II behoort mijn hart
N°. 128.
jz
De] fijne pijptabak is
Vrijdag 29 October 1926
115" Jaargang.
Bij dit nummer be
hoort een bijvoegsel.
Liefde en Honger.
J I.
SAMOS PRIMA
f 1,10
4 FEUILLETON
KW4TTAJV
VOLLE MELR REEPEN
DatsKWATTA
ABONNEMENT
Prijs per kwartaal, in Goes f2,
buiten Goes f2,
Afzonderlijke nummers 5 cent.
Verschijnt: Maandag-, Woensdag
en Vrijdagavond.
GOESCHE
Uitgave Naamlooze Vennootschap Goesche Courant
COURANT
en Kleeuwens Ross' Drukkers- en Uitgeversbedrijf
ADVERTENTIEN
van 15 regels f»1.20, elke regel
meer 24 cent. Driemaal plaatsing
wordt tweemaal berekend.
Dienstaanbiedingen en aanvragen 15
cent per regel. Advertentiën worden
aangenomen tot 12 uur voormiddag.
Het is bekend, dat een belangrijke be
volkingsaanwas beschouwd wordt als een
bewijs van gezondheid en van levenskracht
van een volk terwijl daarentegen vermin
dering of stilstand van het zielenaantal
wijst op verval op decadentie. Men heeft
slechts een Duitsch werk over het be
volkingsvraagstuk ter hand te nemen om
overtuigd' te worden van de trots dier
natie over de snel stijgende bevolking, waar
tegenover Frankrijk staat, waar velen de
onvruchtbaarheid van Marianne een natio
nale ramp noemen.
Daarnaast is echter een andere men
taliteit ontstaan. Dank zij de uitgebreide
en uitstekende gegevens, waarover wij be
schikken met betrekking tot de bevolkings
statistiek, kan men man of meer betrouw
bare voorspellingen maken omtrent het
bevolkingscijfer in de tweede helft van
deze eeuw.
Ook hij ons heeft men becijferd hoe
groot het aantal Nederlanders zal zijn,
dat omstreeks het jaar 2000 over „ons
dierbaar plekje grond" zal rondwanden.
En Lfipiaats van een nationale trots, kun
nen- we dan veelal een niet geringe onrust
tuisschen de regels doorlezen, een onrust
die trouwens niet geheel en al ongegrond
is. Om een enkel cijfer te noemen.
De bevolkings-toeneming bedraagt per
jaar per duizend zielen:
in Frankrijk 2.6
in België 6.5
in Engeland 8.5
in Duitschland 8.7
in V. S. van N.-Amerika 11.1
in Japan 11.1
isn Nederland 15.2
Zooals men ziet, stijgt de Nederland-
sche bevolking het snelst en wat deze
stijging voor ons land beteekent, wordt
duidelijk als wij bedenken, dat ons landje
dat momenteel ongeveer 7.000.000 zielen
telt aan heteind dezer eeuw ongeveer
15 millioen Nederlanders zal hebben te
herbergen.
Dat deze cijfers te denken geven en
dat menigeen de schrik orn. het hart slaat,
als !h ij zich Nederland voorstelt met een
tweemaal zoo (jroot inwonertal waar nu
reeds de vraag gewettigd is, of er in ons
land geen permanente werkloosheid zal
heerschen, is alleszins begrijpelijk. In ieder
geval staat het bevolkingsvraagstuk in het
centrum van belangstelling en het is daar
om dat wij willen trachten aan te geven
in luxe rietverpakking
Fa. J. A. L. G WITTE
Wijnhandel, Goes.
door
Hedvèig Courthm—Mahler.
„Beste oom, ik ben met hart en ziel sol
daat, omdat 't nu eenmaal mijn beroep is
en omdat een flinke man zijn beroep moet
hooghouden en naar zijn beste krachten
moet vervullen. Maar ik kam. u zeggen, dat
ik met vreugde mijn kool zelf zou planten,
als ik maar het kleinste stukje grond mijn
eigendom kon hoemen. 't Lijkt me heerlijk
één te worden met den eigen grond en er
uit te halen, wat er uit te halen is".
Baron Viktor keek glimlachend in het
stralend gelaat en legde zijin slanke, ge
spierde hand op Günters schouder.
„Jongen waarom heb je me nooit
iets verteld van je dwepen met het bui
tenleven?"
„Beste oom, u hebt er mij nooit naar
gevraagd en ik kon niet weten, dat u dat
interesseerde. Dat zijn van die gehejhne
wenschen, die men in zijn hart opsluit,
omdat zij niet te vervullen zijn."
