AJLTll~5„t llif BR Hl IJK All I
N\ 94.
Woensdag 11 Augustus 1926
Ü5e Jaargang.
De watervoorziening van Zuid-Beveland.
DE VENTELTRAP
RWATT^S1
&SV4VREEP
Beter dan Goed: DE BESTE
ABONNEMENT w TWk A M TfWl ADVERTENTIEN
"•rijs per kwartaal, in Goes f2,—, IJK B J]41 fl 1 j Hj 1 1 1 J 1 N IB il [Ik lil van 1—5 regels f 1,20, elke regel
herschijnt: Maandag-, Woensdag- Uitgave Naamlooz# Vennootschap Goesche Courant ©n Kleeuwens Ross" Drukkers- en Uitgeversbedrijf cent per regel. Advertentiën worden
en Vrijdagavond: aangenomen tot 12 uur voormiddag.
I.
Levensbehoefte toen er geen waterleiding was
een emmer water een kostbaar bezithet hoofd en
de voeten in één sopje zuinigheid op water aan
voer in tanks van elders; de oprichting der N.V.
Waterleiding-Maatschappij „Zuid-Beveland"; iets
over de werking dezer maatschappij.
Mot het woord levensbehoefte wordt
wel eens raar omgesprongen. De tot over
drijven geneigde mensch heeft het ver
vormd tol een begrip, waardoor verwisse
ling iis ontslaan niet,de levenisgen ie! ingEr
zijn er, die het rooken, liet uitgaan, het ge
nieten van kunst, het dragen van kort ge
knipt haar, het goed gekleed gaan enz. tot
een levensbehoefte verheffen. In moreele
beteeken is moge dit nog zoo dwaas niet
zijn, als men dat alles beschouwt in ver
band met de bestendiging van het mensche-
lij.k geslacht is het dat wel.
Levensbehoeften in de primaire bcteeke-
nis, d.w.z. voorwaaixlen, zonder welke
geen leven mogelijk is., zijn er niet zooveel
als men in on zen door de mode vervormden
tijd soms wel gaarne zou willen aanne
men. Ze zijn er echter. Een der levens
behoeften, die aan geen meemingsverschil
onderhevig zijn, js het wa!er. Luidt het
axioma niet: zonder water is het voortbe
staan van den mensch onmogelijk?
Uiterste levensvoorwaarden zijn er ge
weest zoolang de mensch bestaan heeft,
de behoefte aan water is niet ontstaan,
maar was er, en het is dus zeer regelmatig,
dat men.er van de oudsfe tijden ai de aan
dacht aan heeft beafteed. Hoe ver mlen ook
in de geschiedenis der wepeld terug gaat,
of men toeft bij den oer-mensclh of bij
het meer-ontwikkelde wezen, overal heeft
het water een rol vervuld, die na de lifcht
zonder twijfel op het eerste plan voor
kwam. Reeds in overoude tijden was de
watervoorziening een zorg der overhield.
Hoofden van volksstammen leidden na een
verhuizing hun onderdanen naar die plaat
sen waar water gevonden werd, meer be
schaafde stammen droegen zorg dat de
watervoorziening niet geheel aan het toe
val behoefde te worden overgelaten, de
regeerende persoden lieten, puiten en an
dere verzamelplaatsen voor het vloeibare
levenselement aanleggen. Om deze over-
iheidszorg te ontdekken behoeft men ech
ter niet zoo ver terug te gaan. We kennen
.haar uit eigen tijd en eigen omgeving. Tot
voor enkele jaren trof men in iedere plaatsj,
.waar geen rivier of kanaal was in de kom
der gemeente of nabij de kerk putten of
poelen waarin water vergaard werd. Op
Zuid-Beveland treft men nog wel dorpen,
waar deze waterpuiten, die van gemeente
lijke of kerkelijke bemoeiingen met de wa
tervoorziening getuigen, ook thans te vin
den zijn. In Zeeland heeft het watervraag-
sluk het z oet-wa ter vraagstuk wel te ver
slaan s leeds een belangrijker plaats in
de samenleving ingenomen dan in de mees
te andere provincies van ons land. Men
was hier geheel aangewezen op liet regen
water, daar men gespeend bleef van wel
en oppervlaktewa .er, dat elders gebruikt
35 FEUILLETON
Naar het Amerikaansch van
I MARY ROBERTS RINEHART.
