaat in de
loopgraven te bedienen, te bevelen en te
verzorgen. Maar voor één filmster op
het verfilmen van Trader Hom voerde
een sound-installatie en een laboratorium
op wielen met zich mede. Het spreekt
vanzelf, dat al deze reizen, behalve een
grondige organisatie, ook een groot aan
tal menschen vergen.
Al deze werkers, die men nooit op het
witte doek ziet, dodh di© om zoo te zeg
gen, voor iedere beweging van de sterren
noodig zijn, de menschen van de film
industrie, worden mobiel gemaakt voor
belangrijke scènes, maar ook wel voor
details, die misschien 999 van de 1000
toeschouwers ontgaan.
De taal van cijfers en feiten mag nuch
ter en onromantisch zijn, zij heeft todh
ontegenzeggelijk de bekoring van het
massale en het grootsche.
Het Koninklijk bezoek aan Rotterdam door de Koningin, Prinses Juliana en
Prins Hendrik gebracht, kenmerkte zich door de bijzonder hartelijke ont
vangst van de zijde der inwoners. De juichende kinderen defileeren voor
de Kon. bezoekers, die dit défilé van het balcon van bet Stadhuis gadeslaan.
het witte doek, zijn vaak 2000 menschen
noodig, die 4in actie zijn, voordat het
zoover is.
De lichtinstallaties d©r Metro-studio's
kunnen een stad van 22000 inwoners van
licht voorzien, de veiligheid en de orde
in de studio's maakt een politiecorps van
42 man noodzakelijk, genoeg voor een
klein stadje. Men kan er een der grootste
telefooncentrales van Amerika vinden en
zou van de dagelijksche bestellingen een
vrij groote stad kunnen onderhouden.
Het terrein der studio's beslaat een op
pervlakte van ruim 35 H.A. waarop niet
minder dan 90 gebouwen staan. Daaron
der b evinden zich 25 groote sound-studio'Is
EEN ZEGENRIJKE
MOGELIJKHEID NA
EEN ONSTELLENDE
ONTDEKKING!
Waarschuwing.
Dc wetenschap heeft betrekkelijk kort
geleden ontdekt, dal sommige levertraan
veelal zeer arm is aan vitaminen A en D.
Daaraan is het toe te schrijven, dat men
met levertraan in vele gevallen lang nier
die resultaten verkrijgt, die men ervan
verwacht.
Het gevaar voor het publiek bestaat
hierin, dat alleen de vitaminoloog kan uit
maken, welke levertraan arm aan deze
vitaminen is.
Gelukkig heeft men thans een methode
gevonden om het gehalte vitaminen in
levertraan nauwkeurig vast te stellen. Ten
einde het publiek tegen teleurstelling te
vrijwaren, hebben wij een Neder-
1 a n d s c h Hoogleeraar in de Gezond
heidsleer, Prof. L. K. Wolff, van de Rijks
universiteit te Utrecht, uitgenoodigd ge
regeld al onze levertraan aan een onder
zoek te onderwerpen en alleen die
levertraan te doen afzonderen, die vol
doende vitaminen bevat en deze te „ijken"
(d.i. waarmerken) als bevattend ten minste
jo eenheden vitamine A.
2$o eenheden vitamine D.
Deze academisch „geijkte" levertraan
brengen wij in den handel onder den
naam van
JECOVITOL „BROCAPHARM"
tegen 1.per flcsch, verkrijgbaar bij
alle Apothekers en Drogisten.
Zooals men weet zijn dc vitaminen A.
en D. absoluut noodig vcor eengoede
gezondheid, speciaal van kinderen; ze
bevorderen een goede ontwikkeling van
beenderen en gebit, voorkomen en genezen
rachitis (Eng. ziekte). Bij gebrek aan deze
vitaminen heef. het lichaam veel minder
weerstand tegen allerlei infecties. Waar
vitaminenarme levertraan veel minder
resultaat geeft, koope men uitsluitend
VOLvitamineievertraan JECOVITOL
„BROCAPHARM". Noteert U direct
even den naam JECOVITOL.
N. V. Brocades-Stheeman Pharmacia.
die alle een eigen camera- en microfoon-
installatie hebben. Al deze studio'fczijn
jsound-proof" en hébben een speciale
installatie voor luchtver ver selling en een
koel inrichting.