Baron Viktor schudde heftig het hoofd.
„Volstrekt niet, mijn jongen. Nu komen
wij langzamerhand tot de kern der zaak.
Laten wij aannemen, dat je vandaag ma
joraatsheer van Vaiberg werd, zou je dan
welke factoren van beslissendem in vloei
zijn op den toekomstiigcn bevolkings-aan-
was.
Het is duidelijk, dat het over chot be
paald wordt door het aantal geboorten
verminderd met het aamtal sterfte-ge-
vallen. Indien men dan ook wil ingrepen,
zal men zijn aandacht moeten wijden aan
het geboortecijfer. De invloed die het
menschdom op de sterfte kam ui oefenen en
ook inderdaad uitoefent, kan slechts ver
lenging van den levensduur en dus vermin
dering van het sterfte-cijfer tot gevolg heb-
hebben, indirect werkt de menschelijke
invloed hier dus overbevolking in de hand.
Anders staat het ten opzichte van de ge
boorten. Alle factoren die een druk leggen
op (het geboorte-cijfer werken tevens als
een rem op de bevolkings-vermeerdering.
En welke factoren zijn het die fundamen
teel de grootte van den bevoikings-aanwas
bepalen
Het zijn de Liefde en de Flonger.
De machtige en geweldige drang der
menschelijke natuur, die met onweerstaan
bare kracht naar een onbeperkten aanwas
der bevolking streeft, kunnen we met een
enkel woord als Liefde aanduiden. Het is
de motor, die ons met razende snelheid
naar een noodlottige •verbcvoiking zou
voeren.
Zou voeren, want tegenover de Liefde
staat de Honger.
Onder Honger dan te verstaan al die
materialistische overwegingen, die de men-
schen er toe brengen hun gezinnen klein te
houden. Naast die duizende gezinnen, waar
de honger werkelijk tot beperking dwingt,
zijn er tienduizenden waarbij het meer ego
islische motieven zijn, en waar gemak- of
genotzucht de eigenlijke drijfveer is, voor
het één- of twee-kinderstelsel.
En ook leggen slechte economische om
standigheden een druk op het geboorte
cijfer in dien zin, dat zij velen niet cm
staat stellen een huwelijk te sluiten.
Wij zullen ons niet wagen aan een be
oordeeling van de methoden van hen.,
die al of niet gedwongen hun ge
zinnen klein houden, omdat wij weten
hoe deze geheele materie voor velen een
teer onderwerp is: bovendien wordt het
standpunt in deze veelal bepaald door
godsdienstige opvattingen, die wij niet
wenschen te bespreken. Maar er is iets
anders waarop wij de aandacht willen
vestigen.
Het heeft ons getroffen, dat, naast de
geweldige hoeveelheid artikelen en bro
chures^ die het tegenwoordige en toekom
stige aantal Nederlanders onder de loupe
nemen er zoo bitter weinig wordt geschre
ven over de hoedanigheid van onze land-
genooten. Veel belangrijker dan de kwan
titeit, achten wij de kwaliteit. Het meest
fnuikende voor Neerland's toekomst is
niet het feit, dat er ieder jaar ongeveer
120.000 landgenoo'en bijkomen, maar dat
het met de mentaliteit van een groot deel
der ouders dier zuigelingen allerbedroe
vendst gesteld is. Men vergeet maar al te
dikwijls dat men de plicht heeft zelf voor
zijn kinderen te zorgen.
Men is er niet mee af, wanneer men
voor de inschrijving in het geboorte-regis
ter gezorgd heeft. De staat is zeker niet
je ontslag uit den dienst nemen en Vai
berg zelf gaan besturen?"
Günter knikte verheugd, zonder te ver
moeden, waar zijn oom heen wilde.
„Zeker! Dat zou ik dadelijk doen."
Een oogenblik keek baron Viktor hem
nadenkend aan. Daarna knikte hij alsof
hij 't met zichzelf eens was geworden
en wierp de rest van zijne sigaret in het
aschbakje. Toen klopte hij met beide 'han-
op de armleuningen van zijn stoel en zei
snel:
„Nu, dan kan ik kort zijn. Luister,
beste jongen, naar het voorstel, dat ik je
doen zal, zoodat je niet naar mijn dood
behoeft te verlangen. Je neemt zoo spoe
dig mogelijk je ontslag en neemt nu reeds,
tijdens mijn leven het majoraat Vaiberg
over onder de volgende voorwaarden: je
werkt je onder leiding van den ouden
administrateur, zoolang hij nog blijft, in
alles in, zoodat de nieuwe administrateur
je niet bedotten kan. Je neemt dan de
hoofdleiding en bestuurt het majoraat zoo,
dat mijn opvolger, dus jijzelf, tevreden is.
