De Landbouwdagen in Goes.
N° 72.
Woensdag £9 Juni £929
££6 Jaargang.
Bij dit nummer behoort een bijvoegsel
ABONNEMENT
Prijs per kwartaal, in Goes f 2,—
buiten Goes f2,—.
Afzonderlijke nummers 5 cent
Verschijnt: Maandag-,Woensdag
en Vrijdagavond.
GOESCHE
Uit|av6Naamloozo Vennootschap Goescho Courant
Telefoonnummer 17. na 17.30 No. 244
COURANT
m KImowmis ft Roit Drukkers- en Uitgeversbedrijf
gevestigd te Goes.
ADVERTENTIËN
van 1—5 regels fl,20, elke regel
meer 24 cent Driemaal plaatsing
wordt 2 maal berekend. Dienst
aanbiedingen en aanvragen 15 ct
per regel. Advertentiën worden
aangenomen tot 12 uur voorm.
De Landbouw-dagen te Goes.
Vrij velen hadden gisteren reeds
gevolg gegeven aan het verzoek van
het tentoonstellings-comité om door
het uitsteken der nationale vlag van
hun instemming met de komende
y Landhouw-dagen te doen blijken. Goes
had gisteren waarlijk een feestelijk
uiterlijk. Vooral het Marktplein zag
er in zijn vlaggen-tooi als op z'n Zon-
dagsch uit.
Behalve de vlaggen toonden de win
kei-étalages en het vrij groot aantal
marktbezoekers aan, dat er iets bij
zonders in de Ganzestad te doen was,
Het was te zien dat Goes zich op
maakte om de duizenden landbouwers
en anderen die dezer dagen de stad
zullen bezoeken teneinde de land
bouwtentoonstelling van den Kring
Westelijk Zuid-Beveland in oogen-
schouw te nemen, een mooie ontvangst
te bereiden.
En zulks baart geen verwondering.
De Goesenaars immers kennen de be
teekenis van den landbouw, ze voe
len er voor, ze weten dat hun wel
stand afgestemd is op het wel en wee
van het land.
Daarom ook deden het vlagvertoon
en andere uitingen van medeleven met
de Z. L. M. niet geforceerd, doch eer
lijk en oprecht aan.
De hoofdbestuursleden der Z. L. M.
begaven zich gisteravond te 8 uur
naar het stadhuis. Op de Markt gaf
„Hosanna" een concert en de ter plaat
se aanwezigen hadden hun aandacht
te verdeelen tusschen den optocht
der landbouwers en het programma,
dat ten beste werd gegeven.
In de raadskamer.
Te 8 uur werd het hoofdbestuur der
Z.L.M. ten stadhuize ontvangen door B.
en W. van Goes en door den Gemeente
raad.
Burgemeester G. A. Hajeimluis heette
de aanwezigen welkom, inzonderheid den
voorzitter der Z.L.M., den voorzitter
van het Neid'. Trekpaardenstamboek en
het bestuur van den Kring Westelijk Zuid-
Beveland' der Z.L.M.
Spr. herinnert er aan dat hij 10 jaar
geleden ook het voorracht had het hoofd
bestuur hier te ontvangen. Hij roept de
aanwezigen thans een hartelijken groet toe,
al doet hij dit met eenigan schroom om
dat mr. Dieleman hier aanwezig is, en
deze reedis zoo- uitstekend in het Land
bouwblad heeft uiteengezet waarom het
de moeite waard is naar Goes te komen.
De stad' en haar inwoners hebben zich
opgemaakt, aldus spr., om U allen een
kostelijk feest te bereiden. Spr. kan zich
met deze feestvreugde vereenigen, temeer
omdat op de tentoonstelling ook het trek-
paardenstambcek aanwezig zal zijn. De
Goesenaars, zegt burgemeester Hajenius,
leven met de Z.L.M. mede, o.a. door
hun veiling. Spr. stelt voor een glas cham
pagne te ledigen op het welzijn van de Z.
L. M., van den Kring Westelijk Zuid-
Bevelaed en van het Ned'. trekpaarden-
stamboek.
