I
MAAS SUPER VERVEN
POT EN VAN NES.
ROTTERDAM.
«ROSS
HET ADRES
„CINDERELLA"
R. 6 A. MAIN, LIMITED,
„Wantij" gaskachels
De Nederlandsche Gasmeterfabriek
"te*
voor
GASLAMPEN
is
DeGoedkoopeGla winkel
1
BUITEN SYNDICAAT!!!
GETROKKEN PIJPEN EN FITTINGS.
B.S.I.G.-FITTINGS.
Technisch Bureau c
de Ruiter, Amsterdam,
GASHAARU,
Maatschappij ter Vervaardiging van Gasmeters, enz., Dordrecht
WASCHTAFELS
CLOSETS
BADEN
GEORGE WILSON.
Maatschappij voor aanleg van Gas- en Waterleidingen.
Het ideale „KÜPPERSBUSCH" Gasfornuis
°V'
i Het fornuis met de 12 voordeelen i
Vraagt inlichtingen bij Uwen Installateur,
bij de Gasfabriek öf bij de
ffijerit-jfa
ultgcm-
l^j| De sterkste
Itehtgevendsle
*loeikous
isMERK^^
B'J AllÉ SOtlEDE GASFlttEHÏ VERHRUÜBWR1
De ovens die voor het grootste ge
deelte uit vuurvast materiaal zijn ver
vaardigd, worden verhit tot ongeveer
1200 "C. door middel van cokes, die
verbrand wordt in een z.g. generator.
Naar gelang de grootte van de fabriek
zijn gewoonlijk in de ovens z.g retor
ten of kamers gelegd, varieerend van
2 tot 9 stuks. Genoemde retorten
zijn vuurvaste cylinders, die van voren
met een deur hermetisch gesloten
kunnen worden. Aan de Goesche
Gasfabriek heeft men z.g. doorloo-
pende 'retorten, die aan beide zijden
van een afsluiting zijn voorzien.
Met een speciale machine worden
de kolen in de retorten gebracht en
gelijktijdig de gloeiende cokes achter
uitgedrukt." Hierna worden de deuren
gesloten en neemt de gasontwikkeling
een aanvang. Door gebrek aan lucht
in de retorten is van verbranding geen
sprake. Iedere retort is door middel
van een buis aangesloten op een boven
op de ovens aangebrachte verzamelbak
„main" genoemd, een engelsch woord,
dat hoofdbuis beteekent.
In het gasvak komen meerdere en-
gelsche namen voor, tengevolge van de
omstandigheid, dat Engeland het moe
derland der gasindustrie is, ofschoon
terloops zij opgemerkt, dat de Maas
trichtenaar Pieter Minckelers in 1784
het gas voor het eerst voor verlichting
heeft toegepast. De main is voor de
Rijke sorteering Lege prijzen.
helft met water gevuld. Eenige centi.
meters onder het waterniveau, monden
de retortaansluitbuizen uit. Deze kleine
verzegeling is noodig om te voorkomen,
dat wanneer de retortmonden geopend
zijn, het gas terug zou stroomen.
Het gas dat gevormd wordt, is na
het verlaten van de ovens bezwangerd
met verschillende onzuiverheden en
doet zich aan het oog voor als een
bruine rook. De voornaamste onzuiver
heden, die uit het gas verwijderd moeten
worden, zijn o.a. teer, ammoniak en
zwavelwaterstof.
Na ong. 6 uur is de retort gewoonlijk z.g.
af. Er is in de retort niets overgebleven
dan de cokes. Deze wordt bij het in
brengen van een nieuwe lading kolen
uitgedrukt en in een transportabele bak
opgevangen. Buiten de stokerij wordt
de cokes gebluscht. Dat daarbij een
buitengewone groote warmtewaarde de
luc t in gaat, laat zich begrijpen.
Op enkele groote fabrieken is men
begonnen deze energie vast te leggen
en te benutten. Hier wordt de blus-
.-ching langs den z.g. drogen weg tot
stand gebracht, waarbij de vrijkomende
warmte-eenheden afgegeven worden,
via een stoomketel aan een electrici-
teitsgenerator. Om een beeld te geven
hoe groot de besparing aan energie,
welke hierbij kan worden verkregen,
diene dat b.v. het geheele Rotter-
damsche Trambedrijf kan drijven op de
bluschenergie van een der groote gas-
fabrieken daar ter plaatse.
