DE WENTELTRAP
Bij dit nummer be
hoort een bijvoegsel.
Ontginning.
FEUILLETON
NV 10!.
Vrijdag 27 Augustus 1920
115e Jaargang.
ABONNEMENT
Prijs per kwartaal, ill Goes f2,
buiten Goes f2,
Afzonderlijke nummers 5 cent.
VerschijntMaandag-, Woensdag
en Vrijdagavond.
fiOËSCHE
Uitgave Naamlooz. Vennootschap Goesche Courant
COURANT
ADVERTENTIEN
van 15 regels f 1,20, elke regel
meer 24 cent. Driemaal plaatsing
wordt tweemaal berekend.
Dienstaanbiedingen en aanvragen 15
en Kleeuwens Ross' Drukkers- en Uitgeversbedrijf cent per regel. Advertentiën worden
aangenomen tot 12 uur voormiddag.
Toen tegen het einde van den wereld
oorlog het schrikbeeld van de ondervoe
ding steeds nader was gekomen, wist het
kind in de wieg te vertellen, dat de pro
ductie van onzen nationalen bodem moesit
worden verhoogd en toen die oorlog was
geëindigd, was men het er «over eens, dat
de Regeering had te zorgen, dat de drei
gende werkloosheid zooveel doenlijk werd
bestreden door ontginning van woeste gron
den en door het graven van kanalen, waar
door de afvoer van het overtollige water,
dat alle cultuur tegenhoudt, Icon plaats
vinden en meteen de gelegenheid werd ge
schapen de producten van den pas ontgon
nen bodem te vervoeren.
Pas was echter de voedselvoorziening
weer gunstiger geworden en kon men
zich, zij het dan ook tegen stevige prij
zen, verschaffen wat de maag begeerde,
of het geroep om een hoogere bodempro-
duotae verstomde.
Thans is echter wederom een schrik
beeld verschenen, dat even populair begint
te worden als het vorige en dat, naar wij
vermoeden, niet zoo spoedig zal verdwij
nen. Het is de haast angstwekkende be
volkingsvermeerdering waarover op alle
mogelijke congressen, j aar vergaderingen
en politieke meetings wordt gesproken.
In ons goede Nederland rollen de kleine
kinderen als appelen uit den boo^m en pp
hygiënisch terrein staan wij aan de spits
der landen van Europa. Jaarlijks neemt
onze bevolking met meer dan honderddui
zend zielen toe; het cijfer is gemakkelijk
te onthouden en de groote menigte be
grijpt waartoe het moet leiden, als er
ieder jaar een bevolking als van de stad
Groningen of van Haarlem en Alkmaar
tezamen in ons kleine landje zich dringt
tusschen de huidige bewoners. Al deze
nieuwe „zielen" moeten worden gevoed en
gekleed en de eersite voorwaarde om daar
aan te voldoen, is dat er voldoende werk
gelegenheid zij.
Daarom vernemen wij thans wederom
precies hetzelfde geroep als in den oor
logstijd: de bodemproductae moet worden
verhoogd en de werkloosheidmoet wor
den bestreden met productieve middelen.
Men begrijpt dat de industrieën in de ste
den niet maar in een vloek en een zucht
in deze tijden van malaise zijn uit te brei
den; ook zal de emigratie voorloopig een
factor van weinig be beekhuis blijven.
Welke zijn nu de middelen welke ter
remedie worden aanbevolen? We
hoeven het haast niet te zeggen: het eerst
LIMONADESIROOP r
OKANGEII,-
Sinaasappel. P" flesch.
Fa. J. A. L. Q WITTE
Tel. 264, Goes.
Naar het Ameribaanscb van
MARY ROBERTS RINEHART.
)o(
HOOFDSTUK XXIII.
Terwijl de stal afbrandde.
Dienzelfden avond om ongeveer negen
uur kwam Liddy in de hui skamer en rap
porteerde dat een van de kamermeisjes
twee mannen om den hoek van den stal
had zien verdwijnen. Gertrude had voor
zich uit zitten staren en schrok van elk ge
luid. Nu keerde ze zich boos tot Liddy.
„Je bent gewoon mal van zenuwachtig
heid, Liddy" zei ze. „Wat beteekent het
nu als Eliza een paar mannen bij den
stal ziet? Het zullen Warner en Alex
wel geweest zijn.
„Warner zit in de keuken, juffrouw",
zeii Liddy vol waardigheid. „En als u
had' doorgemaakt wat ik heb ondervon
den, zou u ook zenuwachtig zijn. Geeft
u mij morgen maar een maand loon, juf
frouw Rachel ik ga naar mijn zus
ter".
