RUITENBOER If*. 15. Vrijdag 27 Januari 1928 lift" Jaargang, Bij dit nummer be hoort een bijvoegsel De Java-Suiker-Industrie en haar beteekenis voor land en volk Binnenland UT- Wij leveren U ALLES A. C. VAN DER REST, STER-TABAK ABONNEMENT Prijs per kwartaal in Goes f2, buiten Goes f2, Afzonderlijke nummers 5 cent. Verschijnt: Maandag-, Woensdag en Vrijdagavond. GOESCHE i COURANT UitgaveNaamlooze Vennootschap Goesche Courant fjlgy§jfjl|jl en Kleeuwens Ross' Drukkers- en Uitgeversbedrijf ADVERTENTIEN van 1—5 regels f 1^20. elke regei meer 24 cent Driemaal plaatsing wordt tweemaal berekend. Dienstaanbiedingen en aanvragen 15 cent per regel. Advertentiën worden aangenomen tot 12 uur voormiddag. DOOR Mr. J. J. TICHELAAR. III. Eene vierde organisatie ml. de ver- eenagiïi/g V(eeniiig-de) J(ava) S(uiker) P(ro<kicenten)", is ontstaan als gevolg van de benarde omstandigheden waarin de industrie in de laatste oorlogsjaren ver keerde. De noodzakelijkheid om den sui kerverkoop centraal le doen geschieden, heeft den stoot gegeven tot deze vereeni- ging, welke in Nederland gevestigd is. Zij verkoopt de suiker welke door hare leden wordt geproduceerd, voor gezamen lijke rekening. Eene andere, eveneens in Nederland gevestigde organisatie is de B(ond) van E(igenaren) van N(eder- landsch)-I (ndische) S(uiker) 0(ndeme- mingen). Het besef dat het zeer gewensdht was, dat die eigenaren der suikeronderne mingen, die hoofdzakelijk in Nederland of elders in Europa verblijf houden, zich vereenigden in eene organisatie buiten In dië, riep den B.E.N.lS.O. in het leven; daardoor zijn zij voortdurend in sta^t over alle principieels, de suiker rakende vraagstukken, van gedachten te wisselen, en kunnen de belangen der industrie ook in Nederland worden bepleit daar waar zulks noodig of gcwenscht is. Buiten bovengenoemde vereeni,gingen be hoort ook genoemd te worden de Bond van geëmployeerden bij de suiker-industrie en aanverwante bedrijven in Ned.-Indië, meer algemeen bekend onder den naam „De Suikerbond". Deze uit ruim 1800 leden bestaande vereeniging stelt zich ten doel de behartiging der financieele en algemeen© belangen van de geëmployeerden op suikerondernemingen, welke met de suiker-industrie in nauw verband staan. Zij is eene vakvereeniging, met welker bestuur de Java Suiker Werkgevers Bond overleg pleegt omtrent algemeene regelin gen, welke betrekking hebben op de ar beidsvoorwaarden van het Europeesch per soneel. Eene vakvereeniging van het In land sch personeel op de suikerfabrieken bestaat niet. Hetgeen daarvoor onder d.en naam vroeger wilde en ook nu nog wil doorgaan, is feitelijk slechts een onderdeel van de revolutionair-communistische or ganisaties in Indië. Dergelijke „vakver- eenigingen" zijn dan ook door de werk gevers nimmer beschouwd als vertegen woordigsters der Inlandsche werknemers, onder wie zij trouwens slechts een zeer gering aantal aanhangers hebben kunnen vinden. Het door de suiker-industrie geoccu peerde deel van Java's bodem is slechts zeer gering. Men hoort echter wel eens de opmerking maken, dat de suiker de beste gronden in beslag neemt. Daartegen kan worden opgemerkt, dat tijdens het Cultuurstelsel de fabrieken meestal wer den opgericht aan een grooten weg, bij eene groole kampong, op plaatsen die 47 FEUILLETON DOOR ETHEL M. DELL. „Ja, mylady. Hij is een paar minuten geleden gekomen. Hij wacht u in den salon. Hij vroeg Sir Giles om een zeer dringende reden te spreken. West 'hier bracht de boodschap over en dat heeft hem, denk ik, zoo razend woest gemaakt. Zoodra ik dat merkte, ben ik hem nage gaan. Maar de mijnheer zit nog te wach ten. Wilt u misschien hem ontvangen?" „Wie is het?" Anne hoorde zich het vragen, maar het was haar, ais had zij zelf de vraag niet uitgesproken. De stem scheen haar toe heel uit de verte te ko men. En van even ver scheen, het ant woord