N. 11
Vrijdag 25 Januari 1925.
112° Jaargang.
Uitgave Naaml. Venn. „Goesche Courant'*
BIJVOEGSEL
'n Huisapotheek
Wandelingen door Zuid- en Noord-Beveland,
in den ouden tijd,
ABONNEMENT
Prijs per kwartaal» in. Goes f2,
buiten Goes f2,
Afzonderlijke nummers 5 <ent.
Verschijnt: Maandag-, Woensdag
en Vrijdagavond.
GOESCHE
COUUM
i
w -*
en Kluenwena Boss' ürakkers- en^UItgeversbedry f
ADVERTENTIEN.
van 15 regels f1,20, elke regel
meer 24 cent.
Driemaal plaatsing wordt tweemaal
berekend.
Familieberichten 110 regels f2,40.
Bewijsnummers 5 cent.
Advertentiën worden aangenomen
tot 12 uur voormiddag.
BINNENLAND.
Minister Colyjn over Kapitaalvorming
Te Groningen heeft minister Colijn ge
sproken over bovengenoemd onderwerp.
Spr. zeide om. De hoofdvraag i*is er
kapitaal noodig en is het noodig dat het
groeit Het antwoord op die vraag is
doodeenvoudig, als men rekening houdt
met het feit, dat onze bevolking ieder
jaar toeneemt met 100 a 120 duizend
personen en er dus ieder jaar eeu 20
duizend huisgezinnen meer komen LUar-
ooa dient het kapitaal dus ten minste
zooveel te stijgen als de bevolking is toe
genomen. Al die menschen moeten leven,
moeten werk en werkgebieden hebben.
Dat is geen stelling van spreker, daarover
is ieder het eens. In verband daarmee
wijst spr. op een uitspraak van den heer
Wibaut over de noodzakelijkheid van
kapitaalvorming, waarin deze zegt dat uit
breiding van werkzaamheden moet vooraf
gegaan worden door toeneming van kapi
taal. Ieder moet dus inzien, dat het belang
van de toekomst toeneming van het kapi
taal e;scht, dat zien zelfs de communisten
in. Als de bevolking toeneemt en de hoe
veelheid middelen om iets voort te brengen
niet, dan wordt het bezit minder.
Wie heeft van die kapitaalvorming nu
het meeste voordeel P Naar den schijn zij
die het bezitten. Dat is ook vaak het
^eval, maar niet altijd, want het kapitaal
moet vruchtdragend belegd worden. Wordt
het belegd in een niet rendeerende zaak,
dau heeft het meer vrucht geleverd voor
hen, die het niet bezaten, voor de men-
scheu die in die zaak we»kten, dan voor
den bezitter. Maar vraagt men, wie het
meeste nadeel heeft, als er geen kap taal
wordt gevormd dan kan het antwoord niet
anders luiden dan de arbeid, omdat er
dan minder werkgelegenheid zal komen.
Vast staat dat heel de bevolking ervan
profiteert, als er genoeg kapitaalvorming
plaats heeft.
Spr. wees er in dit verband op dat het
noodzakelijk voor de toekomst van ons
volk is, dat de belastingen worden ver
laagd. De belastingen nemen 40 pcL van
het nationale inkomen in beslag.
Wat de regeeriog dit jaar gedaan heeft,
heeft zij gedaan om de waardevt minde
ring van ons geld te voorkomen. Dat ge
vaar is na voorbij.
Aanschaffing gasmaskers.
Naar men aan //De Rsb.* meldt, zal
binnenkort worden overgegaan tot de
aanschaffing van nieuwste gasmaskers.
In het voornemen ligt het, te zijner tijd
ook over te gaan tot het aanschaffen van
chemische strijdmiddelen, behoudens in
geval van internationale regelingen.
Uniformiteit van de autobuskeuringen
Dezer dagen hebben te Utrecht, op
aanstichting van enkelen hunner, nagenoeg
alle deskundigen, die zijn aangewezen door
de commissarissen dei Koningin voor het
onderzoek van motorrijtuigen, welke ge
bezigd worden als openbaar middel tot
vervoer van personen, vergaderd, met het
doel, te geraken tot een uniforme regeling
van de keuring van autobussen in Neder
land. De vergadering besloot, een com
missie te beuoemen, die, met het oog op
de urgentie van het vraagstuk ten spoe
digste, en rekening houdende met de ter
vergadering geuite weaschen, een alge
meen geldende regeling zal ontwerpen.
