some
RUITENBOER
Vrijdag 20 Januari 1928
liö8 Jaargang.
Medische Rubriek.
Wij leveren U ALLES
A. C. VAN DER REST,
Sport
De Hollandsche
Wasch vro uw
JE ZEEPPOEDER
Bij dit nummer be
hoort een bijvoegsel
De Java-Suiker-Inriustrie
en haar beteekenis voor
land en volk
I"I" M rm
v zmwiMMtm
N°. 10,
UitgaveNaamlooze Vennootschap Goesche Courant
COURANT
eo Kleeuwens Ross* Drukkers- en Uitgeversbedrijf
ADVERTENTIEN
van 1—5 regels f 1,20, elke regel
meer 24 cent. Driemaal plaatsing
wordt tweemaal berekend.
Dienstaanbiedingen en aanvragen 15
cent per regel. Advertentiën worden
aangenomen tot 12 uur voormiddag.
waarin de industrie zielheeft georgani-
seord. Door hare bijzondere positie van
Westersche nijverheid in. eens Ooster-
sche kolonie heeft de industrie herhaal
delijk, zij het vroeger meer dan thans,
aan allerlei aanvallen en verdachtmakinr
gen, blootgestaan. De fabrikanten konden
zich daartegen slechts gebrekkig verwe
ren, in de eerste plaats omdat zij meestal
niet gehoord werden en verder omdat zij,
als zij gehoord werden, niet konden spre
ken namens de industrie, doch slechts
voor zich persoonlijk. Om in dezen toe
stand verbetering te brengen- werd in
1894 opgericht de vereeniging „Het Al
gemeen Syndicaat van Suikerfabrikamten
in Ned.-Imdië", bij welke vereeniging thans
175 van de 179 fabrieken zijn aangesloten.
Naast de twee reeds genoemde organi
saties treffen wij sinds 1920 nog een
derde aan, n.l. -den J(ava) S(uiker)
W(erkgevers) B(omd). Deze is geboren
uit de arbeidsconflicten, die zich in ge
noemd jaar in grooten getale voordeden
en houdt zich bezig met de regeling der
arbeidsverhoudingen. Het doel van de
J. S. W. B., bij welken 160 ondernemin
gen zijn aangesloten-, is het bevorderen
van eenheid in de arbeidsverhoudingen
en arbeidsregelingen jn de industrie, en
op dit gebied heeft hij in den korten
tijd van zijn bestaan reeds veel tot stand
gebracht, hetgeen zonder twijfel niet wei
nig heeft bijgedragen tot den tegenwoor-
digen rustigen gang ven het bedrijf.
(Wordt vervolgd).
Iets over het oor.
Een oplettend Engelsch waarnemer, die
tal van ooren van zijn landgenooten heeft
onderzocht, is tot de verrassende ontdek
king gekomen, dat het oor in de laatste
tientallen jaren van het leven blijft voort-
groeien en dat het daarmee niet ophoudt
voor den dood.
Als men zich de moeite getroost zijn
aandacht te wij-den aan eetn menigte, b.v.
in den schouwburg, dan zal men bemer
ken, dat oudere personen veel groolere
ooren hebben dan de jonge. Een vrouw,
die op den leeftijd van 20 jaar kleine
ooren heeft zal op 40-jarugen leeftijd
ooren van middelmatige grootte en op
haar 60ste jaar vrij omvangrijke ooren
hebben.
Waarom de ooren het geheele leven
lang door blijven groeien terwijl dat bij
den neus niet het geval is, blijft een geheim.
Ook verscheidene andere opmerkingen
betreffende de ooren zijn zeer belangwek
kend. De gedaante der ooren wordt door
over-erving overgedragen. Ieder oor p-lant
zich om het zoo eens uit te drukken
met geringeverandering van vader op
zoon, van geslacht tot geslacht voort.
Geleerden, die studie gemaakt hebben
van misdadigers, beweren dat deze heel
bijzonder gevormde ooren bezitten, die een
deskundige zonder moeite kan herkennen.
Er is waarschijnlijk op aarde geen
mensch, die een paar volkomen gelijkvor
mige ooren heeft. Bij de meeste menschen
verschillen de twee ooren aanmerkelijk
van elkaar, en niet alleen in vorm, maar
ook wat de grootte betreft, ook door de
kleur verschillen de ooren van vele men
schen. Dikwijls staan op zij van een
bleek gezicht roode ooren, dan weer bij
een gekleurd gezicht witte. Zelfs de oor
lelletjes blijken bij vergelijking verschil
lende kleuren te hebben en dikwijls zit
ten twee ooren niet op dezelfde wijze
aan het hoofd vast.
op Chemisch, GENEES-
en Heelkundig gebied 11
Ass. Apatheksr,
lange Kerkstraat 42, GOES, Tel. 168.