)o(
„Ze ze gaat goed vooruit", sta
melde ik.
„Mooi zoo", zei hij opgewekt. „En
het spook? Is dat al verdwenen?"
„Meneer Jamieson", zei ik plotseling
„ik wou zoo graag dat u terug kwam
op Zonnehoek en daar een paar dagen
wilde blijven. Het spook is niet verdwe
nen. Ik wou zoo graag, dat u minstens
één nacht bleef waken bij de wenteltrap.
De moord op Arnold Armstrong was maar
een begin en geen einde.
Hij keek nu heel ernstig.
„Misschien kan ik het wel doen", zei
hij. „Ik heb eigenlijk iets anders onder
handen, maar goed, ik zal vanavond ko
men."
„Wij waren heel zwijgzaam op onzen
terugtocht naar Zonnehoek. Ik keek
Gertrude eens aan en was droevig ge
stemd. Er was volgens mij een groote te
genstrijdigheid. in haar verslag van dien
nacht en naar mijn meen ing moest het
iedereen wel opvallen. Arnold Armstrong
had geen sleutel en toch zei ze dat ze de
oostelijke deur op slot had gedaan. Hij
kon worden. Ondanks ons negienrijke kli
maat was er nagenoeg nooit een te veel
aan water, dat voor het gebruik geschikt
bleek. Het gevolg daarvan, was, dal de
Zeeuw in den loop der lijden iemand werd,
die het water als een kostelijk bezit ging
beschouwen en het gebruik ervan tot een
minimum beperkte. Nietwaar, als het lang
droog bleef was er geen water, en koopicn
kon men het niet. Deze zuinigheid op een
levensbehoefte heeft ziclh diep m de bevol
king van ons gewest geworteld, niet alleen
in de meer aanz ienlijke bewoners- en in de
steden, doch ook in de landelijke bevol
king. Nog slechts weinige jaren geleden
was het niet vreemd een welges'teklem
Zeeuw te hooien verteflien„Mijn moeder
heeft me altijd de groote waarde van liet
water ingeprent en zelfs, m,u we genoeg
hebben kan ik daar nog niet aain ton'komen.
Als- ik me wasdh gebruik ik voor mijn
lichaam hetzelfde waler, dat ik voor mijin
hoofd gebruikte. Water weg te werpen
om het le vernieuwen voordat liet werke
lijk vuil was, zou ik als een verkwisting
beschouwen. Ook als ik in Parijs of Berlijn
in een groot hotel logeer, moet ik min of
meer een overwinning behalen, om het
waler niet als een luxe 'te beschouwen."
Die zoo sprak wa,s een der vooraan
staande bewoners van ons gewest, anderen
illustreerden de waarde van het water op
eert voor den vreemdeling nog schrijnen
der wijze. Wip nog niet zoo lang geleden
wel eens toegekeken heeft bij het schuren
van stoepen en gangen der huizen, zal heb
ben kunnen opmerken, da;t men cr mees lal
water voor gebruikte, da$ reeds aan andere
doeleinden dienstbaar gemaakt was.
Deze zuinigheid is ook op den dag van
heden niet verdwenen, niu iedere reden
daartoe opgehouden heeft te bestaan. On
danks het feit, dat ons gewest reeds genui -
men tijd een waterleiding llieeft, heeft de
Zuid-Bevelander nog niet, als andere Ne
derlanders leeren inzien, dat van water-
verkwisting zoo goed als nooit sprake kaïn
zijn. Hij herinnert zich misjschicn nog le
levendig de zomers, dat er gebrek aan de
eerste levensbehoefte heer sekte, en dat het
waterwan verre streken in tanks naar hier
moest worden overgebracht. Hieruit is
hef ook te verklaren, dat in de overige ge-
dieiellt (envan ons land per aansluiting op de
waterleiding gemiddeld 80 kub. M. per
jaar gebruikt wordt en in Zuid-Beveland
.slechlts 40 kub. M.