Voor het geval, dat ik op mijn ouden dag
genoegen in het buitenleven zou krijgen,
worden er voor mij op Vaiberg levenslang
een rleeks van vertrekken gereserveerd,
ar ik ten allen tijde vrij over kan be
schikken. De inkomsten van het majoraat
komen voor de helft aan jou, voor de helft
aan mij. Zoo dat is voorloopig het
voornaamste. Ga je er op in, dan ben ik
bevrijd van alle zorgen over het majoraat
en dan weet ik het in de beste handen.
Slechts één merk kanaandespits staan
gebaat bij een steeds stijgend aantal pau
per tjes, die ongezond ter wereld komen
en voorbestemd zijn om het beroep huniner
ouders, n.l. trekken uit de „werkloosheids-
kas" voort te zetten. Want dit is „des
Pudiels Kern".
Het tegenwoordige geslacht moet be
seffen dat het in ons land minder dan
ergens anders regel mag worden, dat de
staat de zorg en de kosten der opvoeding
gaat overnemen. Alle ouders zullen moe
ten overwegen of zij in staat zijn kun kin
deren behoorlijk toegerust de wereld in
te sturen, opdat er menschen uit kunnen
groeien, die niet tegen Vadertje Staat
behoeven te leunen, maar die geleerd heb
ben op eigen beenen te staan.
Zoo bezien komt ons het bevolkings
vraagstuk veel belangrijker voor dan het
domweg naast elkaar plaatsen van cij
fers. Wel is er verband tusschen ver
meerdering in aantal en verbetering van
kwaliteit.
Een toenemende bevolking zal de na
tionale bronnen van welvaart steeds in
tensiever moeten aanboren. Men zal har
der moeten werken om den gevoerden
levens-standaard te kunnen handhaven.
Ook hier geldt het bekende spreekwoord
van de dunne spoeling.
En derhalve zullen de maatschappelijke
verhoudingen steeds hooger eischen stellen
aan de Spankracht der individuen. M.a.w.
de strijd om het bestaan zal voor ons
Nederlanders steeds moeilijker worden en
het zal verstandig zijn, dat wij in plaats
van ons blind te staren op de aangroeiende
bevolking en tegen dien was maatregelen
te beramen, ons meer dan ooit realisee-
ren, dat wij het opgroeiende geslacht een
wapenrusting moeten meegeven, die voor
namelijk zal moeten bestaan uit deze dee-
len: energie, kennis en verantwoordelijk
heidsbesef. Maar als wij zoo het bevol
kingsvraagstuk zien, wordt het ons tege
lijk duidelijk dat er een groote kern van
'waarheid zit in'het gezegde: dat een snel
toenemende bevolking de hefboom is van
den maatschappelijken vooruitgang.
En jonge menschen, die op een derge
lijke wijze uitgerust de wereld inge
stuurd worden, zullen een zegen voor
het land blijken te zijn. Al zijn het er
ook 150.000 per jaar.
Van dat soort hoe meer, hoe liever.
BOEKEN EN
TIJDSCHRIFTEN.
„Letje", of „De weg naar geluk",
door Top Naeff.
(Van Holkema en Warendorf, A'dam).
Ondanks het bewonderenswaardige pro
ductievermogen van onze schrijvers zijn
we arm aan nationale lectuur, waaronder
we hier niet believen te verstaan de be
Je wordt nu al majoraatsheer, kunt doen
en laten wat je walt,en je hebt voor je
moeite ook een grooter inkomen dan tot
nu toe, want ]e weet. dat Vaiberg zeer
veel opbrengt. Wat zeg je nu van dit
voorstel?"
Gunter was bleek geworden. Als een
Fata Morgana doemde het voor hem op.
Hij dacht aan het meisje, dat hij liefhad.
