BIJVOEGSEL
GOESCHE GODRANT
De verwekker van de
koorts ontdekt.
Medische Rubriek,
Voor de VrouW
§jiirv$alcPUin9
Binnenland
7 VAN DE
VAN VRIJDAG 15 MAART 1929.
Een der gevaarlijkste besmettelijke
ziekten van de tropische en subtropi
sche landen is de gele koorts. Haete
vochtige gebieden op geringe hoogte bo
ven de zee worden vooral do-
gele
koorts bezocht cn zijn voor blanken daar
dioor dikwijls onbewoonbaar. In den aller-
laatsten tijd is de studie van deze ziek
te zeer gevorderd. Sedert men gecon
stateerd heeft, dat vooral die Rhesusaap
hoogst gevoelig is voor de gele koorts, be
staat de mogelijkheid, dat uit proeven op
dieren het wezen der gele koorts ver
klaard wordt. Wij weten thans, dat de
verwekker van de gele koorts, welles ont
dekking we aan prof. Kuczynski te Ber
lijn danken, door den steek van een mus
kietensoort op den mensch wordt overge
bracht en in twee tot vijf-an-twinflig da
gen komt het dan bij den mensch tot het
uitbreken van de gele koorts, die veelal
bij blanken een doodelijik verloop heeft.
Reeds in het jaar 1919 vernam de weten
schappelijke wereld, dat het den beken
den Japanschen onderzoeker Nogoessi
die kort geleden bij het onderzoek naar
de gek koorts als offer der wetenschap
viel, gelukt was den verwekker der gele
koorts te ontdekken in de gediaante van
een Spirocheet Leptospira icleroïdes, een
conclusie, waaraan weliswaar reeds lan
gen tijd was getwijfeld en die, nadat liet
prof. Kuczynski gelukt is den verwekker
op te sporen, foutief bleek. In de gele
koorts hebben we zonder twijfel een der
gevaarlijkste besmettelijke ziekten, die de
menschheid kent, alken met het verschil
dat het verbreidingsgevaar niet zoo groot
is als bij pest, cholera enz., daar slechts
bepaalde tropische, warrnvoehlige gebie
den voor de ontwikkeling der muggen
soort, die de gele koorts overbrengt, in
aanmerking komen en de vaak maar zeer
dun bevolkte streken juist door de gele
koorts niet voor kolonisatie geschikt zijn.
Men heeft echter ook in Europa alleen
staande gevallen van gele koorts waarge
nomen. Door het strenge toezicht op alle,
uit tropische streken in Europees che ha
vens binnenloopende schepen, is het tot
dusver gelukt, Europa practisch van de
gele koorts te vrijwaren. Europeanen zijn
vooral aan de vreeselijke gevolgen van
de gele koorts blootgesteld, terwijl de in
landers deels een immuniteit verworven
hebben en vaak ook de gele koorts bij
inboorlingen niet miet zulke verwoestende
gevolgen optreedt als bij Europeanen,
Vooral is het opmerkelijk en dit
geldt voor alle infectie-ziekten dat
groote krachtige mannen het eerst aan de
gele koorts bezwijken, terwijl zwakke pier
sonen en vrouwen niet zoo gauw aange
stoken worden. Het is een lang gekoester
de wensch der wetenschap, geneesmidde
len tegen de gele koorts te bezitten om
energiek tegen deze verschrikkelijke be
smettelijke ziekte der tropische landen te
kunnen optreden. Het vinden van krach
tige geneesmiddelen tegen de gele koorts
is van buitengewoon groot belang met het
oog op de saneerin-g van tot dusver onbe
woonbare landstreken uit het vruchtbaar
ste tropische gebied en juist hierin ligt
de betcekenis van die ontdekking van prof.
Kuczynski, dat, nadat de natuur vain
den verwekker is vastgesteld, het moge
lijk zal zijn, door teelt van den verwek
ker werkzame sera vast te stellen, die,
bij het begin der ziekte ingespoten, de
hevigheid van de verschijnselen vermin
deren en voor alles den doodelijken af
loop vermogen te verhinderen, terwijl zij
verder bij voorbaat bij personen zullen
kunnen worden ingeënt, die genoodzaakt
zijn met koorts bezochte gebieden te be
reizen. Dergelijke personen kunnen door
geleidelijke toevoeging van het verkregen
serum tegen de gele koorts immuun ge
maakt worden en staan dam in het ver
volg niet meer aan het gevaar bloot],
waaraan zij tot dusver bloot stonden.