Men vindt verder op het terrein een
groot gebouw van vier verdiepingen, die
nende als requisieten-magazijn. Daarin
worden meer dan 300.000 voorwerpen be
waard, die tijdens ,d© opnamen gebruikt
kunnen worden. Er zijn verder werkplaat
sen voor allerlei onderdeelen van het be
dyijf: electriciteit, machinerieën, houtbe
werking, een smederij, alsmede werk
plaatsen voor stucadoors, behangers,!schil
ders- De grootste afdeeling is die der
.jdiversen", waar men de meest vre€|md-
soortige gingen kan vinden.
Een belangrijk onderdeel vormen ook
de laboratoria, zoowel de chemische als
de optische, waar reparaties verricht
worden en proefnemingen gedaan. Andere
laboratoria dienen meer voor da
iijksch gebruik. Daar worden de nega
tieven ontwikkeld, afgedrukt en verme
nigvuldigd. In deze afdeeling verwerkt
men jaarlijks ongeveer 9 miliioen meteor
film.
De verschillend© materialen worden
van het station Culver City over een eigen
spoorlijn naar de studio-terreinen ver
voerd.
Dagelijks zijn gemiddeld 2000 perso
nen hier aan het werk: artisten, regisseur
extra's, scenarioschrijvers, componisten
technici, eiectriciens, architecten, vaklie
den van bijna alle bero©pen, analysten
fotografen, politie-agenten pianostemmers
enz.
De studio's verbruiken maandelijks
400000 kilowatt electrisch© stroom, di©
in een eigen centrale wordt op-gewektt
Het studio-restaurant wordt druk be
zocht. Er worden dagelijks meer dan
2000 maaltijden, opgediend. Er wordt jaar
lijks 60000 liter verf gebruikt, 20 wa
gons cement, een meer dan 100 ton spij
kers. schroeven en andere timmermans
bcnoodigdhedem, die door 200 timmer
lieden gebruikt worden.
In de „kunst-afdeeling" zijn voort
durend 40 „toonoclarchitecten" en assis
tenten bezig met het ontwerpen van decors
en in de „Smink-afdeeling" worden ge
middeld 1000 personen per dag be
handeld.
Voor de buitenopnamen heeft men 16
K.M. keurig geplaveide of geasphalteerde
straten, waarbij eenig© groote boulevards
Deze worden ook gebruikt voor het ver
keer van de eene afdeeling naar de anider©.
Vier verkeersagenten zijn op de drukste
punten opgesteld.
Van de andere gebouwen noemen wij
nog een compleet hippodrome-theater, djat
voor circusfilms etc. gebruikt wordt, een
groot muziek-gebouw, waar tientallen
componisten en tekstdichters in geluids
dichte lokalen hun „songs" maken, een
bibliotheek, een merkwaardig gebouw van
ruim 800 meter lang en zeer ondiep, waar
in de kleedkamers gevestigd zijn, eenige
ateliers voor het vervaardigen van cos
tumes, gebouwen voor d© directie, pro
ductieleiding, secretariaat, auteurs en an
dere menschen, die iets met het maken van
films hebben uit te staan. Vanzelfsprekend
vindt men ook divers© projectiezalen op
de terreinen.
Er is een eigen waterleiding met een
capaciteit van 4 miliioen liter, een eigen
brandweer en d© Metro bezit ook een
eigen schip, dat speciaal voor sound,-
opnamen is ingericht. Dit ligt in d© haven
van San Pedro-, dicht bij Culver City.
Naast dit werk in en om de studio's
gebeurt het echter vele malen, dat films
opgenomen worden in andere streken.
Toen King Vidor de film Billy the Kid
in Mexico ging maken voerd© hij 70
menschen met zich mee. Eenige bagage
wagens van den specialen Pullman-trein
werden voor de geluidsapparaten gereser
veerd. William Haines trok met een
eigen „sound-train" naar Pueblo, waai"
hij Way out West maakte. Voor The
Derelicts, ©en film, die in een visschers-
dorp speelt, werd bij San Pedro een spe
ciaal dorp gebouwd en een van de grootste
film-expedities, ooit ondernomen, de reis
van Van Dijke naar Midden Afrika, voor.
Het weer in September.
Te veel regen.
Aan het voorloopig overzicht van het
weer in September, medegedeeld «door het
Kon. Ned. Met. Instituut te De Biidt is
het volgend© ontleend:
Gemiddeld over d© 5 hoofdstations
was de ochtcsndtemperatuur 1 gr. boven
normaal, in de 3 dekaden V2, 1 en 1 gr.