„Goed zei ik tot haar duidelijke ver
bazing. „Ik zal je een cheque geven en
Warner kan je met den auto naar den
wordt gedacht aan de drooggelegde Zui
derzee. Daar komen dan vruchtbare pol
ders, waardoor de landhonger onzer jonge
boeren wordt gestild; daar is werk voor
den landarbeider; daar kunnen leveranties
geschieden door den ambachtsman en den
winkelier.
Maar helaas het tegenwoordige ge
slacht heeft daaraan niet veel; het zal
nog vijfentwintig of dertig jaren duiren,
eer die bodem van die Zuiderzee bewoon
baar is. Allerminst mag dus de droog
making van de Zuiderzee, welk e:ne groot-
sche onderneming dit ook moge zijn, voor
de Regeering een motief zijn
om zich minder te bemoe'en met de ont
watering en onlginn ng van gronden zoo
als ons ïand or velt telt, die niet rneer aan
de zee behoeven te worden ontwoekerd,
doch die slechts wachten op de soms lei
dende, soms lichtelijk dwingende hand van
de Overheid, om binnen korten tijd werk
gelegenheid te bieden aan duizenden en
schoone oogsten voort it/e brengen. Wie
van deze twee, de ontwatering of de ont
ginning van de grootst p beteekenis kan
worden is moeilijk te zeggen; somtijds ook
moeten ze gepaard gaan en is ontginning
niet goed mogelijk voor er aleer voor een
goede waterafvoer is gezorgd. Tot de
groote massa spreekt echter het meest de
ontginning; ook de leek raakt licht in be
wondering, wannéér hem wordt getoond,
hoe in het wijde heideveld in plaats van de
grauwe erica thans de welige rogge of
aardappelen groeien en het armelijke hei-
deschaap het veld heeft moeten ruimen
voor glanzend rundvee.
Het ontginningswerk is edhter nog niet
erg winstgevend; alleen voor particulieren,
die zich beperken tot niet te groote en
gunstig gelegen peroeelen, waarbij een
deel der werkzaamheden in verloren
oogenblikken kan geschieden, bestaat er
kans op een redelijke winst. Daarom
dient de Regeering haar volle aandacht
te wijden mede aan de verhooging der
bodemproductie door ontwatering.
MEDISCHE RUBRIEK.
Zwemmen.
Geneeskundig is vastgesteld dat zwem
men een bepaalde euphorié geeft. Men be
doelt hiermede een gevoel van vreugde en
zelfgenoegzaamheid. Dat moet voor velen
een reden zijn om te gaan zwemmen, of
althans te leeren zwemmen. Geen andere
tak van lichaamssport schijnt dat resultaat
te hebben. Het zwembad onderhoudt de
reinheid van de huid en sbelt die in staat
in vollen omvang aan haar functie te ge
hoorzamen. Bij het zwemmen ontwikkelt
men de spieren, speciaal die van den rug.
Bij onze kinderen voorkomt dat een kroiTO»j
men rug. Dat dient wel eens onderstreept
en zal voor menig ouderpaar een at ten-
tiestreep beteekenen.
De zwemles, de inspanning dus om de
kunst te leeren, is bij velen een vergeten
tijd. Het zou het „zure" gedeelte zijn.
Niets is minder waar dan dat: Men leert
in dien tijd de ademhalingsaccomodatie,
die bij het zwemmen noodig is. Juist om
dat te leeren, oefent men de longen.
Die instructie-inspanning geeft een maxi-
middagtrein brengen.
Liddy's gezicht was grappig om te
zien.
„Je zult het wel gezellig hebben bij
je zuster", ging ik voort. „Ze heeft im
mers vijf kinderen, is 't niet?"
„Wel ja, zei Liddy, en barstte plotse
ling in tranen uit. „Mooie manier om me
na al die jaren weg te sturen en uw nieu
we sjaal is nog maar half af en niemand
weet precies hoe warm u uw badwater
wilt hebben".
„Dan wordt het tijd dat ik eens voor
mijn eigen bad lieer zorgen", ik breide
rustig door. Maar Gertrude stond op en
legde haar arm op Liddy's schouders.
„Jullie zijn een paar malle kinderen",
zei ze kalmeerend. „Langer dan een uur
kun je toch immers niet buiten elkaar!
Dus wees nu maar zoet en houd op met
kibbelen. Liddy ga maar naar boven en
maak Tante's kamer in orde. Ze gaat
vanavond Vroeg naar bed".
Toen Liddy weg was dacht ik pas
goed na over de mannen bij den stal en
ik werd er meer en meer ongerust over.
