In dienst m allen.
Uw aangewezen adres!
N° 53
Vrijdag 18 Maart 1929
ft 16 Jaargang.
Bij dit nummer be
hoort een bijvoegsel.
Vrijheid van Drukpers.
PpoVinciemeuWs
A. C. VAN DER REST,
ABONNEMENT
Prijs per kwartaal, in Goes f2,
buiten Goes f2,
Afzonderlijke nummers 5 cent.
VerschijntMaandag-, Woensdag
en Vrijdagavond.
GOESCHE
Uitgave Naamlooze Vennootschap Goesche Courant
Postcheque- en Girorekening No. 55571
COURANT
en xC leeuw ens Ross Drukkers- en Uitgeversbedrijf
Telefoonnummer 17, na 17.30 No. 244
ADVERTENTIEN
van 15 regels f1,20, elke regal
ineer 24 cent. Driemaal plaatsing
wordt tweemaal berekend.
Dienstaanbiedingen en aanvrage* 15
cent per regel. Advertentiën worden
aangenomen tot 12 uur voormiddag.
ZIJ, die zich nu op de GOESCHE
COURANT abonneeren, ontvangen de
tot l April a.s. verschijnende num
mers KOSTELOOS.
Niet ten onrechte wordt de Pers
„de Koningin der Aarde" genoemd.
Zij toch is het machtigste middel tot
de vorming van de publieke opinïe:
tot verhooging van het geestelijk peil.
Haar cultureele waarde kan in het
algemeen hoog aangeslagen worden en
zij heeft den ontwikkelingsgang in
geestelijk en stoffelijk opzicht weten
te versnellen.
Toch zou onze Nederlandsche pers,
welke over het algemeen een goeden
naam heeft, zoowel hier te lande als
in het buitenland, niet dien grooten
invloed bezitten, indien zij niet haar
kracht vond in de bij onze Grondwet
gewaarborgde vrijheid van drukpers,
in het recht voor een ieder om, zon
der voorafgaand verlof, door de druk
pers gedachten of gevoelens te open
baren.
Het voorschrift bestemd om de we
derinvoering van de censuur te ver
bieden en dus zijdelings de vrijheid
van drukpers, werd bij de Grond
wetsherziening van 1848 schier stil
zwijgend voorbijgegaan. Aan de ver
dediging van die vrijheid verspilde
men geen woord. Wel verhief zich
bij de beraadslagingen een enkele
stem, klagende over de uitspattingen
van de drukpers en over het onvol
doende van onze wetgeving op dat
punt, maar die klacht leidde toch
allerminst tot bestrijding van het be
ginsel in onze Grondwet neergelegd.
Gelukkig verschijnsel inderdaad, al
dus Buys, want niet die rechten zijn
het best gewaarborgd, welke eerst na
een langdurïgen en warmen strijd in
de Grondwet worden opgenomen, maar
de zoodanige, welker vermelding in
de hoogste Staatswet bijna onverschil
lig is geworden, omdat alle vrees van
ze te zullen verliezen heeft opgehou
den te bestaan. Oneindig meer dan
door het kiesrecht zelf oefent het
volk door vrijelijk over de drukpers
te beschikken invloed op de Regee
ring uit, of liever eerst door dat vrije
gebruik krijgt het kiesrecht zin en
beteekenis. Zijn de Staten-Generaal
de vertegenwoordigers van de poli
tieke denkbeelden der natie, dan moet
het middel om die denkbeelden te
ontwikkelen, ook gegeven zijn; voor
de Volksvertegenwoordiging is volle
dige kennis van de meeningen enwen-
schen, welke in den boezem van het
volk leven, volstrekt onmisbaar, en
64
FEUILLETON
Naar het Engelsch van
ETHEL M. DELL.
Geautoriseerde vertaling van
DICKY WAFELBAKKER
„Ik zou het niet prettig vinden je
in je nachtrust te moeten storen",
zei Gaspard. Hij voelde zich blijkbaar
verre van op zijn gemak en trachtte
op alle mogelijke manieren naar een
excuus te zoeken. „Ik slaap zoo
slecht".
„Het zou me heusch geen kwaad
doen nu en dan gewekt te worden",
merkte Bill kalm op. „Ik slaap altijd
direct weer in. Waarom probeer je je
niet wat meer van Benedict los te
maken? Ik geloof zeker, dat je het
veel beter zonder hem zou kunnen
stellen".
„Dat is een onmogelijkheid", barstte
Gaspard los. „Ik ga nooit zonder hem
uit. Hij begrijpt me en weet precies
wat hij moet beginnen, wanneer...."
