GOESCHE GOUHAMT
Bieten rooien
Voor de VrouW
BIJVOEGSEL
DE SCHOOLARTS
DOOR H. G. FRASER.
Sport
ProVincierueuWs
VAN DE
VAN VRIJDAG 28 OCTOBER 1927
(Vervolg).
De schoolarts ontvangt bij den aanvang
van zijne werkzaamheden eene ins-truclie,
waarin deze duidelijk zijn vermeld. Di
schoolarts mag geen pardculiere practijk
uitoefenen en is alleen en uitsluitend voor
heit onderzoek cn c1© keur mg an de school
gaande kinderen en voor het toezicht op
de scholen, voor wat hei hygiënisch ge
deelte daarvan be reft.
Hij houdt sOeeJs voeling met de ver
schillende hoofden der scholen, d.w.zl
in over leg met deze bepaalt hij dagen en
uren, waarop door hem een 'onderzoek
over een zeker aantal kinderen van een
bepaalde school zal ingesteld worden.
Het desbetreffende hoofd der school
zendt dan een schrijven aan de ouders
der te onderzoeken kinderen, met uitnoo-
diiging met hun kind op den bepaalden
diag, uur en plaats ie willen verschijnen
tot het instellen van het ondérzoek.
Overal, waar de schoolarts werkzaam
is, voldoen nagenoeg alle ouders daaraan.
Door één schoolarts wordt het onder
zoek gedaan over pl.m. 4000 kinderen en
dit heeft meestal plaats in het le en 4e
schooljaar en buiten de school.
Bij het eerste onderzoek worden voor
ieder kind kaarten opgemaaktt en de
ouders gewezen op eventueel© gebreken
van hunne kinderen, met verwijzing naar
den huis-arts of specialist. De schoolarts
stelt den huis-arts op de hoogte van zijn
onderzoek.
De huisarts, aldus reeds goed voorge
licht, behandelt dan verder, als de ouders
met hun kind' bij hem komen, dit laatste.
En men ziet dus hieruit ten duidelijk
ste dat de huisdokter ook huis- (dat wil
zeggen behandelenden) dokter blijft. Het
hangt er dus maar geheeL van af of idb
ouders met hun kind bij hem komen.
En welke ouders zullen dit met doen,
als zij weten, dlat dit in het belang van
de toekomst van hun kind is Aan U,
Ouders! daarop antwoord te geven.
Door het onderzoek is veel le voorko
men, ten opzichte van de oogen, ooren,
ademhaling, tanden, enz.
En nu zijn door mij in mijn geheele
betoog nagenoeg nog geen cijfers genoemd
en ik wil dit ook niet te veel doen,
slechts eend paar wil ik aangeven, 10 °/o
der kinderen hebben oogkwalen, 30 °/o
der kinderen hebben slechte tanden, 60 °/o
der kinderen hebben Engeische ziekte.
Meestal wordt in het begin van de werk
zaamheden van dein schoolarts van deze
of gene zijde tegenwerking, al.hans geen
bepaalde medewerk ing ondervonden, maar
dat wijzigt zich al heel spoedig, als men
de nut ige werking van de instelling maar
eenmaal ziet en begrijpt.
Dan wordt do toestand al zoo, dat als
een onderwijzer bij een zeker kind iets
merkt waarover hij dénkt, dat het tbeste
is dien schoolarts te raadplegen, hij ook
met het kind1 meesital met voorkennis
der ouders naar dezien 'toegaat, om hem
zijn opmerkingen mede te dealen, over
tuigd, dat zoowel onderwijzer als ouders
zoodoende in het belang van hen kind en
diens toekomst handelen.
Eenigen tijd geleden, is door het hoofd
bestuur der Vereenigiing Volksonderwijs
eene commiss.e ingesteld tot onderzoek
van de beste wijze van inrLch'ing van in
stelling, enz. van geneeskundig schooltoe
zicht ten pLatteLande.
In het geneeskundig schooltoezicht ten
platte lande, aldus die commissie, kan op
eene der volgende wijzen worden voorzien
1. Aanstelling tot schoolarts van een
der ter plaatse gevestigde artsen (aldus in
nevenbetrekking);
2. ais voren, met bepaling, dial due
schoolartsen werken onder leiding cn con
trole van provinciale inspecteurs;
3. aanstelling van districts- (beroeps-)
schoolarts, hetzij direct door het provin
ciaal bestuur, hetzij door combinatie van
gemeenten met steun en onder toezicht
van het provinciaal bestuur cn
4. aanstelling van Rijksdislrictschool-
artsen.
