GOESGHE COURANT
BIJVOEGSEL
Karakterschets
van de koningin.
Medische Rubriek.
Voop dc VrouW
Klein Vee^Teelt.
Binnenland
VAN DE
VAN VRIJDAG 9 NOVEMBER 1928
„Nederland kan er zich op beroemen,
onder alle Europeesche staten de eenige
te zijn, die door een vrouw geredeeijdl
wordt" zoo begint een artikel in de
„Hannoversdhe Kurier" over Koningin
Wilhelmina. En dit Duitsche blad, dat
waard eer end spreekt over Nederland's
vorstin, vervolgt dan: „Voordat ko
ningin Willbelmina aan de regeering
kwam, werden de regeer mi sz aken even
eens door een vrouw, namelijk door
baar moeder, de koningin-weduwe Em
ma geleid. Opnieuw zal de opvolgster
een vrouw zijai, namelijk haar dochter,
de tegenwoordige prin.es Juliana. Zoo
is dan in Nederland voor drie genera
ties verzekerd en voorbereid de voor de
koninklijke familie zoowel als voor den
staat geldende vrouwenopperheerschappij
Het Nederlandsche voorbeeld toont,
dat het een volk met een vorst van hot
vrouwelijke geslacht uitstekend kan
gaan. De dertig, regeeringsjaren van ko
ningin Wilhelmma zijn voor Nederland
tijden van buitengewone welvaart en
vooruitgang op technisch en handelsge
bied geweest. Nederland heeft zijn
plaats als groote koloniale mogendheid
niet slechts gehandhaafd, het heeft ook
cp de geheele wereld moreele veroverin
gen kunnen maken; de vermieerderiing
van zijn aanzien is opmerkelijk. Sedert
de eerste vredesconferentie in Den
Haag gehouden werd en het internatio
nale hof van arbitrage, latei* het Per
manente internationale gerechtshof,
naar Den Haag werd verplaatst, sedert
ook de tegenwoordige Nederlandsdhe
minister van buitenlaodsche zaken jhr.
Beelaerts van Blokland meer dan eens
in de vergadering van den volkenbond
te Genève krachtig opgekomen is voor
de naleving van internationale afslpirid-
ken, geniet Nederland vooral in het
buitenland een merkbaar aanzien. De be
kwame regeling der Olympische spelen;,
waarvan dit jaar de organisatie aan Ne
derland opgedragen was, heeft er even
eens toe bijgedragen zijn roep als een der
betrouwbaarste leden van het Europee
sche volkenconcert te verhoogen. Dezen
sterken, moreelen invloed waarover Ne
derland tegenwoordig, beschikt, heeft het
echter niet alleen; te danken aan de gunst
der omstandigheden, maar voor het groot
ste deel aan zijn even verstandige als on
dubbelzinnige politiek, de regeling van
zijn staatshuishoudkunde, de overzichte
lijkheid van zijn rechtsverhoudingen, voor
rechten on feiten, welke minder duide
lijk aan het licht zouden treden, als aan
het hoofd van den staat een minder voor
beeldige leiding, stond.
Van energiek karakter, hetwelk n hoogs
mate de oude deugden van het Oranje-
geslacht, geduld en stilzwijgendheid ver
toont, verstaat de Nederlandsche konin
gin het zoowel in haar onmliddtallij'ket
omgeving, als tegenover de ministers het
gezag, te handhaven. Zij is zuinig van
aard, een eigenschap welke nu juist niet
de reputatie heeft van, genialen aard te
zijn, maar toch op den post, dien de ko
ningin bekleedt, tot de meest noodige deug
den behoort. Koningin Wilhelmina is zui
nig in haar persoonlijke behoeften vairt
voeding en kleeding, in het beleggen van
het familievermogen, de vermeerdering van
haar particulier bezit aan roerende goe
deren, huizen en effecten. Haar jaargeld
bedraagt 1.200.000 gulden, waarbij nog
extra toelagen voor het onderhoud van
de koninklijke paleizen komen. Hiervan
besteedt zij 10 pet. aan schenkingen. Prm-
ses Juliana ontvangt jaarlijks 200.000
gulden. De koningin verlaat haar lairnd
een- of tweemaal per jaar. Vroeger be
zocht ze voor ontspanning graag Zwitser
land, in de laatste jaren geeft zij de voor
keur aan de Scandinavische landen. Ze
reist incognito onder den naam „Gravin
van Buren".