De naaste etappe zal dus zijn, uit de
cultures van gele koorts-bacteriën sera
samen te stellen, waarvan de inspuiting
tegen de besmetting immuun maakt. Groo-
te tropische gebieden kunnen daarmede
vloor het blanke ras ontsloten worden.
De functie van den slaap.
Dr. Zeehandelaar schrijft in. Voeding
on Hygiene over de beteekenis van den
slaap en wijst er op, dat onkfer om
standigheden een slaperig persoon bezig
kan zijn het blad, dat voor hem. ligt, to
lezen, maar reeds dringt het niet meer
tot de opperste sferen van het bewuste
ik door. Het woddt niet meer aan het ik
gekoppeld. Ja, hij kan zelfs hardop lezen
als een automaat, terwijl de zin van het
gelezene hem geheel is ontgaan. Hij sliep
reeds half! In zulke gevallen slapen dus
de organen voor waarneming, conceptie
en associaties in, voordat de band tus-
schen wil en spieren geheel is verslapt.
Zulk een voorbeeld is van groot be
lang om te begrijpen, hoe ver de arbeids-
verdeeling in de hersenen gaat, hoe, even
als bij de verschillende departementen
van een rijksregeerimg, ieder dier afdee-
limgem, voor zich werkt en ten deele onaf
hankelijk van andere.
Wij meemem, dat in elk opzicht van den
slaap voor den wakenden mensch veel
meer te leeren valt, dan men oppervlak
kig zou denken. Telkens weer wijzen we
op het belang van een goeden slaap voor
de geestelijke en lichamelijke gezondheid
en hoe alleen een zeer goed begrip van
het wezen en de beteekenis van den slaap
ons helpen kan een goeden en natuurlijken
slaap te bevorderen.
Slaap kan als een invasie in het li
cliaam optreden, als een leger, dat een
land binnenvalt en sommige doelen bezet,
andere vrij laat, hier het leven verlam)
en daar soms nog grootere activiteit toe
latend. Zoo worden ia de groote hersen
massa niet alle doelen tegelijk stopgezet,
het eeme deel kan nog volkomen waak
zaam en actief zijn, terwijl het andere
reeds sufferig wordt en een ander deel
heelemaal onttrokken is aan bewuste
wilsinvloeden en feitelijk in slaap is.
Het gewone geval is echter, dat de phy
siologische verhoudingen der functies ge
ëerbiedigd worden en dat na het verdwij
nen van de zintuiglijke waarneming, de
voorstellingen verdwijnen, die associaties
onregelmatig en niet meer in logische
volgorde tot stiand komen, hot veld van
het bewustzijn steeds moer inkrimpt. Het
geheugen geeft hot op, de wil en het oor
deel gaan evenzeer verdwijnen.
Uit dit alles is het duidelijk, dat het
niet verstandig is kort voor hot slapen
gaain de denkbeelden sterk te activeeren
een geestelijke werkzaamheid te ontplooi
en, die een verhindering zal zijn voor het
totstandkomen van het normale phy siolo
gische proces. Laat vooral kinderen kort
voor het slapen gaan geen huiswerk ver
richten, geen inspannende lectuur lezen
geen heftige gemoedsbeweging doorma
ken. Geen standjes, geen scènes voor het
slapen gaan!
Een vischpvaatje.
Als we visch koken, zorgen we voor
goed kokend water met zout. Zooiets zegt
het kookboek tenminste. Het kookboek
praat ook van een vischtreeft (en van
een hazenpan en van een stoompan en
an allerlei fraaie zaken, waarvan lang
niet iedereen zicb de gelukkige bezitster
mag noemen). Als ge visch wilt koken
en ge bezit geen speciale vischpan en
ook geen vischtret f„ en ge zijt b;
dat uw visch zal breken wanneer ge
haar met een schuimspaan uit het water
licht, weet ge dan wel, dat er een heel
eenvoudige manier bestaat om aan dit
bezwaar tegemoet te komen? Ge neemt
hiertoe een dunnen, ouden handdoek of
een versleten servet en knoopt dit voor
zichtig om uw visch alvorens haar rauw
in de pan te doen. Een ander geheimpje
is dat visch aanmerkelijk aan smakelijk
heid wint, wanneer ge juist zooveel wa
ter op de visch giet, dat dezelve net on
derstaat en niet meer. Ook verdient 't aan
beveling om uw visch niet in gewoon ko
kend water met zout zonder meer te
koken, doch in half water half melk, waar
in ge gedurende een kwartier te voren
al naar gelang van uwen smaak van een
tot drie groote wortelen, een laurierblad1,
eenige gesnipperde uien en wat peter
selie hebt laten koken:
Neemt ge enkel water, voeg dan be
halve de kruiden een half kopje azijn toe
om de blankheid van de visch te ver-
hoogen.