Halsley was doelloos aan 't spelen in
de biljartkamer en ik riep hem.
„Halsey zei ik toen hij b.nnenkwam,
„is er in Casanova een politieagent?"
„Een soort van veldwachter", zei hij op
laconieken toon. „Oud-strijder met
een arm bestaat alleen maar voor de
vorm. Waarom?"
„Omdat ik mij vanavond niet op mijn
male borstkas-functie, die juist bij onze
jongeren van buitengemeen belang is.
De capaciteit der longen wordt er door
verhoogd.
De lust, de drijfveer, de energie, die
ieder jongmensch eigen is om tot de be
teren, de snels ben., te beboerenprikkelt
tot nieuwe inspanning. Die „long-opvoe
ding" is juist wat we vragen bij het
groeiend geslacht. Wat toch kan bevor-
derlijker werken als de heffing en draai
ing der armen, de buiging van het hoofd
naar achteren, de as'-draaiïng van de romp
om met die inspanning de borstkas maxi
maal uit te zetten, de ribben Lenigheid en
buigzaamheid te leeren.
En voor de ouderen ral de bloedsaan-
drang naar de borstorgmen den omvang
van den buik doen verminderen.
Zoo is bij het zwemmen dé „stijl" waar
in .men zich voortbeweegt, verre boven de
totaal-prestatie te verkiezen. Wij bedoe
len hiermede, dat men beter dient te let
ten op de wijze, waarop men zwemt, dan
op den afstand dien men heeft afgelegd.
De maximum-amplitude van onze ge-
widhtsbeweging en spier-gehoorzaamheid,
is verre te verkiezen boven het maximum-
uilhoudingsvermo gen
Een zwembad moet niet langer dan 10
tot 15 minuten duren om „gezond" te
zijn. Ook moet men ophouden, als men
bemerkt „koud" te worden. Dat vergeten
velen. Als men „rillerig" wordt in hei
bad beteekent het dat het lichaam de ver
loren warmte niet kan aanvullen. Dan
wordt het voor ons gestel schadelijk.
Een ferme afwrijving met den hand
doek, snel met kleeden en het evenwicht
is hersteld.
Er zijn personen, die heel eigenaardig
op deze koude reageeree. Hun zij op
gedragen vooraf den geneesheer te con
sulteeren.
Binnen twee uur na den. maaltijd baadt
men niet. Dat weten we allen. Het is
zelfs aanbevelenswaardig in dien tijd ge
heel niet te drinken.
Het dorst- en hongergevoel na het bad
vooral het laatste is alleszins ver
klaarbaar en begrijpelijk. Niets belet ons
daaraan te voldoen. Wat kan men toch
sjmakelijk eten na een zwembad. En is
dat ook niet van uitnemend belang voor
En volledigheidshalve nog even het zee
bad ook gememoreerd. Het zeebad moet
veel korter zijn dan het zoetwaterbad (3
tot 5 minuten bij kinderen, 10 minuten
bij volwassenen). Langer is schadelijk.
Ook moet men direct bij „rillerigheid" het
zeebad verlaten. Dat kan noodlottig wor
den. Ook moet men zich nietvermoeien
tijdens het zeebad. Is het nu niet vaak
opgevallen dat na het zeebad een ferme
slaap volgt? Was u er na niet slaperig?
Is dit verschijnsel bij een persoon sterk
aanwezig, dan bade men om de 2 tot 3
dagen. Het zeebad beteekent in vele ge
vallen een serie van stortbaden, door de
golfbeweging van het water, en met de
ijnwerking van het zonlicht, een groot
complex van invloeden, waaraan men zich
blootstelt.
Na een zeebad ruste men een half
uur. Men zal dan aan den lijve de be
haaglijkheid voelen.
gemak voel." En ik vertelde hem wat
Liddy gezegd had. „Kun je niet iemand
bedenken, dien we vanavond buitenshuis
de wacht zouden kunnen laten houden?"
„We zouden Sam Bohannon van de
club kunnen laten komen", zei hij pein
zend.
„Dat zou nog zoon kwaad idee niet
zijn. Hij is een handige neger en als hij
zijn mond dicht houdt en z'n overhemd
bedekt, kun je hem in donker op een me
ter afstand niet zien."
Halsey overlegde met Alex en het re
sultaat was, dat Sam na een uur kwam.
De instructies die hij kreeg waren heel
eenvoudig. Er waren al eenige pogingen
gedaan om in te breken; de bedoeling
was niet om de indringers weg te jagen,
maar hen te pakken. Als Sam buiten iets
zag, dat hem verdacht leek, moest hij
aan de oostelijke deur kloppen, waar Alex
en Halsey om beurten de wacht hielden.