Het gas dat bij het verlaten van de
stokerij een ongetwijfeld hooge tem
peratuur heeft wordt eerst in de koelers
of condensors afgekoeld. Hierbij heeft
reeds een gedeeltelijke zuivering plaats,
door de neerslag van teer en ammoniak.
Het volgende toestel is de exhauster
of op zijn Hollandsch, zuigpomp, die
het gas van de ovens zuigt en door
de verdere toestellen tot in den gas
houder perst. De exhauster is een toe
stel van groote beteekenis in de gas
industrie. Vroeger deed men het er
zonder. Het gevolg was, dat de som
van de verschillende tegenstanden in de
toestellen, waaronder ook de gashou-
derdruk, in de retorten heerschte. Daar
deze laatste poreus zijn en vaak vele
scheurtjes bevatten, laat het zich be
grijpen, dat veel gas verloren ging.
De meerdere gasopbrengst mèt ex
hauster hedraagt ongeveer 25 pCt. Een
bij den exhauster geplaatste regulateur
zorgt er voor, dat de gang van de gas-
pomp evenredig is aan de gasproductie.
Nu begint de eigenlijke zuivering.
Het teer is het eerste aan de beurt.
Het gas, waarin het teer nog aanwezig
is, in den vorm van fijne teerblaasjes,
wordt door den teerscheider gevoerd.
In dit toestel is een stolp opgehangen,
die samengesteld is uit twee dubbele
geperforeerde wanden, waardoor het gas
gedrukt wordt. Door deze bewerking
GROOTE VOORRADEN II LAGE PRIJZEN 11
TEL.: 21190, 25690.
NASSAUKADE 368.
VRAAGT ONS AAN
De „Cinderella Gashaard
lijkt precies op een gloeiende
Kolenhaard.
De „Cinderella Gashaard
is de ideale haard tegen
een billijken prijs voor hen
die gebruik willen maken
van de voordeelen van gas-
verwarming en toch het
aanzien van eene origineele
kolenhaard willen behouden
Vraagt'bijzonderheden van
de „CINDERELLA"
GASHAARD aan:
No. 2014 „Cinderella" Gashaard
in No. 205 Binnenwerk.
5 TWEEDE LEEGWATERSTR., AMSTERDAM.
HAARLEMSCHE STOOMVERFFABRIEK, HAARLEM
worden de teerblaasjes stuk gestooten
en druipt het teer als druppels langs
de stolp af en vindt zijn weg naar de
teerputten.
Het teer is evenals de cokes een
waardevol bijproduct. Dit is vooral ook
te danken aan de industrie der teer-
kleurstoffen, waardoor een einde werd
gemaakt aan de in Zeeland welbekende
meekrapverbouw. Ruim 2000 kleur
stoffen worden uit de destillaten van
koolteer gemaakt. Teer levert verder
nog springstoffen, parfumerieën, carbol,
creoline, lysol, sacharine enz. te veel
om op te noemen. De rest is pek.
De volgende zuivering van het gas
is die van ammoniak. De bewerking
hiervan is uiterst eenvoudig. Ammoniak
lost n.l. gretig in koud water op. Met
gas stroomt hierbij dus door een toestel,
dat aan het gas een groot wateropper
vlak biedt. Gas en water stroomen in
dit toestel in tegenover gestelde rich
ting. Schoon gas komt hierbij met het
schoone aangevoerde water in aanra
king. Ammoniak is in den vorm van
zwóvelzuur-ammoniak een waardevolle
kunstmeststof, welke om bijzondere
redenen door den landbouwer zeer ge
wild is. De bekende .vliegende geest"
is een oplossing van ammoniak en water.
Na van ammoniak bevrijd te zijn,
komt het gas in het zuiverhuis om van
zwavelwaterstof te worden ontdaan. Dit
geschiedt in de zuiverkisten, die gevuld
zijn me ijzeraarde of ijzeroer. Deze
ijzeraarde wordt in het Oosten van ons
land gedolven en is te arm aan ijzer
om het tot dit metaal te verwerken.