De commissie is van oordeel dat de re
gelingen onder de pun ben 1 en 2 bedoeld,
niet aanbevelenswaardig zijn.
Natuurlijk bieden zij wel eanige voor
deden
a. Het toezicht kon worden uitgeoe
fend zonder veel tijdverlies., tengevolge van
de groote afstanden en
b. Den practiseeremdén arts kunnen en
zullen reeds vele bijzonderheden bekend
zijn.
Hiertegenover staan echter zeer groote
nadleelen:
1. Bij deze regelingen toch blijft het
toezicht eene (soms zeer ondergeschikte))
nevenbetrekking.
2. De arts, die veelal eene geringe
vergoeding ontvangt, zal aan deze neven
betrekking ook slechts geringen tijd1 kun
nen besteden, terwijl in tijdien van groote
drukte in de praktijk, zooals die zich iregiel
matig voordeen, de schooi zee- zeker zal
te lijden hebben.
3. De arts (in deze dus schoolarts)
zal tegen sommige oudiers s'.ir ng moeten
optreden, hetgeen zijne verhouding te ge
over de bevolking moeilijk kan maiken.
De commissie verklaart zich, op grond
van het vorenstaande voor de aanstel 1 ng
van berceps-sdhoolartscn.
Men heeft dus die keuze tusschen de
onder de punten 3 en 4 genoemde rege
lingen, die bei Jen van beroeps-artsen uit
gaan.
De commissie geeft aan die, genoemd
onder punt 4 (Rijksregeling) de voorkeur.
Maar hoe ook gewenseht, zoo is he'
zeker wel aan te nemen, da' deze in de
eerste lijden niet verwezenlijkt zal worden.
Blijft dus over de provinciale regeing
ondier punt 3 genoemd. Déze heeft trou
wens, naar het oord-iel der commissie,
veel aanlokkelijks.
Men zou hierbij n.i. kunnen den hei aan
door de provinciale be turen benoemde en
bezoldigde schoolartsen. Te vreezen is
echter, dat zich ook hier bdzwa.en van
finaolieeien aard zul en doen galden. Er
is echter ook nog een middenweg moge
lijk en wel de volgende:
De provincie wordt in districten ver
deeld; de in het district gelegen gemeen
ten worden uitgenoodigd gezamenlijk een
districts-schoolarts' aan te stellen en le
bezoldigen; zoolang niet door alle ge
meenten aan die uitnoodigin-g is voldaan,
wordt in de kosten naar verhouding door
de provincie bijgedragen.
(Slot volgt).
Voetbal.
Zuidelijke le klasse N.V.B.
De volgende wedstrijden worden voor
bovengenoemde klasse Zondag gespeeld:
N. A. C.—M. V. V.
P. S. V.Eindhoven.
B. V. V.Wilhelmina.
Roermond'N. O. A. D.
L. O. N. G. A.'Willem II.
Zuidelijke 2e klasse N.V.B.
De volgende wedstrijden worden voor
bovengenoemde klasse Zondag gespeeld
DongenAlliance.
T. A. C.Breda.
RoosendaalZeelandia.
Middelburg—D. O. S. K. O.
Zuidelijke 3e klasse N.V.B.
De volgende wedstrijden borden voor
bovengenoemde klasse Zondag gespeeld:
Zeelandia II Walcheren.
ZierikzeeS. I .N .O .T .O
TerneuzenViissingen II.
HulstMiddelburg II.
Kloxen, ontvellingen, schrammen
en andere huidverwondingen ver
zacht en geneest men snel met
PUROL. Doos 30, 60 en 90 ct.
Bij Apoth. en Drogisten.
Vise h praatje.
Daar binnenkort het goedé jaargetijde
voor een paar veelgegeten vischsoorten
begint schelvisch, kooptijd' half No
vemberhalf Februari, kabeljauwDe
cemberMaart is het wel eens goed',
het een en ander te vertellen over koken
en stoven van visch. Welke visch déze
maand eigenlijk „goed" is? Schol, heil
bot, tarbot, snoek, griet, karper, saus-
baars, waterbaars, tong, paling, forel.
Over een paar weken komt daarbij schel
visch, hokking, panharing, spiering, en
nog weer een paar weken later kabeljauw.