De woorden van den burgemeester
werden beantwoord' door mr. P. Diele
man, voorzitter der Z. L. M., die van
Goes spreekt als van de stad van de
waakzame capitoliniscbe ganzenHet
oude Gosum of vruchtbare land1 zoo
als het woord' in het oud-Deensch be-
teekent of naar de plaats aan de Go-
saha, naar ter Gose aan de stroom
(gos) eerst de villa en later dè stad
Uw nederzetting zich heeft geschaard
rondom het slot aan het Oostende!
Reeds lang verheugde dit de Z.L.M.
ers, want Goeis is in waarheid en wezen
de hoofdstad niet alleen van Zuid-Be
veland of van Westelijk Zu.d-Beveland,
maar van landbouwend Zeeland. Daar
concentreert zich alles van Zuid-Beve-
Land en in dat opzicht is Goes wat Gro
ningen is voor de Ommelanden. Even
als ginds gaat men hier Dinsdags naar
stad toe. Een ieder weet wat dit in
houdt. Maar hier is ook voor Zeeland
het concentratiekamp voor den land
bouw. Hier is de schatkamer van de
Z.L.M. op Uw breede marktplein! Goes
herbergt gastvrij de mannen en vrouwen
idie dagelijks van morgen tot avond ar
beiden met lust en met liefde voor den
Zeeuwschee landbouw en gelukkig is
het hier een gezond wonen Reeds de
Kroniekschrijver Smallegange immers
ook een Goessenaar? ligt hij niet 'begri
ven onder de prachtgewelven der kun
stige Magdalenakerk? roemde dat de
lucht rondom Goes, boven alle andere
steden van Zeeland, zeer gezond, zoel
en vermakelijk is! En nu ontvangt Goes
de Z.L.M. op het kapiteel in de zwierige
raadszaal met zijn bekende witjes, zijn
rococo en zijn vriendelijke engeltjes, ach
ter het uithangbord. Het wapen waarin
de waakzame gains is gevlogen, gekroond
weleer met 'het Be.ersche wapen, tusschen
Waarheid en Gerechtigheid.
Kan een overheid een beter blazoen
den volke laten zien als uiting van wat
er leeft in de ziel, als bewijs van
beginselen, waarvan men uitgaat bij hel
besturen van de stad! Waarheid en Ge
rechtigheid! Daarmede trad het bestuur
steeds ook die Z.L.M. tegemoet. Daarom
is het zoo dierbaar aan het ronde
Zeeuwsche karakter. Daarom leeft
landbouw zoo met Goes mede, wat men
weet dat het doet met den landbouw.
Spr. herinnert er dan aan hoe de
me de Zu.d-Bevelamd", de edele vorstin
uit het huis van Beieren de „open,
kranke en cube veste" plaats gezond
maakte en aankleedde met een muur
wal en gracht, gelijk het stad ge
worden paste.
Men geniet van de voorrechten dit
reeds vroeg Goes werden geschonken.
Men denkt er aan, dat men niet vóór
11 uur 's morgens onze tor markt ge
brachte zakken koren mag openen of
verknopen en houdt ons aan het ai in
1450 ten deze gemaakt reglement. Men is
dankbaar voor de goede maat, die an
ders is dan die van Borssele, voor de
Goesche maat van 37 Vs zak in het last
en 32 stoopen in den zak. Een Goesche
zak is een goede zak. Men waardeert
het dat reeds van ouden tijd een appel
markt werd' ingericht op het Oosteinde
van de Beestenmarkt en betu'gt dank dat
men van oudsher op 3 of zelfs 4 na
elkaar volgende Dinsdagen een koe -en
varkensmarkt liet houden en al moge
uit de Lange Vorststraat die Dinsdag sche
Zuivelmarkt zijn verdwenen gelijk hel
gemeentebestuur de stoepjes voor die
huizen wilt laten verdwijnen het is
toch lang getolereerd' ein nog hoort men
op stille avonden of in de zomernacht
de echo, van der vroolijke boerinnen ge
lach en geschater in de Vorststraat weer
klinken.
In 1540 vierden men feest, toen Karei
V de veste bezocht.
Men hoopt het deze week te doen bij
de komst van Prins Hendrik der Neder
landen.