Voetbal.
Zuidelijke le klasse N.V.B.
De volgende wedstrijden worden voor
bovengenoemde klasse Zondag gespeeld:
Willem IIWilhehmna.
N. A. C.Eindhoven.
P. S. V.—M. V. V.
B. V. V.Roermond.
Zuidelijke 2e klasse N.V.B.
De volgende wedstrijden worden voor
bovengenoemde klasse Zondag gespeeld:
VlissingenMiddelburg.
D. O. S. K. O.Dongen.
R oo sendaalBreda
Zuidelijke 3e klasse N.V.B.
De volgende wedstrijden worden voor
bovengenoemde klasse Zondag gespeeld:
Walcheren—Goes.
ZierikzeeHulst.
Zeelandia IISinoto.
TemeuzenMiddelburg II.
Luchtvaart.
Een
ve Indië-vlucht
Naar het „Leidsch Dagblad" verneemt,
heeft ir. B. Grnsé, de bekende vlieger,
chef van de wetenschappelijke afdeeling
van de Fokker Fabriek te Amsterdam,
het plan opgevat om nog dit jaar in drie
étappes van 24 uur naar Batavia te vliegen.
De étappes zullen zijn: le étappe tot
Basra, 2e étappe BasraAllahabad, 3e
étappe AllahabadBatavia, waarna langs
dezelfde route de terugreis zal wonden
aanvaard.
Voor dezen tocht zal een drie-motorig
Fokker-vliegtuig van speciale constructie
worden gebruikt, bemand met ir. Grasé,
als commandant en drie mede-piloten.
Mocht de vlucht naar Indië en terug
slagen, dan moet ir. Grasé van plan zijn
om daarna een poging te doen van Ne
derland naar Amerika te vliegen.
ABONNEMENT
Prijs per kwartaal, in Goes f2,
buiten Goes f2,
Afzonderlijke nummers 5 cent.
Verschijnt: Maandag-, Woensdag
en Vrijdagavond.
DOOR
Mr. J. J. TICHELAAR.
II.
Het belang van dien Slaat: „de be
schikking tegen zekeren prijs van bepaal
de 'hoeveelheden suikersoortan", bleek op
den duur echter slecht samen te gaan
met eene vrije en vlugge ontwikkeling
der nijverheid en zoo kwam na tal van
maatregelen en pogingen om tot eene af
doende regeling te geraken, de Wet van
21 Juli 1870 tot stand, waarbij eene
trapsgewijze vermindering van de beschik
king over de bouwvelden der bevolking
werd voorgeschreven, waarmede een over
gangstoestand van eeine gedwongen naar
eene vrije cultuur werd geschapen.
Ongeveer tegelijkertijd niet het inwer
kingtreden der nieuwe bepalingen werd
de suiker-industrie, die zich tijdens het
Cultuurstelsel ontegenzeggelijk krachtig
had ontwikkeld en tot grootien bloei was
gekomen, door twee rampen bedreigd, die
haar op den rand van den afgrond brach
ten. De groole productie van beetwortel
suiker in de jaren 1883 en 1884 bracht
eene dusdanige prijsdaling van de suiker
teweeg, dat voor Java de verkoopsprijs
daalde beneden den kostprijs. Voorts
openbaarde zich in 1882 in het riet de
serek-ziekte, die van het Westen naar
het Oosten voortschrijdende, overal eene
aanzienlijke productie - vermindering veroor
zaakte. Het was in deze inderdaad zeer
benarde tijden, dat de industrie hare ener
gie heeft getoond. Zij liet zich door deze
tegenslagen niet ontmoedigen, doch zette
er alias op om het hoofd boven water
te houden. Proefstations werden opge
richt, aanvankelijk met het doel op weten
schappelijke wijze de ziekte in het riet
te bestrijden; het beheer werd op voort
varende, economische wijze gedreven;
verbeteringen in den aanplant en in de
fabrieken werden aangebracht. Het noo-
dige geld werd bereidwillig verstrekt,
waaruit blijkt dat eigenaren en bank
instellingen vol vertrouwen' waren en re
kenden op betere tijden. Dit vertrouwen
is dan ook niet beschaamd. Door de sa
menwerking van volharding, wetenschap
en kapitaal zijn de moeilijke tijden glans
rijk doorstaan, en nadat het omstreeks
1900 was gelukt door het kruisen van
uitgezochte rietsoorten nieuwe variëteiten
•te scheppen, dóe beter tegen serek-ziekfce
bestand bleken, trad een 'tijdperk vain
nieuwen bloei in. Van groote beteekenis
was ook het feit, dat in 1903 de Brussel-
sche Conventie van kracht werd, waar
door de premies op de beetwortelsuiker
werden afgeschaft en alle privileges ver-
vóelen. De suiker-industrie had zich toen
zulks geschiedde, op Java reeds zóó
krachtig georganiseerd en haar bedrijf
zóódanig opgevoerd, dat zij, al waren
de suikerprijzen wederom op een zeer
laag peil gekomen, onmiddellijk vandezein
43 FEUILLETON
DOOR ETHEL M. DELL.
