60ESCHE COURANT
Zenuwstillend
BIJVOEGSEL
2lit de geschiedenis
van hef schaakspel
Medische Rubriek.
Onze treestafel.
Voor de VrouW
Binnenland
MIJNHARDT'S
zenuwtabletten.
ProVincienieuWs
VAN DE
VAM VR/JDAG 6 SEPTEMBER 1929
Menigeen is een hartstochtelijk schaak
speler, docli heeft weinig tijd of gelegen
heid de geschiedenis van het meest inle-
iessante ver stands spel te bestudeeren.
Het schaakspel was oorspronkelijk een
oorlogsspel en afkomstig uit Indië, zoo
als ook taalkundig is vastgesteld. Van
Indië kwam het naar de Arabieren en
dooir hen naar Spanje, in de 6e eeuw, van
waar het zich geleidelijk over Europa
verspreidde.
Mededeeiingen over het schaakspel in
Europa zijn uit de 12e eeuw, want de
verte'ling van het schaakspel van Karei
den Groote is ais een legende vastge
steld. Een g,raaf van Frankenstein Eet
in 1180 „drie schaakspelen met ivoren
stukken na". Van dien tijd af zijn de be
richten over het schaakspel talrijk.
Meestal werd het eenvoudige, thans
nog beoefende schaakspel met acht maal
acht velden gespeeld. De variëteiten als
„courierspel", groot schaak, (,.rond
schaak" zijn meestal, zij het dan geen
ééndagsvliegen, toch wel honderd jaar-
vliegen gebleven.
Wat de overlevering der figuren be
treft, zoo begrijpt men dadelijk, dat men
in het Oosten, met het oog op de positie
van de vrouw, geen koningin had, doch
wel veldheer, vizier. Als motief voor het
gebruik van de „koningin" in het
schaakspel van het Westen zegt Seknus
(1616) in zijn groot en zeldzaam schaak
boek „het schaak- of koningsspel",
„omdat de vrouwen de harten der sol
daten deden gloeien", of „daar naast
den koning geen persoon in hooger aan
zien stond dan de koningin".
Een andere lezing van het geval, af
komstig uit Zuid-Europa, was, dat de
aanduiding „dame" (dama) een hoffe
lijkheid der ridder van Provence tegen
over de dames was. De pionnen werden
vroeger schutters, raadslieden, bisschop
pen genoemd, de paarden rendieren, rid
ders of ruiters. De kasteden behielden
nog lang den naam van rokh, roche, van
daar rockade. Vóór 1525 is van de aan
duiding „kasteel", ook in het Westen,
nergens sprake. De schaakproblemen zijn
sinds de tijden der oude Indiërs, dus
sinds 1500 jaar, bijna steeds dezelfde
gebleven. Het doet eigenaardig aan,
wanneer bijv. in 987 Ibn Anadin zes ver
vaardigers van schaakboeken noemt, van
wie er slechts twee over eindspelen heb
ben geschreven.
Van de groote werken worden gerele
veerd 'de Arabische schaakcodex van
1257, een schaakcodex van Kaïm van
1370, het schaakwerk van Alphonsus den
Tiende van 1282, het Latijnsch-Picar-
disch schaakboek van Nicolaus van St.
Nicolaï.
Het verlangen ook op reis het edele
spel te kunnen spelen, hetwelk in, onze
dagen aanleiding was tot het maken van
reisschaakbordenwas er vroeger ook.
Lodewijk XIII -san Frankrijk nam in zijn
reiswagen een kussen, waarop de velden
waren geborduurd, mede. De stukken
werden met een speld daarin gestoken.
Menige sterke schaakspeler zal het,
met het oog op het betalen van belasting,
betreuren, niet in den tijd van 870 in het
Oosten te hebben geleefd. Daar maakte
een hooge belastingambtenaar, wanneer
men reclameerde, de beslissing afhan
kelijk of de reclamant gped kon schaak
spelen of niet.
Het op iederen beginneling grooten in
druk makende „blindspel" maakte ook
vroeger indruk. Zoo werd reeds van een
schaakspeler, die in 714 te Ispanhan
stierf, gezegd, dat „hij, zonder het
schaakbord te zien, schaak speelde".
Selenus maakte melding van eenige der
gelijke gevallen van een Turk, die in 1266
te Florence heeft gespeeld en het van
zijn tegenstanders won.
Ongerechtigheden in het oor!
