Gravin Pia
N°. 91.
Woensdag 5 Augustus 1927
1116 Jaargang.
BANK voor
ZEELAND ÜOES.
rentevergoeding
Deposito's tot 5 °a 's jaars.
Electrificatie der
Bevelanden.
LINTVELT's BAZAR
jBaiteplapd
GOESCHE
Uitgave Naamlooze Vennootschap Goesche Courant
COURANT
ADVERTENTIEN
van 15 regels f 1,20, elke regel
meer 24 cent. Driemaal plaatsing
wordt tweemaal berekend.
Dienstaanbiedingen en aanvragen 15
en Kleeuwens Ross' Drukkers- en Uitgeversbedrijf cent per regel. Advertentiën worden
aangenomen tot 12 uur voormiddag.
Kantoor Groote Markt 21.
Telefoon 74 (2 lijnen)
ABONNEMENT
Prijs per kwartaal, in Goes f2,
buiten Goes f2,
Afzonderlijke nummers 5 cent.
VerschijntMaandag-, W oensdag-
en Vrijdagavond.
(Gemeentelijke garantie).
Onze Bevelandsche gemeentebesturen
zijn voor een moeilijk besluit geplaatst.
Hun is door den Raad van Bestuur van
de P.Z.E.M. (ibij schrijven,,van. 19 Mei
jJL.) een nieuw ga ran tie voor stel voorge
legd, waarover „binnen niet te langen
tijd" beslissing wordt gevraagd. En met
deze beslissing wordt niet bedoeld eene
platonische liefdesverklaring, een „tot
niets bindend beginselbesluit", doch een
besluit, dat „rechtens als toestemming van
de zijde der Gemeenten kan gelden",.
Geen kleinigheid voorwaar, immers de
gemeentebesturen moeten een besluit ne
men, waardoor zij in rechte tegenover de
P.Z.E.M. gebonden zullen zijn. Een con
cept-overeenkomst tusschen de gemeenten
en de P.Z.E.M. gaat met dit schrijven
vergezeld.
Nu zien we uit dè pers, dat verschil
lende gemeenten deze beslissing reeds heb
ben genomen; enkele zijn er op ingegaan,
andere hebben liet voorstel afgewezen.
Voor de M.A.B.E.G-gemeenten was het
al heel gemakkelijk; zij kondien schrijven,
zoolang de lVi.A.B.E.G.-kwestie niet is
opgelost, zoolang treden we in geen enkel
voorstel. Moeilijker is het voor die andere
gemeenten, en door beide voorsteden naast
elkander te leggen wordt de moeiijkheid
niet overwonnen, zij het ook, dat de
P.Z.E.M. de bedoeling heeft gehad, om
inderdaad een minder- bezwarend voor
tel aan dè gemeenten te doen. De lezers
enden den gang van zalten. De Pro-
inciale Staten besloten niet tot de elec
trificatie van Noord- en Middengroep
over te gaan, alvorens door de betrokken
gemeenten een minimum stroomverbruik
zou zijn gegarandeerd. Dat minimum-
stroomverbruik, in geld omgezet, zou be
dragen f 25,per aamsluitbaar perceel
plus f 0,40 per inwoner en per jaar voor
de straatverlichting. Het eerste gedeelte
dei- garantie (f 25,per aansluitbaar per
ceel zou in 10 jaren afloopen.
De prijs voor licht zou f 0,45 per K.
W. U. bedragen. Aan de hand van deze
;egevens, moesten de gemeentebesturen
eslissen. Niemand kan ontkennen, dat
1 ..ze beslissing een heel moeilijke was.
.rfrners er komen verschillende onbekende
retoren bij te pas. Het aantal aansluit-
bare perceelen kon worden vastgesteld
en ook kon worden berekend, dat aan
een prijs van f 0,45 per K. W. U., om
aan f 25,te komen, gemiddeld ruim
55 K. W. U. per jaar en per aansluit
baar perceel moest worden \eroru.kt. Maar
nu de onbekende factorenWelle percen
tage der aamsluitbare perceelen zal inder
daad tot electrificatie overgaan en hoe
groot zal de afname dezer werkelijk zijn
Hier zou alleen eene vergelijking met an-
Hook Koningstraat. - Magdalenastraat.