Dit voorstel opende de mogelijkheid inu
zonder zorgen een gezin te kunnen
vormen. Het was een prachtig aanbod,
dat hem zeer aanlokte. Maar hij durfde
het nog niet voor mogelijk te houden. Een
poosje keek hij zijn oom met groote oogen
aan, hij haalde diep adem en zei met ge
dwongen kalmte:
„Ik was een oogenblik in de war, oom
Viktor, alsof ik duizelig was. Als een
armen duivel plotseling het groote Lot
aangeboden wordt, dan draait het voor zijn
oogen. Ik kan zoo ongeveer taxeeren,
Wat u mij daar met open handen wilt ge
ven. 'tls geen wonder dat me dit deed
duizelen. Maar als het geen scherts van
u is, dan is het toch niet rijpelijk over
dacht mij zulk een aanbod te doen."
Baron Viktor schudde het hoofd.
„Toch wel, mijn jongen, 't Is rijpelijk
overdacht en goed overlegd. Ik weet, dat
Vaiberg in jouw handen beter geborgen
is dan in de mijne. Bovendien is 't mij wer
kelijk tot een last. En je weet ik ben rijk
genoeg om de helft der inkomsten van
Vaiberg te kunnen missen."
Gunter wreef over zijn voorhoofd.
schrijving van ons land, maar de weer
gave van het levensrytJhme gedurende een
bepaalde periode. Na de Camera Obs-
cura is er eigenlijk geen vaclerlanclsche
zedenschildering van eenige waarde meer
verschenen. En plots komt nu Top Naeff
van wie men als een der eersten in de
li teratuur wel heel veel, maar .toch niet
dit had mogen verwachten, ons verrassen
met haar „Letje", een werk zóó natio
naal en tevens zoo innig geschreven, dat
het de beteekenis van de Camera nabij
streeft. In „Letje" teekent de schrijf
ster de samenleving uit het e'.nde der
19e en het begin der 20ste eeuw. We
maken kennis met de hoofdpersoon uit het
boek, het figuurtje (zooals Top Naeff
in haar volkomen overbodig voorwoord
verklaart) dat niet „echt" is als een
Jaapje van van Looij of een Boefje van
Brusse, gedurende de kinderjaren, om
geven door de zorgen van oma, mama
cn papa. We zien haar onder dit toezicht
absoluut gelijkmatig gedijen, zonder eenige
storing bereikt Letje den leeftijd waarop
men zich verlooft, zij trouwt, krijgt kin
deren en is gelukkig, omdat zij aan het
einde van haar verlangens is gekomen.
Groote verlangens heeft Letje, die in
alle opzichten gewoon was, nooit gehad,
want op zeer jeugdigen leeftijd werd zij
er al van doordrongen dat men aan het leven
slechts zeer beperkte eischen mag stellen.
Deze idee, de verdere opvoeding en
de omstandigheden onder welke Letje
opgroeide, zorgden er voor dat het kind,
het meisje en later de vrouw de wendin
gen van het leven gehoorzaamde, dat zij
zich nooit geroepen gevoelde opstandig
te worden. Letje is een van hen, die z.ch
laten leven en die zich niet verdiepen.
Op meesterlijke wijze heeft Top Naeff
ons van dit kind van zijn tijd, en van
zijn omgeving verteld. De schrijfster heeft
haar voornamen humor gebruikt om ons
de minder goede eigenaardigheden vain
een vorig geslacht onder oogen te boen
en zij doet dit op zulk een wijze dat nie
mand zich gekwetst kan gevoelen.
In „Letje" zal iedere lezer iets van
zichzelf terugvinden, omdat een ieder on
zer met den tijd, Ln het boek weergege
ven, in aanraking is geweest.
„Letje" i,s een wonderlijk boek, ook
daar het ons eenige uren verplaatst uit
het jachtige moderne leven naar een pe
riode dat de dagen gelijkmatig vervloei
den. Het is een spiegel, waarin het ge
slacht van heden niet blikken zal zon
der iets te leeren.
Top Naeff heeft ons met dit boek,
dat de komende geslachten even gretig
zullen lezen als dat van heden het doen
zal, een meesterlijke daad verricht.
„In de wildernissen van Azië",
door Dr. F. Ossendowski.
(H. P. Leopold's Uitg. Mij., Den Haag).
De Russische geleerde en letterkundige
Dr. Ossendowski, wiens werk in de ge-
heele wereld de aandacht heeft getrokken,
legt in dit boek de ervaringen vast, die
hij opdeed tijdens zijn wetenschappelijke
onderzoekingen, in opdracht van de Rus-
„Ja, ja, dat kan allemaal waar zijn.
Maar u hebt vergeten met één factor re
kening te houden."
„Met welken factor?"
