WIJ BRENGEN N.V, TAFELZ'l LVERFABRI EKEN N° 22 Maandag 18 Februari 1929 116 Jaargang. Buitenland Koloniën Wetenschappen. School en kerk. Land en Tuinbouw Uit de Radiowereld Rechtszaken. ProVincienieuWs ABONNEMENT Prijs per kwartaal, in Goes f2,— buiten Goes f2, Afzonderlijke nummers 5 cent. VerschijntMaandag-, en Vrijdagavond. GOESCHE i COURANT UitgaveNaamlooza Vennootschap Goesche Courant en Kleeuwess Ross Drukkers- en Uitgeversbedrijf - Telefoonnummer 17, na 17.30 No. 244 Postcheque- en Girorekening No. 55571 ADVERTENTIEN van 15 regels f150. elke regel meer 24 cent. Driemaal plaatsing wordt tweemaal berekend. Dienstaanbiedingen en aanvragen 15 cent per regel. Adverteutiën worden aangenomen tot 12 uur voormiddag. OVERZICHT. Wedstrijd in bewapening. De vlootweistirijd tusschen Amerika en Engeland is nauwelijks beginnen of er gaan stemmen op.... tot vloot,beperking. Begrijpelijkerwijze gevoelt mei zich in En gelsche officieele kringen niet eirg op zijn gemak, nu Uncle Sam toont, dat het mee- nens is en 15 groote kruisers gaat op sta pel zetten. Waar moet het heen als Lon den en Washington tegen elkaar gaan opbieden De enorme kosten die de mo derne oorlogsbodems verslinden mogen voor dollarland het minste bezwaar zijn, Engeland heeft zuinigheid te betrachten, want zijn belastingbetalers zitten reeds tot over de ooren in de zor gen. Zoo kan het geern verbazing wekken, dat van Engelsche zijdie een n'euwe po ging wordt ondernomen om den vloten- wedstrijd stop te zetten, nu hij nog in het beginstadium is. Engeland heeft derhalve plan Washington voor te stellen om tot vlootbeperking tie geraken. De Engelsche gezant sir Esme Howard heeft deze mieiu we poging ingeleid met ee.i verklaring aan de Amerikaan che bladein. Hij con stateerde daarin, dat z i. het oogenblik voor een nieuwe geJach'.ewwisseling, lus schen Londen cn Washington, was gena derd. ,,Het schijnt, voegde hij eraan toe, dat er alle reden is om aan te nemen, dat er nieuwe pogingen zullen worden gedaan om een overeenkomst lusschen de voor naamste zeemogendheden tot stand1 ft brengen ten einde tot vlootbeperking te komen.' Hij wees er voorts op, dat de Engel sche verkiezingen, die dezen zomer plaats vinden, nog wel eenige vertraging zullen geven, maar zijn bedoeling bleek duidelijk. Engeland wil zoo spoedig mogelijk on derhandelingen over de kwestie aatiknoo- pen. 1 1 Maar hoe warm de Engelsche regee ring zich op het oogenblik moge interes seeren voor beperking van de bewapening ter zee, des te koeler houding neemt men te Washington aan. Het proefballonnetje van den gezant Howard wondt door het officieele Amerika gladweg genegeerd. Het Witte Huis heeft op de mededeeling van den Britscben gezant geen commen taar gegeven, daar zij slechts een niet- officieele mededeeling aan de pers was Engeland zal dus een definitief voorstel in allen vorm hebben in te dienen. Met den bouw van de 15 Amerikaan- sche kruisers is nog niet alles in het reine. Cooligde wil slechts die helft van het benoodigde bedrag voor den bouw be schikbaar stellen. De president beeft een ontwerp aan het congres gezonden, strek kende om een bedrag van 12 millioen dol lars als eersten termijn voor den bouw van 5 der 15 toegestane kruisers beschik baar te stellen. Dit is echter slechts iets meer don de helft van het bedrag, door het departement van marine noodig werd geacht. Ook ten aanzien van de la tere financiering