van Dimsdale te komen, ofschoon zij het duidelijk hoorde en het dadelijk „Het is Mr. Errol, mylady, de man ke Mr. Lucas, geloof ik". Anne keerde zich om, als had een be velende *tem h'aar geroepen. voor aanvoer van het werft volk en afvoer van het product gemakkelijk gelegen wa ren. Het gehalte der eerste fabrikanten m aanmerking nemende, kan moeilijk ver ondersteld worden, dat zelfs een zweem van grondonderzoek voorafging. Van eun uitkiezen zal dan ook wel geen sprake geweest zijn, en toen later de bestaande fabrieken hun areaal gingen uitbreiden: waren zij gebonden aan de naaste omge ving en het is al weer onwaarschijnlijk, dat die nu juist de beste grom/dein bevatte. Slagen wetenschap en praktijk erin de productie in stijgende richting te doen voortgaan, dan zal Java zijne vooraan staand© plaats onder de rietsuiker-produ- ceerende landen blijven innemen. En te vens wordt daar door de kans grooter, dat de ondernemers met hun bedrijf eene redelijke winst maken. Omtrent die win sten maken velen zich eene geheel ver keerde voorstelling. Men hoort dikwijls spreken over de fabelachtige winstendoor de ondernemingen gemaakt, doch een on derzoek in 1922 ingesteld, heeft uitge wezen, dat in dat jaar van de 142 fabrie ken, die opgaven indienden, er 36 of ruim 25 °/o met verlies werkten en dat 14 of bijna 10% quitte speelden. Be doelde enorme winsten worden in den re gel afgeleid uit de hoog© dividenden, welke men in de couranten ziet vermeld, doch daarbij wordt dan de volgende om standigheid uit het oog verloren. Bijna alle suiker-ondernemingen hebben een klein kapitaal en alle uitbreidingen, verbeterin gen, enz. worden uit de winst betaald, zoodat het eigenlijke kapitaal dat in de onderneming is gestoken, veel grooter is dan het grondkapitaal. Waar nu de divi denden worden uitgedrukt in verband met het statutaire kapitaal lijken zij soms abnor maal hoog. Een in 1919 ingesteld onder zoek over een totaal van 124 fabrieken, toebehoorende aan 99 maatschappijen, gaf als uitkomst eetn gemiddeld dividend van 3.88% over de periode van 19111915, berekend naar eene kapiif aal waarde van 3^2 millioen gulden per 1000 bouw aan plant. De resultaten der suiker-industrie uat financieel oogpunt zijn waarlijk niet zóó eclatant als velen wel meenein! Java levert ruim 14.6% van de totale rietsuikerproductie en ruim 10% van totale wereldproductie aan suiker. Hier uit volgt, dat Java op de vaststelling van den wereldmarktprijs der suiker geen in vloed van beteekenis oefent, en dit heeft weer tengevolge dat de ondernemers er voortdurend op bedacht moeien zijn den kostprijs zoo laag mogelijk te houden. Doen zij dat niet, dan zouden zij niet langer concurreerend kunnen blijven op treden en op den duur zou het met de J a va- s ui ker-indu sir ie uit zijn. De positie der Jam-suiker-industrie, uit een wereld huishoudkundig oogpunt bezien, is vol strekt niet sterk, waartoe vooral twee factoren medewerken. In de eerste plaats het feit, dat Cuba zijne productie voort durend opvoert, en in de tweede plaats de omstandigheid dat Java voor zijn pro duct bijna geheel op export is aangewe zen. Dat Cuba niet, althans slechts een zeer gering percentage van zijn oogst, ex porteert naar onze klanten, is vooral een gevolg van de hooge vrachtprijzen in ver band met het lange transport. Door het vrachtverschil heeft Java een voorsprong van f 1.30 per picol op Cuba. Mocht dat land echter kans zien zijn productie „Lucas Errol! Is die hier? Breng mij bij hem. Breng mij bij hem!" En dankbaar geleidde de oude butler haar van het to-oneel van den strijd weg. HOOFDSTUK XXII. Het toevluchtsoord. Toen Lucas Errol's hand de hare har telijk drukte, kreeg Anne een gevoel, alsof een ontzettende en verstikkende last van haar werd weggenomen; en tegelijk daar mede brokkelde al de kracht, die zij nog staande gehouden. overhad, af, als