Bisschoppelijk bevel
Indertyd is in de provincie Utrecht
vee! beroering gewekt, toen op bisschop
pelijk bevel de katholieke boeren moesten
bedanken voor den Stichtschen Boeren
bond, waarin ook niet katholieken zaten,
om toe te treden tot den Diccesanen
Boeren- en Tuindersbond.
Uit een verslag in de Msb. blijkt, dat
te Harmelen een vergadering is belegd
van R. K. boeren, (waar de pastoor eerst
na eenige aarzeling werd toegelaten), en
waar de leider, de heer Brand, sprak van
den hopeloozen toestand sinds de op
heffing van den Stichtschen Boerenbond.
Er was nu wel een Katholieke Aarts
diocesane Boeren- en Tuinderbond (A.B.
T.B.), maar daar werden de leden zóó
hevig aan banden gelegd en daar heeft
het Sticht zóó heelemaal niels te zeggeD,
dat het naar sprekers meening voor de
boeren toch niet aanging om daarvan lid
te worden. Spr. propageerde daarom de
oprichting van een r.k. provincialen
boerenbond.
Pastoor van der Waarden las daarop
een schrijven voor vau den aartsbisschop
van Utrecht, waarin deze de plannen tot
oprichting van een R.K. Prov. Boeren
bond „als zijnde strijdig met onzen
herhaaldelijk en uitdrukkelijk uitgesproken
en nog onlangs op de algemeene ver
gadering ge uiten wensch dat alle R. K.
boeren in deze provincie lid worden van
den A. B. T. B.,<* ten strengste af
keurt en veroordeelt.
Na voorlezing van dit schrijven is de
pastoor heengegaau en spoedig daarna
verlieten ook de andere aanwezigen de
een na den ander de bijeenkomst.
Uit het mijnbedrijf
De mijndireclies in Zuid-Limburg heb
ben gisteren aan de contract-commissie
geschreven, dat de bij voortduring ongun
stiger wordende toestand voor het Neder
landsche mijnbedrijf het haar onmogelijk
maakt, zich aan de tegenwoord ge loonen
langer te binden dan tot 1 April a.s. en
dat zij daarom genoodzaakt zijn, de be
staande loonovereenkomst tegen dien da
tum op te zeggen.
STADS-NIEUWS.
Hare Kon Hoogheid de Vrouw.
Er wachtte het publiek, Donderdag
avond opgekomen in het Schuttershof een
onaangename verrassing. Bij het opengaan
van het doek werd door dhr. Verheijen
meegedeeld dat zijn medeleider Chrispijn
door een vergissing pas om 9.06 uur zou
arriveeren. Als tijdkorting werden door
hem eenige verzen van Kioos voorgedra
gen, en daarna fragmenten uit „Adam in
Ballingschap". Dit was voor wat er in
het blijspel, dat daarna volgde, als strek
king is gelegd, wel een zeer toepasselijk
voorspel. Na den val van den eersten
Adam is er voor alle na hem komende
Adamszonen maar een klein kansje om
aan de verleiding van Eva in den appe
len-bongerd te ontkomen. In „Hare Kon.
Hoogheid de Vrouw" zien wij den mo
dernen Adam zelfs vergeefs vluchten
naar het onbewoonde eiland. Een daar toe
vallig aanspoelende Eva brengt heel zijn
wijsgeerig opgezet bestek in de war. Alle
sofisterijen en alle diepe wijsheid ten
spijt, bezwijkt zijn mannelijke natuur voor
de verleidingskunsten der jonge vrouw.
Zij triomfeert en regeert, zooals overal
en altijd in de wereld; zij vermeestert
stuk voor stuk de beste dingen en zijn
mannelijk verstand ziet er niet het onlo
gische van in, tot hij tenslotte zelf wordt
ingepakt en zijn verder levenslot daardoor
in dien zelfden geest zal worden voortge
zet.
In de ure des ge vaars, wanneer het le
ven en de veiligheid worden bedreigd, zien
wij haar nog even klein en onderworpen
worden, maar zoodra het geweken is,
grijpt zij weer bvermoedig de heerschap
pij aan over de beide mannen, d e haar
hebben gered uit het levensgevaar, waar
in zij door haar eigen kortzichtigheid z ch-
zelf en de anderen had gebracht.