Met een veilig gevoel ging ik dien
avond naar bed. De deur tusschen Ger
trude's kamers en de mijne hadden we
open gezet en met de grendels op de
deuren naar de gang waren we veilig ge
noeg. Hoewel Liddy bleef gelooven, dat
geen deuren de indringers konden tegen
houden.
Zooals afgesproken was hield Halsey
van tien tot twee de wacht. Hij was
nogal op zijn gemak gesteld en ging in
een grooten, zwanen stoel zitten. Wij
gingen tamelijk vroeg naar boven en door
LANDBOUW, VEETEELT
EN VISSCHERIJ.
Machines en beveiligingen.
Het gebruik van allerlei machines bij
land'bouwwerkzaatmheden is in de Laat
ste jaren sterk toegenomen. Inzonderheid
is dit het geval nu bijna overal, ook op
de meer afgelegen landbouwbedrijven, elee
trische stroom kan worden aangewend.
Het gebruik van machines brengt voor
wie er mee omgaan moet, een bijzondere
kans op ongevallen mede.
Die kans is zooveel grooter, wanneer
geen gebruik wordt gemaakt van de be
veiligingen, waarvan elke machine behoort
te zijn voorzien en die, wanneer de ma
chine wordt aangeschaft, ook wel aanwe
zig. zijn.
Die beveiligingen zijn maar niet op
goed geluk af door den fabrikant aange
bracht, want juiste beveiliging van machi
nes is al jaren lang onderwerp van bij
zondere studie geweest en we zijn langza
merhand wel zóó ver gekomen, dat voor
elke machine ook die beveiliging is aange
bracht, die in de praktijk het best heeft
voldaan.
Helaas worden die met overleg uitge
kozen en met zorg aangebrachte beveili
gingen niet altijd op juiste waarde ge
schat. Vooral als een aangebrachte be
veiliging op het eerste aanzien wat in den
weg schijnt te zitten, wordt wel eens al
te haastig gezegd„Kom, dat ding gooien
we er af Bijna altijd is dan het gevolg,
dat er vroeger of later een ongeval ge
beurt, dat niet zou zijn voorgekomen, als
de beveiliging was blijven zitten. Daarom
kan nooit genoeg aan de gebruikers van
machines worden voorgehoudenverwij
der geen beveiligingen, ze zijn in Uw
welbegrepen belang aangebracht, verwij
dering kan U of Üw arbeider het leven
kosten.
Moeilijkheden in den
tuinbouw.
Er zijn in vroegere jaren ook wel tij
den geweest, waarin de tuinbouwers aan
den Langendijk van onhoudbare toestan
den spraken wat de financieele resulta
ten van den tuinbouw betreft, doch zoo
ongunstig als in de laatste weken is on
getwijfeld nog nimmer voorgekomen,
schrijft het „Vad." Te meer wordt dit
gevoeld, daar gedurende het heele sei
zoen, beginnende eind Mei, slechte prij
zen voor de Langendijker-groen ten zijn
gemaakt. Reeds tweemaal in betrekkelijk
korten tijd is men den tuinbouw financieel
te hulp moeten komen, den eersten keer
door het zoogenaamde kweekerscrediet,
daarna door het tuinderscrediet, verstrekt
door de boerenleenbanken, waarbij het
Rijk en de provincie Noord-Holland zich
voor 90 procent garant stelden. Nog is
slechts een deel dezer credieten afgelost
en weer doet de vraag zich voor, of er
geen aanleiding tot steun aanwezig is.
Verschillende tuinbouwers verkeeren in
de meer dan slechte uitkomsten van de
moeilijke omstandigheden, als gevolg van
tuinbouw. Uitgezonderd de eerste soort
bloemkool zijn bijna alle aangevoerde pro
ducten weinig waard en zelfs deze bloem
de open deur voerden Gertrude en ik
nog een lang gesprek. Liddy was bezig
mijn haar te borstelen, en Gertrude bor
stelde haar eigen coiffure.
„Wist u dat mevrouw Armstrong en
Louise in het dorp waren?" vroeg ze.
„Neen", antwoordde ik verbaasd. „Hoe
weet je dat?"
„Ik ben vandaag de oudste dochter
van dokter Stewart tegengekomen, en zij
vertelde me dat ze na de begrafenis niet
naar de stad terug zijn gegaan. Ze gingen
dadelijk naar dat kleine gele huisje naast
dokter Walker en blijkbaar zijn ze van
plan daar te blijven, want ze hebben het
voor den heelen zomer gemeubeld gehuurd".