Haar lievelingsbezigheden in haar ver
loftijd zijn schilderen en fotograveeren.
's Zomers bewoont de koninklijke familie
„Het Loo" bij Apeldoorn. Buitenland -
sche gasten, vreemde diplomaten, die haar
ambtsstukken hebben te overhandigen, moe
ten de koningin daar in Gelderland' bezoe
ken. Aangezien zij op den dag der audiën
tie, vanwege den afstand, niet meer naar
Den Haag kunnen terugkeeren, brengen
ze den nacht meestal als gasten in hlet
paleis door of in een van de villa's, welke
de koningin in den omtrek heeft laten
bouwen. De koningin staat 's morgens
vroeg op. De dienstzaken beginnen s mor
gens om 8 uur en de dagjndeeling van
de vorstin is niet anders dan bij een man-
nelijken vorst. Vroeger deed koningin Wil
helmina ook aan tennis, nu geeft zij de
voorkeur aan wandelen en paardrijden..
Dat zij egn, \rpm is* vlindert haar
niet zich met ijver te wijden aan den
soldatenstand. Zij houdt inspectie over
de troepen, bezichtigt thuiskomende oor
logsschepen, duikt met onderzeebooten
onder den zeespiegel. Eenmaal per jaar
verricht zij een officieele, plechtige han
deling; de voorlezing van de troonrede
in de Haagsche ridderzaal ter opening
van de nieuwe zitting der Kamer. Zij
rijdt dan in een gouden koets van het
paleis naar het Binnenhof. Het is d|a
eenige gelegenheid, waarbij het Neder
landsche koningschap een kleine, theatrale
voorstelling geeft. De Nederlanders koes
teren intusschen voor hun vorstin een ge
negenheid, welke boven allen twijfel ver
heven is. Democratisch van natuur, voe
len zij zich door Wilhelmina juist in die
mate geregeerd, als zij het wenschent
Het feit, dat zij een vrouw is, verzekert
haar bovendien een grootere mate van
eerbied. De Nederlander is te nuchter
om rondom haar legenden te dichten;
koningin Wilhelmina wordt door ha,ar
volk met geen enkelen mystisehen stralen
krans omgeven, het volk ziet haar net
verkeerd, ze wordt werkelijk als degene
die zij is, beschouwd en bemind Zij
heeft tegenover haar volk nog nooit in
een scheeve positie verkeerd. Er zijn
anders genoeg: wrijvingsplekken. Er zij
slechts aan herinnerd, dat het Neder
landsche vorstenhuis protestant is, dat
de koningin een trouwe kerkgangster is
en zich voor het werk van de evange
lische zending bijzonder interesseert
dit alles ofschoon een groot deel van
haar volk katholiek is. Haar optreden
wordt door een buitengewonen tact ge
kenmerkt, een tact, waarachter geen
maar eerder een zeer beslist gevoel van
verlegenheid of onzekerheid schuilt,
haar vorstelijke plichten. Zoo vormt het
Nederlandsche hof weliswaar het natio
nale middelpunt, maar zonder dat van
dit middelpunt voortdurend gesproken
wordt. Het particuliere leven van de
koninklijke familie is ondubbelzinnig
en doorzichtig. Een paar onschuldige
anecdoten zijn in omloop, docih in de
officieele debatten en in de bladen der
socialisten worden ze onbesproken 'en
onaangetast gelaten. Het nageslacht zal
zich wellicht enthousiaster uiten en zal haar
plaatsen in het gelid der groote, loyale
vorstinnen, waartoe ook koningin Victoria,
van Engeland behoort, naturen zonder
praal en romantiek, ontbloot van ajle
hoogopgeschroefd individualisme, draag
sters echter van een geheel eigen en vaste
persoonlijkheidskern welke haar tot be
kwame bestuursters van een groote- tra
ditie, van een eervolle volkserfenis stem
pelt."
