"Backiri
N°. 74,
Woensdag 24 Juni 1925.
112" Jaargang
GRgavc Riaml. Venn. „Goesche Courant"
Bij dit nummer behoort
een Bijvoegsel.
Met de Z L M. te
Kruiningen.
Kiespijn
EenVruchten-Taartgikaktaiiii
DKOefker's
Bakpoeder
Kinderen
GOESC
OOIRAM
O
en Kleeuwens Ross' Drukkers- en Uitgeversbedrijf
ABONNEMENT.
Prijs per kwartaal, in Goes f2,
buiten Goes f2,
Afzonderlijke nummers 5 cent.
Verschijnt: Maandag-, Woensdag
en Vrijdagavond.
ZIJ, die zich met ingang van 1 Juli
a.s. op ons blad abonnesrea, ontvangen
de tot dien datum verschijnende num
mers GRATIS.
Kruiningen heeft zich opgemaakt ter
ontvangst van zijn gasten: de Z. L. M.
Dagen tevoren is men druk bezig ge
weest en heeft men zich geweerd met
groote energie.
Thans is de groote dag aangebroken:
het begin van het feest, dat drie dagen
duren zal.
De vlaggen wapperen, groen en bloe
men prijken en straks schitteren de blij
de tonen door de lucht.
Kruiningen is gereed.
Officieele ontvangst.
Dinsdagavond had de officieele ont
vangst van het Hoofdbestuur der Z. L.
M. door het gemeentebestuur van Krui
ningen ten gemeentehuize plaats.
De burgemeester de heer J. N. Elen-
baas, heette namens het gemeentebestuur
allen die zich opgemaakt hebben en mor
gen of overmorgen zich zullen opmaken
dit jaar de Zeeuwsche landbouwfeesten
mede te maken, van harte welkom te Krui
ningen.
Spr. kan dat ook doen namens de bur
gerij van Kruiningen, want zegt spr.
ik kan U verzekeren, dat de ingeze
tenen van ons dorpje zich verheugen,
dat, der traditie getrouw, de Jandbouwten-
toomstelling, nu deze streek aan de beurt
is, weer, zooals bij vorige gelegenheden
te Kruiningen gehouden wordtreeds meer
dan een jaar te voren hebben zij zich
er op gespitst de gasten waardig te ont
vangen. Ik hoop en verwacht, dat men in
elk opzicht tevreden zal zijn.
Hoewel een belangrijk deel van de
ruim 4000 inwoners dezer gemeente hun
bestaan niet kunnen vinden op de 900
H.A. bouwland, 300 H.A. weiland en
100 H.A. tuingronden in de gemeente
Kruiningen gelegen, is toch ook voor de
Kruiningers de landbouw het hoofdmid
del van bestaan. Dank zij de belangrijke
werken in het laatst der vorige eeuw
uitgevoerd voor het afvoeren van het bin
nenwater van den polder, kunnen de oude
poklergronden van Kruiningen thans zeer
goed wedijveren met het bouwland in jon
gere bedijkingen en dank zij het sinds
geruimen tijd jaar op jaar hier gegeven
lager landbouwonderwijs weet ook de klei
nere landbouwer zich in vele gevallen
rekenschap te geven van hetgeen hij aan
zijn bouw- en weiland doet of nalaat,
en dit is voor een gemeente als Kruiningen
van 'het hoogste gewicht, want sinds vele
jaren hebben wij hier velen met een klein
landbouwbedrijf; als ik mij niet vergis
naar evenredigheid meer dan in eenige an
dere gemeente in deze streek. Niet alleen
dat zeer velen, die men nog niet onder
de klein-landbouwers kan rangschikken,
maar tot de veldarbeiders moet blijven
rekenen, toch •en grooter of kleiner stuk
je bouwland voor eigen rekening te be
werken hebben, telt onze gemeente 61
landbouwers, wier bedrijf van 210 H.A.
omvat, 20 landbouwers met een bedrijf
van 10—20 H.A., 13 die 20 a 30 H.A.
bewerken en slechts 9 met een bedrijf
grooter dan 30 H.A.
