r< A ui ei imm n®§c ha vin a \vw\ -
IvlIrXlMhi ISBi iiili KA ii
N°. m
Woensdag 6 Mei 1925.
Ü2e Jaargang.
vV V Li ijilU ijSS! LI VJ V. Vimi «1 JL Familieberichteïï-K) regels f2,40.
Bij dit nummer behoor!
een Bijvoegsel.
FEUILLETON
WAT HEB IK JE GEDAAN
mBSÊÊÊË - o Bewijsnummers 5 cent.
v CJïljave ftojml. Venn. „Goesche Courant" en Kleemvens Ross' Drukkers-gen Uitgeversbedrijf Adveritmtien 0^ol^"m^^"0rnen
ABONNEMENT
Prijs per kwartaal, in Goes f2,
buiten Goes f2,
Afzonderlijke nummers 5 cent.
Verschijnt: Maandag-, Woensdag
en Vrijdagavond.
KAPITAALVORMING EN
BELASTING-VERLAGING.
In een geschriftje, onder bovengenoem-
den titel, dat wij ontvingen van de Ned.
Mij. voor Nijverheid en Handel, wordt
nog eens op krachtige wijze de noodzake
lijkheid betoogd van kapitaalvorming.
De schrijver repeteert een stukje ge
schiedenis tusschen 1913 en 1920.
Blijkens becijferingen van Prof. Mr.
W. A. Bonger was ons nationaal vermo
gen in drie jaren opgeloopen tot f3000,
per hoofd der bevolking. Dat is „alles
en alles" inbegrepen, en dan 20 milliard
in totaal. Prof. Treub raamt (op den
grondslag van de vermogensbelasting) een
stijging van zeven en een kwart milliard
in 19141915 tot 12 milliard in 1922
1923, wat in de vrijwel overeenkomende
opgaven van prof. Bonger beteekent een
toename van 1211 tot 1961 gulden (in
19201921) per hoofd der bevolking.
Maar omdat de waarde van het geld in
die jaren zoo ingrijpend verminderde,
komt die stijging in de realiteit tenslotte
neer op nihil. Wat dus achter
uitgang beteekent. En de bevolking nam
inmiddels toe met 14 pet. Dat wil zeggen,
dat volgens de ramingen van Keynes,
pl.m. 300 millioen gulden per jaar kapi
taal gevormd moet worden, om den aan
was der bevolking bij te houden met pro
ductie of te wel het onderhoud van die
gemiddeld 12.000 gezinnen per jaar meer.
Wij zijn dus zoo iets van 3 milliard ach
terop En de bevolkingsaanwas gaat door
Het geval is derhalve doorzichtig ge
noeg: in onze volkshuishouding zijn wij
te land gekomen op hetzelfde niveau,
waarop uw en mijn huishouding terecht
komen als zij in omvang toenemen en niet
hebben ontvangentoeneming van den om
vang der levensbronnen. Daar komt nog
wat bijOnze volkshuishouding heeft, ge
lijk die van andere volken, de schuld ver
meerderd tegenover Engeland,welke staats
schuld van 651 millioen pond in 1914 is
gestegen tot 7.573 millioen in 1921, maakt
Nederland, met een stijging van f1140
tot 2788 millioen, wel een net figuur,
maar het beteekent dan toch maar, dat
onze Staatsschuld in die jaren met pl.m.
f240,— per hoofd der bevolking is ge
stegen, en derhalve een zwaren rentelast
oplegt.
Toch is het feit, dat het nationaal
vermogen niet is toegenomen en de natio
nale schuld wèl, nog niet het eenige, zelfs
niet het voornaamste motief voor de wen-
schelijkheid van kapitaalvorming. Immers
niet de bron zonder meer, doch haar pro
ductiviteit, en de middelen, om die pro
ductiviteit te bevorderen, beslissen over
het welwezen van hen, die er uit leven
moeten. Daarom hebben wij onder kapi
taalvorming vooral te verstaan productie
kracht, en hiervan is dan natuurlijk geld,
gestoken in ondernemingen van handel,
industrie en verkeer, de meest voorkomen
de factor. Zij toch zijn de befboomen der
volkswelvaart; nog pas hebben de uitkom
vu
H. CourthsMahler
met autorisatie vertaald door
Mevr. J. P. Wesselinkvan Rossum.