„Maar dat is een heel klein huisje",
zei ik. „Ik kan er mij Fanny Armstrong
niet in voorstellen".
„Het is toch heusch waar. Ella Stewart
zegt dat mevrouw Armstrong vreeselijk
oud geworden is en er uit ziet of ze
nauwelijks loopen kan
Tot middernacht lag ik over dit alles
na te denken. Toen gjing het eleetrische
licht uit langzaam minder wordend tot er
nog een roode draad zichtbaar was in
het lampje en toen verdween die ook
en zaten we voor de rest van den nacht
weer in het donker.
Lr gingen enkele minuten voorbij en
mijn oogen wenden langzamerhand aan
de duisternis. Toen zag ik een soort
van vaag roze licht .door de ramen; Liddy
zag het op hetzelfde oogenblik als ik
Don R. Mel'ett, redacteur van een cou
rant in Canton Ohio, (Vereenigde Staten),
is vermoord op zijn kantoor gevonden.
Meliett trok te velde tegen de vele ge
vallen van corruptie in regecrimgsbureaux,
misdaden en smokkelarij en is op laffe
wijze vermoord geworden door de mis
dadigers, die bevreesd waren voor zijn
scherpe pen. De regeering heeft 30.003
dollars uitgeloofd voor de ontdekking vain
den moordenaar.
koolteelt brengt ongunstige financieele uit
komsten op, daar de tweede soort bloem
kool, waaruit de teelt voor een belang
rijk deel bestaat, haast onverkoopbaar is.
De drie vroege koolsoorten, waarvan elke
week meer dan 200 spoorwagens worden
aangevoerd, zijn bijna niets waard. Er
zjgt er verkocht voor f 10 per spoor
wagen van 10.000 K.G., herhaaldelijk
kwamen prijzen van £20 tot f 50 voor en
in zeldzame gevallen kon f 100 worden
bedongen. Het buitenland neemt zoogoed
als niets af, zoodat de vraag de aanvoer
niet kan verwerken. Er zijn bouwers, die
hun kool op de akkers laten staan, daar
met de ontvangen opbrengst de snij- en
aanvoerloonen niet kunnen ^worden be
taald. Aardappels moesten tweemaal zoo
duur wezen om van een loonsnde exploi
tatie t e kunnen sprekenuien brengen een
zeer geringen prijs op. Snij- en slaboonen
waarvan de aanvoer dit jaar belangrijk
is, no'teeren zeer laag. Met wortelen en
bieten gaat het evenzoo, zoodat geen en
kel product een prijs opbrengt, die een
loonende uitkomst geeft. Zoolang er zoo
weinig vraag uit het buitenland komt.
wordt gevreesd, dat geen belangrijke ver
betering zal intreden.
KOLONIËN.
Gev.echt met Papoea's.
Blijkens een telegram aan het leger
bestuur uit Nieuw-Guinea hebben een
dertigtal Papoea's een transport levens
middelen met pijlen beschoten. Onzer
zijds werd een Dajak lichtgewond. De
verliezen der Papoea's zijn onbekend.
en ik hoorde haar overeind springen. Op
dat oogenblik hoorden we beneden de
zware stem van Sam.
„Brand!" gilde hij. „De stal staat in
brand!"
Ik zag hem in den gloed de oprijlaan
inloopen en even later was Halsey bij
hem. Alex was wakker en rende de trap
af en vijf minuten nadat de brand was
ontdekt zaten er drie van da dienstmeis
jes op haar koffers in den tuin, hoewel
de brand wel een honderd meter van het
huis af was.
Gertrude verliest zelden haar tegen
woordigheid van geest en ze holde naai
de telefoon. Maar toen de vrijwillige
brandweer uit Casanova den heuvel op
kwam, was de stal één vuurgloed en stond
onze auto veilig maar geblakerd op den
weg. Er ontplofte wat benzine net toen
de brandweer aan het werk wilde gaan
wat zoowel het gebouw als hun zenuwen
een flinke schok gaf. De stal stond op
een heuvel en trok als een reusachtige
fakkel uit den heelen omtrek de bewoners
naar zich toe. Het gerucht liep dat Zon-
nehoek in brand stond en hel was onbe
grijpelijk zooveel menschen als er in
derhaast wat kleeren hadden aangetrokken
en naar den brand kwamen kijken. Ik
denk dat er in Casanova niet vaak brand
was en alles bij elkaar hadden ze in jaren
zooveel sensatie niet gehad als ze nu door
Zonnehoek meemaakten.
(Wordt vervolgd).