Wilt ge het heel hij zonder fijn van
smaak hebben, nieem dan als kookwater
voor uw visch een mengsel van half wa
ter half witten wijn (chablis of grave)
met de boven vermelde toevoeging van
kruiden. Wanneer ge dit niet door een
teveel aan zout bederft, kan dit mengsel
uitstekend dienst doen als bouillon voor
de saus bij de visch.
Bij het bakken van ysch hangt het
resultaat af van drie dingen: de goede
kwaliteit van het vet waarmee ge bakt,
de juiste graad van warmte van het vet en
de juiste hoeveelheid vet.
Is uw bakolie van prima kwaliteit dan
nog kan uw baksel glansrijk mislukken,
wanneer ge de visch er te vroeg in doet.
Eerst wanneer het sissen en spatten is op
gehouden en er een blauwe damp van het
vet afkomt, is het genoeg.
Is de olie goed en ook heet genoeg
zelfs, dan kan alles nog als een papperige
massa op tafel komen, wanneer ge niet
zorgt, dat ge een voldoende hoeveelheid
vet bezigt.
Sommige kooksters bezitten het ge
heim van een goudbruin knapperig ge
bakken croüte, terwijl anderen het nooit
verder brengen dan een weeke, vette
kruimelige massa. Uit ondervinding kanj
ik u zeggen, dat het bakken in slaolie!
Bij springvloed heeft men getracht het Grieksche stoomschip „Eugenia", dat op den dijk te Den Helder zit,
vlotte krijgen. Vier machtige sleep booten konden het schip echter niet vlot krijgen, daar het water niet hoog
genoeg steeg.
verreweg de voorkeur verdient. Voor ve
len is het voorts een geheim, dat cb te
bakken visch heel flink afgedroogd dient
te worden. Wanneer ge visch in meel
wentelt, vergeet dan niet het meel af Ifio
schudden; er blijft altijd neg genoeg aam
en als ge dit nalaat, zullen de klonters
meel het eerst aanbakken. Wanneer ge
uw visch wilt omkeeren, zal aan die vast
gebakken meelklomt een heel stuk van
den rug van de visch vast blijven zitten en
zult ge nimmer een mooie egaalbruime
korst krijgen.
Desgewenscbt kunt ge de visch na het
afschudden van het meel, in geklopt ei
wentelen. Doch dan onmiddellijk bakken.
Wanneer ge visch wenscht te paneeren,
verdient het aanbeveling om ze eerst in
melk of geklopt ei en daarna in paneer
meel te wentelen, waaraan een lepel zout
is toegevoegd.
Gebakken visch wordt opgediend op
een gevouwen servet en gegarneerd met
een schijfje citroen en takjes peterselie.
Gemakshalve geef ik u hier den kook
tijd van de verschillende vischsoorten.
Schelvisch 15 minuten per pond.
Heilbot 20 minuten per pond.
Kreeft 20 a 30 minuten per pond, al
naar de grootte.
Makreel 10 a 15 minuten per pond,
al naar de grootte.
Zalm 10 minuten per pond.
Tong 5 a 10 minuten per pond, al naar
de grootte.
Tarbot 20 minuten per pond.
(Dit alles gerekend van dat het visch-
water opnieuw kookt af.)
Dit bedreigt ookU
als U niet direct de
eerste stekende pijnen
van beginnende rheu-
matiek bestrijdt.
Hei beste is direct inwrijven met
Spirosal-oplossing is reukeiooi
Bij apothekers en drogisten verkrijgbaar.
Met een mes gestoken.
