SAMOS PRIMA
«Rm-REEP
rdelde Wieben ga
N\ AÖ
Vrijdag 25 April 1926
Ü5e Jaargang.
Bij dit nummer be
hoort een bijvoegsel
Overheiös- of particuliere
exploitatie.
Michiel Aöriaenszoon
öe Ruyter.
Si FEUILLETON
DE VROUW ZONDER HART
REGENJASSEN en
MOTORKLEEDING
Beter dan Goed: DE BESTE
ABONNEMENT
Prijs per kwartaal, in Goes f2,
buiten Goes f2,
Afzonderlijke nummers 5 cent.
Verschijnt: Maandag-, Woensdag
en Vrijdagavond.
fiOESCHE
Uitgave Naamlooze Vennootschap Goesche Courant
COURANT
en Kteeuwens Ross' Drukkers- en Uitgeversbedrijf
ADVERTENTIEN
van 15 regels f 1,20, elke regel
meer 24 cent. Driemaal plaatsing
wordt tweemaal berekend.
Familieberichten 110 regels f2,40.
Dienstaanbiedingen en aanvragen 15
cent per regel. Advertentiën worden
aangenomen tot 12 uur voormiddag.
De voorliefde voor het uitoefenen van
bedrijven door bet Land is in Indische
kringen groot. De resultaten echter, die
met de bestaande Gouvernementsbedrij-
ven waaronder ook de monopolies, de
landbouwbedrijven en de bosdhexploita-
tie verstaan worden behaald worden,
zijn in vele gevallen teleurstellend. De
voorliefde, die in Indië in ambtelijke krin
gen voor Gouvernementsondfememi igen be
staat, is historisch te verklaren. Toen de
O. I. Compagnie in het jaar 1602 offi
cieel van de Staten-Generaal en prac-
tisch van de Amsterdamsehe kooplieden-
regenten het monopol'e van de vaart op
Indië kreeg, sloot de haar verleende con
cessie ook het uitoefenen van Overheids
functies in zich, voorzoover deze in het
haar ter uitsluitende exploitatie afgestane
gebied noodig zouden zijn. Een derge
lijke samenkoppeling van koopmansschap
en Overheidsgezag was in de 17e eeuw
iets zeer gewoons. De Compagnie werd
echter al zeer spoedig door de omstan
digheden ertoe gedrongen baar Overheids
functies verder uit te strekken, dan aan
vankelijk in haar bedoeling had gelegen.
Er moesten oorlogen worden gevoerd,
opstanden worden gedempt, en men moest
noodwendig een bestuursorganisatie voor
het land dat men bezet had, in het leven
roepen. Toen nu in het laatst van de 18e
eeuw de Compagnie werd opgeheven, en
de Nederlandsche Staat haar boedel over
nam, bleef het wezen der zaak onver
anderd. Voorheen had men een handels
lichaam met Overheidsbevocgdheidin
plaats daarvan kwam een Gouvernement
dat koopmanszaken deed.
In dien tijd werd het particulier be
drijf zooveel mogelijk geweerd. Langza
merhand moest men de part'colieren voor
verschillende bedrijven toch weer te hulp
"°epen, omdat de Staat het zonder hun
ïiulp niet af kon; maar hoofdzaak bleef
de Staats-exploitatie. Weliswaar brak men
in 1870 met de beginselen, die aan het
Cultuurstelsel ten grondslag lagen, en gaf
men van dien tijd af aan den particulieren
ondernemer ruim baan, maar men kon
zich toch niet op eens losmaken van het
uitgangspunt, dat het optreden op eoo>
nomisch gebied in de koloniën in de eerste
plaats Overheidstaak is. Het is deze
historische invloed, welke bot op den
huldigen dag toe doorwerkt.
Al is echter de ambtelijke voorliefde
in Indië voor het Gouvernementsbedrijf
'historisch verklaarbaar, de feiten hebben
wel aangetoond, dat 's Lands belang
medebrengt, aan de ambtelijke voorliefde
niet toe te geven.
Op 29 April 1676 stierf admiraal Mi
chiel Adriaenszoon de Ruyter aan de g.
volgen zijner verwonding bij Syracuse. Op
18 Maart 1677 werd zijn gebalsemd lijk
„met ontroerende plechtigheid" zoo
verhaalt de geschiedschrijver in d'.
Nieuwe kerk te Amsterdam begraven.
Tweehonderdvijftig jaar is het dus deze
maand geleden, dat Holland een zijn.
grootste helden verloor. Zijn nagedachte
nis wordt geëerd in een gebied, waar de
zon niet ondergaat.