De waarde der versche lucht.
De menschelijke longen bezitten een
inademingsoppervlakte van meer dan 160
vierkante meters, waarvan elk punt in ge
stadige en onmiddellijke aanraking is mei
de ingeademd wordende atmospheer. De
hoeveelheid lucht, die dagelijks door de
longen verzwolgen wordt, verschilt naar
mate van den ouderdom der mensehen,
van hun gestel en hunine leefwijze. Vol
gens een berekening van dr. Smith be
draagt zij, bij elke gewone ademhaling,
wanneer lichaam en ziel in een kalmem
toestand verkeeren, omstreeks een liter.
Wanneer wij nu aannemen dat wij achttien
ademhalingen in een minuut volbrengen,
dan kunnen wij geen enkele gezonde mi
nuut beleven', wanneer niet omstreeks
achttien liters versche lucht over het won
dervolle net, dat den binnenwand' van
onze longen vormt, worden uitgestort. Do
hoeveelheid lucht, die wij gedurende een
uur behoeven, beloopt dus 1080 liters; en
wanneer wij deze rekening voortzetten, vin
den wij dat er voor het doorleven vali
één enkel gezond etmaal niet minder dan
25.920 liters of bijna 260 hectoliters ver
sche lucht gevorderd worden. En deze
berekening rust nu slechts op den maat
staf van één liter voor elke ademhaling
minuut; terwijl het vanzelf spreekt, dat
wij bij buitengewone lichaamsinspanm'mg
of bij hevige gemoedsbewegingen vaak
meer dan twee maal achttien keeren in
dat tijdsverloop ademen en onze longen
bij elke dier ademhalingen veel meer
dan een liter lucht verzwelgen.
Die ontzaglijke groote hoeveelheid lucht
nu is bestand om leven te geven aan het
anders doode bloed'. Immers wanneer ide
atmospheer geen werking op de vloeistof
uitoefende, die door onze longen stroomt,
zou die vloeistof geheel buiten staat zijn
eenige functie te verrichten, leven en ge
zondheid in het lichamelijk samenstel te
onderhouden en het daarin «verbiruikite
weder aan te vullen; want het behoort
ook tot de taak der longen om door mid
del van de ademhaling de aanzienlijke
hoeveelheid giftige bestanddeelen te ver-
ijderen, die het bloed bevat, en wier ge
stadige ophooping in- het lichaam onmis
baar de slooping er van ten gevolge zou
den moeten hébben. Het gif dat wij be
doelen is 't koolzuur, dat, indien het on
vermengd door onze longen ingeademd
wordt, onmiddellijk den dood veroorzaakt.
Stellen wij ons nu een» een vertneik
Op de scheepswerf Wilton te Schiedam wordt thans de laatste hand gelegd aan het nieuwe in aanbouw zijnde
schip voor de Holland-Amerika-lijn „De Statendam". Het zeekasteel in wording.