Men leeft met Goes mede in groote
rampen, idlie baar troffen. In 't bijzonder
in den jare 1555, toen op 2 Juli een
enorme brand' Uw stad teisterde.
In 1577 zag men Goes overgaan naar
den Prins van Oranje en de 3e stemheb
bende stad in Zeeland worden, nadat de
Watergeuzen veel schade hadden be
rokkend.
Het oor beluistert nog de patriottische
oproeren in 1787, die zoo weinig in over
eenstemming waren met den pntricisti-
schen geest die Goes kenmerkte en nog
kenmerkt.
Men 'begrijpe goed' hoe verontwaar
digd Goes was op dien Amerikaan, die
het bestond Goes te schetsen als een
plaats, waarin ieder oesters vischte in
de grachten, die het stedeke doorkruis
ten!
Men is trotsch op groote mannen als
Johannes Antonides van der Goes, dien
Vondel zijn zoon in de dichtkunde noem
de; Laurens v. d. Spiegel den staats
man, die mooie vertoogen ook schreef
behalve over de Unie, over armoede en
haar bestrijding; een Gaspar Barzeus of
Belga, ook bekend als Jasper de Neder
lander, die onder Karei V in den oorlog
diende, maar later zich in Indië wijdde
aan het Missiewerk; den grooten jurist
Johannes Ramus, tevens als taalkundige
op Jacobus Lansbergen, sterrekunlcLge
en predikant en zoovelen meer, die thans
nog leven, maar waarover te zwijgen be
scheidenheid mij gebiedt.
Met bewondering staart men de moe-
d.ge mannen ma, die met bet schip Ter
Goes onder leiding van Pieter Both
meevoeren naar het verre Oost-Indië in
den jare 1610 en dlat voor het eerst daar
heen medenamen vrouwen en verrekij
kers, door Zacharias Jan se uit Middel
burg uitgevonden.
Er moet in Goes een scheepje staan
als windvaan, hetwelk de herinnering
aan het feit bewaart en in 1624 heet
gemaakt te zijn. Staat het niet op de
Spijskokerij op een torenspitsje, afkom
stig van de Haven- of Donkere Poort?
En eindelijk, wij verlustigen ons in Uw
scherpzinnigheid, waarmede gij wist op
te komen voor de noodën van armen
en behoeftigen toen gij, E. A. heeren
de regenten van het Weeshuis gerecom
mandeerd hebt om de notarissen ten
koste van diaconie en het huis eenmaal
ie het jaar te tracteeren en met een
matig onthaal te regaleeren en bij die
gelegenheid1 hen te verzoeken, te her
inneren en aan te manen, bij het positiëm
de respectieve te stauren dien nood der
armen en van dezen huize voor te stellen
teneinde op eenige favorabele dispositie,
hoe gering ook, in derselven uiterste wille
ter voordeele van deselve te mogen insee-
reren en beschrijven".
Hoe dit 'alles ook moge zijn en geweest
zijnGoes is voor dan Zeeuwschen Land
bouw het wetenschappelijk centrum
de landbouwwinterschool, het landbouw-
huis, de directrice der landbouwhuis-
houdkundige cursussen, de voorlichtings
dienst en wat dies meer zij.
Goes is ook het oeconomisch en het
geografisch centrum. In de oude Vier
schaar stond of staat wellicht nog:
„Audi et alteram partem!"
Moge dit beginsel der onpartijdigheid
met die van Waarheid en Gerechtigheid
de richtsnoer blijven bij de behartiging
der aan het gemeentebestuur toever
trouwde belangen en dit bestuur ook wat
de personen betreft lang en zegenr
werkzaam zijn. Aan hen vertrouwt spr.
ook de belangen van den landbouw 'har
telijk toe. Leve Goes! Leve zijn burge
meester! Leve zijn raad !Leve zijn bui
rij
De Hoofdbestuursvergadering.
Hierna begeeft het Hoofdbestuur zich
naar de „Prins van Oranje" teneinde de
rgadering bij te wonen.