Voor de zuivering van gas is het om
verschillende redenen bijzonder ge
schikt. Ijzer gaat een verbinding aan
met zwavel tot zwavelijzer. De bruin
roode kleur van de ijzeroer wordt ge
durende de zuivering zwait geklemd.
Wanneer door proefneming blijkt dat
de aarde niet meer zuivert, wordt de
kist „verschoond" en van nieuwe aarde
voorzien. De oude massa wordt aan de
lucht blootgesteld, waarbij door de in
werking van de zuurstof uit de lucht,
een groot deel van de ijzerdeeltjes weer
wordt vrij gemaakt en de massa weer
geschikt wordt voor verdere zuivering.
Eenmaal breekt de tijd aan, dat de
massa werkeloos blijft en is deze dan
ongeschikt geworden. De afgewerkte
aarde wordt verkocht op zwavel of
blauw gehalte.
Vele producten worden ook uit de
afgewerkte ijzeraarde gewonnen.
Het nu zuivere onzichtbare gas wordt
in den fabrieksmeter uemeten. De meter
is een onmisbaar controletoestel, niet
alleen voor de fabriek zelf, maar ook
voor het buizennet in de stad. Men is
hierdoor in staat de gasveiliezen in het
stadsnet door lekkage en condensatie
enz. te becijferen.
Na den meter komt het gas in den
gashouder, de voorraadschuur van de
fabriek. Hij dient om aan het gas de
noodige druk te geven en te zorgen,
dat wanneer het gasverbruik de pro
ductie overtreft, het tekort bij te passen,
omgekeerd, om het te veel, vooral in
de nachtelijke uren te bergen. Ken gas
houder is niet anders dan een groote
ijzeren kuip met water, waarin een
groote stolp drijft. Tusschen het water
vlak en het dak der stolp bevindt zich
het gas. De druk die een gashouder
geeft, wordt bepaald, door het gewicht
der stolp en de doorsnede daarvan.
De gashouderdruk is te groot voor
de verbruikstoesteilen en wordt daar
om verminderd door een automatisch
werkende drukregulateur. Deze zorgt
voor een zooveel mogelijk constante
drukking in de stad en laat bij grootere
vraag naar gas, meer doorstroomen.
Met dit toestel hier in Goes worden
ook de straatlantaarns ontstoken en
gebluscht.
De gasfabriek hier ter stede is ook
een watergastoestel rijk. Watergas wordt
verkregen door stoom te voeren dooi
een kolom gloeiende cokes. Hierbij
ontleed de stoom in twee gassen, water
stof en zuurstof. Het waterstofgas blijft
onveranderd, de zuurstof gaat een ver
binding met de cokes (koolstof) aan tot
kooloxyde. Een mengsel van waterstof
en kooloxyde is watergas. Het brandt
met een blauwe vlam en wordt daarom
ook wel „blauw" gas, soms en beter
cokesgas genoemd.
Bij het publiek bestaat somtijds ver
warring tusschen watergas en water
damp. Men meent dan, dat de gas
fabriek haar gas vervalscht door toe
voeging van waardelooze waterdamp.
Dit zou bezwaarlijk gaan, want spoedig
zou Goes een tweede waterleiding
bezitten.
Lezeressen en lezers, die intesesse
hebben om het bedrijf in werking te
zien, wordt een bezoek aan de Gasfa
briek aanbevolen.
v. 't S.
(Ned. Octrooi No, 12076)
branden absoluut reukeloos.
Het geïllustreerd boekje „Raadgevingen
bij aankoop, opstelling en gebruik der
„Wantij" gaskachels" wordt op aanvrage
gratis en franco toegezonden.
NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP
's-GRAVENHAGE.
Telegram-adres WILSON DEN HAAG.
Telefoon Intercommunaal 32931.
vtf'
■$r
Importeurs: N. V. Internationale Handel-Mij. „Imenexco
Afdeeling Verlichting en Verwarming.
Telefoon 2350/2351 LEIDEN Telegr.-Adres: „Imenexco"