voor, ruim genoeg om vèërt g personen te
kunnen bevatten, een gewoon school ver
trek bijvoorbeeld, waar die veertig perso
nen uit evenzooveel ijverige leerlingen
bestaan. Het vertrek mist, gelijk ongeluk
kig maar al te vaak voorkomt, alle door
strooming van lucht; deur en vensters
zijn wel zeer zorgvuldig, gesloten. Als wij
nu den maatstaf van zooeven volgen, heb
ben de longen -dezer veertig, leerlingen,
van het oogenblik af dat zij het vertrek
betraden, achttien ademhalingen per mi
nuut volbracht en met elke ademhaling
een liter lucht van een vierde gedeelte van
haar zuurstof beroofd; terwijl telkens
een gelijke hoeveelheid koolzuur met de
atmospheer van het schoolvertrek ver
mengd is. In het tijdsverloop van één mi
nuut alzoo zijn maal 18, -dat is 720 liters
waar wij niet van volwassenen spreken,
zullen wij zeggen 600 liters van de in
het vertrek besloten lucht beroofd gewor
den van niet minder dan een vierde har-er
levengevende zuurstof; terwijl een gelijke
hoeveelheid koolzuur daarin is ontwikkeld,
die bij elke nieuwe ademhaling der aan
wezigen werking, op hun bloed uitoefent.
Of (wat bij narekening op hetzelfde zal
blijken neer te komen), in een enkele mi
nuut hebben meer dan 150 liters lucht
haar levengevende kracht verloren en is
daarvoor een gelijke hoeveelheid vergif
in de plaats getreden.
Nu wordt, gelijk bekend is, de bloeds
omloop in het menschelijk lichaam in 2V2
minuut volbracht, en gaat al bet bloed in
dien tijd dus door de longen. Een ieder
dus die 2^2 minuut lang een bedorven
lucht inademt, moet in eik gedeelte van
zijn bloed de verderfelijke werking dier be
dorven lucht ondervindenelk gedeelte
daarvan is alsdan verhinderd in levens
veerkracht, in geschiktheid om kwade
vochten af- en uit te scheiden; en hoe lan
ger men zulk een lucht inademt, hoe be-
dorvener deze, en derhalve hoe onzuiver
der het bloed wordt.
Een kinderjurk verlengen.
Zelfs als er geen zoom meer uit te
valt, dan nog is een jurk op mo
derne wijze langer te maken. En op ee|n
heel eenvoudige manier. Men knipt de
jurk door in de breedte onder de armen
en zet eenvoudig een lap van een ander©
stof, maar van garneerende kleur tusschen
de beide stukken in. En daar de jurk ook
waarschijnlijk te nauw geworden zal zijn,
knipt men ze daarna nog eens door in de
lengte, op borst en op rug en zet daar
precies zoon strook in de lengte in, liefst
van onder wat wijder uitloopend, zooals
de mode tegenwoordig vraagt. En
klaar is Kees. Het jurkje kan met een
kraagje gegarneerd worden.
Voorkomen van verontreiniging
van drinkwater
Laat nooit een slang, die verbonden
is aan een tapkraan der waterleiding, in
het handwaschbakje of in den gootsteen
hangen. Daardoor toch kunnen de in de
riolen voorkomende witte wormpjes in de
kraan kruipen. Indien dan weer watetf
wordt afgetapt, worden deze wormpjes
meegenomen en zij verontreinigen zoo
doende het drinkwater.
Verzorging van de kleinste verwonding
Behandel ook de kleinste verwonding
zorgvuldig. Verbindt haar direct meteen
steriel verband (in geval van nood eeri
s-choongewasschen zakdoek), zoodat zij
voor verontreiniging bewaard en legen
stooten beschermd is. Doet gij dit niet,
dan zal zij U door ontsteking wekenlang
hinderen, terwijl in sommige gevallen ern
stige verzwering, bloedvergiftiging en. de
dood kan volgen. Roept tijdig geneeskun
dige hulp in.
Winterhanden en -voeten
„Voorkomen is beter dan genezen".
Wie op grond van ervaring meent, in
het komende winterseizoen weer last te
krijgen van winterhanden en -voeten, doet
goed, als de eerste najaarskoude intreedt,
hiervoor voorbehoedende maatregelen te
nemen, die het euvel kunnen beperken, zoo
al niet geheel voorkomen.
De behandeling bestaat in bet dagelijks
baden van de hand-en cn voeten gedurende
een kwartier in warm water, waarin een
aftreksel van notenblaren. Na zorgvuldig
afdrogen, inwrijven met een flanellen lapje
met kamferspiritus en vervolgens poede
ren met talk.