Deze wordt geopend' door mr. P. Die
leman, die mededeelt dat bericht van
verhindering inkwam van minister Kan,
den commissaris der Koningin in Zee
land, den wiaarnememd directeur-generaal
van den landbouw, den oud-inspecteur van
het landbouwonderwijs, den voorzitter van
het Ned. iandbouw-comité, Dr. Lovink,
Dr. Overbeeke, Ir. v. d. PLasscbe, de
heeren Van Oeveren en Stoutjesdijk. Aan
de laatste twee heeren die ongesteld zijn,
zal een telegram ten bewijze van medele
ven worden gezonden.
Spr. herdenkt vervolgens den onlangs
overleden baron Collot d'Escury uit
Zeeuwsch-Vlaanderen. Hij was een man,
die nooit iets liet varen en altijd werkte.
Voor Zeeuwsch-Vlaamderen was bij van
groote beteekenis, doch ook voor Neder
land. Spr. brengt eerbiedige hulde aan
zijn
Dan heet spr. verschillende aanwezi
gen welkom en voor bijna allen heeft bij
een geestig wootrd. Eerst wordt begroet
de heer Wimtermans, inspecteur van het
landbouwonderwijs. Spr. hoopt dat deze
zich met niet mindere kracht dan zijn
voorganger aan zijn zware taak zal geven.
Dan verwelkomt mr. Dieleman B. en W.
van Goes, de leden van Ged. Staten, Jhr.
van Vredenburch, sptr.'s ambtsvoor
ganger, die voortgaat met onze paarden
in het buitenland' te introduceeren. „Dat
vele buitenlanders, Denen en Zweden,
zich dezer dagen naar Goes begeven, dan
ken we Jonker Jan. Spr. heet verder wel
kom den regeerimgscommiissaris den heer
De Vulder van Noordien, den heer Kiel-
stra, oud-secretaris der Z.L.M., mr.
Zaaijer, rechtskundig adviseur, den heer
Stevens, de leden van het KringLestuur
Westelijk Zuid-Beveland', die hulde ver
dienen, den heer Molhuizen, secretaris
van het Ned. Iandbouw-comité, den heer
Hanken van de afdeeling Zeeland van het
Ned'. trekpaardenstamboek. Tot den heer
Hanken zegt spr.: „Uw groot-bedrijf is
van veel beteekenis voor den vaderland-
schen landbouw. Gij zljt vele jaren een
voortrekker geweest, en met Uw harts
tochtelijk initiatief hebt ge U een eere
zuil van den Zeeuwschen landbouw ver
diend". Als nog de beer W. Kakebeeke,
voorzitter van het rundvee-stamboek is
begroet, doet mr. Dieleman eenige mede-
deelingen, waaraan we bet volgende ont-
leenen:
Op het verzoek van het K.N.L.C. aan
den Minister van Defensie om aan leerlin
gen van landbouwwinterscholen uitstel te
verkenen van de eerste oefening, werd
gunstig beschikt, mats deze niet op 19
jarigen leeftijd leerling zouden worden.
Op initiatief van het Instituut voor
Plantenveredeling zal een onderzoek wor
den ingesteld, naar de vraag of bij ver
koop ook rekening kan worden gehouden
met het vezelgehalte.
Het voorontwerp Landbouwarbeidlswet
regelende den arbeid van kinderen, jeug
dige personen en vrouwen is door ons
studie genomen en kon geen instemming
verkrijgen.
Toen bleek, dat de export van aard
appelen te gering was om de groote voor
raden een bestemming te geven, is in sa
menwerking met anderen een overeen
komst getroffen voor de levering van
aardappelmeelfabriek. Er zijn ruim 7500
H.L. door de Z.L.'M. verscheept tegen
f 0,95 voor grooten, f 0,92 voor poters en
f 0,71 voor kriel, alles per 100 K.G.
Door de afdeeling aankoop werd dit
jaar 515.000 K.G. chilisalpeter aange
kocht. Dezer dagen werd hierop een rabat
van f 1828,45 ontvangen. Op 4 Juni is
de afdeeling aankoop in een Coöperatieve
Zeeuwsche Aankoopvereeniging G. A.
omgezet. Wij vertrouwen, dat de Zeeuw
sche Aankoopvereenigiwgen het belang van
deze oprichting zullen inzien.