Het deel van het oor, waarmee men in
het dagelijksch leven het meest te maken
heeft is het uitwendige oor; de oorschelp
en de uitwendige gehoorgang, met aan het
eind daarvan, dus op de grens van 't uit
wendige en 't middenoor, het trommelvlies.
De uitwendige gehoorgang deelt met
vele .andere dingen het lot, dat zij vaak ge
bruikt wordt voor doeleinden, waarvoor zij
ten eenemmale ongeschikt is. Vooral kinde
ren n.l. hebben dikwijls de weinig loffelij
ke gewoonte, om bij zichzelf of bij anderen
allerlei dingen in het oor te stoppen. Het
schijnt voor hen een klein kunstje om b.v.
kralen, knoopjes, erwten, sinaasappelpittefl,
kofffcboonen, Fopjes papier enz. in het
oor op te bergen. Het is voor den dokter
vaak een groot kunstje om dergelijke arti
kelen er weer zonder ongelukken uit te krij
gen. i
Echter niet alleen kinderen, ook volwas-
enen gedragen zich op dit gebied soms
eigenaardig. Zoo verwachten eenige men-
sdhen er heil van, wanneer zij bij kiespijn
een stukje ui of knoflook, of kamfer, of
spek in het oor stoppen. Een enkele maal
schiet een in 'tooi* gedragen watje wei
eens te ver naar binnen.
Wat voor vreemdigjieid er ook in het
oor mag geraakt zijn, nooit probeere men
zelf het er uit te haLen, waarschuwt het
Hom. Mn:!bL Nagenoeg altijd raakt men
bij zijn pogingen nog verder van huis en
duwt men het te verwijderen voorwerp nog
dieper naar binnen. Men loopt hierbij
groot gevaar het trommelvlies te bescha-
cligjeü en ernstige oorziekten kunnen het
gevolg worden.
Dus niet zelf gaan peuteren, maar naar
den dokter er mee. Deze zal in de meeste
gevallen ook niet gaan probeer en om het
voorwerpje met tangetjes of pincetjes te
verwijderen, maar zal meestal er wel in sla
gpn door spuiten met water het er uit te
krijgen.
Men giet echter nooit vast wat water in
het oor: het zou n.l. kunnen zijn, dat er
iets inzat, dat door water op gjng zwellen,
b.v. een erwt. Waar men wel geen kwaad
mee doet, is met het ingieten van een
beetje olijf- of slaolie in 'toor. In enkele
gevallen kan dat zelfs al afdoende hulp
zijn, nd. als er, bij buiten liggen slapen b.v.
een levend insect in 't oor is geWopen (een
onaangename sensatie!) Men boude dan
het hoofd horizontaal, het bezochte" oor
boven en giete daar wat olie in. De indrin
ger komt dan meestal wel boven drijven.
Het menu van de week.
Maandag,: Ragout van tongresten, wor
teltjes, aardappelpuree; macaroni met ge
raspte kaas.
Dinsdag: Vermicellisoep van tongbouil
lon; varkenslappen, savoyekool, aard
appelen.
Woensdag: Nassi-gorreng; broodscho
teltje met appelen.
Donderdag; Gemarineerde runderlappen
(zie onder recepten), roode kool, aardap
pelen, griesmeelpap.
Vrijdag: Gestoofde schelvisch, aard
appelen en botersaus; sla van andijvie en
tomaten, gebakken aardappelen; vruchten.
Zaterdag: Eieren, andijvie, aardappe
len, bruine boter, rijstebrij.
Zondag: Tomatensoep; Duitsche bief
stuk (zie recepten), spruitjes, aardappe
len; caramel-pudding.
Recepten.
Variatie in het „klein-vleesch-gerecht"
Iedere huisvrouw weet, dat het met een
klein gezin moeilijk is dagelijks variatie
te brengen in het vleesch-gerecht. Groot
leesch wordt er geklaagd kan op
verschillende manieren worden bereid en
jpgiediend; maar klein vleesch. t Blijft
lappen, gehakt, biefstukbiefstuk, ge
hakt, lappen.
En toch is dit niet juist. In het zooge
naamde „klein" vleesch kan veel variatie
gebracht worden en wat meer zegt, in de
bereiding van een zelfde soort lappen of
gïhakt is veel meer afwisseling le bren
gen dan die van de groote stukken vleesch.
Dit zullen we aantoonen met eea aan
tal accepten:
Gemarineerds runderlappen. Benoodigd:
400 gram runderlappen, 1 d.L. azijn, 1
d.L. water, 1 gesnipperd uitje, 1 laurier
blad, 2 kruidnagelen, 75 gram boter of
vet, zout en peper.