Zijn oogen schoten vlammen. Zijn ver
minkt gezicht kreeg in eens iets duivel
achtigs. „Je bent gek, als je terug gaat",
zeide hij.
Maar weer knikte zij van neen. „Neen,
ik weet, wat ik doe. En ik ga nu terug.
Maar morgenochtend ben ik op Baron-
mead
Hij keek haar aan. „Is u levensmoe?"
vroeg hij plotseling.
Zij glimlachte een weemoedig glim
lachje. „Heel, heel levensmoe! Maar je
behoeft je over mij niet ongerust te ma
ken. Hij zal me met geen vinger aanraken.
Ik zal hem vanavond zelfs niet z.en. En
toen hij nog strijdlustig keek: „Neen,
laat dat maar aan mij over. Ik weet pre
cies, wat ik doe. Geloof me, ik loop geen
gevaar."
Ziende, dat zij toch niet van haar
voornemen was af te brengen, gaf hij toe.
verbeterden toestand kon profitearen.
De jaren na 1903 zijn, op eene enkele
uitzondering na, voor de suiker-industrie
lm haar geheel voorspoedige ja. en go-
geweest. De in 1914 uitgebroken groote
Europeesche oorlog heeft echter zijn in
vloed op de suiker-industrie doen gelden.
De eerste drie jaren ging het met den
verkoop van de suiker goed; iin 1917 kwam
daarin evenwel verandering. Er ontstond,
mede tengevolge van den duikbootemoor-
log, gebrek aan scheepsruimte, waardoor
de export van de suiker vrijwel onmo
gelijk wend, eene sterke prijsdaling in
trad en de pakhuizen overvuld werden.
Zoodra intusschen in November 1918, na
het totstandkomen Tan den wapenstil
stand, de scheepvaart weer vrijkwam, wa
ren in een ommezien de suikerpakhuizen
leeg. De vraag was zeer groot, met het
gevolg dat 1919 en 1920 abnormaal hooge
prijzen te zien gaven. De suiker-productie
die aanvankelijk, vooral in 1920, nog te
lijden had van werkstakingen en andere,
zich over de geheele wereld verfcoonende
uitingen van revolutioinnairem geest, gaat
nu ook deze weer grootendeels bezonken
zijn, thans wederom rustig voort.
De hedendaagsche
Java-suiker-industrie.
Vergelijkt men hetgeen de industrie
nog geen eeuw geleden produceerdde met
hetgeen zij thans voortbrengt, dan ziet
men direct op welk eene geweldige wijzie
zij is vooruitgegaan. In 1840 bedroeg de
geheele productie ruim 47.000 ton, in
1925 ruim 2.000.000 ton; zij werd dus
meer dan verveer tigvoudigd. Deze
2.000.000 ton werden afgeleverd door
179 fabrieken, welke uitsluitend gelegen
zijn in Midden- en Oost-Java. In het
Westen, d.w.z. bewesten de grens tus-
schien de voormalige residenties Batavia
en Cheribon, vindt men geen suikerfabrie
ken, evenmin in Rembang en tien Preanger.
De Java-suiker-fabrikant is, in legen-
stelling met tien beetwortelsuiker-fabril-
kant en met zijne collega's in verschei
dene rietsuikerlanden, o.a. Cuba, niet al
leen industrieel, doch tevens landbouwer.
Hij fabriceert niet alleen het eindproduct,
tie suiker, hij teelt tevens de grondstof,
het suikerriet. Zulks maakt uit den aard
der zaak het bedrijf ingewikkelder en
riskanter. Ingewikkelder, omdat hij moet
zorgen de beschikking te hebben over
voldoenden grond voor den rietverbouw,
over voldoende water voor zijn aanplant;
omdat hij eein goed landbouwer motet
zijn die moet weiten, welke rietsoorten
voor zijne gronden 'het meest geschikt
zijn, die op den geschiksten tijd de ver
schillende soorten moet welen te plan
ten, die ziekten en plagen moet voorko
men en bestrijden, die maatregelen moet
treffen ter verkrijgen van voldoend werk
volk, enz. Riskanter is het gecombineer
de bedrijf, omdat de risico voor mis
oogsten wegens ziekte in het riet, lang
durige droogte of te veel water e.a.
voor rekening komt van dein fabrikant.
