Uit den Westhoek,
C MAêjNAPOL
School en kerk.
Koloniën
PpoviociemeuWs
Stadsnieuws
Van Overal.
Binnenland
Stakers-terreur.
Als het schrijven van de directie
der Chamotte-fabrieken aan de „N
R- C." men zie onder „Binnenland
in dit nummer op waarheid berust
(en we hebben geen enkele reden om
daaraan te twijfelen) dan wordt mo
menteel in Geldermalsen wel een zeer
afschuwelijk staal van stakers-terreur
vertoond.
De arbeiders aan de Chamotte-fa
brieken gingen in staking omdat de
door hen verlangde verhoogïng der
loonen niet werd ingewilligd. Dit sta
ken was hun recht. Men kan nu een
maal niemand tot werken verplichten,
Als de stakers zich tot de staking be
perkt hadden zou er dus geen reden
zijn om over dit loonconflict meer te
zeggen dan over de vele andere loon-
conflicten van den laatsten tijd. De
stakers gingen echter verder. Ze be
letten met ongeoorloofde dwangmïd
delen werkwilligen aan den arbeid te
gaan, ze molesteerden werkwilligenen
ze ontzagen zich zelf niet de eigen
dommen van deze te vernielen.
Een dergelijke uitwas van een sta
king wekt een felle verontwaardiging
op. Afkeer jegens machtswellust van
hen, die het recht op arbeid met voe
ten treden, die tot molest over gaan
van hen, die niet in hun schuitje
varen.
Een dergelijk gedrag kan geen en
kel weldenkend arbeider goed keuren.
Zeer te betreuren is het dat hef
hoofd der politie in Geldermalsen niet
krachtiger tegen de stakers optreedt
en dat hij lijdzaam toeziet hoe de vrij
heid van het individu in zijn gemeente
wordt aangevallen. In zijn plichten
als politie-man is de burgemeester
schroomlijk te kort geschoten. Hopen-
lijk zal hem dit van regeerïngswege
ondubbelzinnig duidelijk worden ge
maakt.
Hopenlijk! Want zeker is dat nog
lang niet.
We herinneren ons immers het ge
val dat een burgemeester in Drenthe
van de regeering zooiets als een uit
brander kreeg omdat hij werkwilligen
tegen stakers in bescherming had ge
nomen!
deze organen is één en hetzelfde, al
is de bijzondere taak verschillend, zij
stellen n.l. hunne bemiddeling in het
algemeen voor iederen werkgever of
iederen werkzoekende beschikbaar. Zij
doen dit zonder te letten op de gods
dienstige, staatkundige of maatschap
pelijke overtuiging van hen, die van
hun tusschenkomst gebruik wenschen
te maken en eveneens zonder te let
ten op het al of niet aangesloten zijn
bij een vereeniging. Bovendien moeten
ze hun bemiddeling kosteloos verlee-
nen en mogen alleen vergoeding vor
deren voor op uitdrukkelijk verzoek
gemaakte onkosten. Vervolgens wor
den ze gebonden aan de volgende al-
gemeene regelen: Als ergens een sta
king of uitsluiting bestaat, onthouden
ze zich van plaatsing van werkzoeken
den in dat bedrijf of die onderneming,
evenmin verleenen ze medewerking
aan bij een staking of uitsluiting be
trokken werkzoekenden. Ook onthou
den ze hun medewerking aan die ar
beiders, die door een collectieve ar
beidsovereenkomst gebonden zijn bij
patroons, die eveneens door dat con
tract gebonden zijn, wanneer een even-
tueele plaatsing zou leiden tot het slui
ten van een contract onder ongunsti
ger voorwaarden. Ten slotte moeten
ze mededeeling doen van een even-
tueele ongunstige afwijking der ar
beidsvoorwaarden in de plaats, waar
arbeid aangeboden wordt, vergeleken
bij die van de plaats waar de werk
zoekende woont. Nooit kunnen deze
overheidsorganen verantwoordelijk ge
steld worden met betrekking tot de
gevolgen hunner bemiddeling.