De grootste afwijkingen kwamen voor
op den 24sten met 5V2 gr. boven en den
27en met 2 gr. beneden normaal. De ge
middelde maximum-temperatuur was 1 gr.
beneden, het gemiddelde miniimujm 2 gr.
boven normaal. De neerslag was over bet
geheeie land boven normaal; in Gelder
land ongeveer 20 pet., in Zuid-Holland
90100 pet., in het overige deel van het
land 40—70 pet. boven normaal. Te De
Biidt werden 96 uren zonneschijn waar
genomen tegen 148 normaal.
Oplichters gearresteerd.
Een groot aantal slachtoffers.
De Nijmeegsche recherche is erin ge
slaagd de hand te leggen op een stel op
lichters, die hun praktijken door het ge
heeie land uitoefenden.
Dezer dagen vervoegde zich bij een ju
welier t© Nijmegen een als heer gekleed
persoon, die e©n gouden heerenhorioge
wenschte te koopen. Na lang zoeken viel
zijn keus op een gouden remontoir, ter
waarde van f60. Hij verzocht dit per
expresse naar zijn adres te Groefsbeek
te zenden, waarna betaling per 1 Decem
ber zou volgen. De juwelier voldeed aan
de opdracht, doch kreeg den yolgenden
dag argwaan, daar hem de kooper totaal
onbekend was- Bij informatie bleek ook
te Groesbeek de naam, dien de man had
opgegeven, onbekend te zijn. De politie
werd gewaarschuwd en deze slaagde erin
den man te Groesbeek aan te houden,
waar hij met zijn vrouw in een pension
verbleef. Het onderzoek bracht voorts
aan het licht, dat men hier te doen had
met een echtpaar, gedomicilieerd te Den
Haag. Het horloge werd nog in hun bezit
gevonden. Het bleek, dat het echtpaar
goede bekenden van justitie en politie
was ©n o.a. door de burgemeesters van
Voorst en Gorssel giezocht werd wegenis
oplichting van pesionhouders en winke
liers- Zij zijn reeds herhaaldelijk veroor
deeld en het aantal slachtoffers, dat zij
maakten, loopt in de honderden.
Het echtpaar is overgebracht naar
Voorst en daar ter beschikking van den
burgemeester gesteld.
De poëzie van het graf.
De heer J. M. de Jong schrijft in De
Urn van September en October een feuiL-
leton over zijn eigen ervaring bij het rui
men van een graf;
„Toen ik eenige jaren gelede werk
zaam was in de bouwvakken, gebeurde
het nog al eens, dat mijn patroon werd'
belast met het bouwen van grafkelders.
Doch op kerkhoven van kleine gemeen
ten gebeurt het dikwijls, dat het bouwen
van een grafkelder ter wille van de plaats
ruimte vooraf wordt gegaan door ont
ruimingen. Zoo heb in in 1922 op het al-
gemeene weelderige kerkhof te Breu—
kelen-Nijenrode, het schoone dorp gelegen
aan de Vecht, een ontruiming mede ge
maakt van een graf dat 15 jaar onaange
roerd gelegen had. Dus niet in "strijd met
de wetgeving kan dat graf ontruimd „ge
schud" worden. De twee bovenste licha
men waren verteerd tot op het beender-
stelsel na, maar aan de derde kist geko
men, bemerkten we dat deze vol water
stond. De meesten van onze lezers zullen
wel weten dat iets wat zich onder water
bevindt, aan de lucht is onttrokken, dus
ook niet aan vertering onderhevig is. Het
deksel van de kist was zoo hard, dat het
met behulp van een stootijzer moest wor
den verwijderd. Tot onze groote verba
zing zagen we een lichaam van het vrou
welijk geslacht boven in de lost drijven.
Volgens de meening van den doodgraver
zou het lichaam een jaar nadat het begra
ven was, door een koogen waterstand on
der water zijn gekomen, zoodoend© van
de lucht afgesloten geworden en kon het
verrottingsproces geen normale voortgang
hebben. Met behulp' van een plank en ha
ken werd het lichaam uit het graf gesleept,
in stukken gestoken, op een kruiwagen
geladen en door den doodgraver naar een
daarvoor bestemde plaats voor lijkresben
vervoerd."