We hebben in het bovenstaande een
sprong gemaakt en reeds eanige keeren
van de waterleiding gesproken, zonder dat
we de oprichting daarvan in nermnerung
brachten. De geschiedenis vam de water
leiding op Zuid-Beveland zal enkelen be
kend zijn, velen echter zullen er geheel als
moest dus binnengelaten zijn door iemand,
die in huis was. Telkens en teiltens her
haalde ik dat weer tegen mij zelf.
Zoo voorzichtig mogelijk vertelde ik
dien avond aan Louise dat en hoe haar
stiefbroeder was overleden. Ze zal in eein
grooten stoel vol kussens en hoorde mij
aan, zonder mij in de rede te vallen. Plet
was duidelijk dat ze te veel geschrokken
was om iets te kunnen zeggen en mijn
hoop, dat zij eenig licht in de zaak zou
kunnen brengen., verdween. Het was voor
haar al even raadselachtig als voor ons.
HOOFDSTUK XVII.
Een gat in den muur.
.Hl H
Tegen, mijn verwachting in waren ITal-
sey en Gertrude allebei vreeselijk ver
ontwaardigd omdat ik den detective naar
Zonnehoek had laten komen. Daar was
ik beelemaal' niet op voorbereid en ik
-yist niet goed, wat ik er van denken
moest. Ik vond meneer Jamieson lang
zoo griezelig niet onder mijn oogen, als
ik wist wat hij deed, dan wanneer hij in
de stad was en op onverklaarbare wijze
er toch achter kwam, wat er op Zonne
hoek gebeurde. En toen de toestand
steeds geheimzinniger begon te worden,
vond ik het een heele troost, dat hij
er was.
Er kwam nu weer een kleine verande
ring in de situatie. Maandags of op zijn
laatst Dinsdags, zou dokter Walker weer
buitenstaander tegenover staan. Want hier
is van-toepassing hetgeen we in de „Goe
sche Courant" dezer dagen elders over de
gasfabriek te Goes schreven: Men maakt
het zich niet gaarne moeilijk. Nietwaar,
men draait een kraantje open en men heeft
de beschikking over datgene wat men
wenscht
Het leek ons niet ondienstig een en
ander to schrijven over hel lichaam, dat
zich belast met de voorziening van onze
uiterste levensbehoeftehel water.
In 1911 sloten zich een 24-lal gemeen
ten op Zuid-Beveland aaneen, om geza
menlijk den aanleg en het bedrijf cener
waterleiding Ier hand te nemen. Na een
uitvoerige voorbereiding bleek, dat het
welslagen der N.V. Waterleidingmaat
schappij „Zuid-Beveland" verzekerd zou
zijn wanneer de ite verwachten tekorten
der eerste jaren aangevuld werden. Men
meende het tekort te mogen ramen op 8
pel. van het aanlegkapibaal, wanneer over
de eerste zeven jaren slechts de oprich
tingskosten werden afgeschreven. Daar
het echter niet buitengesloten werd, dat
de moeilijke aanvangsjaren langer zouden
kunnen duren, wendde men zich tot den
minister van binnenlandsclhe zaken om
subsidie. Deze kende onder diverse be
palingen de maatschappij een renteloos
voorschot van f 150.000 loe. De gemeen'en-
aandeelSiouders leenden voorts de gelden
door hen benoodigd voor de aandeden en
het reservefonds (totaal f 1.608.120) bij
de rijkspostspaarbank legen een rentevoet
van 3.75 pet. annuïteit geduiende 50 ja
ren, aanvangende 1922, zijnde 0.707 pet.