haxl die 'last alleen haar Zij keek hem aan en ontmoette de vriendelijke, onderzoekende oogen; zij deed een wanhopige poging om iets te zeggen, doch haar doodsbleeke lippen be wogen slechts zonder geluid te geven, haar keel scheen als verlamd. „Mylady heeft een zwaren schok ge had," legde Dimsdale uit. „Wilt u niet gaan zitten?" vroeg Lucas zacht. Een oogenblik later zat zij op de sofa met haar trouwen vriend, die haar hand vasthield, naast zidh. Hij wisselde en kele woorden met Dimsdale, die zij nau welijks verstond en te zwak was, om te begrijpen; dan waren zij alleen, zij en per bouw op te voeren, waardoor de kost prijs wordt gedrukt, dan zou te eeniger tijd de vrachtprijs geen beletsel meer behoeven te zijn om de steeds toene mende hoeveelheid suiker ook in groo'e hoeveelheden naar Azië uit te voeren en ons in ons natuurlijk afzetgebied ernstig te beconcurreeren. Dat de Java-suiker- industrie dan een. zwaren dobber zou hebben, behoeft geen nader betoog, voor al wanneer men daarbij nog in aanmer king nceml, dat Cuba als r.etsuiker-produ- ocerend land in gunstiger oondi'b verkeert dan Java. Het ligt dus voor de hand, dat de ondernemers in Indië er op bedacht moe ten zijn om hun kostprijs laag te houden! Slot. In het voorgaande heb ik getracht, zij het dan ook slechts in grove lijnen, eene schets te geven van h et bedrijf der Java- suiker-industrie en van de beteekenis wel ke deze tak van nijverheid 'heeft voor het land waar zij is gevestigd en voor de bevolking waaronder zij werkt. Welike conclusies vallen uit deze beschrijving door den onbevooroordeelden lezer te trekken? In de eerste plaats, dat zich op Java en zulks geenszins onder voor haar ideale omstandigheden eene industrie heeft ontwikkeld, die wat hare techniek en hare resultaten betreft, slechts wordt geëvenaard door die van één enkel andier land. Gedreven door de energie harer voormannen, wier ondernemingslust in moeilijke tijden niet alleen bleef bestaan, doch zelfs werd geprikkeld en gesteund door de wetenschap en ervaring harer intellectueel© leiders, heeft de Javar suiker-industrie op haar terrein eene eer ste plaats weten in te nemen. In de tweede plaats blijkt uit he|t bovenstaande, dat de suiker-industrie van de eerste dagen der Compagnie af tot nu toe, een zeer bijzondere steun is ge weest voor 's Lands financiën. Voor de huishouding van den Staat en hierbij moet ook worden gedacht aan Neder land, heeft zij, zij het in verschillende tijden dn verschillenden vorm, méér bij gedragen dan welke tak van nijverheid ook. Zonder hare offers aan den fiscus zouden tal van noodzakelijke en nuttige werken en instellingen, dite thans Indië helpen stempelen tot eene kolonie van den eersten rang, niet zijn tot stand ge komen. Bestond op Java geene suiker industrie, dan zou de begrooting van Nederlandsch-Indië een gansch ander beeld vertoonen dan zij thans doet. Niet alleen omdat de baten die zij zelve geeft dan zouden wegvallen, maar ook omdat dan tevens tal van andere bronnen veel minder zouden opleveren, zoo niet ge heel zouden ophouden te vloeien. Vele bedrijven toch steunen geheel of voor een belangrijk deel op de industrie en zouden zonder haar niet langer kunnen voortleven. Tenslotte blijkt uit het voorgaande dat, behalve voor de Staatshuishouding, de sui ker-industrie ook voor de volkshuishou ding van eminent belang is. Na het Gou vernement de grootste werkgeefster, geeft zij een behoorlijk bestaan aan honderd duizenden, voor wie anders hoogstens een leven van gebrek en nooddruft zou zijn weggelegd. Zij maakt het mogelijk, dat op Java met zijn steeds verminderend oppervlak aan ontginbare gronden en zijn steeds toenemend aantal inwoners, nog Lucas, an een zwijgen, dat zij niet bij machte was te verbreken. „U moet maar doen, alsof ik er niet ben, Lady Carfax I" zeade hij. „Ik weet, wat u