Spr. veroorlooft zich nog even de op
merking, dat deze toestand voor de maat
schappij niet verwerpelijk, doch bij de
groote progressie, welke bij de belasting
heffing heerscht, voor de gemeentekas
niet voordeelig is. W.aar ik aldus
spr. dezer dagen de opmerking hoorde
maken, dat het aantal leden van Uw maat
schappij te Kruiningen niet bijzonder groot
is, zij het mij vergunt de aandacht te ves
tigen op het zoo groote aantal kleine land
bouwers te Kruiningen.
Spr. hoopt dat vele werkzaamheden,
verricht tot voorbereiding van deze ten-
toonstellingsdagen beloond mogen worden
door het welslagen en dat allen dankbaar
en voldaan mogen zijn met hetgeen Krui
ningen U biedt. Uit den aard der zaak kan
het niet veel zijn, doch het wordt gulhar
tig geboden.
De voorz. der Z. L. M. mr. P. Die
leman antwoordde als volgt:
Mijne Heeren, De Kring Oostelijk
Zuid-Beveland is niet de minste van de
Z. L. M. en in dien kring is Kruiningen,
de oude heerlijkheid, weder een prachtige
gemeente, met vruchtbare gronden. Er
ea Aangezichtspiju verdrijft men het
beste door Sanapirin-Tabletten (Mijn-
hardt). Per glazen Buisje 75 ct. Bij Apoth.
en Drogisten.
is geen sprake meer van dat het Stui-
versland gelijk in het begin der vorige
eeuw, voor een stuiver 't geniet zou wor
den verkocht. Inzonderheid ook in Oos
telijk Zuid-Beveland is de landbouw ko
lossaal vooruitgegaan.
Toch kan Uw gemeente bogen ook op
een rijk verleden. Immers was Kruiningen
reeds in de 13e eeuw een vrije heerlijk
heid en in de 15e zelfs een erfburggraaf-
schap van Zeeland met een eigen schepen
bank en afzonderlijke keuren, door Al-
brecht van Beijeren in 1386 bevestigd
en vernieuwd, met eigen week- en jaar
markten evenzeer. En tot in onze dagen
is dan ook naast de Heinkenszandsche in
den naburigen kring op Zuid-Beveland
de Kruiningsche markt de grootste. Daar
mede leeft de bevolking nog mede. Ik ver
meen, dat men dan nog vacantie geeft,
zij het. al dat men niet meer, zooals vroe
ger, zal gaan spelereien door het
eiland met versierde wagens en geslmter-
de paarden er voor, terwijl de „linslek-
ker" (arbeider-voerman) mee moest om
op de paarden te passen en te mennen,
dewijl de jongelui het te druk met elkan
der hadden.
Menige babbelaarsjongen, die toen ter
tijde voor de Kruiningsche markt alleen
kwam „thuiswachten", werd dan gepro
moveerd en ook Zaterdagsavonds toegela
ten. Zelfs gebeurde het wel dal men „ie
mand van dén bak beet", hetgeen aanlei
ding kon geven tot minder aangename
geschillen.
Wat moet het een rijk en kostelijk le
ven te Kruiningen geweest zijn toen achter
do schoone kerk op het slot d heeren
nog woonden en in het Voorhout ter zijde
van het dorp, in de kleine ridderhofstede
ook reeds de grondslag gelegd werd voor
de latere landbouwontwikkeling waarvan
onze dagen de vruchten zien.
Wij denken wel eens dat er vroeger
niets was dan duisternis op geestelijk ge
bied en oeconomische armoede. Niets is
minder waar dan dat, Ook de kloosters,
waaraan Oostelijk Zuid-Beveland rijk was,
hebben ongemeen medegearbeid aan de
ontwikkeling van den vruchtbaren bodem,
Daaronder niet alleen het St. jansheeren-
klooster naar de zijde van Wemeldinge of
de Tempeliers van Krabbendïjke of Waar
de, maar ook het ten N. W. van Krui
ningen liggende Mmderbroedersklooster.
Wat wij van ons voorgeslacht moeten
leeren en waarop ik nu speciaal de aan
dacht wil vestigen is dat groote zaken
door tweedracht ineenstorten, gelijk zij
door eendracht worden gebouwd.