Bereiding: Wasch de lappen en droog
ze af met een servet. Wrijf ze in met zout
en peper en laat ze zoo 24 uren staan in
de marinade van azijn, water en kruiden,
ze nu en dan koerende.
Maak dan de boter of het vet heet in
een ijzeren pan, leg, er de lappen in, dek
de pan dicht en laat het vleesch geleide
lijk aan bruin en gaar worden in onge
veer 1 uur. Nu en dan bedruipt men het
leesch met de marinade, zoodat tegelij
kertijd ook de jus wordt gevormd.
Duitsche biefstuk. Benoodigjd: 400
gram maische, magere runderlappen, 1
uitje, 5 gram zout, wat peper, 1 sneedje
wittebrood zonder korst, een halve eetlepel
gehakte peterselie, 50 gram boter.
Bereiding: Maal of hak het vleesch
goed fijn, vermeng het met het geweekte
brood, het zout, de peper, de peterselie en
het zeer fijn gehakte uitje.
Vorm van het mengsel kleine biefstuk
jes, trek er met den botten kant van het
mes de gebruikelijke ruitjes in en leg dan
het vleesch in de koekenpan, waarin de
boter lichtbruin is gemaakt.
Bak 'de biefstukjes aan weerskanten
mooi bruin en schik ze op een verwarmden
schotel. Maak de jus af met wat water of
een beetje melk.
Een volgend maal nog een paar wenken
hiervoor.
„Haagsche Satyren"door
Willem van Reymerswaal.
(H. P. Leopold, Den Haag.)
Willem van Reimerswaal, de dichterlij
ke criticus van het hedendaagsche leven is
een door vele lezers gewaardeerd me
dewerker aan de „Haagsche Post". En
terecht, want zijn satyren zijn geestig en
de vorm waarin ze verwerkt worden uit
technisch oogpunt uitstekend. Een aantal
zijmerr satyren, in de H. P. verschenen,
zijn thans gebundeld. Menigeen die van
den H. P.-dichter genoot, zal dezen bun
del willen bezitten.
„Uitingen van een reactionnair"
door Alexander Cohen.
(Hollandia-drukkerij Baarn.
Ook idit werk is een gebundelde verzame
ling, nd. van dagblad-artikeltjes die Co-
hen als Parijsch correspondent van een
der groote Nederlandsdhe b Lid en van 1896
tot 1926 schreef. De waarde van dagblad-
werk is slechts zelden zóó groot dat een
herdruk (en dan jaren nadat het verscheen)
van beteekenis kan worden geacht. Niet alle
opstellen in U'ezen bundel zijn me:r dan
eendags -vliegen, doch enkele zeer zeker.
„De man uit Canada",
door Rudy M. Ayres.
(Uitg. Mij. „Holland" te A'dam.)
De Engelsclie schrijfster Ruby M.
Ayres, die bijna zoo productief is als mevr
Courts-Ma'hler, brengt ons thans weer een
vlot vei haal van een sterken jongen kerel,
die met verlof uit Canada in Engeland
arriveert en tijdens zijn verlof allerlei in
teressante en lezenswaardige liefdes
avonturen beleeft. Als ontspaanings-lectuur
een prettig boek.
Magazine Nova.
(A. J. G. Strengholt en Ailert de Lange,
Amsterdam.)
„Wanneer zullen wij U eens op het
podium van het Concertgebouw zien?"
vraagt 'de romancière Henriette Mooy in
een interview voor „Nova" aan den pianist
Dirk Schafer.
„Dat zal ik niet meer* beleven".
„Maar U leeft en wij 'willen het. Muzi
kaal Amsterdam wil het. Het is tegen de
goede zeden, den goeden smaak, het goe
de gevoel. Wij willen onze meesters eeren,
niet verachten".
Aldus Henr. Mcoy in haar interessant
interview, waarin zij ook vertelt van het
leven en van de idealen van dezen niet al
te veel doorr het geluk begunstigden kun
stenaar. i
De Octcber-aflevirng bevat verder een
interessant artikel van M. J. Adriani En
gels over den Hongaarschen caricaturist
E. Kelen.
Nova's medewerker „Nono" is op be
zoek geweest bij de A.V.R.O. en vertelt
daar van.
Rob Geraerds leidt den lezer achter de
coulissen van het tooneel en Iaat hen nach
telijke generales meemaken bij de verschil
lende tooneelgezelschappen; de redactie
drukt er fraaie foto's bij af.