Elke gemeente zal verplicht wezen
een orgaan der openbare arbeidsbe
middeling op te richten en in stand te
houden. Van deze verplichting kan
ontheffing worden verleend naar het
oordeel van de Kroon op andere wijze
voor voldoende arbeidsbemiddeling in
den zin der wet wordt gezorgd of in
dien bijzondere omstandigheden de
ontheffing wettigen. Waar de dagelijk-
sche leiding als zijn eenige of voor
naamste taak aan den leider is opge
dragen, heet dit orgaan arbeidsbeurs;
anders draagt het den titel „agent
schap der arbeidsbemiddeling". Een
arbeidsbeurs moet opgericht worden
in gemeente met meer dan 15.000 in
woners. Twee of meer gemeenten kun
nen onder goedkeuring van de Kroon
gezamenlijk een arbeidsbeurs stichten
en in stand houden. Het is de ge
meenteraad, die het eene of het an
dere orgaan der arbeidsbemiddeling
opricht en onder goedkeuring van Ge
deputeerde Staten de verordening er
voor vast stelt. In die verordening
wordt tevens de taak en de bevoegd
heid van de door den Raad benoem
de Commissie van Toezicht vastge
steld, waarvan de voorzitter en de le
den eveneens door den gemeenteraad
worden benoemd, geschorst en ontsla
gen. Voor de samenstelling dier com
missie geldt de regel, dat ze bestaat
uit een gelijk aantal (de voorzitter niet
inbegr.), doch tenminste twee, werk
gevers (of hun vertegenwoordigers).
Voor de benoeming dier leden wor
den de algemeen erkende, centrale or
ganisaties van werkgevers en van werk
nemers of daarbij in de gemeente aan
gesloten afdeelingen in de gelegen
heid gesteld aanbevelingen in te zen
den. Met de dagelijksche leiding van
de arbeidsbeurs is een directeur be
last, die door den gemeenteraad wordt
benoemd, wiens instructie door B. en
W. wordt vastgesteld. Van de agent
schappen der arbeidsbemiddeling geldt
matatis mutandis hetzelfde. Ook daar
voor stelt de gemeenteraad onder goed
keuring van Ged. Staten een verorde
ningvast. Ook hierover wordt een com
missie van toezicht benoemd. De laat'
ste verplichting geldt voor gemeenten
boven 500015.000 inwoners, voor ge
meenten beneden 5000 zielen is dit fa
cultatief naar het oordeel van den mi
nister van Arbeid enz. 'Aan het hoofd
van zulk een agentschap staat een
agent, deze wordt, gehoord de Com
missie van Toezicht, door den raad
benoemd, enz., tenzij een algemeene
gemeente-verordening anders bepaalt
en hij geniet een door den gemeente
raad te bepalen jaarwedde. Zijn in
structie wordt door B. en W., de com
missie van toezicht gehoord, vastge
steld.
2X1 Huisurouu)
txcj' boAfcg r®uni^Ln^araiddjeI
Overlading van het Middelbaar
Onderwijs.
Dr. J. A. Vor der Hake schrijft in
het „Algemeen Weekblad" over over
lading van het middelbaar onderwijs,
een overlading, die niet alleen in ons
land gerapporteerd wordt, maar in de
meest „beschaafde" landen van ons
werelddeel. Er wordt echter door alle
rapporteurs aan toegevoegd, dat er
ook te groote gemak- en genotzucht
is bij de leerlingen en bovenal een on
juiste selectie.
Ieder collega, die pas weer de lee
raarsvergaderingen nopens overgang
achter den rug heeft, ziet zich op
nieuw geplaatst voor de kwellende
vraag: overladen we nu werkelijk of
niet.
En ik schrijft dr. Vor der Hake
kom er schuchter mee voor den
dag en zal er aanstonds ook wel weer
iets van terugnemen, maar ik geloof
volmondig erkennend natuurlijk de
vele en grove fouten, die er kleven
aan een school met zooveel vakdes
kundigen; erkennend, dat misschien
nergens het spreekwoordzooveel hoof
den zooveel zinnen, zoo op fcijn plaats
is als op een school; erkennend het
teveel aan, en de ondoelmatigheid van
bepaalde vakken op de H.B.S., ik ge
loof toch niet, dat die overlading zoo
groot is, als men het wil doen voor
komen in dien zin n.l. als zouden aan
de normale leerlingen lasten worden
opgelegd, die niet te dragen zijn, en
ik geloof wèl, dat de fout moet ge
zocht worden in het overmatig toege
ven aan ontspanning en in de aan
wezigheid op de middelbare school
van een te groot aantal leerlingen,
die daar niet moesten zijn.