Het riet wordt bijna uitsluitend ge
plant op geïrrigeerden grond. Zoodra de
bevolking hare rijst heeft geoogst, maakt
de onderneming een aanvang met de
werkzaamheden in het veld. Om den grond
die gedurende den West-moesson verzar
dagd is door water, weer geschikt te ma
ken voor rietcultuur, moet hij eenigen
tijd aan zon en wind worden blootge-
Zij liepen een paar yards verder. „Kom
in 's hemels naam vroeg op Baronmead
zeide hij ongeduldig. „Ik zal geen rust
hebben, voor u er bent."
„Ik zal vroeg komen," beloofde zij.
Onbeholpen bezorgd kwam de chauf
feur, toen zij de auto naderden, hun tege
moet, maar Nap hield hem met een ge
baar op een afstand.
„Raak mij niet aan, Ik ben leelijk ge
vallen bij het skiën, het lijkt wel, of ik
in flarden gescheurd ben. Doe het portier
open, Lady Carfax zal mie verder wel
helpen 1" En toen de man zich gehoor
zaam omdraaide, zeide hij: „Het klinkt
wel niet waarschijnlijk, maar het redt
tenminste den schijn."
„Dank u," zeide hij ernstig.
Hij keek haar niet meer aan. Zij had
een gevoel, alsof het hem de grootste
moeite kostte zijn oogen van haar af te
houden.
Zwijgend hielp ze hem in de auto, zag
hoe hij nog steeds met haar mof onder
zijn gekwetsten arm, achterover in de
kussens leunde, fluisterde: „Vaarwel!"
en zeide dan tot den wachtenden chauf
feur:
„Rijd hem snel naar huis, en haal dan
een dokter!
Niet voor de auto uit het gezicht ver
kalmeeren en worden
gesterkl door
Buisje 75ct Bij Apolh en Drogisten
sbeld: hij moet „uitzurem". Is de grond
voldoende uitgezuurd, dan wordt het riet.
geplant, hetgeen geschiedt m de maan
den Mei tot Augustus. lm den regentijd
komt, onder normale omstandigheden, het
riet tot vollen wasdom; het gaat bioeieji
na den bloei neemt het suikergehalte toe
en de tijd voor den oogst komt. In den
regel valt dit oogenblik twaalf tot vijftien
maanden na het planten. Bij het oogsten
graven de rietsnijders de om de stokken
opgeworpen aarde open, totdat zij de
oude stek hebben bereikt, steken de riet-
stokken uit, schrapen de aarde van de
ondereinden af, kappen de wortels en den
top met groene bladeren (dat zeer gewild
voedsel voor het trekvee is) en binden
de stokken tot bundels. Deze worden op
de kar of lorrie geladen en naar de fa
briek getransporteerd.
I9 het riet in de fabriek aangekomen,
dan wordt het, na gewogen te zijn, naar
het molenhuis gebracht en ver volgens langs
den rietcarrier, een soort tapis roulant,
naar de molens gevoerd. Deze molens
bestaan uit drie ijzeren walsen, waarvan
er twee achter elkaar liggen, terwijl de
derde er in dezelfde richting bovenop
geplaatst is. Het riet wondt nu tusschen
de beide onderste en den bovensten cy
linder doorgeperst en ondergaat deze be
werking nogmaals in een tweeden ender
den en thans meestal in een vierden, soms
zelfs in een vijfden nxolen. Zulks ge
schiedt om zooveel mogelijk sap uit riet
te halen. Het uitgeperste sap, dat langs
de walsen naar beneden loopt, wordt op
gevangen en gezeefd, teneinde het van
de in het sap zwevende kleine rielvezels
en vuil te ontdoen.
Het sap, dat van de verschillende mo
lens komt, beet „ruwsap". Wat er verder
met liet sap gebeurt, hangt af van de werk
wijze, welke de fabriek bezigt. Wil zij
witte suiker voor de consumptie, meestal
superieur genoemd, afleveren, dan d.ent
de carbonatatie of de sulfatatielevert
zij bruine suiker voor de raffinaderijen,,
z.g. ruwsuiker, dan doemt de defecatier
wijze.