Aankoop Binidertwine. Overgegaan
werd tot het afsluiten van een overeen
komst betreffende de levering van bin-
dertwine aan de leden. Op de prijszetting
in onze provincie heeft dit de gewenschte
gevolgen gehad. Tot heden is voor "f3700
afgenomen.
Voor Zeeland' werd1 door het K. N
L. C. steun verleend aan de oprichting
van een tuinbouwschool te Haamstede
en een landbouwschool te Zierikzee.
Het hoofdbestuur besluit instemming
te geven aan een wijziging in de Vogelwet
van 1912.
Aan den Nederlandscheti bond van
handelaren in aardappelen zal de Z. L.
M. naar aanleiding van een verzoek me-
dedeelen dat de verkoop (inkoop) per
70 K.G. gewijzigd zal worden in een al
gemeen doorgevoerd' standaard gewicht
van 100 K.G.
De bond1 had ook verzocht de aard
appelen, in verband1 met dien export, te
doen verladen over een hor van 45 m.M.
Deze kwestie zal aan de oommissie van
arbitrage worden voorgedragen. Het dag.
bestuur kan zich overigens met de 45
m.M.-hor vereenigen, als de horwijdte
op de koopbriefjes vermeld zal worden.
Aangenomen wordt het voorstel van
het dag. bestuur tot het instellen van een
oommissie en tot samenwerking met de
afdeeling Zeeland van de vereeniging voor
diergeneeskunde inzake 'de destructie van
afgekeurd vee en vleesch. In de commis
sie worden benoemd de heeren Leenhouts,
Dees en Jac. Welleman.
Na eenige discussie antwoordt het
hoofdbestuur bevestigend' op de vraag van
het K. N. L. C. of het gewemscht is om
mede te werken tot oprichting van een
neutrale bedrijfsvereenigingdie de uit
voering der Ziektewet ter band' zal ne
men. i
Uitvoerig wordt dan van gedachten
gewisseld over een schrijven aan het K.
N. L. C. van de Mrs. Hartog en Dirven
te Bergen op Zo-om, die bittere ervaringen
hebben opgedaan met paardenverzekerin-
gen. Mr. Dieleman meent dat in het
schrijven een kern van waarheid' zit. An
dieren, o.a. Jhr. van Vredenburch, spre
ken zulks tegen. Mr. Dieleman zegt, dat
in de eigen provincie zeer goedb onder
linge verzekeringen voor paarden zijn,
die zooveel mogelijk geholpen moeten
worden. Spr. zou willen diat ze ter ver
sterking onderling weer een federatie aan
gingea
Eenige leden betwijfelen bet nut
daarvan en zeggen, dat de on
derlinge verzekeringen slechts in een
klein ressort goed' kunnen werken, omdat
daar de leden elkaar steeds kimnen con
troleeren. Ten slotte wordt besloten, dat
het dag. bestuur de onderlinge verze
kering nog eens in studie zal nemen.
Tot lÜringdeskundige C. Z. P. wordt
de vacature-Melis benoemd de heer
C. Franse te Kleverskerk. Voorts volgen
een aantal herbenoemingen voor kring-
deskundigen en voor bestuursleden van
het C. Z. P.
De bespreking van het rapport van de
Hollandsche Mij. van landbouw over de
werkloosheid' wordt aangehouden. Naar
aanleiding van het rapport merkt de heer
Dekker op dat veel Zeeuwen, uit Zeeland
verhuizen, hetgeen op den duur tot moei
lijkheden zal leiden. De voorzitter zegt,
dat in verschillends dcelen van Zeeland
een ernstig tekort aan werkkrachten voor
den landbouw gaat ontstaan.
Als bij de rondvraag nog even is ge
sproken over de algemeene vergadering,
en als de heer Dekker de Z.L.M. ver
zocht heeft de veiling te Goes te steunen
in de poging tot veilen van uien en vroe
ge aardappelen (hetgeen wordt toege
zegd) dankt de heer Wintermans, inspec
teur van het landbouwonderwijs voor de
gulle ontvangst hem ten deel gevallen. Spr.
zegt toe, dat hij zich met belangstel lang
aan zijn taak zal wijden en dat ook de
Zeeuwsche landbouw op zijin steun zal
kunnen rekenen.