Maar ik zou iets terugnemen, be
loofde ik daar even. En dat is dit.
De vraag rijst en dat lijkt mij het
benauwendste moeten wij niet, con
stateerend, dat nu eenmaal een an
der soort leerlingen onze scholen be
volkt, constateerend dat er andere le
vensopvattingen heerschen, constatee
rend dat voor een groot deel der hui
dige schoolbevolking het onderwijs
overladen is, moeten wij misschien niet
herhaal ik, de bakens verzetten, naar
den veranderenden tijd de vensters
anders openen, de norm verzetten'?
Of is die middelbaar-onderwijs-norm
voor alle tijden gegeven?
Wie durft daarop het antwoord ge
ven?"
De pseudo-fakir.
Hij liep op vuursteentjes.
Hef gebeurde op een namiddag om
half drie te Tandjong Priok, vertelt
het „Nieuws". De K. P. M.-er „De
Weert" lag gemeerd aan de kade en
koelies zwoegden onder den last van
de te lossen goederen. Van de loop
brug daalt langzaam schuifelvoetend
een boy naar de kade af. Bij eiken
stap dien hij zet vertrekt zijn gezicht
tot een masker van smart en ellende.
Zijn oogen "spreken van felle pijn.
Maar met den moed der wanhoop zet
hij zijn moeïzamen gang naar de dou
aneloods voort. De hoofdoppasser van
de douane ziet den stakker naderen
en stapt op den boy toe, die nu, met
angstzweet parelend op zijn gezicht,
van zijn eenen voet op den anderen
wiegelt. De oppas ziet den gezonden
boy aan, bekijkt zijn stevige beenen
waarvan de voeten schuil gaan in zeil-
doeksche schoenen. De meelijdende
oppas wil den stakker helpen en zegt
dat hij zijn schoenen moet uitdoen,
dan zal hij zijn zieke voeten massee
ren. De boy acht dit niet noodig. Er
is toch niets aan te doen. Zijn kwaal
is hopeloos. De oppas krijgt achter
docht en beveelt nu den boy zijn
schoenen uit te trekken. Bij eiken
schoen die uitglipt hoort oppas een
zucht van verlichting, en wat ziet hij?
In de zeildoeksche schoenen had de
boy 11/2 kilo vuursteentjes gestopt, in
de hoop de 450 gulden invoerrechten
te kunnen ontduiken! Maar het loo-
pen op ll/s kilo vuursteentjes is geen
gang op rozenblaadjes. De steentjes
staken, prikten en priemden in zijn
voeten als doornen, en het lukte den
boy niet zijn smart te verbergen. Niet
iedereen heeft een fakir-natuur!
De Kon. Familie naar Zeeuwsch-
Vlaanderen.
Nadere bijzonderheden.
De Kon. Familie zal voor het bezoek
aan Oostelijk Zeeuwsch-Vlaanderenop
Zaterdag a.s. reeds Vrijdagavond te
Wouw aankomen en in het salonrijtuig
overnachten. Zaterdagmorgen te 8 uur
worden H. M. de Koningin, Z. K. H.
de Prins en H. K. H. de Prinses aan
het stafion Vlake verwacht. Met de
„Luctor et Emergo" van den Provin
cialen Stoombootdienst wordt dan via
Hansweert naar Terneuzen gevaren,
waar de aankomst te half tien zal
plaats hebben. Direct vertrekt dan hef
hooge gezelschap met hofauto's voor
een bezoek aan de gemeenten Axel,
Zuiddorpe, Westdorpe, Sas van Gent,
Philippine en Hoek. Alleen te Sas van
Gent zullen de vorstelijke personen
even den auto verlaten en op het bor
des van het gemeentehuis gaan, in de
andere gemeenten heeft de begroeting
plaats, terwijl de auto's niet worden
verlaten.