Speciaal adres in:
Glas, Porcelein en Aardewerk.
49 FEUILLETON.
DOOR
H. COURTHS—MAHLER.
Een benauwde schreeuw ontsnapte aan
Pia's borst.
„Hans, help mij,de muur!"
Toen boog Hans von Ried zich over
haar heen, nam haar in zijn sterke armen
op en droeg haar weg. In haar droom
vlijde zij zich met een zucht van ver
lichting tegen hem aan en zij hoorde zijn
hart kloppen, heel rustig en regel
matig.
De booze droom was voorbij en Pia
sliep gerust tot den volgenden morgen.
Enkele maanden waren sinJsPias
komst in Baden-Baden verloopen; de na
dering van het zomerseizoen bracht vele
vreemdelingen aan, die de stad van vroo-
lijk leven vervulden. De hotels waren
overvol, vooral dè deftige, dure inrich
tingen, want geld' scheen bij het daar te
zamen gestroomde publiek volstrekt geen
rol te spelen; wie in de voorname hotels
geen onderdak meer kon krijgen, verge
dère, soortgelijke gemeenten eemige uit
komst hebben kunnen geven. Jammer dus
dat de P.Z.E.M. bij haar eerste voorstel
een dergelijk overzichtelijk staatje niet
heeft gevoegd. Misschien was dan de
uitslag anders geweest, want nu was het
voorstel voor de gemeentebesturen een
stap in het duister, waarvan de finan-
cieele gevolgen niet bij benadering kon
den worden overzien.
Aan bovenstaande willen we nu nog
toevoegen, dat op het bedrag van f 25,
per aansluitbaar perceel alle berekenin
gen zijn gegrond, zoodat de P.Z.E.M.
alleen de risico zou hebben te dragen
van eventueele misrekeningen ein van even
tueel© tegenvallers.
En nu het tweede voorstel! De bedoe
ling daarvan kan geen andere zijin, dan
om de risico, welke de gemeenten door
het eerste voorstel op zich zouden moe
ten nemen, nu gedeeltelijk ook door de
P.Z.E.M. te doen dragen.
Dat zal gebeuren op dè volgende wijze
De gemeenten behoeven geen minimum-
stroomverbruik te garandeeren, dus niet
bijpassen, wat daarop eventueel te kort
zou komen. Maar juist daardoor moet
nu gerekend worden op verlies bij de
exploitatie. Welnu, voor dat verlies zal
door de P.Z.E.M. geleend worden en
van dat geleende geld zullen de gemeen
ten gezamenlijk de intrest moeten, opbren
gen, naar rato van hetgeen elk harer aan
het bedrag der oorspronkelijk gevraagde
garantie te kort komt, met dien verstande,
dat geen gemeente ooit meer zal behoeven
te betalen dan zij uit hoofde dier ga
rantie verschuldigd zou zijn. Allicht den
ken nu sommige gemeentein: slechter kun-
we er in elk geval niet door worden en
daarom wagen wij den sprong. Gevraagd
zij echter, hebben deze gemeentebesturen
overwogen, dat het eerste voorstel ten
minste in 10 jaar automatisch afliep, ter
wijl bij het thans aanhangige voorstel ld©
garantie pas zal eindigen, als er
geen tekort meer geleden wordt op de
exploitatie. Wanneer dat zal zijn kan
niet bij benadering worden gezegd.
Bij het eerste voorstel hadden we ge
wild een overzichtelijk staatje, waaruit
de gemeentebesturen eenigszins zouden
kunnen nagaan op welk percentage van
aansluiting cn op welk verbruik zij rede
lijkerwijze zouden mogen rekenen. Nu
vragen we, of bij dit voorstel niet molest
zijn overgelegd een kostenbereken ing en
eene behoorlijke opgezette exploitatie
rekening. Zonder deze moeten de ge
meentebesturen weer met onbekende fac
toren rekenen. Niet iedereen herinnert zich
nog, dat de kostenberekening van de elec
trificatie der Bevelandien is geschat op
f 1.160.000,en tot niet iedereen is
misschien voldoende doorgedrongen, dat
de P.Z.E.M., ter bepaling van haar te
kort, ook rente en afschrijving zal mede
tellen, zij het dan ook tot een maximum
van 10% van de aanschaffingswaarde.