Een uitstekend middel is voorts het
dagelijks bestrijken van handen en voeten
met uiensap.
Een ander middel is het inwrijven
met een mengsel van kamferge^st en Pe
rubalsem of een zalf, bestaande uit 2 «kie
len jodium tinctuur, 14 deelen zwavel-
aether en 50 deelen collodion.
Heeft men reeds pijnlijke plekken top
handen en voeten, dan is het volgend
middel uitstekend geschikt om d® pijn tei
bestrijden: in een dik papje Nan gebluschta
kalk wordt druppelsgewijze olijfolie ge
mengd tot men een soort pommade ver
krijgt (1 a 2 deelen olie op 1 deel kalk).
Vervolgens voegt men hierbij 20 a 30
druppels laudanum en smeert 's avond®
de plekken met deze zalf in.
En tot slot het oude, eenvoudige, on
feilbare middel: insmeren met een ver
warmde vetkaars.
Antidiphterin.
Alvorens eenige bijzonderheden over
deze entstof mede te deelen kan het zijn
nut hebben eens na te gaan aan welk©
voorwaarden in het algemeen entstoffen
moeten voldoen en hoeverre de tot heden
gebruikte vaccines tegfen diphtheric en
pokken bij hoenders hieraan voldeden.
Als eerste eisch dient aan een entstof
gesteld te worden -dat zij onschadelijk
is voor de dieren die er made- ingeënt
worden. Hoogstens mogen ze een lichte
z.g. entreactie vertoonen die van
voorbijgaanden aard is; nadeelige gevolgen
mogen er in geen geval uit voortspruiten.
Een tweede eisch' van niet minder be
lang is, dat de gebezigde entstof de die
ren die er mede behandeld zijn, onvat
baar of immuun maakt teg'en een bepaalde
besmettelijke ziekte. Ten slotte is heiii
ook een voorname zaak, dat die onvat
baarheid van voldoend langen duur i$. In
ons land werd aanvankelijk begonnen met
de toepassing van de entstof van Beach
die onder de huid wordt ingespoten en
waarvan in Amerika veel gebruik is gje-
maakt. Erkend moet worden, dat dé ge-
ente hoenders geen enkel nadeel onder
vinden van deze entstof, doch er staat
een groot bezwaar tegenover n.l. dat ze
slechts heel weinig onvatbaarheid ver
leent.
Uit controle-proeven is duidelijk ge
bleken, dat met deze entstof behandelde
kippen wel degelijk op de kunstmatig©
besmetting reageerden. In dit opzicht viel
weinig verschil waar te nemen met de
controle-kippen die, zonder geënt te zijn
kunstmatig op de kam werden besmet.
De entstof van Prof. de Blieck en Dr.
van Heelsbergen, die volgens een ander
procédé bereid werd en feitelijk ver
zwakte, doch nog levende smetstof van
diphterie was, gaf over het algemeen uit
stekende resultaten. Meermalen heb ik
kunnen waarnemen, dat na enting ui een
koppel waar diphtherie onder voorkwam,
de ziekte spoedig tot staan kwam en de
nog niet aangetaste dieren verder onvat
baar bleven. Het is echter ook wel voor
gekomen, dat onder invloed van verschil
lende niet altijd bekende factoren een ie
sterke reactie optrad, op meerdere plaat
sen pokken ontstonden, zelfs aandosningen
van de keel. Bij goede behandeling liep
dit proces meestal wel goed af, doch (der
gelijke reacties zijn voor den eigenaar van
waardevolle kippen nu niet bepaald aan
genaam en dienen dledbalve vekmieSMfc
te worden. Aan de opgewekte onvatbaar
heid van voldoend langen duur behoefde
echter niet getwijfeld te worden, het
geen herhaaldelijk aan de hand van con
troleproeven werd vastgesteld.