Voor het koken van visch neemt men een
groote pan, die met water gevuld wordit,
dat men aan de kook brengt. In het wa
ter doet men één flinke eetlepel zout op
èike liter. Het koken is verder vrij een
voudig. Men doet er de schoongemaakte
gekerfde visch in en kookt die, tot ze
gaar is. D[at probeert men, door aan
een vin te trekken. Kan men die er ge
makkelijk uittrekken, dan is de visch gaar,
en kan die voorzichtig met een paar
schuimspanen uit de pan genomen wor
den en op een verwarmden vischschotel
gelegd1 worden. Om slappe visch (zooals
schelvisch of kabeljauw wel kan zijn)
wat harder te maken, doet men wel een
scheutje azijn in het kookwater. De lever
van schelvisch en kabeljauw wordt dade
lijk bij het schoonmaken van dé visch in
koud water gezet en apart, in het vischwa-
ter gaar gekookt. De lever moet echter
schoongemaakt worden, door de galblaas
voorzichtig te verwijderen. Het stoven
van visch heeft de voorkeu-r boven het
koken, omdiat hierbij niets van den smaak
verloren gaat. Dit steven doet men meestal
in een. stoofpap (niet deksel er op) in wat
PRINS HENDRIK BEZOEKT SITTARD. Maandag reikte Prins Hendrik aan de afdeeling Sitttard van het Ne-
derlandsche Roode Kruis een vaandel uit, dat geschonken is door de Beschermvrouwe van de afdeeling, Gravin de Rou-
chechouart de ia Rochejacquel'n. De prins bij het veriaten van het Bisschoppelijk college, uitgeleide gedaan door den Direc
teur van het college: Rechts: de leden van de afdecl'ng Sittard van het Roode Kruis.
bouillon, een flink stuk boter en desge-
wenscht een schijfje citroen. Onder het
stoven, moet men de visch af en toe be
druipen met het sausje, waarin ze gestoofd
wordt. Het stoven duurt ongeveer uiur,
soms iets korter. De saus komt na het
stoven mee op tafel, en dat is het groote
verschil met gekookte visch, waar men
heit vischwater (en daarmee een deel van
dé geur) wegwerpt. Het zou n'et kwaad
zijn, ais er wat meer visch gegeten werd1.
Visch is een uitstekend voedsel en wel
zoo verteerbaar als vleesch.
N uttige wenken.
Slaat die kamerdeur dikwijls te ver
open en wordt daardoor het behang of de
muur door de knop beschadigd? Neem
een flinke kurk en sla die met een spijlkeir
in dén vloer, een eindje van den muuir af.
Een eenvoudige deur stopper!
Roestige strijkijzers? Haal ze eens over
een lapje, waarin een stukje bijenwas
gebonden is. En schuur ze daarna flink
over wat grof zout. Dan zullen ze gaan
glimmen als spiegels.
Die oudie zwarte schoenen kunt u< best
nog wat opknappen. Neem een versche
sinaasappelschil en wrijf dé schoenen flink
met dé binnenkant van de schil. Daarna
met een zachte doek opwrijven.
Prikte u zich in den vinger met naaien
en kwamen er dlaardooir kleine bloed vlek
jes op het goed'? Bedek die met matte
stijfsel. Op laten drogen en dan afschui
eren. De vlekjes zijjn dan verdwenen.
Koffievlekken kunnen dijkwijls verwij
derd worden met een oplossing van eier
dooier in glycerine. Of liever gezegd, men
mengt een eierdooier met een gelijke hoe
veelheid1 zuivere glycerine door een. Dit
mengsel wrijft men op dé koffievlekkem
(in linnengoed). Laten drogen en dan in
koud water uitspoelen. Op. dezelfde ma
nier behandelt men theevl-ekken.
Gooi oude zeemieeren handschoenen
niet weg. Haai dé knoopen er af en knip
dé vingers er af. Kjniiip ze open en naai
ze aan elkaar. Dan heeft U een prachtig
poets lapje voor zilverwerk, enz. Bewaar
dé vingers om over de stoppen of kurkten
te trekken van fleschjes, d'ie erg goed
afgesloten moeten zijn.
Eenvoudig nagerecht:
Appelmoes met vla.