Er worden m net stuk wel eenige juiste
opmerkingen, maar ook veel oppervlakkige
ten tooneele gebracht. Ook het spel van
mej. Follender als Victoria Allenson, die
in den vrouwenhater de liefde weet te ont
steken, ligt er wat te dik op.
De heeren Chrispijn en Verheijen zijn
in hun rol uitstekend, vooral de laatste
weet door een zeer geestige mimiek zijn
gedachten te illustreeren.
Rijkspostspaarbank
Opgave uitsluitend betreffende het post
kantoor Goes en zijne hulppostkantoren
over de maand December 1924.
Aan bovengenoemde kantoren werd in
den loop der maand op spaarbankboekjes
ingelegd f 60.648,25 en terugbetaald
f 48.151,01. Derhalve meer ingelegd dan
terugbetaald f 17.497,24. Het aantal
nieu^ uitgegeven spaarbankboekjes be
droeg 47.
G. v. d. Hoek. f
Alhier overleed in den ouderdom van
66 jaar, de heer G. v. d. Hoek, apothe
ker. De overledene wat vele jaren lid vdn
de Gezondheidscommissie, zetel Goes, in
welke commissie hy 16 Mei 1907 werd
geïnstalleerd.
Voorts was dhr. v. d. Hoek sedert hei
overlijden van dr. Coenen, voorzitter van
de afd. Goes van het Groene Kiuis, van
welks bestuur hij reeds deel nitua-kte.
De overledene heeft verder eenige jaren
zitting gehad in de Commissie van Toe
zicht op het Lager Onderwijs.
Ook is dhr. v. d. Hoek vele jaren
werkend- en bestuurslid geweest van de
zangvereeniging Toonkunst, terwijl hij
thans zitting had in het bestuur der afd.
Goes van de Mij. tot bevordering van
Toonkunst.
Door zijn overlijden cntvalt aan vele
corporaties hier ter stede een kiachtige
steun.
voor 50 enten
goed voor brand- snij- en stootwon-
-~den, verouderde wonden, zonne
brand, aambeien, sp'erpijnen, spit,
rheumatische pijnen, wintervoeten,
springende handen en nog veel meer,
koopt ge met een pot Akker's
Kloosterbalsem, de snel werkende
merkwaardige veelzijdige zalf.
SCHOOL EN KERK.
Ned. Herv. Kerk.
Benoemd tot fteden van het kiescol
lege der Ned. Herv. Kerk te Wolfaarts-
dijk in de vacalures C. Zweedijk, P. Cas-
tel en W. Meulenberg, resp. de heeren M.
Lorn, J. v. d. Schraaff en L. Almekinders
LANDBOUW, VEETEELT
EN VISSCHERIJ.
Suikerfabriek Standdaarbuiten.
De beetwortelsuikerfabriek te Stand
daarbuiten is, naar de „N. R. Crt."
meldt, naar Engeland overgeplaatst. De
heer Koning, directeur der fabriek, is
in gelijke functie aldaar geplaatst.
PROVINCIE-NIEUWS.
De zomerdienst der
Nederlandsche Spoorwegen.
Op de bureaux der Kamers van Koop
handel en Fabrieken, ligt ter inzage het
ontwerp voor de Zomerdienstregeling der
Nederlandsche Spoorwegen. Tot 31 Ja-«
nuari kan aan het bureau bezwaar tegen
die regeling worden gebracht. De voor
naamste wijzigingen, dffc volgens het ont
werp zullen worden ingevoerd, zijn in de
richting Vlissingen Roosendaal de vol
gende: De sneltrein, welke nu te 1.19
n.m. van Vlissingen vertrekt, zal dan ver
trekken te 1.12, en van Middelburg 1.23,
van Goes 1.45, van Vlake 1.58, van Ber
gen op Zoom 2.27, aankomst Roosendaal
2.42 uur. De markttrein, die nu des Dins
dags te 3.24 van Goes in de richting
Roosendaal vertrekt, gaat dan reeds te
2.50 uur. De boemeltrein, die nu te 3.58
Vlissingen verlaat, wordt weer 4.20, en
van Middelburg 4.30, Goes 5.03, Vlake
5.19, Bergen op Zoom 6.04, te Roosen
daal 6.22 uur. De beide mailtreinen, van
welke de eerste aansluiting geeft naar
Amsterdam, vertrekken dan te 5.55 en te
6.07 van Vlissingen. De laatste boemel-
trein, die nu 7.22 van Vlissingen vertrekt
wordt 7.30, en van Middelburg 7.41, van
Goes 8-. 14, van Vlake 8.30, van Bergen
op Zoom 9.15, te Roosendaal 9.33 uur.