•Van H. G. Wells zien we een voor
treffelijke vertelling, fantastisch en
boeiend.
Tooneel.
In Haverman's moderne tooneelbiblio-
theek zagen het licht. „De zonderlinge
bruidegom", vroolijk spel van het huwe
lijk in drie bedrijven door Joh. W. Broe-
deiet; „De kaarten liegen niet"; „Het
poppenuur" en .„De tijd die ons gegeven
is", één-acters van A. den Hertog; „De
redde#»", „Als 't lente wordt" en ,JDe
vuurproef", één-acters van G. H. Priem.
Deze werken brengen we gaarne onder
de aandacht van tooneel-dilettanten.
Verschillende uitgaven.
Van het Weekblad Handelsbelangen te
Amsterdam ontvingen we de tweede bro
chure betreffende de nieuwe Ziektewet.
Besproken worden daarin de rechten en
verplichtingen van den patroon, terwijl
een toelichting gegeven wordt voor onder
geschikten.
Bij de „Hollandia-drukkerij" te Baarn
verscheen; „Goed denken", door Henry
Thomas Hamblin.
Door een stoomtram overreden.
Dinsdagavond omstveeks half tien heeft
te Rijsoord aan den Noldijfc een ongeval
met doodelijken afloop plaats gehad. De
59-jarige landarbeider P. N. stond aan dn
kant van den weg naar het onweer te kij
ken. Van de richting Rijsoord kwam een
auto. De man ging nog meer aan den kant
van den weg staan, met het gevolg, dat hij
dooi' een stoomtram werd gegrepen en on
middellijk gedood1. Het lijk werd onder de
machine vandaan gehaald. De dienstdoende
machinist, A. de Vroed, verklaarde, dat
hij N. op zeer korten afstand opmerkte.
De tram reed met een snelheid van onge
veer 30 K.M. in het uur en gaf onophou
delijk signalen, ook al mede in verband
Een huis van vier étages te Algiïr3 is dezer dagen ingestort. Een zestigtal
bewoners werd onder de puinhoopen begraven. Een kijkje op de ruïnes.
met de kruising van den rijksstraatweg
RotterdamDordrecht. De machinist
remde nog uit alle macht, doch kon de
aanrijding niet voorkomen.
De tram kreeg een oponthoud van on
geveer drie kwartier.
Ernstig motorongeluk.
Omstreeks elf uur Woensdagavond reed
de 20-jarige rijwielhersteller 'Bijl met zeer
groote snelheid met een motorfiets op het
Rapenburg te Leiden. De heeren Dorre-
paal en Keiler zaten op den duo. Toen zij
op het bruggetje van het Rapenburg kwa
men, begon de motor te slingeren, met het
gevolg, dat de machine tegen het ijzeren
hek voor het pand van de Nationale Bank
opbotste. Keiler kwam daarbij met de
borst boven op de pennen van het hek te
recht hij werd in hoogst emstigen toestand
naar het academisch ziekenhuis overge
bracht, waar hij kort na aamkomst is over
leden. De heer Dorrepaal kreeg een arm-
fractuur en werd eveneens naar het acade
misch ziekenhuis overgebracht, terwijl de
bestuurder Bijl met den schrik vrij kwam.
Twee woonhuizen afgebrand.
Dinsdagavond is op den Groenendijk
op de grens Dongen-Oosterhout in de sla
gerij-Put een koelmachine ontploft. Sla
ger fut was afwezig, doch zijn vrouw die
dicht hij de machine in de buurt stond,
kreeg zeer ernstige verwondingen. Onmid
dellijk na de ontploffing brak er brand
uit, welke gretig voedsel vond in het licht
ontvlambare en droge materiaal. Twee
woonhuizen en een schuur werden een
prooi der vlammen'. De brandweer van
Den Horst was spoedig aanwezig, doch
kon togen de snelvoortloopemde vlammen
niets beginnen.
De bokken en geiten van
R u c p h e n.
Men herinnert zich stellig nog wel de
door de Gedeputeerde Staten van Noord-
Brabant goejgekeurde verordening van
den Raad der gemeente Rucphem, waarbij
deze besloot te verbieden, dat mannen en
vrouwen in den Rucphenschen biospooc
naast elkaar mochten zitten. Zelfs tot in
Amerika is het verhaal van dezen separa
tieven voorzorgsmaatregel van de Ruc-
phensche vroede vaderen doorgedrongen.