Toen het finalnoieelc gedeelte aldus
verzekerd was, kon met den bouw van
het voor hel bedrijf benoodigde een be
gin worden gemaakt. Alvorens top het laat
ste nader in le gaan willen we-nog even
stilstaan bij het economische beheer van
de maatschappij. In het eerst had men,
zooals verwacht werd met eenige moei
lijkheden te kampen. Plet aanibal aanslui
tingen was niet groot en teneinde de af
keer, der bevolking vam hef leiding waler
te overwinnen, mocht toch niet tot tar.ef-
verhooging worden overgegaan. Daarbij
kwam de oorlog een spaak in het wiel
steken. Men mocht va|n geluk spreken,
dat do bouw in de goedkoope jaren had
plaats gehad, verhinderen dat de materia
len in prijs stegen kon men niet. Door
een uiterst nauwkeurig beleid heeft men
echter dien consument van, het water voor
zeer afschrikkende prijzen weten, te be
hoeden. Het water werd nooit meer dan
20 pet. duurder. Op het eerste gezicht
lijkt deze toename niet gering, als men
alle factoren in aanmerking neemt is het
weinig, zeer weinig zelfs. Over de tekor
ten der eerste jaren is uiten, ondanks de uit
breiding vam het aantal aansluitingen, nog
niet heengekomen, hetgeen echter niet als
een, ernstig feit aangemeldet dient te wor
den, daar er nog een aantal jaren vearloo-
pen alvorens de concessie beëindigd wordt
en de stand van, zalven zooals deze heden
is de hoop rechtvaardigt, dat men voor
het eindigen der concessie den achter
stand zal hebben ingehaald. Van belang
is het hierbij, dat er nog zeer vele Be
velanders zijn, die niet aansloten, en dat
terug zijn in zijn groen met witte huiis
in het dorp, en van Louis|e's houding te
genover hem ging Halsey's geluk of ver
driet af. En dan kwam haar moeder te
rug, wat natuurlijk tot gevolg zou .hebben,
dat ze bij ons-weg zou gaan, en ik was
erg aan haar gehecht geraakt.
Te beginnen met den dag dat Jamie
son weer op Zonnehoek kwam, veran
derde Gertrude's houding tegenover mij.
Het was nauwelijks merkbaar en moei
lijk te omschrijven, maar het was zoo.
Ze was, niet meer zoo openhartig te gein
me, hoewel ik geloof dat ze nog even
veel van mij hield. Toendertijd schreef
ik het toe aan het feit dat ik haar ver
boden had om Johnm Bailey fce schrij
ven en geweigerd had de verloving van
hen beiden^ erkennen. Gertrude bracht
een groot deel van haar tijd in den tuin
door, of ze maakte lange wandelingen.
Halsey speelde iederen dag golf op de
club en toen Louis olns de week daar
op verliet, waren meneer Jamieson en
ik veel samen en deden we nogal eens
een spelletje.
Zaterdagsavonds, toen de detective
kwam, had ik een lang gesprek met hem.
Ik vertelde hem wat Louise Armstrong
den vorigen nacht op de wenteltrap over
komen was en over den man, die Rosie
zoo aan, het schrikken had gemaakt in
de oprijlaan. Ik kon aan hem zien, dat
hij mijn mededeelingen zeer belangrijk
voed en hij verzette zich sterk tegien mijn
voorstel om een extra slot op de ooste-
het gebruik van de aangeslotenen zonder
twijfel .nog zal toenemen.
De omzetcijfers van het water bewo
gen ziclh. steeds in stijgende lijn, en de
laatste 2 jaren waren de resultaten van
het beheer dermate, dat van een volledig
rendabel bedrijf gesproken mag worden.
De vraag dringt zich, op of op den
duur de winsten zoo hoog zullen worden,
dal de gemeenlen-aandeclhouders winst
van de water-leiding trekken.
Dit is geenszins de bedoeling. Men
heeft alleen op het oog (en dit staat
thans reeds vast) dat de aangesloten ge
meenten nooit eenig geldelijk verlies dooi'
de waterleiding zullen hebben, en dat
bij het beëindigen der concessie het be
drijf in zulk een staat zal wonden aangetrof
fen, dat het in zijn volle waarde zal
kunnen worden overgegeven. De gemeen
ten zullen evenwel geen fiinancneele baten
uit de waterleidingmaatschappij putten.