Uw rijke korenvelden, Uw heerlijke
landouwen dreigden geheel ten onder te
gaan door de onderlinge twisten van hen,
die geroepen waren ze tegen het geweld
der zee te beschermen.
Kruiningen wist zich bij tijds aan den
Zanddijk nog te beveiligen tegen de Ier-
seke door den dijk in 1531 aanzienlijk te
verzwaren, maar op andere plaatsen ver
zwolg de zee weder wat met moeite was
gewonnen en behouden en juist door aller
lei geharrewar en twist en afgunst ging
een groot deel van Oost-Beveland verlo
ren en duurde het weer geruimen tijd voor
dat door indijking een gedeelte daarvan
terugkwam.
Zoo is nog eendracht en eenheid noo-
dig, en waar dat maar eenigszins mogelijk
is, moest daarnaar ten bate van het ge-
meenebest worden gestreefd.
Wij zeggen U hartelijk dank voor de
vriendelijke ontvangst in Kruiningen bin
nen dezen kring. Wij gevoelen ons er
thans veilig door stevige dijken omringd.
Wij hopen dat het Uw gemeente bij den
voortduur wel zal gaan en zij tot in lange
dagen zal groeien en bloeien en zoowel
landbouw als scheepvaart tot rijker ont
wikkeling zien komen zal, voorbereid en
gesteund door de eendrachtigheid barer
inwoners.
En moge dan de Z.L.M. hier en in
Zeeland daarvoor het groote voorbeeld
geven. Een mensch moet niet in de een
zaamheid leven, maar zich aaneen scharen
met anderen, ook al denken zij niet altijld
gelijk, om samen te werken voor het doel:
verheffing van land en volk tot meerderen
welstand.
De dichter Feitli zong immers uit maat
schappelijk oogpunt terecht wanneer men
steun van Hooger Kracht voor geestelijk
en stoffelijk bestaan althans niet uitsluit:
De mensch is niet bestemd om eenzaam
ipnd te dolen,
Al 't goede ligt in hem, maar tligt
in hem verscholen,
De ontwikkeling van zijn geest, 't geluk
dat d'aard hem biedt
Vindt hij in zich alleen bij al zijn
pogen niet.
Hij kan geen zeekren trap van grootheid
hier bestijgen,
Geen deugd, geen wijsheid, geen ervaring
ooit verkrijgen,
Niet moedig naar het wit van zijn
bestemming treeën,
Dan in verkcering met de menschen
om hem heen.
Zijn kracht schuilt in hem zelf; maar wat
zijn lp tand hier zij,
De ontwikkeling van die kracht,
is 'twerk der Maatschappij.
Vervolgens sprak de heer Jac. Welle-
man, voorz. van den Kring O. Z. Bov.
als volgt:
Mijnheer de Voorzitter
De kring O. Z. Beveland stelt het op zeer
hoogen prijs, heden de gastheer te mogen
zijn van het hoofdbestuur der Z.L.M.
Gaarne heet ik daarom de heeren in
Uvd persoon van harte welkom. Ook Uw
gasten, mijnheer de voorzitter, zijn ons
welkom in ons midden, het zijn ook onze
gasten. Speciaal mag ik zeker hierbij
noemen de vertegenwoordigers van het
Gedeputeerd College en het gemeentebe
stuur van Kruiningen.
Ik dank de heeren Gedeputeerden voor
het nieuwe bewijs van belangstelling in
ons streven.
Een bijzonder woord van dank past mij
ook aan het gemeentebestuur van Kruinin
gen voor den steun en de loyale medewer
king, die wij mochten ondervinden. Ook
moet ik voor deze plaats dank brengen
aan den Raad dezer gemeente, alsmede
aan de gansche burgerij van Kruiningen
voor hare tastende hlijken van medeleven.
Van harte heet ik ook welkom de verte
genwoordigers der pers zonder wier hulp
het resultaat onzer bemoeienissen beden
kelijk zou dalen.
Mijne heeren woest allen welkom!
Drukke dagen wachten ons, maar naar
ik hoop, zal gezelligheid aan het nuttige
gepaard gaan.