Eensklaps hield hij op en er kwam
een vreemde blik in zijn oogen.
„Ik houd vol, dat je het beter zon
der hem zult kunnen stellen", her
haalde Bill. „Je geeft jezelf totaal
geen kans, Gaspard; dat moet je niet
al behooren Regeering en Volksverte
genwoordiging elk in haar sfeer zelf
standig te behandelen, toch ligt bei
der karakter in de wetenschap, dat
haar beginselen voortdurend met die
van het kiezersvolk samenstemmen.
Zonder vrijheid van drukpers zou ons
huidige Regeeringsstelsel een onding
zijn, een gebouw zonder fundament.
Intusschen verbiedt hef Grondwets
artikel uitsluitend wat in den tegen-
woordïgen tijd bij een beschaafd volk
zichzelf verbiedt, n.l. wederinvoering
van de censuur, en niets meer. Er
zijn nog landen waar de stellige be
veiliging tegen het preventieve toezicht
in de censuur opgesloten, nog geen
volledige vrijheid van drukpers ver
zekert. Daarenboven blijft ieder
en zeer natuurlijk voor hetgeen hij
door middel van de drukpers open
baart verantwoordelijk voor de wet,
en de wijze waarop deze die verant
woordelijkheid regelt, zal dus natuur
lijk over de vrijheid of onvrijheid van
de drukpers beslissen. Haar meer of
minder juiste opvatting van hoon en
laster en beleediging, het stelsel van
straffen dat zij aanneemt, de waarbor
gen voor een deugdelijke rechtspraak
welke zij vestigt, bepalen feitelijk de
mate van vrijheid waarin de drukpers
zich mag verheugen.
Wij leven gelukkig nog in een land
van vrijwel onbeperkte persvrijheid.
Er zijn landen waar het anders is,
waar de pers, de gedachten-uiting zelfs
wordt onderdrukt. Geen land, waar
dit in grootere mate het geval is dan
in Rusland; immers de ongekroonde
bolsjewistische koningen staan alleen
die uiting toe, welke hun welgevallig
zijn. Op de Presse, de groote inter
nationale pers-tentoonstelling, in 1928
te Keulen gehouden, bleek, in welke
mate de Sovjets juist door middel
van de pers beslag trachten te leggen
op het geheele geestelijke leven van
het Russische volk. Een groote land
kaart, waarop verschillende gekleurde,
beurt om beurt aan- en uitgaande
lichtjes de plaatsen aangaven, waar
in het vroegere fsjaristische Rusland
couranten verschenen en waar er thans
verschijnen, was uitermate leerzaam.
De Sovjet-bladen worden door mil-
lïoenen meer gelezen dan de vroegere
bladen in tsaristisch Rusland; de be
volking moet dag in dag uit de com
munistische lectuur slikken, zonder
kans op eenige andere. De consolida
tie van het Sovjet-bewind, voor zoo-
velen een welhaast onbegrijpelijk ge
heim, blijkt voor een goed deel te
berusten op het feit, dat het de ge
heele Russische pers in zijn macht
heeft gebracht.
De ongebreidelde pers het is ook
in ons land wel eens gebleken
moge haar fouten en tekortkomingen
hebben, een gebondenheid der pers
als in Rusland bestaat, is een groot
gevaar voor de publieke moraliteit
en brengt de volksziel onherstelbare
schade toe. Een bewind als het Rus
sische, ondernomen onder de leus, dat
vergeten. Het is volmaakt je eigen
schuld dat je niet vooruit gaat. Je
doet er ook je best niet voor".
„Dat doe ik wel", protesteerde Gas
pard op zenuwachtïgen toon. „Je weef
het nietje begrijpt het niet. Het
is in werkelijkheid veel en veel moei
lijker dan je denkt".
„Ik weet het wel, beste jongen",
zei Bill op vriendelijken toon. „Luis
ter eens naar me en word niet boos.
Ik heb het voornemen je zooveel
mogelijk te helpen".
„Je kunt me niet helpen", zei Gas
pard met een diepen zucht. „Nie
mand is hiertoe in staat en je zou al
heel gauw je pogingen moeten staken,
omdat je zag niets te kunnen be
reiken".
„Dan vergis je je toch sterk, beste
jongen", verzekerde Bill hem. „Er zou
heel wat méér moeten gebeuren, voor
dat ik iets opgaf, wat ik eenmaal heb
voorgenomen te zullen bereiken. Je
zult echter moeten toegeven, dat het
heel verkeerd is, wanneer men ge
heel en al op één enkelen persoon
blijft steunen. Geloof je zelf niet, dat
het lang niet kwaad zou zijn, als je
een weinig onafhankelijker tegenover
Benedict kwam te staan? Het is uit
stekend, dat hij je zooveel diensten
bewijst, maar je hangt toch niet to
taal van hem af."