doorgemaakt hebt. Ik begrijp het heel goed." Vaag hoorde zij zijn stem, doch zij was niet in staat te antwoorden. Zij hui verde, huiverde zoo, dat zij het niet voor hem verbergen kon. Hij sprak niet meer, voordat Dims dale terugkwam met een blaadje; dan wisselde hij fluisterend weer eenige woor den met den butler, die ten slotte: „Heel goed, mijnheer!" zeide en dan zacht weg ging. Vervolgens wendde Lucas z.ch weer tot Anne. „Drink hier eens van," zeide hij; „dat zal u opknappen!" Zij greep naar het glas, dat hij voor haar hield, maar zij beefde zoo, dat zij het niet vasthouden kon. „Laat maar," zeide hij en bracht het zelf aan haar lippen. Zij dronk langzaam; haar tanden klap perden tegen het glas. „Leg nu uw hoofd op het kussen," hernam hij; „en doe uw oogen dicht. Dan Zult u gauw beter zijn. „U gaat toch niet weg?" kon zij er fluisterend uitbrengen. altijd eene betrekkelijke welvaart kan beer- schen. Zij brengt echter niet alleen aan zeer velen het noodige voor het dageJijk- sche levensonderhoud, zij draagt ook in niet geringe mate bij tot verhooging van het lichamelijk en geestelijk welzijn van de bevolking, onder wie zij haar bedrijf uitoefent. De beteekenis der suiker-industrie voor Indië kan niet hoog genoeg worden aan geslagen en te betreuren valt slechts, dat er nog zijn die haar bekampen, zij het dan ook dat zulks in vele gevallen ge schiedt met beweringen, waarvan de boud heid slechts wordt overtroffen door de soberheid der argumentatie. Het is voorwaar niet een onvoldoend gestaafde bewering, wanneer men als eind conclusie van dit beknopte overzicht, als bewezen beschouwt de stelling, dat voor de welvaart van de Inlandsche bevolking van Java en voor de toekomst van Ne derlandsch-Indië, het voortbestaan eener bloeiende suiker-industrie eene essentieel© voorwaarde is Goede vangst. In het huis van bewaring te Den Haag zijn vijf personen, allen tusschen de 20 en 25 jaar, opgesloten, die zich aan een groot aantal diefstallen hebben schuldig gemaakt. In. het bijzonder maakten zij hun werk van het stelen van zeemleerenlappen uit winkels en lood van bouwwerken. De politie kreeg vermoeden op v. d. V., die ook inderdaad door enkele win keliers herkend werd als de persoon, die uit hun winkel een partijtje zeem- leeren lappen ontvreemd 'had. Door de aanhouding van v. d. V. kwam men twee handlangers van dezen op het spoor met wie hij ©enigen tijd gele den in Holland sche Spoor station had ingebroken en uit een lade f35 gestolen.. Eenige weken daarna pleegde het drie tal wederom een diefstal' in het Holland- sche Spoor en nu werd een publiek tele foontoestel ontvreemd. Voorts heeft de politie nog twee an dere personen aangehouden, die eveneens verdacht worden van bij deze inbraken betrokken te zijn. Een duur slachthuis. In de gemeenteraadsvergadering te Amersfoort is aan de orde gekomen het voorstel van B. en W. tot het verkenen van een aanvullingscrediet voor den bouw van het openbaar slachthuis, waaraan ruim f80.000 meer is verwerkt dan de raad aanvankelijk had toegestaan. Wethouder Ruitenberg deed vooraf mededeelmg van een brief, door B. en W. gericht aan den directeur van Openbare Werken, waar in hem werd opgedragen, een betere ad ministratie te voeren, waardoor overschrij ding van toegestane credieten uitgeslo ten zal zijn. Enkele raadsleden der rech terzijde oefenden scherpe critiek op de gestes van den bedoelden directeur, doch ze namen thans genoegen met deze wij ze van afdoening, nu zij meenden te mo gen verwachten, dat herhaling zal zijn uitgesloten. Het voorstel van B. en W. werd aangenomen zonder hoofde lijke stemming. „Wel neen," zeide hij. „Om uwentwil ben ik gekomen. Zoolang u mij noodag hebt, blijf ak hier," Met een, zucht van verlichting kunde zij achterover. Een lange tijd verliep. Roer loos, met gesloten oogen en te verpletterd om na te denken, lag