Te half één zal Terneuzen weer be
reikt zijn en vertrekt het hooge gezel
schap per boot uit dit deel van hef
vijfde district om te half drie te Wal
soorden aan te komen. Tijdens dezen
tocht zal een lunch worden gebruikt,
aangeboden door het Prov. bestuur.
Van Walsoorden, waar de auto's in-
tusschen zullen zijn aangekomen, gaaf
de tocht over Kloosterzande, gemeen
te Hontenisse, Grauw en Langendam,
Clinge, St. Jansteen, Koewacht naar
Hulst. Alleen hier verlaat het geheele
gezelschap de auto's en begeeft zich
in het stadhuis, waar een meer uitvoe
riger verwelkoming zul kunnen plaats
hebben. Na die verwelkoming zal de
Kon. Familie van af het bordes den
historischen optocht gadeslaan. Te 6
uur zal Hulst worden verlaten en
wordt rechtstreeks naar Walsoorden
gereden, waar de boot te half zeven
vertrekt om te half acht te Vlake aan
te komen. Met den gewonen sneltrein
van 7.33, waarin het Koninklijke rij
tuig wordt gehaakt, verlaat de Kon.
Familie Zeeland weer.
Levering van boomen
Niet aan één kweeker
opgedragen.
Op de volgende vragen van den Jieer
Kersten
Kan de Minister mededeelen of de
levering van boomen ter beplanting
van de rijkswegen in Zeeland en ook
in Noord-Brabant bij herhaling is op
gedragen aan één kweeker, zonder dat
anderen i n de gelegenheid zijn gesteld
naar de levering mede te dingen?
Is de Minister bereid, indien dit het
geval ware, maatregelen te nemen op
dat kweekers gelijk behandeld wor
den?
heeft de heer Reymer, Minister van
Waterstaat, geantwoord:
De levering van boomen ter beplan
ting van de rijkswegen in Zeeland en
Noord-Brabant is nimmer aan één
kweeker opgedragen.
Behalve voor beplantingen van ge
ringen omvang geschiedt de levering
steeds bij openbare aanbesteding.
In verband met het bovenstaande
bestaat geen aanleiding tot het nemen
van maatregelen.
PROVINCIALE SNIPPERS.
Woensdag 20 Augustus zal weer
een goedkoope trein van Zeeland naar
Rotterdam en Den Haag loopen.
Maandag raakte een 25-jarige
jongeman uit Middelburg te Utrecht,
waar hij gelogeerd was, onder een ge
meentelijke autobus. Het slachtoffer,
dat wilde probeeren zijn broertje voor
overrijden te behoeden, hetgeen ook
gelukte, kreeg zelf den zwaren wagen
over zijn lichaam en werd met zware
inwendige kneuzingen in de rijkskli
nieken opgenomen. Daar is hij na kor
ten tijd bezweken.
Mr. Mes, burgemeester van Hein-
kenszand, heeft Zondag j.l. aan den
heer A. de Jonge, die dit jaar het ko
ningschap voor de handhoogschutte-
rij „Soranus" behaalde, den wissel
beker uitgereikt. De heer J. Vermeu
len, die het vorig jaar hef koningschap
behaalde, verkreeg een herinnerings
beker.
De heer J. Boonman te Schore
is gekozen tot kerkmeester bij de R.K.
Parochiekerk te Hansweert.
De ingelanden van het Water
schap ,,'s Heer Arendskerke" hebben
tot dijkgraaf benoemd den heer D. W.
Lindenbergh te 's Heer Arendskerke.
Bij de Ned. Herv. Kerk te Hoe
dekenskerke is beroepen Ds. S. J. van
Hulsbergen te Grauwepolder.
Gisteravond sloeg in Heinkens
zand een paard op hol, dat gespannen
was voor een rolsleper. De voerman
H. B., kon zich niet spoedig genoeg
uit de leidsels losmaken, waardoor
hij een eind over de straat werd mee
gesleurd. De man bekwam verschil
lende bloedende wonden, zoodat hij
zich onder heelkundige behandeling
moest stellen.
Naar de Wouwsche plantage
Veel animo 1 verzamelplaats
Gasthuis.