Onzerzijds wordt daarop gerekend en
wij zullen het prettig vinden, als U in
denzelfden toonaard met ons zult willen
medeleven.
een voor direct gebruik gereed Gistpoedcr.
Backln vervangt de Gist
Met Backin rijst bet deeg onder het bakken-
500 gr. tarwebloemf 0.16
1 pakje Dr. Oetkers's Backin 0.07<lt
100 gr. boter f 0.28 tnarg,. 0.12
2 eieren0.12
V# liter melk0.02
een weinig zout
100 gr. suiker 0.05*|t
3 pond buit (Klapbessen,
Bessen, Kersen of derg.),0-60
f 1.15
Bereiding: Men bereide het deeg op de
gewone wijze, rolle het dik of dun uit, al
naar gelang men een of meer goed ingevette
bakblikken ermede wil bedekken. Men be»
legge de met dit deeg bedekte bakblikken
mei ontpitte, gesuikerde vruchten Indien
hei fruit zeer sappig ts. bestrooit men het
rijkelijk met geraspte beschuit of paneermeel
en een weinig suiker.
Men lette vooral op Backln van Dr. Oetker,
en dat op elk nakie als Eenige Importeurs
E. Ostermadn U Co., A'dam, vermeld zijn.
Waar niet verkrijgbaar wende men zkb
direct tot deze'Importeurs, die op aanvrdge
ook :en gr at is*receptenboekje toezenden.
Dhr. Welleman bood den burgemeester
als blijk van waardeering een fraai uitge
voerde catalogus aan.
Daarna werd de eerewijn rondgediend.
Bij de ontvangst ten stadhuize waren te
genwoordig o.m. de volgende autoriteiten:
de leden van Ged. Staten v. d. Weiijde en
v. Rompu; jhr. J. v. Vredenburch, dr.
Molhuizen, seor. Kon. Ned. Landbouw-
Com.; en de heeren Zwagerman, Stevens
en v. d. Plassche.
Hoofdbestuursvergadering.
Daarna ving de Hoofdbestuursverga
dering aan, waarbij dezelfde autoriteiten
bovengenoemd, tegenwoordig waren.
Tijdens deze vergadering werd een keu- s
rig concert op de Markt uitgevoerd.
De voorz., mr. P. Dieleman, heette alle t
aanwezigen hartelijk welkom, speciaal de -
aanwezige autoriteiten. Spr. bracht hulde
aan het eerelid jhr. v. Vredenburch en riep
ook i n 't bijzonder het welkom toe aan dhr.
H. A. Hanken, als voorz. van de prov.
commissie voor de paardenfokkerij in Zee-
land.
Na goedkeuring der notulen deed de
zoorz. eenige mededeelingen, waaronder
de volgende:
Door het Dagelijksch bestuur werd een
commissie benoemd, bestaande uit vier
leden, teneinde de uitwerking der reorga
nisatie van den P. T. T.-dienst plaatselijk
te kunnen onderzoeken om daar
na een onderhoud met den Inspec
teur der Posterijen te hebben. Van enkele
leden dezer commissie is reeds een uitvoe
rig verslag ingekomen.
Door de Maatschappij werd aan het
K.N.L.C. voorgesteld, stappen bij de re
geering te doen, om te wijzen op de talrijke
belemmeringen, die de handel in vee en
dierlijke producten, alom in het buitenland
ondervindt.
Mogelijk, dat van deze interventie niet
veel te verwachten is, daar ons land weinig
tegen protectionistische maatregelen van
andere landen vermag te doen; maar een
poging gewaagd is beter dan niets gedaan.
De Provinciale Regelings-Commissie
voor de Paardenfokkerij zag gaarne naast
de keuring van drie- tot achtjarige mer
ries, keuring vanwege de Z.L.M. van de
negenjarige en oudere merries.
Aangezien het Dag. Bestuur' met dit
voorstel accoord kon gaan, richtte 'het tot
Ged. Staten het verzoek aan deze voorge
stelde nieuwe regeling hun goedkeuring
te willen hechten. Aan dit verzoek werd
voldaan, zoodat bij de zomermerriekeu-
ringen de nieuwe regeling reeds gold.