Dinsdagavond te half acht I wam in
het brugwachtershuisje aan de Oostpoort
te Delft een man binnengeloopen, die
zeide in den rug gestoken te zijn. De main
bloedde hevig, zoodlat men de politie
waarschuwde, die den man per autoi naar
hot ziekenhuis vervoerde, waar hij ter ver
pleging werd opgenomen. Het bleek te
zijn de 21-jarige Bemhard von E., die
sedert eenige jaren te Delft woont. Hij
verklaarde dat hij ruzie gehad had om
een meisje met een jongen, dien hij slechts
van naam kende en deze hem me t een mes
had gestoken. Bij onderzoek bleken het
5 steken te zijn, waarvan er één diep in
den rug was gedrongen, doch op het
schouderblad was gestuit. Verdér bleek
de vermoedelijke dader de 23-jarige van
Z. te zijn, die met zijn vriend von E. had
loopen zoeken. Dieze vriend van Z., die
thuis aangetroffen werd, bleek ook een
steek in den arm te hebben, die hij» had
opgeloopen toen van Z. had misgestoken.
Tegen 10 uur kwam de dader zich op het
politiebureau aanmelden. Hij ontkent te
hebben gestoken.
Overval met roof.
Woensdagmiddag omstreeks half twee
is op den Boschdijk onder de gemeente
Best, ter hoogte van de grens der ge
meente Eindhoven, een brutale overval
met roof gepleegd. Toen de heer Ver vest
uit Eindhoven, wissellooper bij de In-
oassobamk aldaar, van Best naar Eind
hoven terugkeerde cn per fiets over dien
dijk reed, werd hij onverhoeds aangehou
den door een onbekend individu, dat hem
dwong af te slappen. De man hield' in de
eene hand een dolkmes en in de andere
een revolver. Hij richtte deze op den
heer Vervest met den uitroep „Je geld
of je leven!"
De heer Vervest verweerde zich,
waarop de man hem een» steek aan den
rechterslaap toebracht en tevens een taseh
ontrukte met f850, die hij dien morgen
voor d e Incassobank in Best geïncasseerd
had. De aanrander is verdwenen.
Nederland en België.
Staatsminister Segers verklaarde Woeïis
dag in den Belgischen Senaat als rappor
teur van Buitenlandsche Zaken, dat er
geen woord veranderd moet worden in
het rapport, dat van de Utrechtsche do-
cumentonaffaire werd opgemaakt. Bel
gië moet zijn rechten op de Schelde, de
Maas en den Rijn opeischan, indien mo
gelijk in overeenstemming met Nederland,
zoo niet, dan met behulp van een interna
tionale regeling. Er moet in Nederland
noodzakelijk een einde komen aan den
noodlottigen geest. Spr. betoogt, dat die
stroomkwestie voor België een levens
kwestie is, en hij hoopt, dat zij buiten in-
tenniationaal verband kan worden opge
lost. Segers wijst op de onderhandelingen
in het verleden, alsook op het feit, dat
Nederland dijken heeft aangelegd, die de
ebbeweging belemmeren. Het voorstel van
de oommissie van deskundigen noemt spr.
onvoldoende; het is noodig, dat de groote
mogendheden België's rechten erkennen.
Er moet een nieuwe formule gevonden
worden, bijvoorbeeld als die in de Do-
nau-'fcwestie. Wij hebben tien jaar geduld
geoefend, roept spr. uit, doch Nederland
wil geen inschikkelijkheid toonen. België
heeft nooit de souvereiniteit op de oevers
opgeëischt, doch wil aan den anderen kant
niet zijn huissleutel afgeven! Spr. ver
langt naar een kanaal van Antwerpen naai"
den Moerdijk, daar het Rijn ven-keer voor
België met 30 pet. is afgenomen, terwijl
het voor Rotterdam verdrievoudigd is;
bovendien duurt de reis Rotterdam
Dordrecht drie uren, AntwerpenDor
drecht drie dagen! Indien er geen oplos
gevonden wordt, moet België schadever
goeding vragen. Behalve de Schelde-en
de Rijnkwestie is ook de Maaskwestie on
bevredigend; het kanaal LuikMaas
tricht loopt gedeeltelijk over vreemd ge
bied. Ten slotte zeide Segers, dat een
permanente commissie de documenten
affaire moet onderzoeken. De houding
van Beelaerts van Blokland noemde spr.
een ontgoocheling. Ten behoeve van den
internationalen vrede hoopt Segers op een
beter inzicht van Nederland en minder
zelfzucht. v
Ernstige vechtpartij.