Hij vermoedde niet, dat Beatrix koorts
achtig trilde van leedvermaak. Bijna was
het voor haar van meer belang Romana
te compromitteeren, dan hedenavond haar
ouden vereerder Herder in haar netten
te vangen.
Nu kwamen de eerste gasten. Beatrix
fluisterde haar moeder toe:
„Heeft u het gehoord, mama, Gerald
heeft Romana roode rozen gezonden
Mevrouw Bylla knikte haastig. „Het
is om woedend te worden, zooals hij haar
het hof maakt. Bijna zou ik medelijden
met haar hebben. Men moest haar eigen
lijk waarschuwen.'
„Heeft mij iemand gewaarschuwd?''
kwam het sissend van Beatrix' lippen.
Daarna begroetten de beide dames glim
lachend en beminnelijk als altijd haar gas
ten.
Dat moest men mevrouw Bylla ter
eere nageven, dat zij op de feesten, die
zij gaf voor een vroolijke, opgewekte stem
ming wist te zorgen. Beatrix was haar
daarbij een qitnemende steun. In de na
sten der beroepsstelling 1920 aangetoond
dat in totaal 1.612.000 personen in ons J
land hun brood verdienen in bedrijf, han
del of verkeer, alzoo ruim een kwart ge
deelte der bevolking. Met andere woor
den: de bloei van het bedrijf sleven raakt
in directen zin minstens drie kwart ge
deelte onzer bevolking, want hoevelenvan
die 1.6 millioen zijn gezinshoofd!
In plaats nu van bevordering der bo
venbedoelde productiekracht, staan wij
thans voor belemmering ervan.
De schrijver gaat hierna de oorzaken
dezer belemmering na. Veel Neder-
landsch kapitaal verlaat onzen bodem en
ook het toenemend aantal faillissementen
is het tegendeel van kapitaalvorming.
Ook de levensstandaard der bevolking
kan te hoog zijn en schr. wijst er op hoe
de bestemming van het particulier bezit
duizenden ten goede of ten kwade kan
zijn. (Of men b.v. z'n inkomen, geheel
verteert of wel het gedeeltelijk in een
onderneming steekt).
De groote sta-in-den-weg voor kapitaal
vorming is echter de belastingheffing.
De oorzaken der hooge belastingen zijn
a. dat in den oorlogstijd veel moest wor
den geleend voor buitengewone uitgaven;
b. de geweldige stijging der openbare
uitgaven, mede door de toeneming der
sociale bemoeiingen, alleen de rijksuit
gaven zijn gestegen van 239 in 1913 tot
972 millioen gulden in 1923.
Spr. betoogt ten slotte dat de open
bare uitgaven met kracht moeten worden
omlaag gedrukt.
Belastingverlaging is het voornaamste
middel om kapitaalvorming (is broodwin
ning) te bevorderen.
Schr. geeft ten bewijze van zijn stel
ling het volgende nuchtere voorbeeld:
Dank zij de verbeterde valuta-verhou
dingen in een aangrenzend land, kan A.
zijn export uitbreiden, dus zijn produc
tie opvoeren; noodig is echter, dat hij
dan zijn fabriek vergroot; kostenf 100.000.
Tengevolge der belastingen op inkomen,
bedrijf, dividend, enz. kan hij, bij de
hooge loonen, geen hooge rente betalen;
hij moet ook concurreerend blijven op de
wereldmarkt en mag dus niet duur produ-
ceeren. Maar het geld is duur voor de
industrie, en als hij het tenslotte krijgt,
staat de fiscus al gereed om zijn straks
verhoogde winst langs progressieve lijnen
weer weg te werken. Dat alles overzien
de, geeft A. zijn plan op en de 50 werk-
loozen, die anders emplooi hadden gevon
den, blijven ten koste van de gemeente.
BUITENLAND.