Het Dag. Bestuur stelde tevens voor,
de getuigschriften, bedoeld in art. 11
van het Reglement op het verieenen van
aanhoudingsbijdragen voor merriën, te
doen vervallen., Waar immers in tegen
stelling met vroeger bij het verieenen van
geldprijzen, die eerst het jaar volgend op
de keuring werden uitgekeerd, nu medail
les, direct na de keuringen worden Uitge
reikt, heeft het uitreiken dezer getuig
schriften geen zin meer. Ook dit voorstel
verkreeg de goedkeuring van Ged. Staten.
De voorz. deelt nog mede, dat minis
ter Ruys de Beerenbrouck in elk geval
Donderdag de tentoonstelling zal komen
openen.
Besloten werd de uitgave van de alma
nak voor 1926 te bestendigen onder de
bestaande voorwaarden.
Daarna werd behandeld het reeds door
ons vermelde rapport omtrent de mogelijk
heid van een stroocarton-industrie in Zee
land, uitgebracht door de heeren mr. P.
Dieleman, W. Kakebeeke en Tj. B.
Kielstra.
De conclusie is afwijzend met het oog
op het zouthoudend water in Zeeland.
Moe9t men water betrekken van een wa
terleiding, dan zou het veel te duur wor
den, aldus licht de voorz. nog toe.
De heer Welleman brengt hulde aan
de samenstellers van het rapport, met de
conclusie waarvan de vergadering na
eenige discussie accoord gaat. De lijnen
van het rapport zullen in de toekomst
worden doorgetrokken.
De voorz. spreekt woorden van waar
deering tot Ir. Boerendonk, voor zijn werk
bij de samenstelling.
Binnenkort is te wachten het rapport
i.z. de mogelijkheid van oprichting van
een aardappelmeelfabriek.
Dhr. Welleman vraagt in dit verband
de oommissie om ook eens te denken aan
de suikerfabrieken, die een groot gedeelte
van het jaar stilstaan.
Tot leden der commissie voor Ooste
lijk- en Westelijk Zeeuwsch Vlaanderen
worden benoemd resp. de heeren van
Haalst, Zuiddorpe en Iz. Cappon, Bres
ken s.
Besloten wordt dat de Z.L.M. zal
trachten het afmijnen bij verkoopingen op
Walcheren af te schaffen.
Tot eere-leden der Z.L.M. worden
benoemd de volgende heeren, welke lan
ger dan 50 jaar lid izijn, mi.Bolle, Haam
stede; J. Boot, aldaar; D. Hokke, Brou
wershaven; Folkers, Veere; Fruijtier,
Hontenisse; T. Gast, Brouwershaven; v.
d. Bout, Eikerzee; Giljam, Ouwerkerk;
de Looff, Kortgene; Bliek en J. Polder
dijk, N. en St. Joosland.
Axel is het volgend jaar aan de beurt
voor de kring tentoon steltin g
Dhr. Hartog klaagt bij de rondvraag
dat de provinciale boot 's avonds nipt al-
ADVERTENTIEN
van 15 regels f 1,20, elke regel
meer 24 cent. Driemaal plaatsing
wordt tweemaal berekend.
Familieberichten 110 regels f2,40.
Dienstaanbiedingen en aanvragen 15
cent per regel. Advertentiën worden
aangenomen tot 12 uur voormiddag.
9tooten, vallen en bezeeren zich herhaal
delijk, en daarom hebben Zorgzame Moe
ders altijd een doos Purol in huis.
leen te Wolf aartsdijk, maar ook tc Kort
gene zal aanleggen en dringt op verande
ring aan.
Het bestuur zal deze zaak ter hand ne
men.
Dhr. Elenbaas brengt dank voor d«
uitnoodiging voor deze vergadering.
Dhr. Bom vraagt naar een laad- en
losplaats aan den Kreekrakpolder.
Dhr. Welleman zegt dat hel bestuur
van de suikerfabriek „Zeeland" hiernaar
heeft gevraagd en de Staatsspoor niet on
genegen is.