Niet iedereen weet verder, dat op de
Bevelanden gerekend is met eein aantal
van pl.m. 7200 aansluithare perceelen,
zonder Goes.
Met deze gegevens, waaruit dus blijkt,
dat de P.Z.E.M. alleen voor rente en af
schrijving f 116.000,op dè winst- en ver
liesrekening kan brengen, zijin we er toog
niet. Er moet nu nog een exploilatiereke-
noegde zich met een plaats in een minder
weelderig verblijf. Onder de uit alle land
streken in de beroemde badplaats ver-
eenigdè gasten bevonden zich eenige Ame-
rikaansche dollarkoningen, die vóórgingen
in het betalen van fabelachtige prijzen voor
alles, wat zij zidh aan gemak en genoe
gen konden verschaffen.
De drukte bereikte haar hoogtepunt
in de week, waarin de groote wedrennen
in Ifferheim gehouden werden.
Pia was snel aan het drukke gezel
schapsleven gewend geraaktde veer
kracht van haar bloeiende jeugd en haar
nog door niets verzwakte zenuwen haddien
haar daarbij goede diensten bewezen. Zij
herinnerde volstrekt niet meer aan het
onhandige landfreuletje, dat in Februari
aangekomen was. Zij droeg haar elegante,
zelfgekozen toiletten met dezelfde gratie
en met hetzelfde gemak als andere voor
name dames.
Dank zij Jdèn tact en de liefderijke
voorzorgen van gravin Ecldhoff had zij
daarbij niets van haar heerlijke frisch-
'heid en oorspronkelijkheid ingeboet.
Gravin Pia was in den kring der gra
vin een bekende en zeer welkome ver
schijning geworden. Men zocht haar ge
zelschap, zooals men een frissche bron
zoekt, waaraan men zich laven kan en
men vermaakte zich steeds opnieuw met
ning bij. Ons staan hieromtrent geen gege
vens ten dienste, dan die, welke bij schrij
ven van 3 Juni 1925 door de P.Z.E.M.
aan de Staten zijn overgelegd. In dit stuk
worden de uitgaven berekend op f 209.865,
de inkomsten op f211.671, maar bij deze
berekening vinden we geen post voor eeni
ge afschrijving, terwijl ais stroomverkoop
is gerekend op f25 van elk aansiuibaar
perceel.
Aan de hand van deze gegevens kan mu
elk betrokken gemeentebesLuur zelf eenige
berekening opmaken. Het kan b.v. uitgaan
van een gemiddelde afschrijving van 3%.
Hiervoor is dan noodig f34.800. Verder
kan het van de veronderstelling uitgaan,
dat ip het eerste jaar de helft der aan
sluithare perceelen aansiu.t. In dat geval
zou dan in het raam van den opzet t 9ü.000
minder per jaar aan stroom vrorden ver
kocht. (Goes buiten beschouwing ge.aten).
Met dit gezamenlijk bedrag ad f 124.800
zou dan de exploitatierekening worden be
last. De P.Z.E.M. zou daarvoor geld
leeinen tegen b.v. 5%, wat een interest
zou vorderen van f 6240. Dit bedrag zou
dan door de gezamenlijke gemeenten moe
ten worden opgebracht, in verhouding van
hetgeen elk harer aan het bedrag der oor
spronkelijke garantie tekort komt.
Er kunnen nog andere berekeningen
worden gemaakt, b.v. dat slechts een derde
der perceelen aansluitof wel dat per per
ceel gemiddeld minder dan f 25 zal worden
gebruikt. In alle gevallen kan dè op te
brengen rente worden vastgelegd.