loop.n de opvattingen van Coolidge en de commissie uit dien Senaat uiteen. Deze laatste wenscht niets liever dan dat de bouw onmiddellijk wordt aangevangen, terwijl de president daarmee wil wachten totdat, met 1 Juli, een nieuw begrootingsjaar begint. De voorstanders van die groote vloot in het Congres zullen nu pogen de geheele som beschikbaar te zien stellen, ook zon der de toestemming van den president. te Washington, zij heet di-fructose-anhy- ydride; en kan ook worden verkregen uit chicorei, „ardperen" of aardar lis jokken en nog andere planten. Het Leger des Heils. Volgens de Engelsche bladen heeft generaal Booth het nieuws van zijn afzet ting met zijn gewone kalmte ontvangen. Zijn eerste opmerking was„Waarom doen zij dat?" De generaal blijft het beheer der Le- gergelden on der zich houden en de po si1 ie is dus delicaat. De doktoren verklaren, dat de generaal herstellende is van een zware ziekte maar met een half jaar rust weer genezen zal zijn. Zijn toestand is voorui'gaande. Controle uitvoer. De bespreking over e.en'ueele controle maatregelen betreffendfö den uitvoer van landbouw-, tuinbouw- cn zuivelproducten, tusschen den minister van Binnenlands he Zaken en Landbouw en vertegeowoordi gers van verschillende organisaties op Let gebied van landbouw, tuinbouw en zui velbedrijf, heeft Vrijdag plaats gehad in één der Grafelijke zalen te Den Haag. De voorstellen, welke van verlrouwelij ken aard waren, bleken in beginsel nage noeg algemeene er waren zeer enkele uitzonderingen instemming te hebben gevonden. Van verschillende zijden werd de hoop uitgesproken, op spoedige totstandkoming van zoodanige maatregelen. Over details van uitwerking werden voorts geen gedacb ten gewisseld. De rondsluipende pest. Als de pest woedt, dan kan ze heele ge zinnen uitroeien.... Op Wirobradjan (Djok ja) is een gezin van 8 personen in één week tijd zonder uitzondering met doode- lijk gevolg aangetast. Een man van Pasar Gede is onlangs bij een dokter gekomen om een injectie te vragen. Van zijn gezin, bestaande uit 9 personen, was hij de eenige, die nog in leven is. Zijn familileclen waren ook allen in één week tijds overleden Ml yriap dn&itft: <AUe»rcvr(lopar.'t5*rJ55c& Nieuw radio-succes. Vrijdagmorgen omstreeks 8 uur Am- sterdamsche tijd had wederom een proef uitzending plaats met den nieuwen grooten kortegolfzender der rijkstelegraaf te Koot wijk, bestemd voor de telefoonverbinding met Indië. Tegelijkertijd werkte de Aus'.ra lische zender 2 meter, welke op het rijks- ontvangstation te Meyendel zeer g werd ontvangen. Telefonisch werd toen aan Bandoeng gevraagd, Sydney hiermee in kennis te stellen en tot een kruisgesprek uit te noodigem. Door de voortvarende be middeling van de collega's van den Indi schen gouvernementsdienst kwam vrijwel onmiddellijk de rechtstreeksche kruisver binding KootwijkSydney (afstand bijna 17.000 K.M.) tot stand. Het gesprek duurde geruimien tijd' en was aan beide zij den zeer goed. De golflengte van Sydney was; 28.8 me ter, die van Kootwijk 16.3 meier. De hierboven genoemde grooite zender is het eerste gevolg van het vruchtbaar mondeling overleg tusschen den Neder- landschen en den Indischen dienst, dat in Indië heeft plaats gevonden. Ook Indië heeft een zender van even groot vermogen in keurig afgewer vorm gereed. Beide zenders zijn van het allergrootste type, dat in het wereldver keer wordt gebruikt. Een nieuwe suiker