Elk schoolkind kent zijn leve ïsgeschie-
denis van zijn klimpartij op den VTis'
singschen toren, tot aan het grootsche
einde. Aan de geschiedenis van Engeland
Frankrijk, Hongarije, Zweden, Denemar
ken, Spanje, Portugal, Turkije heeft hij
bladzijden van beteekenis toegevoegd.
Enigeland en Frankrijk dwong hij, Hol
land als meester op zee te erkennen.
En toen, onder Frankrijks leiding, de Re
publiek van drie kanten werd aangeval
len en het volk wanhoopte aan uitkomst,
was het de Ruyter, die door zijn over
winning bij Solebay het Vaderland redde.
In één ding kan, vreezen wij, zal onze
tijd de Ruyter niet verstaan: in zijn zich
zelf wegcijferen. Toen de Staten hem i<
1675 met een vloot van te geringe sterkte
naar de Middellandsehe zee zonden,
sprak hij tot de Admiraliteit, die bij hem
aandrong, 'het commando te aanvaarden,
de beroemde woorden: „De Heercn heb
ben mij niet te verzoeken, maar te ge
bieden en al werd mij bevolen, 's Lands
vlag op een enkel schip te voeren, ik zou
daarmee 't zee gaan. Waar de Hceren
Staten hun vlag betrouwen zal ik mijn
leven wagen". Vindt men nog zoo groot;
trouw
Hierin lag De Ruyters grootheid, dat
hij niet alleen groot van moed, maar ook
groot van hart was en den oorlog- niet
wilde dan ter bereiking van den vrede,
Onzen tijd, die persoonlijkheid boven
alles stelt, zij het een plicht en een voor
recht, zijn nagedachtenis te huldigen èn
om zijn daden, èn om zijn grootheid als
mensch.
een belegen, zuivere wijn in luxe
rietverpakking voor f 1,10.
Firma J. A. L. G. WITTE
Wijnhandel Goes
Oorspronkelijke Hollandsche detective
roman door R. J. BRANDENBURG
Wij reden weg en ik herkende de
straat om den hoek, waarin ik een nacht
zulk een angstig half uurtje had doorge
bracht.
Wij stopten en toen de hoofdcommis
saris door het raampje van de auto keek,
kwam de rechercheur uit een donkeren
hoek te voorschijn.
„Iets bijzonders gezien, Simons?"
„Niets, mijnheer; niemand beeft het
huis verlaten".
„Dank je, dan kim je nu wel weer
naar het bureau gaan."
Waarop Simons het militair saluut
bracht en verdween en de hoofdcommis
saris het hoofd binnen het raampje haalde.
Vermoedelijk was de rechercheur te
laat gekomen.
„Nu is het het beste", zeide Arthur
'.iet dat zelfbewustzijn, dat ik zoo goed
an hem kende, „dat jij, Ann, even aan-
elt en vraagt of Milly Raven thuis is.
Het is raadzaam, dat wij ons maar zoo
BUITENLAND.
OVERZICHT.
Mussoliniania.
Over Mussolini is zooveel te vertel
len, dat men het best alles onder het
hoofd „Mussoliniania" kan brengen.
W-ij laten hieronder drie berichten
volgen.
I. Verschenen is het eerste nummer
van een nieuw blad voor leger en vloot
in Italië „Le Forge Armate" (De gewa
pende macht). Het eerste nummer bevat
een onderteekende boodschap van Musso
lini. Hij besluit deze boodschap aan le
ger en vloot met de volgende woorden:
„De tijden zijn bijzonder gunstig voor
de hervatting van onze militaire activiteit
gunstig voor ons soldaten, en alle
Italianen, die waardig zijn zich Italianen
te noemen. Vittoria Veneto (De groote
overwinning van Italië op Oostenrijk Tin
den laatsten oorlog) is niet het doel, doch
weinig mogelijk laten zien", wendde hij
zich tot de heeren, ten einde niet de min
ste achterdocht te wekken".
Ik vervulde mijn opdracht, stapte uit
en belde aan.
Een oude juffrouw deed -open, blijk
baar de verhuurster dei* kamers. Zij was
omstreeks vijftig jaar, had een spitsen
neus, kleine grijze oogjes en droeg een
stalen bril; "t was een ietwat zuur type,
vermoedelijk ongehuwd.
„Neen, mijnheer en de juffrouw waren
niet thuis; die waren een klein uur gele
den uitgegaan.'