In de wijk St. Jacob te Roermond had
Woensdagnamiddag een vechtpartij plaats
welke haar ontstaan vond in een veete
tusschen bewoners van bet in de buurt ge
vestigde woonwagenkamp en een paar bur
gers. Er werden van weerszijden revolver
schoten gewisseld, waarbij twee der bur
gers zoo ernstig werden gewond, dat zij
naar het Louisahuis moesten worden over
gebracht. Ook de vrouw van een der
woonwagenbewoners moest in het hospi
taal worden opgenomen; zij had' een ern
stige wond met een' breekijzer opgeloopen.
Auto-ongeluk met goeden
afloop.
Woensdagmiddag kwam de heer J. H.
v. d. Ploeg, directeur van de N.V. Ma
chinefabriek J. en H. v. d. Ploeg te
Apeldoorn, met zijn auto van het fabrieks
ter rein, Kanaal Zuid, rijden. Hij stuurde
zelf, terwijl zijn zuster naast hem zat. Hij
reed in de richting Apeldoorn, om al
spoedig rechts af te slaan en de Wor-
mensche brug over te steken. Aan deze
zijde van het kanaal ligt de spoorlijn Apel
doornDieren-Arnhem. Alvorens de
heer v. d. Ploeg de brug opging, moest
hij de rails oversteken. Ongeveer op het
midden van dé rails werd zijn auto gegre
pen door de locomotief van het locaal-
treintje uit Arnhem, dat te 12.08 aan het
station Apeldoorn moest arriveeren. De
auto werd achterste voren gedraaid' en
hing als het ware aan de locomotief, die
den auto over een afstand1 van 54 M. mee
sleurde. Hoe erg de botsing aankwam,
blijkt wel uit het feit, dat twee ijzeren pa
len één van de brug en één van een
bord „Maximum snelheid' uit den grond
werden gerukt en omver geworpen. De
auto zat rechts van de locomotief en het
was een gelukkige omstanJigheid, dat hij
bleef hangen, anders was hij in het ka
naal terecht gekomen, waar juist den vo-
rigen dag het ijs gebroken was. De dra
den van de seintoes tellen werden over
den geheelem afstand totaal vernield'.
Na stilstand moest de trein eerst een
eindje achteruit rijden om van die auto
los te komen. En toen kon men consta-
teeren, dat de heer v. d. Ploeg en zijn
zuster ongedeard behoudens een paar
niets beduidende schrammetjes uit
den wagen stapten en zich weer naar
de fabriek
oor Raadhuizen
evaar v
B rand g
Op de vragen van den heer Polak be
treffende instelling van een onderzoek
naar de wijze van verwarming en verlich
ting in raadhuizen, antwoordden de mi
nisters van Onderwijs en van BLnienlaod-
sche Zaken, dat zij een dergeli;' onder
zoek gewenscht achten en bereid zijn di:
in te stellen. Zij vragen zich zelfs af, of
het zich mag beperken tot de raadhuizen
van geschiedkundige of bouwkundige
waarde. Het komt hun aanvankelijk voor,
dat het zich ook behoort uit te strekken
tot andere raadhuizen met het oog op de
belangrijke archieven, welke daarin ple
gen te worden bewaard1, en wellicht nog
bot andere gebouwen voor den openbaren
dienst.
Wanneer dit onderzoek, de wensche-
lijklieid mocht aantoonen van bescher
mende maatregelen, dan zal arc. 1 der wet
van 13 Jan. 1923, houdende nadere voor
zieningen ter voorkoming van brandge
vaar voor gebouwen en getimmerten, het
mogelijk maken die te treffen. De alge-
meene maatregel van bestuur, die ter
uitvoering van die wet is vastgesteld bij
Kon. Besl. van 30 Dec. 1924, zou dan
aangevuld kunnen worden.
De moord te Grootegast.
Uit Groningen wordt aan Het Volk
gemeld, dat de rechter-commissaris in
de strafzaak tegen Y. Wijksira, geen ter
men aanwezig heeft geacht om te voldoen
aan het verzoek van den verdediger van
den verdachte, om een onderzoek naar de
geestvermogens van Wijksira in te doen
stellen.