De voorzitter sluit hierop de vergade
ring en de genoodigden begeven zich naar
de benedenzaal, waar een voortreffelijk
souper uit hotel „Centraal" is aangericht.
Tijdens den maaltijd die tot een vroeg
uur duurt, worden nog tal van luimige en
ernstige toasten ingesteld'.
Een goed' begin van de landbouwfeesten
De algemeene vergadering.
Te 10 uur werd in het Slot Osfendie
de algemeene vergadering gehouden. Mr.
Dieleman verwelkomt mr. Sieger, lid' van
Ged. Staten, den griffier der Staten, en
de andere heeren en vertegenwoordigers
welke gisteravond reeds in de hoofdbe
stuursvergadering aanwezig waren. De
heeren Hanken en Van Dixhoorn wenscht
spr. een spoedige algeheele genezing toe.
Voor de inleiding verwijzen we verde,
naar die der hoofdbestuursvergadering.
De rekening over 1928 wordt goedge
keurd.
Vervolgens komt aan de orde de
statutenwijziging. Allereerst wordt be
paald „voordat de rekening en ver
antwoording goedgekeurd kan worden,
moet een commissie van 3 personen
daaromtrent rapport uitbrengen. Deze
personen, waarvan jaarlijks één af
treedt, worden benoemd door de be
sturen der Kringen. De volgorde wordt
bij rooster vastgesteld".
Eenige afdeelingen hebben voorge
steld om in art. 16 de alinea: „De
hoofdbestuursleden worden benoemd
voor den tijd van 3 jaar en zijn ter
stond herkiesbaar", te wijzigen als
volgt: „De hoofdbestuursleden wor
den benoemd voor den tijd van 3
jaar en zijn éénmaal direct herkies
baar en daarna gedurende een zit
tingsperiode niet herkiesbaar".
De heer P. Dekker licht dit voor
stel toe. Z.i. zal de wijziging de be
langstelling in het leven der Z. L. M.
doen toenemen. Spr. bestrijdt de mo
tieven van het hoofdbestuur waarop
de wijziging ontraden wordt.
De heer Blom is het niet met den
heer Dekker eens.
De heer J. Welleman onderstreept
het betoog van den heer Dekker. De
bedoeling van het voorstel is meer
activiteit in het vakleven te brengen.
Rust beteekent daar de dood. Als
men te lang met dezelfde personen
in een college zit, ontbreekt meestal
de zoo nuttige wrijving. De actie gaat
er om, zoo nu en dan nieuw bloed in
het hoofdbestuur te brengen.
Het voorstel tot wijziging wordt ver
worpen met 54 tegen 43 stemmen.
Aangenomen wordt dan een voorstel
van het dag. bestuur, waardoor een
Kring met minder dan 600 gewone
leden twee hoofdbestuursleden be
noemt. Een Kring met meer dan 600
gewone leden benoemt voor elke 300
of gedeelte van 300 leden één hoofd
bestuurslid tot een maximum van vier
leden.
Vervolgens geeft mr. Dieleman zijn
jaarrede, waarin hij er allereerst op
wijst, dat men vergaderde op een aan
historie rijken bodem, in het Slot
van 't Oosteode of het Slot Ostende, be
kend' uit het diep der middeleeuwen, als
gesticht vermoedelijk door de heeren van
Borsselen aan wie het althans lange
jaren heeft behoord1 oorsprong moge
lijk van de stad Goes, gelegen aan het
stroompje Gosaha, dat in de Schelde
uitliep, aan het Oostende van een toen
malig eiland'. Men zou er boven kunnen
schrijven van Slot tot boerenherberg.
Gansch een rijk verleden doemt hier
op, want re:d's vanaf 1751 word het recht
geschonken in de resten van het Oude
Slot aan de landlieden bier en drank te
schenken. Van het eens zoo heerlijke
slot is alleen nog over het meer of min
der zware fundament, de moerbezieboom,
Het was in de 16e eeuw gekomen in han
den van dé familie Van der Goes, maar
werd' in 1747 aan dén Raad van State
verkocht en diende tot militair hospitaal
en kazerne om in 1750 aan een particulier
te worden verkocht. Rondom het Slot
ontstond' Goes. Deze stad was van ouds-