In de richting Roosendaal Vlissingen zijn
de voornaamste veranderingen als volgt:
De sneltrein, die nu te 11.28 v.m. vian
Roosendaal vertrekt, komt dan te 11 uur
van daar, van Bergen op Zoom 11.16,
van Vlake 11.42, van Goes 11.54, van
Middelburg 12.14, te Vlissingen 12.22.
De boemeltrein, die nu te 12.08 van Roo
sendaal vertrekt, gaat dan te 11.32 van
Bergen op Zoom 11.54, van Vlake 12.37,
van Goes 12.54, van Middelburg 1.27,
te Vlissingen 1.35 uur. De mailtreinen ko
men te Vlissingen aan te 1.52 en 2.02
uur. De markttrein op Dinsdag zal van
Goes vertrekken te 2.45 in plaats van
3.14, en van Middelburg te 3.18 om te
3.26 te Vlissingen te zijn. Des Maandags
zal een sneltrein worden ingelegd, ver
trekkende van Roosendaal 2.20 (uit Rot
terdam 12.39), van Bergen op Zoom
2.36, Vlake 3.02, van Goes 3.14, van
Middelburg 3.34, te Vlissingen 3.42 uur.
De boemeltrein, die nu om 4.08 uit Roo
sendaal vertrekt, gaat dan om 4.17, uit
Bergen op Zoom te 4.37, Vlake 5.22,
Goes 5,39, Middelburg 6.12, te Vlissingen
6.20 uur. De sneltrein van 4.59 uit Roo
sendaal wordt 5.33, en van Bergen op
Zoom 5,49, Vlake 6.16, Goes 6.28, Mid
delburg 6.49, te Vlissingen 6.57 uur. De
boemeltrein van 7.24 uit Roosendaal wordt
in de week 7.37 met slechts kleine ver
schillen op de andere stations, maar des
Zondags wordt deze trein 7.17, van Ber
gen op Zoom 7.38, Vlake 8.21, Goes
8.37, Middelburg 9.09, te Vlissingen 9.17
uur. Voor de overige tremen blijven de
vertrekuren bijna geheel ongewijzigd.
Vlissingen. Alhier is gisteren bij de aan
komst van de Provinciale boot uit Bres-
kens het touw los geraakt, waarmede een
vierpersoons auto aan boord stond vastge
bonden. De auto ging aan het rijden en
reed de buitenhaven in. Daar er niemand
in de auto zat liep alles zonder persoon-
DOOR J. AB UTRECHT DRESSELHUIS.
(Nadruk verboden.)
Wilde men Goes maglig worden, men moest beter toegerust
te velde trekken; en zóó verscheen dan ook „Tseraarts reeds
weder, met half Augustus ten derde male aan het hoofd van
3000 mannen en 12 stukken geschut; en had het geluk zijne
benden ongehinderd aan den wal te zetten. De bezetting daaren
tegen bestond, behalve de burgers, uit slechts 800 Walen en
Spanjaarden, doch alle oude en ervarene krijgslieden, aange
voerd door „Isidoro Pacheco", eenen wakkeren en doorsle-
penen bevelhebber, die met beleid gebru'k wist te maken, niet
alleen van den moed zijner benden, maar ook van de misslagejn
der driftige en nog niet zeer aan krijgstucht gewone belege
raren, welke zelf de waarschuwingen en wenken van den dap
peren „Van den Ende", die de mogelijkheid van een ontzet
over het verdronken land aantoonde, in den wind sloegen. Al
spoedig inlusschen werd de kleine havenschans vermeesterd,
onder beschutting der havendijken de loopgraven geopend en
alzoo een begin gemaakt met dit merkwaardig beleg, hetgeen
niet minder dan negen weken duurde.
Weldra waren de belegeraren zóó ver gevorderd, dat zij
het geschut tegen de muren konden doen spelen, welke nog
die langronde gedaante hadden; van welke wij vroeger gespro
ken hebben; en diie daardoor zóó gehavend werden, dat er
eerlang op twee plaatsen bres geschoten was; eene tusscben
de Keet- en Oost-poorten, eene andere bij de Donkere poort.