Dat onder hen, die voor den auto-tocht
naar de Wouwsche Plantage Zaterdagmid
dag a.s. in aanmerking 'komen, veel animo
bestaat bewijzen de vele aanvragen die
reeds binnen kwamen. Tot nu toe gaven
zich circa 70 deelneemsters en deelnemers
op en nog steeds bereiken de organisatoren
nieuwe opgaven. Morgenavond zal de
lijst evenwel gesloten moeten worden.
Het aantal Goesenaren, dat auto's ter
beschikking stelde is ons, eerlijk gezegd1,
niet meegevallen. Desniettemin kan ver
wacht worden dat alle oudjes een plaatsje
in een particuliere auto zullen krijgen.
Mochten er nog autobezitters zijn die
meenem op hun eerste besluit te moeten
terugkomen (die dus hun wagen niet voor
een vaoantie-reisje, voor familie-zaken,
voor werk enz., enz. noodig hebben) dan
kunnen zij zich alsnog melden bij' Dr.
Huese, bij den heer Jac. de Dreu en bij
ons blad- Spoed1 is echter gewenscht.
Zaterdagmiddag te half twee wondt aan
het Gasthuis afgereden. De tocht leidt
over den Kattemdijkschen dijk naar We-
leldinge,. over den Postweg naar Bergen
op Zoom, over Wouw naar de Plantage.
Daar zal dokter Huese den oudjes een
koelen of warmen drank aanbieden, en
daar ook zullen de versnaperingen worden
gebruikt die firma's Van Opdöip en
Wattez en de heer J. C. -de Bruin, station-
restauratiehooder zoo welwillend1 ter be
schikking stelden.
Over Ho-ogerheide, Schore, Biezelinge
en 's Gravenpolder gaat vervolgen-s de reis
huis-toe.
Het wachten is nu nog slechts op goed
weer- Een onkel regenbuitje zal echter
wel niemand afschrikken, daar alleen met
gesloten auto's aan den 'tocht déél wordt
genomen.
Passagiers en rijders zullen omtrent
de regeling van dén afrit nog nader be
richt ontvangen.
Inlevering rentekaarten.
De Raad van Arbeid' te Goes vestigt
per advertentie dé aandacht (.op de ver
plichting om de rentekaarten uit Goes,
met de verschuldigde zegels beplakt, in
leveren.
Het plakken der verschuldigde zegels
behoort te geschieden vóór of bij elké
looinbetaling.
Indien de zegels blijken niet te zijn ge
plakt moet de Raad' van Arbeid hef ver-
schuldigdé in geld navorderen doch dan
wordt het verschuldigde bedrag met 10
pet. verhoogd, men stelle dus niet uit.
Ook degenen, die zegels plakken voor
zichzelf of voor anderen, met het oog op
naderende invaliditeit mogen er wel mede
rekenen, dat te laat plakken of te Iaat in
leveren der rentekaarten. die rente in ge
vaar brengt.
De oudere verzekerldfen, die geen loon
dienst meer verrichten, mogen zelf zegels
plakken. Voor ouderdomsrente kan door
deze soort verzekerden met zegels van
25 cent worden volstaan.
Met het oog op invaliditeitsrönte en
weduwen- en weezenrente verdient het
echter aanbeveling zegels van hoogeire
waarde te plakken.
Ook personen die geen arbeid meer ver
achten ell nog in het bezit zijn eewer ren-
tekaart zijn verplicht deze op tijd' in te
leveren.
Geslaagd.
Mej. A. M. Battes alhier slaagde te
Utrecht voor het examen Engelsch L.O.
Benoemd.
De heer G. A. Maas te Dalen (Ov.)
is als onderwijzer benoemd aan de Chr.
schooi aan den Westwal.
Concert.
ffedenavond zal de Orkestvereniging
„Kunstvrienden alhier een concert ge
ven op de Groote Markt.
Autobus in de sloot.
Enkele licht gewonden.