Hot zou ons ie ver voeren over do
bijzonderheden van het economisch be
heer dei' maatschappij uit te weiden. Wij
volstaan dus hiermede, en met de ver
zekering, dat de N.V. Waterleidingmaat
schappij „Zuid-Beveland" een prachtig
zakelijken opzet heeft, en dat er op een
uit „Kaüfmannisch' oogpunt zeer tewaar-
deeren wijze aan de ontwikkeling is ge
werkt.
Hoe het met het technische gedeelte
slaat, daarover in een volgend nummer.
BUITENLAND-
OVERZICHT.
De Fransche nationale vergadering.
Voor Frankrijk was het gisteren eein
groote dag. Te Versailles kwam de na
tionale vergadering bijeen, hetgeen, be
halve voor presidentsverkiezingen-, in een
groot aantal jaren niet meer heeft plaats
gevonden.
Het begin van de Nationale Vergade
ring was al zeer stormachtig en de 78-
jarigc president van den Senaat had het
moeilijk om zijn taak naar bebooren te
verrichten. Hij begon met de artikelen
vian de grondwet van 1875 voor le lezen
volgens welke Kamer en Senaat hel recht
hebben zich om de grondwet te herzien
in Nationale Vergadering te vereenigen.
Deselves las hierop de besluiten van Ka-
mer en Senaat voor betreffende de in
stelling van een amortisatiekas. Hij stelde
het congres voor het reglement aan te ne
men. Hierop ontstond een geweldig lawaai
vooral op de linkerzijde. Communisten en
socialisten zwaaiden met lessenaars en
riepen„OrdeJDrde
Renaudel kreeg het woord oin een ver
klaring af te leggen. Hij verklaarde op
grond van hetgeen er is voorgevallen zich
niet te zullen wenden tot den president
doch tot de vergadering. Hij verklaarde
dat de parlementariërs het reglement niet
toegestuurd hebben gekregen. De ^presi
dent antwoordde dat zulks wei is geschied.
De leden der 15 bureaux der vergade
ring werden door het lot aangewezen.
lijkë deur te laten maken.
„Het lijkt, mij waarschijnlijk" zei hij,
,,dat onze geheimzinnige bezoeker weer
terug komt, en wij moeten alles p?ecies
zoo laten als het is, anders krijgt hij
argwaan. Dan kan ik in ieder geval iede
ren nadut een paar uur de wacht houden
en misschien wil meneer Inines ook on-
kele uren voor zijn rekening nemien. Tho
mas zou ik er zooveel mogelijk buiten
houden. De oude man weet meer 'dan"hij
wel wil t oegeven
Ik stelde voor om Alex, den tuinman
te Ia (en helpen en meneer Jamieson nam
op zich om er met hem over te spreken.
Maar hij gaf er de voorkeur aan om één
nacht alleen de wacht te houden. Blijk
baar gebeurde er niets. De detective zat
in het donker op de olndeirs'te trede van
de trap en was af en toe, zooals hij zelf
zeide, ingedut. Er kon niets of niemand
langs hem en 's morgens was de deur
nog evengoed dicht als den avond tevo
ren. En toch gebeurde er dienzelfden
nacht een van de meest onverklaarbare
dingen van de geheele geschiedenis.
Lididy kwam Zondagsochtends met een
verschrikkelijk ui-tgiestreken gezicht op
mijn kamer. Ze legde net als gewoonlijk
alles voor mij klaar, maar ik miste haar
gewone spraakzaamheid. Ik kreeg geen
klachten over de royale manier waarop
de nieuwe keukenprinses met eieren om
sprong en ze zei zejfs niets over dien
Jamieson", wiens komst ze met stille
afkeuring had geduld.
Poincaré hield vervolgens een rede waai'
hij de redenen uiteenzette welke ge
leid hebben tol het voorstellen eemer amor
tisatiekas Poincaré verklaarde dat de
kas een constitutioneel karakter draagt.