Volgens een bericht uit Amerikaansche bron zou er een nieuwe suiker zijn ont dekt, welke o.m. uit Dahlia's kan worden bereid. De suiker zou ontdekt zijn in de laboratoria van het dept. van koophandel Rechtbank te Middelburg. In de zitting van 15 Februari 1929 werden de volgende zaken behandeld: L. G„ 27 jaar, autobus-ondernemer te Vlissingen, was door den kantonrechter te Middelburg op 26 September 1928 ver oordeeld wegens het als bestuurder van een motorrijtuig op den weg niet naar rechts uitwijken bij het ingehaald worden terwijl door hem die wenscht in te halen het verlangen dat uitgeweken worde, be. hoorlijk kenbaar gemaakt is, tot 115 15 d. h. De veroordeelde was in hooger beroep gekomen. Deze zaak werd voor onbepaalden tijd uitgesteld. het schoonsteen duurzaamste tafie/zi/venwat Uzj'ch hunt denken. DUBÉ TAFELZILVER zat meer dan een men schen/eer tijd zijn. schüonhe/d en diepen Q/ans be waren /iet is en Ai/jfit een sieraad en een ctecor voor de fijnste tafe/. COMPLETE CASSETTE^v-w/nil.- - Maakt U eens kennis met ons artike/ en zendt anders taan den Aan op mei 1cents postzecjei aan ate 5CHIEKADE 190 ROTTERDAM (GEEM wrrfiKELS) nilRF DflN VERZOEKE GEHEEL I/UDC DUIl ONVERPLICHT UW OEILL .PRU50URANT .EN CONDITIE/5 TE ZENDEN AAN Naam: Ad re A V/oonplaafö: M. B31 jaar, chauffeur te Dein Hel der, werd len laste gelegd', dial het aan zijn schuld te wijten is, dat hij met zijn auto het rijwiel van Johanna Maria Rekkers, die rechts van den weg reedi, heeft aange reden, waarbij zij op den groind is gevallen en ernstig lichamelijk letsel aan beide beenen heeft bekomen, doordat de ver dachte op 19 Sept. 1928 te Vlissingen op grovelijk onvoorzichtige wijze met een verhuisauto aan de linkerzijde van de Dishoekstraat heeft gereden en vervol gens bij het aankomen bij een kruispunt geen voldoende signalen heeft gegeven, ter wijl de auto niet voorzien was van 2 afzon derlijke remmen, die het rijtuig ieder oogett blik tot stilstand kunnen brengen. Nadat eenige getuigen en deskundigen waren gehoord, werd deze zaak voor on bepaalden tijd uitgesteld'. Een proefschrift. Zooals gemeld behaalde die heer H. Hondelink, vroeger arls te Krabben dijke, Vrijdag te Leiden den graad van doctor in de geneeskunde op een proefschrift over gegevens, verza meld naar aanleiding van een kmkhoest- epiclemia in een overzichtelijke algemeene practijk. In het voorwoord van het (proef schrift lezen we o.a.„Dat ik eenige jaren de algemeene practijk heb mogen uitoefenen, acht ik een groot voor recht; dat ik zulks mocht doen, samen met mijn vrouw, acht ik een- niet hoog genoeg te waardeeren voorrecht, en dat wij dit hebben mogen doen in Uw mididen, bewo ners van Krabbendijke en Waarde, stemt ons dankbaar. De herinnering aan deze snel voorbij gegane jaren zal niet gauw verbleeken. Hoofdstuk I van het proefschrift is voor den leek, in Zeeland wonend, zeer interessant en daarom ontleenen we er hier een en ander aan. H i stor ie: Wij komen den naam Crabbendick het eerst tegen in een schenkingsacte uit het jaar 1187, waarbij dit goed door Henri- cus van Scooten werd overgedragen aan de abdij van Ter Does, een groot kloos ter, toen gelegen bij het dorp Lisseweghe, 10 K.M. ten Noorden van Brugge. De nieuwe bezitters stichtten er c zoogenaamden „uithof". Of deze in den Monnikenpolder heeft gestaan, dan wel ergens anders, is onbekend, wegens het geheel ontbreken van eenig