Je weet hef niet", zei Gaspard op
nieuw. En toen zei hij eensklaps iets,
Drama te Opijnen. Een vreeselijk drama heeft zich' te Opijnen voltrokken. Hef kruiende ijs heeft vier men-
schenlevens afgesneden. Op de plaats des onheils waar men bezig is met dreggen naar de slachtoffers.
aan het volk meer invloed op het
beleid van 's lands zaken moet wor
den toegekend dan tevoren het geval
was, kon het recht van hef volk om
ook door middel van de drukpers vol
komen vrij zijn meening uit te spre
ken, niet miskennen. Het is een van
de belangrijkste eischen voor een re
geering, kennis te nemen van de volks
ziel, die zich uitspreekt in de Pers,
en vooral ook in wat men noemt „de
kleine Pers", die meer dan de groote
bladen in alle kringen doordringt.
Boot-misère.
De eerste boot uit Zierikzee is gis
termorgen, tengevolge van een dikke
mist en het ontbreken der boeien,
bij de Zandkreek op de slikken ge
varen. Toen de boot een half uur
omhoog zat, kwam de zandschuit
„Goes I" langszij, teneinde de 41 pas
sagiers over te nemer, en verder te
vervoeren. Een tweetal auto's moest
natuurlijk aan boord blijven. Alle op
varenden misten in Goes aansluiting
op te treinen.
Men wijst ons op het gevaarlijke
van het varen met de Zierikzeesche
boot zoolang de boeien, die weggesla
gen werden, niet opnieuw gelegd zijn.
Coöperatieve Beetwortelsuikerfabriek
„Zeeland" te Bergen op Zoom.
Zooals reeds gemeld, is door een
wat de grootste verwondering bij Bill
verwekte. „Ik houd niet van Benedict,
ik ben eigenlijk nooit op hem gesteld
geweest. Maar hij ishij is eenvou
dig een soort levensbehoefte voor me.
Ik zou hem werkelijk niet kunnen
missen. Ik weet ook zeker dat nie
mand van me zou willen verdragen,
wat hij doet".
„Dusje houdt eigenlijk niet van
hem?" vroeg Bill peinzend.
Gaspard keek hem met grocfe, ver
schrikte oogen aan. Het bleek uit
alles, dat de jongen dien middag bui
tengewoon zenuwachtig was.
„Nee, ik heb al gezegd, dat ik niet
bijster op hem gesteld ben. Hij doet
je aan een cipier van een gevangenis
denken. Maar hij is een uitstekende
bediende; dat valt in geen geval te
ontkennen. Ik zou geen raad weten,
als hij er niet meer was".
„Dat zou werkelijk wel gaan, als je
het zelf wilde", gaf Bill te kennen.
„Nee, hef gaat niet". Even zweeg
hij om daarna te vervolgen. „Hij is al
jaren bij ons in betrekking en mijn
moeder zou nooit dulden, dat hij
wegging".
„Ik zou het haar in elk geval niet
willen vragen", verklaarde Gaspard
heftig. „Bovendien kan een dergelijk
iets niet voor mijn bestwil wezen.
Ikik zou er misschien mee ein
digen zelfmoord te plegen".
Bill wendde zich plotseling om en
aantal leden van bovengenoemde coö
peratie een algemeene vergadering aan
gevraagd, om zooals de heer F. J.
Castel uit Veere, die het verzoek
overhandigde het uitdrukte te behande
len het punt „Meer geld te trachten te
maken van de suikerbieten". Het be
stuur heeft thans eene buitengewone
vergadering belegd tegen Woensdag 27
Maart en heeft den oproep tot die
vergadering vergezeld laten gaan van
een circulaire aan de leden.
Het bestuur wijst er op, dat nie
mand tegen het punt bezwaar kan
hebben, maar dat het eigenlijk ook
niemand kan bevredigen, omdat nie
mand er eenig houvast aan heeft. Het
doel der vereenïgïng is niet anders
dan te trachten den hoogst mogelij-
ken prijs voor de suikerbieten te ver
krijgen en het bestuur is zich niet
bewust, dat het dit doel ooit uit het
oog heeft verloren. Het erkent gaarne,
dat de uitkeering veel te laag is om
van een eenigszins loonende bietencul-
fuur te kunnen spreken, maar even
stellig ontkent het, dat dit het gevolg
zou zijn van minder goed beheer of
wel van minder oordeelkundige ver
werking, neen, het zijn louter de on
gunstige omstandigheden, die de uit
betaling zoo nadeelig beïnvloeden.