„Was er iemand om hen gekomen?"
„Ja, een mijnheer."
„Kunt u mij ook zeggen hoe die er
uitzag?"
„Neen, dat kon zij net niet. Juffrouw
Milly had zelf opengedaan. De oude juf
frouw had hen, toen zij vertrokken, wel
door het spionnetje nagekeken, maar zij
had den bezoeker alleen op den rug kun
nen zien."
„Is die^ mijnheer soms met een auto
gekomen?"
Daar had zij niets van gemerkt.
Ik stapte weer in de auto en deed mijn
verhaal, terwijl wij langzaam de straat
uitreden. Het kwam niet in mij op aan de
woorden van het zure mensch te twij
felen. l
GrKade24 GoEs Jki./5&
SPECIAAL AURES VOOR:
Zlchtzendingen op Aanvraag.
slechts het beginpunt van een nieuw doel".
II. Te La Louvilre (België) werd
een socialistische demonjtratie legen het
fascisme gehouden. Bij liet ontbinden van
den optocht werd een pop in braad gesto
ken, Mussolini voorstellend, die door d<
straten was meegedragen. Dn pop was in
het zwart gekleed, had een fascistische piel
op en een verband over dan neus.
La Loovière heeft een socialistische
burgemeester; de politie kwam niet tus
schenbciden.
Markies Negretlo-Cambiato, de Itali
aansche gezant te Brussel, is dringend
naar Rome geroepen en is reeds daarheen
vertrokken.
III. De „Dantziger Volksstimme",
een socialistisch orgaan, had onlangs scher
pe critiek op het politieke beleid van
Mussolini uitgeoefend. Het gevolg hiervan
is, dat de Italiaansche consul-generaal te
Dantzig aan den Senaat van de vrijstad
heeft medegedeeld, dat indien een derge
lijke perscampagne werd voortgezet zulks
nadeelige gevolgen voor Dantzig zou kun
nen hebben.
De „Dantziger Volksstimme" herin
nert er aan dat, toen enkele dagen ge
leden de Italiaansche diplomatieke verte
genwoordiger te Weenen er tegen protes
teerde, dat een tooneelspeuer Mussolini
had belachelijk gemaakt, de Oostenrijk-
sche regeering antwoordde, dat in Oosten
rijk geen theatercensuur bestaat en er dus
geen middelen zijn om den tooneel spelers
te beletten aldus le handelen. De Senaat
van Dantzig zal naar men vermoedt, den
Italiaanschen consul-generaal inden zelf
den geest antwoorden.
Deze drie berichten geven te denken,
vooral het eerste en het Laatste. Uit het
eerste blijkt, dat Mussolini openlijk te
kennen heeft gegeven naar dietn, oorlog te
verlangen, uit het laatste, dat hij zijn macht
ook in het buitenland wil doen gelden.
Beide kunnen als machtsoverschatting
worden beschouwd. Voor een heerscher
over een volk is zulk een overschatting
zeer gevaarlijk en in vele gevallen kondigt
zij zijn val aan.
Het tweede bericht brengt een wraak
neming van de socialisten jegens de Bel
gische fascisten, die minister VanderVeide
onlangs aanvielen. Ook in dezen tegen
maatregel zien we jeugdige heethoofderij.
Men begaat in het buitenland nog de fout
Mussolini te zwaar te nemen. Buiten de
grenzen van Italië is dit overbodig, in
het land zelve moet men hem wel au sé-
rieux opvatten. Elders behoeft dat niet.
De Fransche schulden.
Volgens een bericht uit Washington
aan de Parijsche New York Herald zoiu-
„De auto kan hij een eind verder heb
ben laten staan", merkte Arthur op.
„Of een eind terug", zeide de com
missaris.
„Neen, het spionnetje wees den ande
ren kant op. Zij heeft door het spionnetje
de menschen op den rug gezien. Die gin
gen toen zeker naar de auto toe. De
Weerden is dus het huis voorbijgereden,
maar dat heeft de juffrouw niet opge
merkt."
,Maar dan had zij de auto toch in de
straat moeten zien staan?" trachtte de
commissaris zich nog te redden.
„Een zijstraat", was al wat Arthur
zeide.
,U heeft gelijk", boog de commissa
ris het hoofd en ook de Utrechtenaar
boog toestemmend.
Deze was jonger dan zijn collega uit
D. en droeg een modieus lichtgrijs col-
bertcostuum. De commissaris daarentegen
was in deftige zwarte gekleede jas, als
moest hij naar de kerk.