Strijd in Marokko.
In Marokko is een strijd uitgebroken
tusschen de Franschen en de Rif bewoners
onder Abd-el-Krim. De Times geeft hier
over eenige bijzonderheden:
De terugtrekking van de Spaansche
troepen naar de kust in den jongsten
herfst heeft Abd-el-Krim in staat ge
steld in de Fransche zóne binnen te val
len. Daardoor is hij inderdaad op voet
van oorlog gekomen met Frankrijk; Gedu
rende de eerste dagen van de week was
de toestand ernstig. Alle beschikbare
bijheid der beide dames was geen sprake
van verveling. Eerder werd de stemming
een beetje gewaagd.
Gerald had alle gelegenheid op te
merken, hoe allerbekoorlijkst mevrouw
Bylla nog steeds kon zijn, en welk een
uitnemend copie van haar, haar mooie
dochter was. Maar vreemd, heden had
voor hem deze lieftalligheid, waarover hij
steeds zoo verrukt was geweest, iets ge
maakts en onoprechts.
Hij vergeleek deze van geest tintelen
de stemming van moeder en dochter, met
den stillen, wat strengen ernst van Ro
mana en had daarbij een behaaglijk gevoel
van verfrissching, alsof hij na een wan
deling in de stralende zon, in een scha
duwrijk, krachtig geurend bosch was ge
komen. Er was zoo iets waars, verfris-
schends en betrouwbaars aan Romana,
dat hem aantrok en boeide als nog nooit
iets had gedaan.
Toen Gerald Romana naar de tafel
geleidde, ving zij weer een smalend fon
kelenden blik van leedvermaak van haar
stiefzuster op. Zij voelde met een on-
•aangename gewaarwording, dat Beatrix
vijandiger dan ooit tegenover haar ge
stemd was. En toch vervulde haar zulk
een heilige vreugde, die door niets was
uit te roeien. Zij dacht aan de roode ro
zen op haar schrijftafel, en voelde dat
Gerald von Rhoden bezig was haar steeds
meer en meer te doorgronden.
Het scheen haar nu wel dat
Overspannen Zenuwen
vngen een Kalmeerend en Zenuwsterkend
Middel. Mijnhardt's Zenuwtabletten
beantwoorden volkomen aan dit doel.
Prijs 75 ct. Bij Apoth. en Drogisten.
Fransche en Moorsche troepen werden
onmiddellijk naar de bedreigde districten
gezonden en vier bataljons uit Algiers er
heen gedirigeerd. Sedert Woensdag ech
ter is de toestand aanmerkelijk verbeterd.
Drie colonnes oporeeren thans tegen de Rif
Kabylen en de stammen die hen onder
steunen. Op het Westelijk fron* zijn de
inboorlingen reeds met succes teruggesla
gen tot de grens van de Spaansche zóne,
na enkele ernstige gevechten. In het cen
trum concentreeren zich de Fransche ein
protectoraatstroepen op El Arba-Tissa,
ongeveer 40 K.M. ten N.O. van Fez,
waar de aanwezigheid van groote contin
genten Moorsche troepen wordt gemeld.
Reeds zijn sterke afdeelingen daarvan
door bomaavallen uit de lucht bestookt.
Verder naar het Oosten, ten N. van Ta-
za, hebben de Franschen eveneens suc
ces gehad. Op het oogenblik zijn over
bet geheele front in actie 18 bataljons
infanterie, 6 eskadrons cavalerie en 12
batterijen artillerie. In het geheel schij
nen 4000 Rifbewoners bij den aanval op
Fransch-Marokko betrokken te zijn. Men
was aanvankelijk bezorgd, dat de aanval
der Rif bewoners tot opstanden in het
door de Franschen beheerschte gebied
zou leiden. Dit gevaar acht de Fransche
militaire overheid nu geweken. Gemeld
wordt nog, dat de Franschen bij Adoen
een overwinning hebben behaald, waar
bij de tegenstanders meer dan 50 dooden
en veel krijgsmateriaal achterlieten.
Het proces tegen de Bulgaarsche
bommenwerpers.