overblijfsel. Wèl weet men, dat bij het klooster Crabbendick het dorp van dien naam ont stond. De Cisterciënser monniken legden zich speciaal toe op den landbouw en de vee teelt en brachten heele stukken land in cultuur. Hun nijvere voorbeeld vond na- olging bij de toenmalige bewoners, zoo dat Zuid-Beveland, niettegenstaande ge weldige en herhaalde watervloeden een heel anderen vorm had dan tegenwoordig en bijv. omstreeks 1530 kwam, tot bijna onder den wal van Bergen op Zoom en Tholein. Door slecht onderhoud der dijken en kortzichtig eigenbelang, kwam plots een einde aan deze bloeiperiode. Op 5 November (St. Felixdag) 1530, des middags om 4 uur, kwam een over stroom ing door een dijkbreuk bij Lodijke Oost-Zuid-Beveland tot aan den Zanddijk toe. 32000 gemeten weriden een prooi der golven, om dit voor het grootste deel te blijven tot op den dag van heden. Wel trok men direct aan het werk om het verlorene te herwinnen, maar op 2 November 1532 herhaalde het treurspel zich, nu in het holste van den nacht, waar door velen verdronken. Hoe men ook poog de het onderges'brooimde land weer in te dijken, telkens werd men weer terugge dreven door dc golven, die nu eens hier, dan weer daar aanvielen. In 1542 en 1551 bijvoorbeeld, moest speciaal Valckenisse het ontgelden. Deze heerlijkheid had in weinige jaren 486 gemeten gromds ver loren (ongeveer 243 H.A.) Alles wat men nog weer had weten te ontworstelen aan het water verdween door den Allerheiligen-vloed in 1570. Bedenkt dat sinds 1568 het land onveilig werd gemaakt door sitroopenlde benden deelnemers aan den tachtigjarigen oorlog, dat voortdurend ernstige epidiem' vele offers vergden, dan is het te begrij pen, dat in droog gebleven polders, bijv. die van Waarde, het inwonertal zeer ge slonken was en er groote armoede heersch- te. Als bewijs kan gelden, dat de kerk al daar, die zeer in verval was gekomen, na in 1589 door den bliksem te zijn vernield, veel kleiner werd herbouwd. Door de ondergravende werking van de bij eb snel stroomende Honte, hadden de Heerlijkheid Waarde zware grond- vallen plaats. Weer een andere wijze waar op het water de bewoners belaagde. Door de Reformatie was er een einde gekomen aan alle geestelijk bezit. Dit was geseculariseerd en wat Crab bendick betreft, toegewezen aan Vrouwe Catharina van Nassau, Douarière van Schwartzborch, „met alle vrijheden, bij den Abt van ter Does eertyds en altyi bezeeten en gebruikt waren geweest. Het werd, hoewel nog altijd sinds 1530 onder water zittend, verkocht aan den Edelen Johannes Junius de Jonge, Gou verneur van Veere, die in 1591 „vrijdom van lasten en Octroy verzocht, ter indij king deser Heerlijkheid". Dit werd ver* Ai T1 Z--^ie erven 4 Februari 1594. Als bewijs, hoe treurig 'het in deze om* geving in het begin der 17e eeuw gesteld was, door allerlei uitwendige omstandig heden (ziekten, duurte en koude) diene, dat m 1614 in Waarde 30 Kuizen keg stonden, of door verwaarloozing onbe woonbaar waren. Intusschen bleef de strijd met het wa ter voortduren. Nu eens waren de bewo ners aan de winnende hand: in 1642 kwa- I'ddii' vaïl Nieuwlandepokler, vroeger 4277 gemeten groot, 334 boven water, het nieuwe dorp Krabbendijke verrees opzijn tegenwoordige plaats, de Ooslpolder werd ingedijkt (1655). Dan weer zegevierden de golven: in 1665 liepen de Nieuwlande- en Oostpolder weer in. Op 26 Januari lb«2 werd Valckeni se op 3 huizen na. met den grond