„Mijne heeren" ving Arthur aan, „het
is heel vanzelfsprekend, dat ik denk, dat
de man, dien wij zoeken van „Den en
Beuk" linea recta naar het huis is gere
den, waar wij net vandaan zijn gekomen.
De Weerden was een pop, die danst, wan
neer de schoone paardrijdster aan de
touwtjes trekt. Hij had geen eigen wil,
den Bérenger, de Fransche gezant te Was
'hington en Mellon, de minister van finan
ciën der Vereenigde Staten, het eens ge
worden zijn ten opzichte van de consoli
datie van de Fransche schuld aan de Ver
eenigde Staten. Frankrijk zou ongeveer
de helft betalen van het bedrag, dat het
aan hoofdsom en rente verschuldigd is.
Volgens de overeenkomst zou Frankrijk
gedurende een klein aantal jaren betrek
kelijk geringe sommen afbetalen, die ech
ter over een periode van twee-en-zestig
jaar geregeld zouden toenemen. Een her
ziening van Frankrijks betalingscapacitei
ten wordt voorbehouden. Gedurende de
allereerste jaren zouden de betalingen
waarschijnlijk de twintig millioen dollar,
die Frankrijk thans betaalt voor de aan
gekochte oorlogsvoorraden, niet veel over
schrijden.
De militaire controle.
De diplomatieke medewerker van de
„Da ly Telegraph" behandelt de kwestie
der handhaving van de militaire cofrnmissie
van toezicht op de ontwapening van
Duïtschland op grond van het feit, dat
Duïtschland nog geen !id van den volken
bond is en bijgevolg geen volkenbonds
commissie vooralsnog in de plaats van de
controle-commissie kan treden. Naar hij
verwacht zal Duitscbland onder den druk
der openbare ontevredenheid over de ver
lenging van het verblijf der controle
commissie met nog eenige maanden bin
nenkort den geallieerden voorstellen om
de overneming van het toezicht door een
volkenbonds-commissie te bespoedigen en
ze niet te laten wachten op Doitschland's
toetreding tot den bond. Indien de oint-
wapenings-conferentie mocht slagen, zou
den trouwens alle moeilijkheden zijn op
gelost, want dan zou men een internatio-
lidhaam met het toezicht op de wapening
van alle landen kunnen belasten. Met
een dergelijke oplossing zou Engeland
zich wel kunnen vereenigen maar de ver
vulling ervan zou natuurlijk niet binnen
korten tijd, doch pas na jaren haar be
slag kunnen krijgen.
Door den verrekijker.
De vredesonderhandelingen iin Ma
rokko zijn mislukt. De drie delegaties
zijn uit elkaar gegaan. Zij zullen later
weer bijeen komen. Er is geen datum
bepaald.
Men zal zich herinneren, dat er
de vorige maand groote schade te Praag
is aangericht, doordat de inhoud van een
munitiewagen ontploft is. De oommissie
van onderzoek heeft thans in haar rap
port over die ontploffing geconcludeerd,
dat waarschijnlijk misdaad ijl het spel
is geweest.
De onderhandelingen in de juridi
sche commissie van den Rijksdag over
het compromis-ontwerp i(n zake de scha
deloosstelling der gewezen vorsten, zijn
door obstructie der sociaal-democraten,
voorloopig mislukt.
De conferentie die vertegenwoor
digers van de mijneigenaars en mijnwer
kers in Engeland gehouden hebben, is
geëindigd met een volkomen impasse.
hij was dol-verliefd op Milly Raven.
Hij is, toen hij begreep, dat het spel
verloren was, terstond naar zijn laten
wij zeggen, lastgeefster gegaan. Thans
waarschijnlijk niet om te vragen wat hij
doen moest. Ik neem aan, dat hij geheel
en al bezield was door den drang tot
vluchten. Dergelijke karakters, die inden
grond van hun hart laf zijn, trachten
steeds den dans te ontspringen door een
zoo groot mogelijken afstand te Leggen
tusschen hen en den wrekenden arm der
gerechtigheid". Hier maakte Arthur een
buiging naar de beide heeren, de hoofd
commissaris grinnikte ironisch, de ander
boog stijf terug.