Zaterdag zijn de verhoeren in het pro
ces tegen de beklaagden van den aanslag
op de kathedraal te Sofia voortgezet.
Daskalof en Kamboerof, de twee jongste
beklaagden, opgeschoten jongens eigenlijk
nog maar, hebben Zadgorsky, den koster
van de kerk, na den aanslag 24 uur lang een
schuilplaats verleend. Daskalof is lid van
de geheime communistische organisatie
Leo Trotski. Hij deelde belangrijke bij
zonderheden mede over de werking van de
geheime bolsjewaeksche vereenigingen.
De vijfde beklaagde, de reserve-over
ste Koef, gaf toe, dat hij na den aanslag
een schuilplaats had verstrekt aan Minkof.
Hij voegde er aan toe, dat het zijn voor
nemen was geweest Minkof aan de politie
uit te leveren.
Daarop is het getuigenverhoor begon
nen. Een boer uit Etropolis verklaarde,
dat hij na den aanslag op koning Boris de
vijf aanranders ontmoet heeft, van wie 4
verklaarden communist te zijn en de vijfde
agrariër.
Inmiddels is weer een nieuw complot
tegen koning Boris ontdekt. De aanslag
zou in het gebouw, waar de ministerraad
gewoonlijk vergadert, worden uitgevoerd.
Hij werd echter tijdig door de militaire
politie ontdekt. Hoewel bijzonderheden
niet bekend worden gemaakt, schijnt het
toch zeker, dat communistisch gezinde
ambtenaren en omgekochte personen, voor
zij Beatrix niet meer had te vreezen
en haar ziel was vervuld van een stil,
bedeesd hopen op iets heerlijks, wonder
baars, zoodat zij stil en ongemerkt haar
handen onder de tafel ais tot een gebed
vouwde. Zij merkte, innig gelukkig, dat
Gerald slechts oogen had voor haar, dat
hij zich hoffelijk tegenover haar gedroeg
en in zijn geheele optreden iets had, dat
aan niets anders dan aan liefde kon wor
den toegeschreven.
Tegenover haar zat Beatrix naast den
bankier Herder. Men kon het hem aan
zien, dat hij een vriend van een goede
keuken en van goeden wijn was. Het was
waar, hij maakte een wat alledaagschen
indruk.
Zijn kleine, door dikke oogleden om
geven oogen keken verheugd naar Bea
trix. Hij vond haar heden veel beminnelij
ker dan gewoonlijk, en hij vermoedde er
niets van, dat zij berekenend op hem spe
culeerde. Hij meende, dat Beatrix ver
mogend was. Dat zij afhankelijk was van
de genade harer stiefzuster, vermoedde
hij niet.
Hij was reeds lang verliefd op de
mooie Beatrix. Wel is waar had hij er
in het eerst niet aan gedacht, zijn heer
lijke vrijheid op te geven en te trouwen.
Maar toen Beatrix den laatsten tijd op
vallend koel tegen hem werd, had de
hartstocht hem aangegrepen en hij had
er slechts aan gedacht hoe hij haar voor
altijd aan zich zou kunnen binden. Nu zij
al onder de lagere ambtenaren, hun mede
werking hebben verleend.
Een pensioen voor ex-keizerin Zita.
De diplomatieke medewerker van de
„Daily Telegraph" deelt mede dat de Ge-
zantenraad van de geallieerde regeeringen
instructie heeft gekregen den treurigen fi-
nancieelen toestand van ex-keizerin Zita te
onderzoeken.
Er was voorgesteld dat alle successie-
staten aan een bescheiden pensioen voor
Zita en haar kinderen zouden bijdragen.
Tot dusver echter verklaarde Hongarije
zich alleen bereid de betaling uit de Hon-
gaarsche schatkist te verrichten. Daartoe
is echter de goedkeuring van den commis
saris van den Volkenbond en den Raad
van den Volkenbond noodig.
De toestand van Oostenrijk.