zij daar, terwijl Lucas, ernstig en geduldig en zwijgend, naast haar zat. Plotseling klonk een gil, die de stilte als doorboorde, een gil, die Anne in woes- ten angst deed opspringen. J,Wat is dat? Wat is dat?" Onmiddellijk nam Lucas geruststellend haar handen in de zijne. „Wees niet bang!" zeide hij. „Zij brengen hem naar een andere kamer, dat is alles! Huiverend en haar gelaat met haar handen bedekkend, liet zij zich weer ach terover vallen. De kreet bleef aanhouden, scheen nader te komen de kreet van een man, die om hulp schreeuwde in vree- selijke angstkreten, welke van een pijn bank hadden kunnen komen'. Plotseing werd het gearticuleerder, eindigde m een vreeselijk crescendo met de woorden. Anne 1 Anne J Anne 1 Met een gil sprong ze weer op. Doch. op hetzelfde oogenbluk sprak de man naast haar: „Anne, je gaat niet! Besluiteloos bleef zij staan: „Ikmoet! Zedensch andaal. De politie te Leiden is een zedenschan.- daal op het spoor gekomen, waarbij een groot aantal personen moet zijn betrok ken. In verband hiermee zijn aangehou den de 22-jarige W. S. en de 31-jarigo F. V. Laatstgenoemde was voortvluch tig, doch het is aan de Leid sche recher che, onder leiding van inspecteur Wijers, gelukt, hem in Den Haag aan te houden. Vek jongens van 12 tot 14 jaar werden in een huis gelokt, waar niet nader ta noemen handelingen gepkegd werden. Men heeft 12 van deze jongens kunnen op sporen. op Chemisch, GENEES- en Heelkundig gebied I Ass. Apotheker, Lange Kerkstraat 42, GOES, Tel. 168. Te water. De veehouder J. Th. van D., uit Zeg veld, bevond zich met zijn Utrechtsch wagentje, waarin nog drie personen ge zeten waren, in de Pannelbakkerijen te Woerden, toen plotseling het paard schrok doordat iemand den motor van een auto aansloeg. Alvorens iets kon worden gedaan om het tie voorkomen, waren paard en wagen te water gereden. Het paard kreeg hierbij den wagen op het lichaam, tengevolge waarvan het onmiddellijk verdronk. De vier inzittenden wisten zich echter spoedig te redden, dank zij de tegenwoor digheid van geest van één hunner, den schoonvader van v. D., die een ruit stuk sloeg, tengevolge waarvan d© bevrijding zeer werd vergemakkelijkt. Hij liep hier bij echter eenige min of meer ernstige verwondingen aan de hand op. De materieele schade is groot. t waaraan ROODE STER zijn nationale bemindheid te danken heeft ROODE STER is zóó goedkoop dat breede kringen zich het genot van dit edel kruid kunnen ver oorloven en zóó goed dat dui zenden kenners en liefhebbers van een fijn pijpje tabak ontdekt hebben wel duurdere maar geen betere tabak te kunnen koopen. Wilt ge 100% waarde voor Uw geld, rookt dan STER-TABAK N.y. Theodorua Niemeijer de besie Ik moet! Hij roept mijl" „U gaat niet", 'herhaalde hij en voor hiet eerst hoorde zij den bevelenden toon in zijn stem. ,,Kom hier kind! Kom dicht bij mij! Het is dadelijk klaarI" Haar besluiteloosheid verdween als sneeuw als voor de zon. Zij keek naar hem en zag zijn blauwe oogem haar aan staren, vriendelijk nog, maar dringend. Zij viel op haar knieën naast hem en ver borg haar gelaat tegen zijn schouder met den kreet: ,Help me, help me! Ik kan het niet Liefdevol als een moeder sloeg hij zijn armen om haar heen en drukte haar tegen zich aan. Do vreeselijk» klanken waren reeds lang weggestorven, toen zij nog naast hem geknield lag. snikkend, geheel van streek, haar trots gebroken, niets meer dan een gebroken vrouw in doodsstrijd. Doch lang zamerhand werd, door uitputting alleen, haar snikken minder heftig, hield eindelijk geheel op. Een vreemde rust, die zij zidh in bet geheel niet verklaren kon, daalde neer over haar. Doch zelfs toen duurde het nog lang, voor zij zich bewoog. Zij zag er zoo tegen op, om de bescherming van die kalme armen te verlaten. (Wordt vervolgd).

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1928 | | pagina 1