Boert dè zaak niet of slechts weinig,
vooruit, dan wordt het tweede jaar na
tuurlijk duurder, enz. Werkelijk, eene op
klimmende reeks in de eerste jaren, lijkt
ons niet onmogelijk. Natuurlijk dragen de
gemeenten nu ook de risico van mogelijke
misrekeningen en verdere tegenvallers.
De P.Z.E.M. beschikt over meerdere
gegevens uit de praktijk dan wij. Laat zij
aam de hand van hare eirvarinigein in Z .i
Vlaanderen eens voorrekenen, wat de ge
meenten in die streek te betalen zouden
hebben gehad, als zij ondier de zelfde
voorwaarden waren aangesloten als waar
op nu de toetreding der Beveland sche
gemeenten wordt gevraagd. Iets in deze
richting zal toch moeien gebeuren, want de
achter ons liggende dagen hebben wel ge
leerd', dat de Staten niet meer bereid zijn
groote credietem te verleenen, zonder dat
bij de aanvrage open kaart wordt gespeeld.
Het lijkt ons zelfs niet onmogelijk,
dat daarbij ook nog een andere stem zal
klinken, ni. deze, of Ged. Staten een der
gelijk gemeentelijk financieel beleid' zul
len sanctioneeren. Het interpellatierecht
dienaangaande bestaat altijd nog.
De garantie van 40 et. per inwoner per
jaar voor dè straatverlichting is vervan
gen door een nieuw systeem, waarin de
baar rake, onopgesmukte opmerkingen.
Tot haar geluk had gravin Pia in haar
nieuwe omgeving nog niet leerem liegen;
hoogstens had zij geleerd, te zwijgen, als
zij begreep, niet onomwonden met de
waarheid voor den dag te kunnen komen.
Zij bezat maar ééne vijandin, de
barones Rottheim! Die had nog eenmaal
vurige kolen op Pia's hoofd gehoopt,
toen haar neven aangekomen waren; haar
wrok bedwingend, had zij hen aan gravin
Buchenau voorgesteld en er z ichtbaar haar
goedkeuring aan gehecht, dat zij haar
om strijd het hof maakten.
Pia bleef echter volmaakt koud' en
onverschillig voor al hun beleefdheden
en vleierijen; datzelfde hadden ook an
dere heeren reeds ondervonden. De neven
van dè barones waren volkomen ongevaar
lijk voor haar gemoedsrust en zij had
hen dat even duidelijk laten merken als
aan haar andere bewonderaars, alleen
misschien op een wat minder vriendelijke
wijze
De neven moesten vertrekken, zonder
hun doel bereikt te hebben en dat kon ba
rones Rottheim nog minder vergeven dan
dè betiteling „afschuwelijke, oude vrouw".
Haar gevoelens van afkeer weiden intus-
schen met woeker door Pia teruggegeven.
Met dè beide baronessen Lindiau had
Pia een innige vriendschap gesloten; de
tweelingzusjes hadden haar hartelijk Lief-
gemeenten vrij gelaten worden. Het aan
tal lantaarns kan door het gemeentebe
stuur zelf worden vastgesteld, al een per
lantaarn zal een brandduur van tenminste
800 uren moeten worden gegarandeerdi.
Elk gemeentebestuur kan daarbij nu meer
of minder zuinig zijn, maar bedenke te
vens, dat eik minder stroomverbruik, dan
waarop is gerekend, de exploitatie drukt
en van dè weeromstuit dus ook meer
rente moet worden opgebracht en zulks in
verhouding van het tekort der oorspron
kelijke garantie.
„Wij vergewissen ons er thans van'^
(alzoo schrijft dè Raad van Bestuur der
P.Z.E.M. aan Ged. Staten), „dat
déze regeling de instemming dei' gemeente
besturen heeft en zullen U daarna de
noodige voorstellen doen toekomen, daar
wij meenen, dit •gewij? igdo - Jltet
zonder voorkennis en medewerking van
Prov. Staten te mogen doorvoeren, nu de
P..Z.E.M. daarin het risico van tekorten
voor een deel voor hare. rekening neemt "i.