Het was dus zeer natuurlijk dat er
naar gestreefd werd een entstof te verkrij
gen, die onder alle omstandigheden on
schadelijk is voor de geënte dieren en
eveneens de noodige onvatbaarheid tegen
besmetting verwekt. In deze richting is
er dan ook al maanden lang geëxperimen-
en inderdaad is het thans gelukt aan het
Instituut voor besmettelijke en parasitaire
ziekten te Utrecht een entst|of te ma
ken, die aan deze voorwaarden voldoet,
hetgeen dus als een gajoote verbetering
mag worden beschouwd.
Deze entstof, Antidiphterin genaamd,
wordt verkregen -door d ierpas sage. Een
andere diersoort wordt geënt met virulen
te diphtheriesmetstof van hoenders af
komstig en uit de pokken die hierna ont
staan wordt de Antidiphterin bereiid
Geheel h etzelfde principe dus als bij' ide
bereiding van animale vaccine voor den
mensch. Deze wordt immers verkregen
door een kalf te enten met pokstof van
den mensch en uit de pokken die zich
bij dit dier vormen, wordt, de entstof of
vaccine gemaakt, waarmede de mensch
voorbehoedend of preventief wordt inge
ënt tegen de po kz Lek te met het besltb
resultaat.
Na enting met antidiphterin treden uit
sluitend op de geënte plaatsen pokken op,
het proces blijft dus goed omschreven erf
zuiver locaal, geen kwestie van uitbreiding
op de oogleden en de keel. Bovendien is
uit telkens herhaalde controle-proeven ge
bleken, dat de geënte hoenders voldoende
onvatbaar blijven tegen kunstmatige en
natuurlijke besmetting met diphtherie
smetstof. i
Om afdoende resultaat te bereiken ia
het evenwel zaak voorbehoedend te enten,
in de allereerste plaats moet er een pre
ventieve werking van verwacht worden.
Derhalve liefst niet wachten totdat de
ziekte is uitgebroken, dan is reeds een
zeker percentage van de dieren besmet,
al vertoonen ze nog dikwijls geen typi
sche verschijnselen en mag van de enting
niet meer het resultaat verwacht worden,
dat men er anders mede kan bereiken.
Wie de ellende heeft medegemaakt
van een diphtherie en pokkenepidemie ia
een hoenderfokkerij en de gevolgjen er
van, voornamelijk bestaande in vermin-*
derde, soms totaal opgehouden eierpro-
ductie, zal ongetwijfeld met belangstelling
kennis nemen van het resultaat dat door
bovengenoemde wetenschappelijke onder
zoekers op dit gebied werd verkregen.
Is een wethoudereen
ambtenaar?
In een openbare vergadering van God.
Staten van Noord-Holland is een kwes
tie behandeld, die wel met eenige belang
stelling wordt beschouwd.
De gewezen wethouder der gemeente
Schoten, de heer H. J, Klein, heeft bij
het Haarlemsche gemeentebestuur het ver
zoek ingediend om hem wachtgeld toe te
kennen, omdat hij ten gevolge van de an
nexatie als wethouder moest aftreden.
Door Haarlem is dit verzoek afgewe
zen; de heer Klein bracht nu bij Ged.
Staten bezwaar in tegen deze beslissing.
Aanvankelijk was hem ook als lid en
voorzitter van het Burgerlijk Armbestuur
geen wachtgeld toegekend, doch Ged'.
Staten hadden dit besluit vernietigd' en
zijn wachtgeld bepaald op f 150 per jaar.
De heer Klein meende, dat hem die
f 1200 salaris als wethouder had geno
ten en f 150 als lid van het B. A.
f1350 wachtgeld toekwam. Nu hij in
Haarlem tot lid van het B. A. is benoemd
en f650 salaris geniet, zou hem dus nog
f 700 per jaar toekomen.
De heer Klein meende, dat het wet
houdersambt een betrekking is als die
van een ambtenaar en hij grondde die