Op V2 liter melk neemt men 2 flinke
eetlepels suiker en 2 zelfde lepels vla-
poeder. Van de melk neemt men een
paar lepels apart en mengt er de suiker
en vlapoeder mee aan. Dit giet men,
onder roeren, in d© .kokende melk. Een
paar minuten laten doorkoken en koud
laten worden. De appelmoes, met suiker
bereid, maakt men op de gewone manier,
laat ze koud worden en doet ze in een
vla-schotel. Vervolgens bedekt men de
moes met dé koude via.
Provinciale Staten.
In de Woensdagmorgen gehouden zit
ting van dé S'aten waren aanwezig 38
leden. Afwezig de heeren Overhoff, Van
Waesiberghe, Van der Wart en Fruylier,
Aan dé orde was het eerst
het Provinciaal wegenplan.
De heer De Jonge besprak het eerst
dén weg VlakeYerseke en wees er o.a.
op, dat de oesters meer over Kruiningenr
Yer.seke worden \erzonden, daar pe afs'atnd
ongeveer een derde korter is. Men he
spaart dius op dea weg haven Yersek©
station Kru'.ningen eenige kilometers.
Dit blijft ook het geval als eventueel
een nieuw station het bestaande zal ver
vangen. Sprejker diende in dezen geest een
voorstel in.
De heer Erasmus wil uitspreken, dat
het de Staten spijt, dat de weg Hoofd-
plaat-Biervliet-Verbindlngsweg niet in het
rijksplan is opgenomen.
De heer Onderdijk bepleitte rijwielpa
den op' den weg Middelburg- Seroo skerke-
Domburg in het belang dier veiligheid; ook
van dén weg Domburg-Westkapelle-Mid
deiburg als die fietspaden ook geschikt
zijn voor het uitwijken met auto's. Spr.
stelde voor laatstgenoemden weg 4.5 M.
breed te maken met aan weerszijden ©en
rijwielpad van 0.60 M. en van zoodanige
constructie dat zij bestand zijn tegen het
berijden van uitwijkende voertuigen.
De heer Van Dixhoom vroeg of het
mogelijk was, dat in deze plannen nog
meer wegen verbeterd worden., daar alleen
in Z. Vlaanderen nog 8 gemeenten niet
aan het net aangesloten zijn.
De heer Kodde was van meening, dat
dé zaak te ver gevorderd is om met kam 3,
op succes op wijzigingen aan te dringen.
Spr. voelde ook voor de kortere wegen
op Zuid-Beveland en bepleitte meer ge
lijkheid inzake het aanbrengen van rijwiel
paden. Spr. meende, dat de Staten niet al
les kunnen overzien en hij vertrouwde dat
Ged. Staten bij de verdere uitvoering met
dé opmerkingen rekening zullen houden.
De heer Weileman wilde de zaak in het
algemeen beschouwen. Hij meendé, dat
Ged. Staten een gelukkige greep deden,
ai blijven er wenschen over. Spr. weet,
dat Zeeland bij het vaststellen vain het
rijkswegenplan te weinig heeft gekregen.
Spr. vertrouwde, dat Ged. Staten met
kiem om opname van meer wegen hebben
aangedrongen.
Hij meende, dat het Zeeuwsch© we
genplan niet zonder meer mag worden
aangenomen; het is geen drijverij, maar
het is niet onze schuld1 dat Zeeland uit
verschillende deelen bestaat.
Hij meendé, dat een nieuwe aandrang
op wijziging van het rijkswegenplan door
Ged. Staten, niet moet worden tegenge
houden en zij daarom kunnen toezeggen
een herziening van het provinciaal we
genplan.
De heer Moelker achtte den weg Vla
keYerseke ook niet van groote betee»
kemis. Spr. meende, dat de weg Oud-
VossemeerSt. Annaiand ook in gedach
ten moest worden gehouden.
De heer Koster stelde voor een weg
d'oor de Blikstraat aain te leggen.
De heer Wallien was niet zoo pessi
mistisch als dé lieer Kodde en had nog
wel vertrouwen in dé regeering.
Er is nog altijd kans, dat aan het ver
zoek om de wegen opgenoemd in zijn
motie van dé zomerzitting wordt gevolg
gegeven. Mochten deze wegen geheel in
het gedrang komen, dan heeft spr. naar
©en middel gezocht om te voorkomen,
dat deze wegen niet geheel in liet -gedrang
komen, en hij stelde daarom voor le be
sluiten, dat vertrouwende, dat de regee-
ring aan dé motie voldoet, nog op het
provinciaal plan te brengen Breskens
HoofdplaatBiervliet, 's Gravenpolder-
Schor©, weg door de Blikstraat en Oud-
VossemeerSt. Annaiand.