De voorz. sluit hierna de vergadering.
Na afloop was er een uitstekend en
gezellig souper in Hotel „Het Wapen
van Zeeland".
Algemeene vergadering.
Woensdagmorgen had de alg. verg. der
Z.L.M. plaats in hotel „Het Wapen van
Zeeland".
Behalve de autoriteiten, welke we reeds
den vorigen avond hebben vermeld, was
in deze vergadering aanwezig de Commis
saris der Koningin in Zeeland, jhr. mr.
J. W. Quarles van Ufford.
Voorz. is mr. P. Dieleman. Na hel ope
ningswoord van den voorz. geeft deze het
woord aan den heer Jac. Welleman, voorz
van den kring Oostelijk Z. Beveland.
Deze zeide ongeveer het volgende:
Als voorzitter van den feestvierenden
kring zij het mij vergund U allen van harte
welkom te heeten. In het bijzonder doe ik
dat U, mijnheer de Commissaris der Ko
ningin. Ik gevoel zoo, dat het bij U is
meer dan een formaliteit.
Van Uwe komst af, hebt U zich er
a.h.w. geconcentreerd, op toegelegd, om
spoedig met de Zeeuwen Zeeuw te zijn.
Dit is U gelukt, vandaar, dat we U zoo
gaarne in ons midden hebben.
Het doet ons verder ook goed, dat het
College van Ged. Staten zoo sterk verte
genwoordigd is.
Ook U mijne heeren, van harte welkom,
daarbij onzen dank voor Uw vernieuwd
blijk van belangstelling.
Spr. bracht vervolgens dank aan het
gemeentebestuur van Kruiningen voor de
ondervonden steun en medewerking. Ook
aan de hulptroepen, die spr. met lust en
ijver terzijde stonden, bracht spr. hartelijk
dank?.
Mijne heeren, straks zullen we met U
door onze velden tuffen. U zult dan met
eigen oogen kunnen zien, dat O.Z. Beve
land op velerlei terrein niet achterlijk is,
maar U zult tevens ontwaren, dal onze
verkeerswegen nog voor verbetering vat
baar zijn, ondanks de duizenden guldens,
die onze gemeentebesturen daaraan jaar
lijks besteden. De evolutie inzake den on
derhoudsplicht is hier nog niet ten einde,
maar zal nog verder, tot in hoogste instan
tie moeten worden doorgetrokken.
Morgen zullen we al ons hebben cn hou
den concentreeren op het tentoonstellings
terrein en daar vooral zult U vruchten
kunnen zien van het werk onzer Z.L.M.
Op velerlei plaats ligt daar de vrucht der
contributie, welke wij jaarlijks aan onze
vakvereeniging betalen, helaas door som
migen nog als „zuur geld" beschouwd.
Spr. dankt vervolgens voor den belang
rijken financieeleo steun voor de tentoon
stelling. Een der lichtpunten van de kring
tentoonstelling noemt spr. het meeleven
der leven. En speciaal de jongeren tre
den op den voorgrond. Spr. hoopt dat het
aan den dag gelegde vereeni gin gsleven
zal blijven bestaan en dat dit zich zal
uitdrukken in groei van het ledental, maar
ook in uitbreiding van onze werkzaamhe
den. (Applaus).
Na goedkeuring notulen, mededeelingen
en ingekomen stukken werd de rekening
1924 goedgekeurd.
Daarna hield de voorz. mr. Dieleman
de volgende rede.
Rede Dieleman.
Mijne Heeren,
Zijt der Z. L. M. allen van harte wel
kom in den jtegus Beveland, het erfgoed
van Pepijn van Landen's goede doch
ter St. Gertrude. Van harle welkom in
het bijzonder op het oude eilandje Krui
ningen,^ omringd door het land tusschen
Hinkelinge en Hontemet het oude Waar
de waar eens de Tempelieren troonden;
met Rylland of Rilland, de schoone ver
blijfplaats van vele edelen, vanwege het
vrijgeleide dat de bezitters der heerlijk
heden daar van den vreemdeling invorder -
I den, wier vreedzame naneven echter thans
tullen Lebben afgeschaft en gansch vrij-