gelijk gemaakt, het ten Zuioen ervan liggende fori Keijsershooft werd weggespoeld. De Groenedijk, die Waaiv.e diende te beschermen, brak door, tengevolge waarvan deze polder ond r water kwam, net als de polders om Krab bendijke. Een jaar later (8 Januari 1683) weer een dijkbreuk ten Zuiden van Ga- wege, waarvan de nu nog bestaande Klaas kensweel een blijvende herinnering is. Een dergelijke weele ontstaat op de plaats, waar het water door den dijk stort en caar in draaiende beweging komt. Zij zijn steeds omhangen door een volksbijgeloof, wat diepte en gevaarlijkheid be'reft. Het water steeg te Waarde tot aan de vijfde icof LVan F^dikstoel. Op 18 Febr. 1683 herhaalde het zich, waarbij het wa- ter tot aan de zesde trede kwam, allo bui zen te Waarde instortten, en toch geen enkel menschenleven te loor ging. De Waardenaren' zagen nu in, dat men alleen veilig kon, wonen achter booge be trouwbare dijken. Zij bouwden Jan ook een van 8 voet hoogte en Waarde is sinds dien van overstrooming verschoond ge bleven. Wel hadden er in 1750 en 1791 nog groote grond vallen plaats die groote stuk- keu land in de Schelde deden verdwijnen. De indijkingen werden voortdurend voortgezet, zoodat de vroegere verbindjig met Noord-Brabant, de spoondam, sinds enkele jaren eenige kilometers breed is geworden. Dijkbreuken uit den jonasten tijd zijn die van 1906 en 1911. Men ziet een eeuwigdurenden strijd, die met kan nalaten een miskembami stem pel te drukken op het karak er van de be volking. (Slot volgt.) Actie tegen goed water. Te Axel is opgericht een Comité van actie om te komen tot ontbinding van do Z eeuwsch-Vlaamsche Wa erleiing- Maat- schappij. Den kiezers zullen lijsten ter teekening worden voorgelegd, waarna een adres aan den gemeenteraad zal word.D gezonden. De oestercultuur in gevaar. Men schrijft uit Yerseke aan. de „N. K. Urt. Met groote bezorgdheid vraagt men zich hier af, wat de gevolgen van deze buitengewoon strenge vorst voor de oester cultuur zullen zijn, I ,P.eze strengs vorst had op geen onge lukkiger tijdstip zijn intrede kunnen doen. L)e temperatuur begon in Zeeland eerst Zondagavond 1.1. na een hevigien sneeuw val snel te dalen. Het was toen een bui tengewoon laag tij. De daaropvolgende dagen was de waterstand1 zoo laag, als slechts zeer zelden of bij menschenheu- genis misschien wel nooit is waargenomen. J 'ke plaatsen moeten de oesters dan wel 7 a 8 uur droog gelegen hebben, terstond is er toen veel ijs gevormd, dat nu het geheele gebied van oesterperceelen bedekt. Bij vloed wordt dit ijs meege sleurd en sleept de daaraan vastgevroren oesters mee. Deze schadepost voor den een kan soms een douceurtje worden voor den ander; thans vreest men evenwel, dat de meeste dier oesters toch al wel dood gevroren zijn. Evenwel, dit is thans nog met te conslateeren; mocht er spoedig een ommekeer in het weer komen, dan viel het misschien nog wel mee. Al hoorden wij van één kweeker, die eens poolshoogte was gaan nemen, dat bij' een genomen steekproef wel al dirie a vier vijfde deel doode oesters waren. Het jaar 1890 bracht voor de oester- cultuur een volkomen débacle. Sedert dien zijn de verliezen door strenge vorst met buitengewoon groot geweest. DRIEWEGEN. De raad vergaderde Donderdag De politieverordening werd ?2fcdclf de armenrekjeniiig o!ÏÏ goedgekeurd »i ontvang met f6006.35.

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1929 | | pagina 1