„Dat u nog eens zoudt kunnen her
trouwen en een mannelijke erfgenaam
krijgen. Als ik nu op uw voorstel inging
en mij zoo ging wennen aan een goed leven,
aan de gedachte heer van Vaiberg te zijn
en als er dan op een dag een zoon van u
ter wereld kwam dat zou voor mij be-
teekenen mijn boeltje te pakken en heen te
gaan van Vaiberg. En dat zou een bittere
pil voor me zijn en dan zou ik waarschijn
lijk toch nog een slecht afgunstig mensch
worden. Opstijgen is gemakkelijk maar
neerdalen moeilijk."
Baron Viktor maakte eene afwerende
beweging.
„Maar, mijn beste jongen, je kunt toch
wel begrijpen, dat ik je dit voorstel niet
gedaan, zou hebben, als ik nog eenig idee"
had weer te hertrouwen. Ik ben toch geen
Ldeoot. Zoo'n domheid kan een man hoog
stens éénmaal begaan. En dat zou bij mijn
aanleg haast strafbaar zijn.
Gunter moest lachen.
„Toch kan men er nooit vooruit iets
van zeggen, oom Viktor. Ik zou in elk
geval altijd in angst en zorg leven."
Baron Viktor keek nadenkend.
„Neen, dat mag niet, dan zou ik je al
een heel slechten dienst bewijzen. Hoe kan
ik je overtuigen, dat ik vast en zeker nooit
hertrouwen zal? Och dat is immers on
zin, mijn jongen, houd toch niet vast aan
Een nieuwigheid van den Parijschen
Automobiel Salon. Deze, als motorboot
gemodelleerde auto kan ook als zooda
nig gebruikt worden.
sische regeering verricht. Hij toert den
lezer mede naar de Siberische steppen
aan de Jenissei, naar de Oesoerische
vlakt© nabij Wladiwostok, naar het eiland
Sachalin, waar de veroordeelden zijn on
dergebracht, en naar het Altai-gebied.
De geleerde, die behalve een scherp
opmerker, een hartstochtelijk en moedig
jager is, vertelt van zijn avornturen met
zulk een verve, dat hij de aandacht steeds
gespannen houdt. Men verwondert zich
erover dat enkele jaren geleden in Azia
tisch Rusland menschen leefden onder
omstandigheden die wel niemand bijna
kon vermoeden. Een scherpe aanklacht
tegen het Russische strafstelsel vormen
de adembeklemmende hoofdstukken, ge
wijd aan de uitgestootenen, die op Sacha
lin, het eiland der vervloekten hun ellen
dig bestaan rekken.
Het boek bevat zoovele wonderlijke
feiten, dat men zich vaak afvraagtis
hier de fantasie of de werkelijkheid aan
het woord.
Dr. Ossendowski's reputatie sluit ech
ter iedere overdrijving uit.
Dit zeer interessante werk vormt een kos
telijk bezit, men zal het Lezen en herlezen.
zoo n absurde gedachte, waarop mijn mooi
plan schipbreuk zou lijden. Maar wacht
eens daar krijg ik een idee. We zullen,
om je rust te geven, het geval als mogelijk
stellen: ik trouw en krijg een zoon
maar hij kan toch voor zijn een-en-twin
tigste jaar het majoraat niet overnemen.
Wij beiden sluiten dus een verdrag, dat
jij, zelfs al laat ik een mannelijken erf
genaam achter, tot het eind van zijn twin
tigste jaar, Vaiberg onder de voorwaar
den, die ik zooeven genoemd heb, blijft
besturen en dat niemand er iets in heeft
te zeggen. Nu, ik geloof wel, dat je
't daarop kunt wagen de uniformjas uit
te trekken, het contract sluiten wij voor
jouw rust, want ik denk er niet over
nog eens de huwelijksketenen te dragen.
Dus, mijn beste Gunter, zeg ja en amen,
schrijf je ontslagbrief en ga, na het ver
kregen ontslag, dadelijk naar Vaiberg.
't Is best mogelijk, dat ik dikwijls naar
Vaiberg kom als ik jou er weet. In elk
geval reizen wij er samen heen en bren
gen alles in orde. Ik geef zeer plechtig
den heelen boel aan je over, zoek kamers
uit, die ik voor mezelf wil rêserveeren.
Het slot Vaiberg is groot genoeg, dat
ik je daar niet in den weg zal zitten en
er blijft ruimte genoeg voor je over. Dus
bedenk je maar niet Langer. Zijn we
't eens?"
(Wordt vervolgd).