Zondagavond reed in den Smokkelhoek
te Schore een autobus van den heer Van
Fraassen alhier in de sloot dóórdat de
chauffeur te ver uitweek voor een anderen
autobus. In den bus zaten behalve de
chauffeur. 23 personen die een voetbal
wedstrijd te Hulst hadden bezocht. De
heer L. M. Krijger uit Goes werd door
de glasscherven -gewond aan den arm en de
heer J. van de Stolpe uit Kloetimge aan
den rug. Dokter Pfeiffer uit Kapelle,
die spoedig ter plaatse was, verleende ge
neeskundige hulp.
Veemarkt.
Ter veemarkt van Dinsdag j.l. waren
aangevoerd 88 biggen.
Na de hitte der laatste weken is
het weer in Amerika plotseling omge
slagen. Vooral in het Zuiden dier Veree-
nigde Staten worden temperaturen van 4
tot 10 graad Celsius waargenomen. In een
stad in het Westen heeft het zelfs ge
vroren.
Een jongen verdronken.
Zondagmorgen wilde schipper Horrius
van het motorschip „De Volharding' dat
een vrachtdiemst Harderwijk Rotterdam
onderhoudt, de haven te Harderwijk bin
nenkomen, doch kon op ongeveer 1500
meter van het havenhoofd niet verder we
gens gebrek aan stookolie. De zeventien
jarige opvarende C. Hoendervoogt bood
aan, naar de haven te zwemmen om den
eigenaar van een sleepbootje te verzoe
ken, hulp te verleenen. Hoewel de schip
per daartegen bezwaren maakte, hield de
jongen, die een geoefend zwemmer was,
aan en kreeg ten slotte toestemming zijn
plan te volvoeren. Hij zwom in de vaar
geul van baken tot baken, totdat men
hem uit het oog verloor. Toen de uren
verliepen zonder dat men van den wal
iets bemerkte, kwam het vermoeden op,
dat dé jongen de kust niet heeft kunnen
bereiken. Men gaf noodseinen, de sleep
boot voer uit en toen kwam het vast te
staan, dat de jongen den wal niet heeft
bereikt.
Coöperatieve vereenigingen.
Hun aantal in ons land.
De Juli-aflevering van het Maandschrift
van het Centraal Bureau voor de Statis
tiek bevat een overzicht Van het aantal
coöperatieve vereenigingen in ons land.
welke op 1 Januari 1930 ingeschreven
waren in het Handelsregister. Sinds 1925
het jaar van het eerste onderzoek, ziet
men wel een geringe, doch gestadige toe
neming van dit aantal, n.l. van 3040 in
1925 tot 3115 en 3131 in 1930.
Voornamelijk in den landbouw is het
aaintal ingeschreven coöperatieve vereeni
gingen toegenomen, n.l. in de groep in
koop-, verkoop-, productiecoöperaties van
586 in 1925 tot 752 in 1929 en 804 in
1930 en wat de credietcoöperaties betreft,
van 762 in 1925 tot 799 in 1929 en 807
in 1930. Het Maandschrift vestigt er hier
bij de aandacht op, dat er heel wat meer
boerenleenbanken zijn dan dé 807 in het
Handelsregister ingeschreven landbouw-
credietcoöperaties. Bij d:e beide centrale
banken te Utrecht e-n Eindhoven waren
n.l. einde 1929 totaal 1280 boerenleenban
ken aangesloten. Vele daarvan zijn ech
ter géén coöperaties in den zin der wet,
al zijn zij economisch daarmede gelijk te
stellen.
Wat de zuivelindustrie betreft, is het
aantal ingeschreven coöperaties gedaald
van 542 in 1925 tot 528 in 1929 en 523
in 1930.
Vrij belangrijk gedaald is ook het aan
tal ingeschreven verbruikscoöperaties, n.l.
van 536 in 1925 tot 460 in 1929 en 429
in 1930.
In de groep inldustrieele coöperaties kwa
men op 1 januari j.l. 33 vereenigingen
voor electriciteitsvoorziening voor, 14
aardappelmeel-, 15 ijs- en 9 stroocarton-
fabrieken.
Hoe stakers huishouden.
Staker-terrorisme in Geldermal
sen; werkwiüigeW onbeschermd.
De directie van de N.V. Ver. Nedl.
Chamotte-Fabrieken te Geldermalsen
schrijft aan de .N.R.C.'