Inderdaad, zoo is het, ook de Prov.
Staten hebben hierin nog wat te zeggen,
en afgaande op de strooming, welke in
dè jongste vergadering bleek boven te
drijven, is het nog lang niet zeiier, dat
deze de P.Z.E.M. op dezen weg zul
len volgen.
Wij meenen, dat gemeentebesturen, wel
ke nog geeme beslissing hebben genomen,
met een en ander hun voordeel, kunnen
doen. JAC. WELLEMAN.
OVERZICHT.
Dakloozen.
Een van dè moeilijkste binnenlandsche
problemen voor de sovjet-regeering vormen
de honderdduizenden daklooze kinderen,
die geen middelen van bestaan hebben en
door het land trekken, door iedereen ge
schuwd, door iedereen- achtervolgd. Deze
legers ihaveiooze kinderen vormen een
groot gevaar voor den staat en de maat
schappij; zij leveren steeds nieuwe lich
tingen aan de 'gilden dier dieven, moor
denaars, souteneurs en prostituees. De
sovjet-regeering geeft telkens nieuwe be
velen, het kwaad uit te roeien, maar zon
der eenig succes. De poging, de daklooze
kinderen in kindertehuizen onder te bren
gen, is mislukt, omdat de staat niet over
de geweldige middelen beschikt, die noo
dig zijn om voor alle daklooze kinderen
tehuizen op te richten. Bovendien zijn
de tehuizen echte broeinesten van mis
daad en ontucht. De kinderen worden daar
volleerde misdadigers en daar in die te
huizen een gevangenisregime beerscht,
gekregen. In het begin hadden zij beha
gen geschept in de beschermende rol, die
zij., zelf nauwelijks in de wereld gebracht,
met hart en ziel hadden gespeeld en later
was dè door alle drie beoefende rijsport
een machtige band' tusschen de jonge
meisjes geworden.
Soms wei-den de drie jonge dames door
barones Lindau en een rijknecht verge
zeld, maar gewoonlijk reeds baron Lindau
zelf met haar uit. „Gouvernante" oogst
te als echt raspaard veel bewondering
en had evenals haar jonge meesteres beslist
in zelfvertrouwen gewonnen. Ook dè da
mes Lindau .bereden mooie dieren en
bij baron Lindau sprak dat wel vanzelf.
De statige forsche ruiter en de drie
jonge, slanke, kranige amazones behoor
den spoedig tot de belangwekkendste ver
schijningen in de badplaats; iedere nieuw-
aangekomen gast werd op het bevallige
klaverblad opmerkzaam gemaakt.
En ook gedurende de week van de
rennen wekten dè drie koene, jonge ama
zones opzien en bewondering bij de sport
beoefenaars, die uit alle landen waren
samengekomen, om dè harddraverijen bij
te wonen. Pia voelde zich volmaakt op
haar gemak op haar dameszadel en zij
zag er in haar onberispelijk zittend rij
kleed behoorlijk uit.
Dikwijls reden de dames in diie da
gen in grooten optocht uit, want men be
vluchten de meeste kinderee na eenige
maanden uit die tehuizen.
Over de toestanden in de Moskousche
tehuizen geeft de „Troed", het hoofd
orgaan van het bolsjewistische Vakver
bond, een beschrijving, die alles, wat die
vijanden van de bolsjewiki tot nu toe
over deze gevangenissen hebben verteld,
ver in de schaduw stelt. Het blijkt, dat
de autoriteiten te Moskou de tehuizen
voor dakloozen voortdurend „reorganisee-
ren". Tehuizen worden gesticht, verectnigd,
gescheiden>, afgeschaft, opnieuw gesticht
enz. Elke ambtenaar beschouwt het als
zijn plicht „initiatief" te toonen, hetgeen
het beste te doen is door bestaande in
stellingen te „hervormen". De ijver en de
zucht tot het toornen van initiatief uiten
zich in het aanbrengen van telkens nieu
we, totaal overbodige en zelfs zeer scha
delijke, wijzigingen in de administratie cn
reorganisatie van de tehuizen. De kinde
ren worden telkens weer overgebracht van
het eene tehuis naar het andere om na een
poos weer m het oude tehuis te belan
den. Deze „hervormingen" werken depri-
meeremd op de leiders ©n, bedienden van
de tehuizen en maliën iedereen moedeloos.