De financieele Volkenbondscommissie
voor Oostenrijk heeft besloten de aan
dacht van den Raad van den Volkenbond
te vestigen op de afzetmoeilijkheden van
de Oostenrijksche industrie. Voorts be
sloot zij geen nieuwe leening toe te staan
voor de electrificatie der spoorwegen.
Gemeenteraadsverkiezing in Frankrijk.
De gemeenteraadsverkiezing in Frank
rijk heeft aan het kartel der linkergroe-
pen (dat zijn dus de groepen waarop de
vorige regeering steunde) eenige winst be
zorgd. De communisten zijn achteruitge
gaan.
BINNENLAND.
Vrijheidsbond.
Rede baron Rengers
ten mr. Rink.
Na de redevoering van mr. Dresselhuys
die we in ons vorig nummer vermeldden,
hield de heer v. Weideren baron Ren
gers een rede over de Landbouw-
Handeispolitiek. Het liberalisme
beoogt evenwicht, harmonie; voor zijn
doel is een zoo weinig mogelijk beperkte
vrijheid noodig. De liberalen in engeren
zin vormen een middenpartij, die uiter
sten vermijdt. Zij wenschen met de voeten
op den beganen grond te blijven, al blik
ken zij ook omhoog.
Ook in zake de landbouwpolitiek moe
ten deze beginselen tot uiting komen.
Overheidsbemoeiing moet tot het uiter
ste beperkt blijven. I
De landbouw in ons land is gezond en
met maatregelen om hem in een bepaal
de richting te dwingen, sneller dan ge
schieden zou zonder wetten, moet men
zeer voorzichtig zijn.
Een andere kwestie is de emigratie,
een vraagstuk van belang in ons land.
In het blijvend belang van ons land en
onze bevolking moet overwogen worden
of de Staat hier niet meer moet doen
dan voorlichten.
Over den vrijhandel is men het in libe
rale kringen over het algemeen eens;men
is van meening, dat protectie in den grond
een onnatuurlijk instituut en, wegens haar
verslappenden invloed, beslist schadelijk.
In Nederland is lenigheid van econo
mische beweging, snelle aanpassing aan
veranderde omstandigheden noodzakelijk.
Er moet worden gestreefd naar weg
heden weer lieftalliger tegen hem was,
ging hij met groote heftigheid aan het
werk en maakte haar op dood en leven
het hof. En Beatrix spande alles in om
heden tot haar doel te geraken. Zij be
greep, dat Herder voor haar verreweg
de beste partij was en dat zij zich maar
moest wennen aan zijn gewoon voorko
men. In elk geval wilde zij dezen avond
eindigen als verloofde, al was het alleen
om Gerald te ergeren en hem te toonen,
dat hij haar volkomen onverschillig was.
Zij wilde ook Romana ergeren en haar
toonen, dat zij haar meerdere was.
Hans zat vlak bij zijn zuster, juist te
genover Romana. Toen de champagne
werd gepresenteerd zag Romana, dat
Hans er geen druppel van dronk; hij was
over het geheel zeer matig.
Het sprak vanzelf, dat ook Romana
niet van dezen wijn dronk. Zij merkte,
dat Gerald zijn glas onaangeroerd liet
staan.
Dat gaf haar een warm, weldadig ge
voel. Zij begreep, dat hij haar hierdoor
wilde toonen, dat hij haar optreden in d:e
questie over den wijn goedkeurde.
Maar de andere gasten spraken de
Fransche champagne duchtig aan en de
stemming werd steeds luider en geani
meerder die werd reeds zoo, als in
het gezelschap van dames eigenlijk niet
toegestaan was.
Maar mevrouw Bylla zou zich niet
voor niets in onkosten hebben gestoken
neming der beschermende rechten uit de
Tariefwet.
Vervolgens was het woord aan mr.
P. Rink, lid der Eerste Kamer, tot het
houden van een inleiding over
Ontwapening.
Spr. begon met te constateeren, dat
wij hier staan voor een in alle opzichten
internationaal vraagstuk. Gelijk de Vrij
heidsbond doet, worde de leuze „Volk-
kenbondsontwapening" aangeheven. Men
wachtezich echter voor leuzen en eischen,
welke de voorstelling kunnen wekken, als
of het mogelijk zou kunnen zijn, binnen
den 4-jarigen termijn, waarvoor de ver
kiezingen zullen dienen, de ontwapening
tot stand te brengen.