De heer Joziasse bepleitte een betere
weg 's GravenpolderBiezelinge.
De heer dé Pauw bepleitte de belangen
van den weg door de Blikstraat. Spreker
sloot zich aan bij den lieer Koster; dit
zal 4 K.M. bedragen en dan is men 1.5
K.M. over het maximum, maar dat zal
toch geen bezwaar ontmoeten bij dé re
geer ing.
De heer Kakebeeke vroeg of het wel
juist is, dat de provincie beiast wordt met
het onderhoud van dien weg Kapeile-
Gorishoek, die zij bij ruiling heeft ge
kregen reeds enkele jaren geleden en men
daarmede geen rekening heeft gehouden.
Deze weg moet bij het rijk in ondérhoud
blijven en dan komen er meer kilometers
vrij voor de provincie. Spr. zegt, dat men
dient vast te stellen in welk tempo de
wegen zullen verbeterd1 worden.
De heer Catshoek steldé voor bij den
minister aan te dringen op het opnemen
van dén weg St. PhilipslandSteenber
gen in het rijks- of provinciaal plan.
De heer van Dixhoorn besprak nader
de verbinding ZaamslagAxelSluiskil
ais beter dan die voorgesteld door den
heer Koster.
De heer Dumoleyn erkende gaarne,
dat er. eenige verbetering zal komen in
Zeeuwsch Vlaanderen, doch ondersteunde
het voorstel van den heer Koster.
De heer Van der Weyde wees ©r op,
dlat de automobiel langzamerhand is ge
worden het vervoermiddel, dat verbete
ring van dé bedekking en verbreeding der
wegen vordert. Daarom is men gekomen
tot dé wegenbelasting om de wegen te
kunnen verbeteren. De plannen zijn of
moeten nu worden vastgesteld. Bij de
imdeeiing van het wegenplan moest met
de verschillende deelen der provincie reke
ning wonden gehouden. Spr. zeide, dat er
geen sprake van is, dat overschrijding
van het maximum aantal K.M. zal wor
den toegelaten door den minister.
Gedl Staten zouden natuurlijk ook gaar
ne hier en daar nog enkele wegen op het
plan hebben gebracht. Men vergete niet,
dat herziening der plannen mogelijk blijft
en dan zal zeker met op- ein aanmerkingen
rekening worden gehouden.
Spreker drong dan ook aan op intrek
king van alle voorstellen en gaf dé ver
zekering, dat Ged. Staten met ernst zul
len werken aan nog mogelijke wijzigingen.
Het voorstel de Jonge zou geen be
zwaar ontmoeten, ais niet het gevaar dreig
de, dat het station Kruiningen zal worden
opgeheven.
Tot dén heer Kakebeeke zeide spr.,
dat als het plan is vastgesteld, Ged. Sta
ten een lijst moeten maken welke wegen
het eerst aan de beurt zullen komen. De
kosten zullen in dé millioenen loopen.
Spr. wees er op-, dat het rijk bij over
name van provinciale wegen toch nog
bijdragen blijft vorderen, evenals de pro
vincie bij overname van poldér- of ge
meentewegen.
De voorzitter verzekerde ook zijner-
ijd's, dat Ged. Staten bij wijzigingen weer
bij dé Staten zullen komen.
De heer dé Jonge handhaafde zijn
voorstel; dé heer Catshoek vroeg nadere
inlichtingen.
De heer Weileman bleef ontevreden
over het rijks-plan, maar wil geen spaak
het wiel steken.
De heer Kodde vroeg of elke weg nog
weer in dé Staten zal komen, of dat de
Staten niets meer te zeggen hebben.
Dc heer Onderdijk vroeg hetzelfde,
vooral in verband met zijn voorstel in
zake dé rijwielpaden.
De heer Van dér Weyde deelde mede,
dat de kwesties van de wegbedekking enz.
voor iederen weg nog weer bij de Staten
zullen komen. Spr. wees er op, dat de
provincie reeds uit het wegenfonds over
1926 een uitkeering zal kunnen krijgen;
wat juist het belang is van dé buitenge
wone zitting.
Verschillende leden voerden daarna
nog het woord'.
De heer de Jonge trekt dan zijn voor-