Het meest lijden echter onder de admini
stratieve „activiteit van de ambtenaren
de kinderen. Velen van hen, die onder
normale omstandigheden het tehuis niet
hadden verlaten, vluchten na een;ge dezer
„reöi £2Siba+ie&" en keeren naar hun vroe- I
gere makkers terug.
De tehuizen hebben nog een vija&d, -
schrijft de „Troed", n.l. de „potitroek's".
Een politroek is iemand', die soldaten,
scholieren, enz. in de geheimen van het
leninisme inwijdt. In de Sovjet-Unie moet
iedereen het leninisme bestudeeren, al is
hij een overtuigd tegenstander van dat
stelsel. Ook dè kinderen in de tehuizen
voor dakloozen moeten de leerstellingen
van dèn onfeilbaran Lenin uit het hoofd
leeren. Zij worden daarin onderwezen
door een zoogenaamden komsomoller; dat
is een jongen, die lid is van den Kom
somol, de jeugd-vereeniging van de com
munistische partij. De „Troed" zegt dat
zoo n komsomoller iemand is, die zelf
nog school moet gaan en die geenszins
geschikt is voor opvoeder en leider van
daklooze kinderen.
Deze „onderwijzers", die nauwelijks een
lagere school hebben doorioopen, beschou
wen het verder als hun plicht baas te
spelen en toezicht uit te oefenen op üe
leiders en onderwijzers van het tehuis,
waaraan zij verbonden zijn. De politroek
bemoeit zich met alle aangelegenheden,
deelt berispingen uit aan de opvoeders
van de dakloozen. Het resultaat van dit
schitterend stelsel is, dat er voortdurend
wrijvingen ontstaan, dat de zenuwen van
de opvoeders en onderwijzers, die reeds
veel te lijden hebben van de hervormin
gen van de ambtenaren en van de moei
lijk te besturen kleine misdadigers, aan
een te groote proef worden blootgesteld.
Velen dezer slachtoffers van de komso-
moliers-politroek's belanden ten slotte in
krankzinnigengestichten.
Zoo is, in algemeene trekken, het tafe
reel, dat de „Troed" van de tehuizen geef t.
Mussolini spreekt weer.
In den Italiaanschen ministerraad heeft
twistte elkander de eer, om in haar ge
zelschap te mogen zijn. Vooral terwille
van Pia en dat niet alleen omdat zij een
rijke erfgename was, maar ook omdat
men haar bekoorlijk en innemend vond!
Haar zonnige oogen en het prachtige,
goudglanzende haar wonnen haar menigen
vurigen aanbidder.
Maar zij ging nimmer op betuigingen
van hulde in; zij was tegen alle heeren
even ongekunsteld' vriendelijk, maar voor
geen hunner had zij ooit een wanneren
blik dan voor de overigen. Voor haar
bestond' er slechts één man, voor wien
haar hart sneller klopte, die man
was Hans von Ried'.
Zij was niet meer het onwetendè kind
van vroeger!
Veel in haar nieuwe omgeving had' haar
tot nadenken gebracht en men sprak in
haar tegenwoordigheid dikwijls over flir
ten en over teedere verhoudingen. De
overmoedige baronesjes spotten luchtig
over verschillende Liefdes-paartjes en
maakten er Pia op opmerkzaam.
Barones Herta sprak eens over een
jongen man uit haar kring, die „waan
zinnig verliefd heette te zijn op een
meisje, diat om haar klassieke schoonheid
werd bewonderd en deed daardoor Pia
terugdenken aan wat zij barones Rot-
ïlieim over Hans von Ried had hoornen
zeggen. (Wordt vervolgd).