Ten aanzien van de ontwapening on
derscheidde spr. drieërlei standpunt. In
de eerste plaats <lat van hen, die van
oordeel zijn, dat, zoolang de wereld door
zondige menschen bewoond zal worden,
oorlog onvermijdelijk zal zijn.
Een geheel ander standpunt wordt in
genomen door hen, die het doel, waarnaar
de Volkenbond streeft, van harte toe
juichen en zich gedrongen voelen het te
steunen. Op dit standpunt stelt zich de
Vrijheidsbond.
Maar de vrijzinnig- en sociaal-demo
craten stellen zich op een derde stand
punt; hoewel bewerende, dat zij de zelf
standigheid van Nederland willen behou
den en Nederland deel van den Volken
bond willen doen blijven uitmaken, pre
diken zij eenzijdige, algeheele nationale
ontwapening, dat isnationale weerloosheid
Dit standpunt komt aan spr. in alle op
zichten onaannemelijk voor. De ware vrien
den van den vrede zijn niet zij, die op
de hoeken van de straten luidruchtig „ont
wapening!" roepen, maar zij, die gedul
dig en gestadig arbeiden aan de berei
king van het groote einddoel.
Laten wij niet een politiek volgen, die
ons onze zelfstandigheid zou kunnen kos
ten, maar, als lid van den Volkenbond
en in overleg met de andere belangheb
bende natiën, ook langs den weg der ge
leidelijke verminderingen van bewapening
werken aan de verzekering van vrede en
veiligheid voor allen.
De eischen.
De volgende tien eischen van den Vrij
heidsbond werden vastgesteld:
1. Internationale ontwapening door
versterking van den Volkenbond.
2. Verdediging van de geestelijke vrij
heid.
3. Verlaging van belastingen. Vereen
voudiging van den staatsdienst.
4. Verhooging van de welvaart van
Nederland en de overzeesche gebieden en
versterking van den onderlingen band.
5. Vrijhandel.
6. Vermindering van overheidsbemoei
ing. Versterking van het particulier ini
tiatief. Afbouw en vereenvoudiging van
de sociale voorzieningen voor de econo
mische zwakkeren, waaronder premievrij
staatspensioen.
7. Verheffing van de openbare school.
8. Versterking van den band tusschen
kiezer en afgevaardigde.
9. Vrijheid van arbeid, ook voor de
vrouw.
voor de champagne, deze uitgave zou
haar ruim rente opbrengen. Want, opge
wonden geworden door het rijkelijk aan
spreken van de champagne, deed bankier
Herder, toen Beatrix hem na tafel in
een aangrenzende kamer had gelokt, ook
werkelijk zijn aanzoek.
Mevrouw Bylla kon dus nog dienzelf
den avond de verloving van haar dochter
met den bankier Herder bekend maken.
Toen dat gebeurde, keek Romana ang
stig en ontsteld naar het gelaat van Ge
rald, omdat zij vreesde, dat het hem leed
zou doen. Maar hij keek haar met zulke
stralende oogen aan, alsof hij haar ge
dachten weer kon lezen en haar gerust
wilde stellen.
Zij sloeg blozend haar oogen neer.
„Ik weet al weer wat u denkt, juffrouw
Romana", zei hij zacht.
Zij was zeer verlegen. „Dat is mij
recht onaangenaam", zei zij half in ernst,
half schertsend.
„Mij niet. Ik vind het heerlijk, dat ik
zoo ^gemakkelijk uwe gedachten kan ra
den".
Zij werd nog meer in de war gebracht.
„Het is toch goed, dat u niet alles kunt
raden wat ik denk. Dat zou toch al te
pijnlijk zijn."
„Voor mij niet", zei hij weer vroo-
lijk overmoedig, waardoor de reeds oude
re man zoo jeugdig scheen.
{.Wordt vervolgd).