„Onze man zal echter niet alleen de
vlucht willen nemen; hij zal Milly trach
ten over te halen hem te vergezellen; om
haar heeft hij al zijn daden bedreven; hij
zal haar niet willen verhezen. Vermoede
lijk zal Milly echter niet in De Weerdens
verzoek toestemmen. Zij is daarvoor veel
te slim en te egoïstisch. Zij weet heel
goed, dat De Weerden naar alle waar
schijnlijkheid niet over de grens zal ko
men; zij begrijpt, dat zij wanneer zij zich
in zijn gezelschap bevindt, zichzelve bloot
geeft. Entot nu heeft zij altijd
langs de kantjes afgezeild. Ik zou eigen
lijk niet eens weten op welke wette
lijke gronden zij te veroordeelen zou zijn.
Te Kief zal dezer dagen weer
een nieuw „schandaal-proces" plaats heb
ben, Terecht slaan, volgens de „Izwestia
een 113-tal leden van het Kiefsche po
litiecorps, waaronder twee commissaris-
ren, beschuldigd van corruptie en aanver
wante m sdrijven. De hoofdcommissaris
van politie Kowalenko heeft bij de ont
dekking zelfmoord gepleegd. Met dit pro
ces zal waarschijnlijk geruime tijd ge
moeid zijn, daar behalve de beklaagden
ook een 120 getuigen moeten worden ge
hoord.
Bij de Berlijmsche recherche zul
len eerlang ook vrouwelijke ambtenaren
worden aangesteld. Zij krijgen dezelfde
promotiekansen als hun mannelijke col
lega's en kunnen het tot commissaris
brengen.
LANDBOUW, VEETEELT
EN VISSCHERIJ.
U-r^oer naar Duïtschland.
Voortaan moeten zendingen bloemkool,
spniitkool en versche druiven, bestemd
voor Duïtschland, ten blajke hunner Ne
derlandsche afkomst vergezeld gaan van
bewijzen van oorsprong, afgegeven door
de Kamers van Koophandel en Fabrieken
of de plaatselijke politie. De Duitsche
douane stelt dezen eisch, wijl volgens
haar vorengenoemde goederensoorten van
Fransche afkomst uit ons land als van
Nederlandsche afkomst werden afgezon
den.
Doordat eenzelfde advertentie
drie maal geplaatst twee maal
wordt berekend, is de p r ij s
per regel slechts 16 cent.
PROVINCIE-NIEUWS.
Veekeur ingen.
Uit de door de provinciale commissie
ter bevordering van rijkswege van de
veefokkerij in Zeeland verspreide circu
laire blijkt, dat dit jaar weer in een veel
grooter aantal plaatsen dan vorige jaren
keuringen van stieren en vrouwelijk fok-
vee zullen gehouden worden. Werden deze
keuringen vroeger slechts in een paar plaat
sen in ieder deel der provincie gehouden,
nu zullen deze binnenkort voor Zuid- en
Noord-Beveland gehouden worden in:
Goes, Wolfaartsdijk, Nieuwdorp, Krui-
ningen, Oudelande, s Gravenpolder, We-
meldinge, Kats, Kamperland, Kort gene.
Op deze wijze wordt den fokkers, die
vroeger niet aan defze keuringen konden
deelnemen de gelegenheid geboden met
hun dieren ter keuring te komen. Onge
twijfeld zal- deze uitbreiding de veeverbe
tering zeer ten goede komen.
Zij heeft, volgens de wet, niets misdre
ven; zij heeft een ander de kastanjes uit
het vuur laten halen, waardoor zij haar
prachtige teint niet wilde laten blakeren.
Zij zal dus De Weerden uitleggen, dat
hij alleen veel gemakkelijker ontkomen
kan, dan zij beiden. Zij zal hem beloven,
dat zij zich later, wanneer hij eenmaal
het buitenland heeft bereikt, bij hem zal
voegen. Dan zullen zij samen gelukkig
zijn.
Ik kuchte en Arthur wierp mij een
vernietigende blik toe en vervolgde:
„Samen met haar broer heeft zij hem
toen naar de auto gebracht, misschien
zijn zij nog met hem opgereden, de jonge
man had wel wat troost en opbeuring
noodig; het kan zelfs zijn, dat zij hem
hier of daar verborgen hebben, wat ik
echter niet geloo-fOfMaar het
is beter ons niet verder te begeven op
het gebied der veronderstellingen".
„Toch is het een zuivere hypothese,
dat de bezoeker van Milly Raven, De
geerden is geweest", merkte de com
missaris op. Blijkbaar wilde hij zich on
derscheiden in tegenwoordigheid van zijn
jongeren collega, die het zooveel verder
gebracht had dan hij zelf.
(Wordt vervolgd).