Het wetsvoorstel werd als dringend naar
het bureau doorgezonden.
Poincaré verklaarde, dat sedert 14 da-
n het parlement 'm een prachtige opwel
ling van eensgezindheid een merkwaardige
poging tot financieel herstel heeft gedaan,
op het oogenblik waarop zijn huilenland-
sche vrienden aan Frankrijk begonnen le
twijfelen en zijn vijanden zich verheugden.
Hij besloot, dat het niet slechts het bin-
nenlandsche vertrouwen is, dat door de
grondwettige waarborgen gesteund zal wor
den, doch ook de buitenlanidsche meeniing
zelf zal er gunstig door beïnvloed worden.
Hij zeide eindelijk, dat, wanneer zij ons
zoo vurig over het heil van den frank
zien waken, onze builenlandsche credi
teurs het bewijs geleverd zullen achten dat
wij onze verplichtingen jegens hen binnen
de grenzen onzer middelen jwillen nakomen.
Nadat verschillende sprekers het woord
hadden gevoerd, nam de nationale verga
dering met 671 tegen 141 stemmen het
ontwerp, dat de grondwet van 1875 aan
vult, aan. Voor Poincaré een nieuw suc
ces, voor Frankrijk een nieuwe hoop.
Kerk en staat.
Niettegenstaande de betuigingen van de
Mexicaansche regeering dat de regeerings-
decreten op de kerken evengoed zullen
worden toegepast op de protestantsche
kerken als op de katholieke kerken, is
tot nu toe van regeeringswege niets on
dernomen tegen, de weinige protestant
sche kerken in den, lande.
De Mexicaansche regeering bepaalt er
zich toe, te verklaren dat zij zich het
recht voorbehoud in de toekomst tot na
dere stappen over te gaan, zich daarbij
plaatsende op het recht, dat alle kerk
eigendom toebehoort aan de natie.
De regeer ing heeft aan de protestant
sche geestelijkheid verzocht een inveolairis
op te maken van de kerkelijke goederen.
De rommelende Balkan.
Op den Balkan is de spanning nog
niet opgeheven. Uit Boekarest komen op
nieuw berichten over invallen van Bul-
gaarsche komitadzji's op Zuid-Slavisch
gebied en bij de daaruit ontstane gevech
ten moeten wederom Servische onderda
nen zijn
De ultimatieve nota die Roemenië en
Zuid-Slavië naar aanleiding van die inval
len aan Bulgarije wilden rich (en, is door
het ingrijpen van de mogendheden in de
pen gebleven. De twee staten zullen nu
„Wat scheelt er aam, Lididy?" vroeg
ik tenslotte. „Niet geslapen vannacht?"
„Neen, juffrouw", zei ze stijfjes.
„Te veel koffie gedronken gister
avond?" vroeg ik.
„Neen, juffrouw' verontwaardigd.
„Ik ging overeind zitten en gooide
bijna mijn glas om ik drink 's mor
gens altijd een glas warm water met wat
zout er in, omdat ik gjeloof dat dat goed
voor mijn maag is.
„Liddy Allen", zei ik, „schei nu eens
even uit met je werk en vertel me wat
er aan scheelt."
Liddy zuchtte.
„Ik ben nu alles bij elkaar al vijf-en-
twintig jaar bij u, juffrouw Rachel, en
ik heb uw goede en slechte buien verdra
gen, hoe durft ze! terwijl ik zoo
veel humeurfjes van haar le verduren
heb
„maar nu kan ik het niet
langer uithouden. Mijn koffer is gepakt".
„Wie heeft hem gepakt", vroeg ik,
want te oordeelen naar den toon waarop
ze het zei, verwachtte ik minstens dat
het ding, terwijl ze sliep door een spook
gepakt zou zijn.
„Ik, juffrouw Rachel, u zult mij na
tuurlijk niet willen gelooven, als ik zeg,
dat het hier in huis spookt. Wie is er
in den waschkelder gevallen? Wie heeft
juffrouw Louise zoo aan het schrikken
gemaakt?
(Wordt vervolgd).
I_J