Een der Amerikaansche bladen spreekt,
na het geval vermeld te hebben de meening
uit, dat volgens de wijze Nederlanders, die
dit verbod creëerden, de eerste zonde van
den mensch het gevolg moet zijn geweest
van het feit, dat de Schepper vergeten had
Adam en Eva gescheiden van elkaar in
den Hof van Eeden onder te brengen
Nederland en België.
Het Brusselsche dagblad Het Laatste
Nieuws schrijft:
Naar verluidt, hebben de Belgische mi
nisters in Den Haag onder meer de aan
dacht gpvestigd op de inmenging door som
mige groot-Nederlanders in b.nnenland-
sche politieke aangelegenheden, een inmCn-
gjmg waarvan men zich in Nederland niet
genoeg rekenschap geeft, dat zij een vriend
schappelijke regeling van de tusschan beide
landen aanhangige vraagstukken in den
weg staat.
Na de kermis.
Woensdagavond hadden drie Hilver
summers met Larenschs meisjes kermis
gevierd te Blaricum. De meisjes lieten
hen na een tijdje in den steek, om met
Larenaars verder van de kermispret te ge
nieten. De verlaten Hilversummers raak
ten toen met de Larenaars handgemeen;
dit eindigde in het aftrekken van die drie
Hilversummers.
Na een tijdje werden de Larenaars op
weg naar huis ingehaald door een auto.
waaruit geschoten werd. De 25-jange 1.
d. L., die met de zuster van zijn vrouw
een kijkje op de kermis was gaan nemen
en eigenlijk buiten het geval stond, weM
in een long getroffen. Zijn toestand is le
vensgevaarlijk. Tegen den morgen werden
de Hilversummers van hun bed gelicht,
en ten slotte heeft de 29-jarige J. P. H.
een gehuwde man, die alleen ter kermis
was gegaan, bekend, bet schot te hebben
gelost. i
Trein in het water gereden.
Toen gistei'morgen de eerste trein naar
Leeuwarden om 5 u. 51 uit Zwolle ver
trokken was, bleek de brug over de Smil-
dervaart bij Meppel open te staan, terwijl
de seinen onveilig stonden. De machinist
reed niettemin door met het gevolg, dat
de locomotief en de tender in de vaart
stortten. Verschillende rijtuigen schoven
in elkaar. Het postrijtuig werd totaal ver-
vield. De postconducteur Blatenburg liep
verwondingen op. Een derde klasrijtuig
drong in een tweede klasse rijtuig, waarin
een reiziger uit Tilburg lag te slapen. Hij
kwam wonder boven wonder met den
schrik vrij. i
Bij onderzoek is gebleken, dat de brug
wachter zich had verslapen.
De spoorwegdienst naar Groningen had
geen vertraging. De passagiers naar Hee
renveen en Leeuwarden moesten over
stappen.
Nader wordt gemeld: i
De locomotief kwam met het voorste
gedeelte in het water. Slechts de schoor
steen steekt boven water uit. De goederen
wagen, het postrijtuig, 2 rijtuigen 3e klasse
en één rijtuig 2e klasse schoven in elkaar.
Alle rijtuigen ontspoorden bovendien. De
materiëele schade is groot.
In den trein bevonden zich slechts drie
reizigers. Hieraan is het te danken, dat
geen menschenievens vallen te betreuren.
Naar de juiste oorzaak wordt nog een
onderzoek ingesteld.
en zenuwsterkend is de werking van
Glazen Buisje 75 ct. Bij Apoth. en Drog.
Een raadslid aangehouden.
De heer W. N. J., lid van den raad
van Oost- en West-Souburg, is gear
resteerd, verdacht van oplichting van
een bejaard echtpaar, wonende te Aag-
tekerke. Het zou om een belangrijk
bedrag gaan. De gearresteerde is eeni
ge jaren raadslid en wethouder van
de vrijzinnige partijen geweest. Bij de
aftreding in 1927 lieten die partijen
hem los en werd hij op een vrije lijst
gekozen.
Waterschappen.
Bij Kon. besluit is benoemd in de
provincie Zeeland: tot gezworene van
den Anna Mariapolder M. C. vanWin-
gen te Rilland-Bathtot dijkgraaf van
het waterschap Stavenisse C. Steen-
dijk Bzn. te Stavenisse; tot dijkgraaf
van den Wilhelminapolder L. Kra
nenburg te Wilhelminadorp; tot ge
zworene van den Molenpolder M. M.
van Harmeien te Yerseke. Aan H. van
Putte te Bergen op Zoom is op zjjn
verzoek eervol ontslag verleend als
gezworene van den Volckerpolder in
Zeeland.