Van het oogenblik af, dat het riet in
de fabriek komt totdat de suiker er uit
gaat, wordt er nauwkeurig gecontroleerd
door meting, weging of op andere wijze,
welke hoeveelheid suiker aanwezig is en
waar zij blijft. Trots alle techniek gaat
nog steeds een deel van de iia het riet
aanwezige suiker verloren, en waar elk
procent miliioenien guldens beteekemt, spant
de geheele industrie zich tot het uiterste
in om die verliezen zooveel mogelijk te
drukken.
De vervolmaking van de suikerbereir
dirng uit het uitgeperste sap vormt het
studieveld van de chemici aan het Proef
station voor de Java-Suiker-industrie. Di't
is evenwel slechts één van de lichamen,
dwenen was, voelde zij, dat haar knieën
knikten en haar hun dienst weigerden.
Zij strompelde nu naar een hek aan den kant
van dien weg en bleef daar, met hoar
hoofd op haar armen, langen tijd staan.
HOOFDSTUK XX.
Het visioen.
1
Het was schemerdonker, toen Anne
eindelijk op het majoraatshuis terug Wam.
Zij was doodmoe en uitgeput, omdat zij
in zoo langen tijd niet gegeten- had. De
knecht, die haar open deed, keek haar
vreemd en half-bang aan.
„Laat dadelijk thee, in mijn boudoir
brengen", zeide zij op kalmen toon.
Zij ging regelrecht naar haar kamer.
Toen zij voor den spiegel stond, om haar
hoed af te doen, zag zij iets, dat haar 't
hart bijna stil deed staan. Haar crème
kleurige mantel zat vol bloedvlekken.
Stijf en zonder adem te halen staarde
zij naar het bleeke gelaat daarboven
het doodsbleeke gelaat van een vrouw,
die zij nauwelijks herkende, met samen
geperste lippen en wilde, tragische oogen.
Wat was daar in die oogen te lezen?
Was het haat? Was bet krankzinnigheid?
Was h*t -.?■
Vol afschuw wendde zij zich af en
rukte met haar ijskoude handen haar man
tel uit. Weer kwamen met koortsachtigen
drang de woorden, die haar 's morgens
zoo verschrikt hadden-, voor den geest.
IJlend herhaalde zij ze: „Ik zag Satan
als een ster uit den hemel vallen
Waarom achtervolgden die woorden
haar zoo? Wat deed haar zoo rillen, als
zij ze uitsprak? Welke beteekenis hiel
den zij voor haar in? Welke verschrikking
lag er achter verborgen? Wat voor een
nachtmerrie verscheurde, vernietigde, rukte
haar hart uiteen? Het was iets, dat zij
vroeger nooit gevoeld had, iets te ver
schrikkelijk om aan te zien, iets te over
weldigend, om het te negeeren.
Werd ze krankzinnig? woeg zij zich
af. En als een angstwekkend antwoord
op een ondoorgrondelijk raadsel fluister
den haar bleeke lippen die haar niet lo sla-
tende, onvergetelijke woorden: „Ik zag
Satan als een ster uit den hemel vallen.
Werktuigelijk waschte zij haar gezicht
en haar handen en ging dam naar haar
boudoir, waar de thee voor haar klaar
stond. Er brandde een lekker vuurt]©,
haar lieveling s stoel was er voor gescho
ven. De ketel zong vroolijk op een spiri
tusvlam. L
Toen zij binaienkwam, zeg zij tot haar
verbazing, dat de oude Dimsdale wacht
te, om haar te bedienen.
„Je kunt wel gaan", zeade zij. „Ik
zal me zelf wel helpen".
„Als my lady het goed vindt, zou ik
het gaarne doen, zeide hij eerbiedig.
Zij ging zitten, een lichamelijke zwak
heid, die zij niet overwinnen kon, maakte
haar onverschillig. De oude butler bleef
kalm en beleefd en ernstig thee schenken
en wachtte dan zwijgend.
Anne lag achterover in haar stoel in
het vuur te staren en liet hem, zonder ver
der iets te zeggen, zijn gang gaan. Zij
en Dimsdale begrepen eikaar, ook al
spraken zij geen woord.
De thee knapte haar wat op; nadat
zij gedronken had, wendde zij zich tot
hem en vroeg:
„Wel, Dimsdale?"
Dimsdale kuchtte. „Ik wou mylady
graag over Sir Giles spreken".
„Nou?"
„Sir Giles, mylady, is zichzelf niet
heelemaal zichzelf niet", begon Dims
dale voorzichtig. „Ik stond juist toen u
thuis kwam, op het punt den dokter te
laten halen".
(Wordt vervolgd).