De leden leverden slechts 21.553
K.G. per aandeel, wat de vaste kosten
per 1000 K.G. betaalde bieten zwaar
moet drukken. Had men evenveel ont
vangen dan „Dïnteloord" of „Zeven
bergen", dan had men resp. fl,85 en
keek Gaspard aan. Dikke zweetdrup
pels stonden op zijn voorhoofd en de
jongen haalde hortend adem.
„Wees niet zoo dwaas, beste jon
gen", zei Bill op vriendelijken toon".
Vindt jij het wel erg logisch te be
weren dat je het niet zonder een be
paalden persoon kunt stellen, aan wien
je zelfs het land hebt? Wanneer je
zoo flink was je zooveel mogelijk aan
Benedict's invloed te onttrekken en
een poosje bij mij ging logeeren, dat
kan ik je wel verzekeren, dat je hem
heusch niet lang missen zou".
„Het kan niet", klonk het dof.
„Groote goedheid, praat er toch niet
langer over. Het kan eenvoudig niet".
„In orde", zei Bill. Hij haalde zijn
koker te voorschijn en stak een ci
garette op.
Hij had ongeveer twee of drie mi
nuten zwijgend gerookt, toen Gaspard
eensklaps zei:
„Luister eens Bill".
„Ik luister".
„Ben je boos op me.... omdat ik
dat gezegd heb over Benedict?"
„Allerminst, Gaspard. Ik dacht vol
strekt niet aan Benedict", verzekerde
Bill hem met een geruststellenden
glimlach.
„Waarover dacht je dan wel? vroeg
Gaspard, nog niet geheel overtuigd.
Bill glimlachte. „Ik zou willen, dat
ik je vader was", zei hij eenvoudig.
„Mijn,... wat bedoel je?"
f0,85 meer kunnen uitkeeren. De op
brengst van melasse en suiker is in
het vorige jaar f 66.975,171/2 tegenge
vallen. Bij vergelijking over meerdere
jaren steekt de uitbetaling der fabriek
niet ongunstig af bij die van anderen-
De rentabiliteit van het bedrijf is op
zichzelf niet ongunstig. Niet vergeten
mag ook worden het toestaan van
grootere vrachtvergoeding voor de ver
afgelegen streken. En dan vooral is
het natuurlijk de lage suikerprijs, wel
ke nu gedaald is tot verre beneden
den prijs van voor den oorlog, die de
geringe uitkeering beheerscht.
Drie jaren geleden heeft het bestuur
dit gevaar reeds voorspeld, vandaar
de onverpoosde actie om te trachten
hierin verbetering te brengen. Terwijl
nog heel wat actie zal moeten worden
ontwikkeld om het nu ingediende wets
ontwerp naar het Staatsblad te voe
ren, doen de leden een aanval op de
fabriek, die wanneer ze slagen zal, de
zaak voor altijd zal nekken.
Iedere coöperatieve suikerfabriek
lijdt door de tijdsomstandigheden en
op hulp van die zijde mag dan ook
Ass. Apolhsker,
Lange Kerkstraat 42 - Goes - Telaf. 168.
Er lag zulk een klank van afschuw
en verschrikking in zijn stem, dat
Bill er van in de war raakte. Onmid
dellijk beheerschte hij zich evenwel
en onwillekeurig maakte hij een ge
baar, alsof hij den jongen wi'de on
dersteunen.
„Wat scheelt er aan, oude jongen?"
Gaspard omvatte zijn hand en hij
hield die zoo vast in de zijne geslo
ten, alsof hij die nimmer meer wilde
loslaten. Hij kon slechts met de groot
ste krachtsinspanning antwoorden.
„Het isalweer voorbij Hef
was mijn hart.... dat pijn deed. Nu
is het heusch weer beterWat
zei je zooeven? Ikverstond je
niet goed."
Waarom loog de jongen op dat
oogenblik? Dit was iets, wat Bill zich
verbaasd afvroeg, doch hij had thans
geen tijd hierover na te denken.
„Houd je even rustig", zei hij har
telijk. „Ik ben bang dat wij te veel
gepraat hebben".
„Nee, nee, dat is het niet", sprak
Gaspard hem tegen. „Wat heb je ge
zegd? Zei je niet iets over.... mijn
vader.... en wat je doen zou, als je
in zijn plaats was?" Hij glimlachte ge
dwongen. „Wees maar heel blij, dat
je dat niet bent. En wat zou je in zijn
plaats willen doen?"
(Wordt vervolgd).