De laatste was wel vijf-en-twintig schreden wijd. Thans oor
deelde „Tseraarts" het tijd, om eenen algemeenen storm te
wagen.
De beschikkingen tot denzelven waren met overleg ge
maakt. Eene kleine bende zou eenen aanval beproeven op de
's Heer Hendrikskinderenpoort, en zoo zij al niet aan die zijde
de stad konden indringen, ten minste medewerken, om de
reeds zwakke krachten der bezetting te verdeeleln. Eene an
dere partij moest trachten zich van de Oost-poort meester te
maken. „Tseraarts" voerde de overige benden, uit ongeveer
2000 zijner beste soldaten bestaande tegen de Hoofd-poort
aan. Onder begunstiging van den nacht, meende men, konden
deze gezamenlijke aanvallen niet mislukken.
„Pacheco" was nogtans de man niet om zich aldus te laten
verrassen. Hij had den aanval verwacht en daar naar zijne
maatregelen beraamd. Achter eene borstwering, welke men ver
zuimd had af te werpen, plaatste hij zijne dapperste strij
ders, en wachtte alzoo in diepe stilte den al te zorgeloozen
vijand af. Met middernacht was de hoofdbende, welke volgens
eene gewoonte dier tijden „en camisade" was, dat is een
hemd over den uniform droeg, tot aan de Hoofdpoort gena
derd, terwijl alles van binnen stil bleef. Spoedig werden de
stormladders gerigt; moedig klommen de voorsten opwaarts,
doch ter nauwernood hadden de eersten de hoofden boven den
wal gestoken, of een vlugt musketkogels stoof hen in het aan-
gezig!. Zij storteden neder, en sleepten in den val andereln
meoe. Hunne plaatsvervangers werden door het zwaard geveld
en in weinige oogenblikken was de bres schoon geveegd. De
aanvallers, door hunne hemden kenbaar, en te meer bloot
staande voor het vuur der Spanjaarden, werden nu ook verder
gehavend. Vele sneuvelden, vele werden zwaar gewond, de
overige geraakten in wanorde, men verdrong elkander, en
weldra werd de vlugt algemeen. De aanvoerders zelve waren
blijde mei een schot door het hemd, op de wapenrusting afge
stuit, achter den dijk weder in veiligheid te zijn. Niet beter
de andere benden, want de stormladders, die men
bij de Oostpoort tegen de muren plaatste, waren te kort, zoodat
men aldaar niets konde uitrigten.
Het geleden verlies werd den belegeraren evenwel spoed g
vergoed door de komst van den Veerschen bailjuw „Hieromij-
nus Rollé", die, sedert de overgave van Zierilkzee de handen
ruim hebbende, het zijne wilde helpen toebrengen, om ook
Goes ie vermeesteren. Hij benaauwde de stad aan de zuidzijde,
en vestigde zijn hoofdkwartier te Kloetinge.
Werd aan den eenen kant het beleg rusteloos voortgezet,
aan den anderen kant werd ook de stad met moed en volharding
verdedigd. Naauweiijks was ergens eene borstwering afgewor
pen, of terstond zag men eenen nieuwen wal achter den vorigen
verrijzen. Onafgebroken ging de arbeid voort en terwijl de
burgers gedwongen werden mede de wapenen te dragen en de
bezetting te ondersteunen, moesten ook de vrouwen mede-
arbeiden wanneer een gedee&te der beschadigde vestingwerken
hersteld moest worden. Woede en verbittering bezielden beide
partijen en wie het ongeluk had in 's vijands handen te vallen,
hij werd terstond opgehangen, De schilderij zelve draagt daar
voor de bewijzen met zich.
Ofschoon „Pacheco" te zwak was, om door kloeke uitval
len het beleg te doen opbreken, en alleen do hoop op ontzet
den moed der zijnen kon ophouden, zijne vijanden waren echter
tevens overtuigd, dat zjj, zonder grootere magt, de stad niet
bemagtigen konden. Zij verzochten versterking, verkregen de
zelve daar „Barthold Entes van Mentheda" zich', in het begin
van October, met nog 2000 mannen bij het leger voegde, en
de stad nu nog naauwer werd ingesloten.
Aan de Spanjaarden zijde zat men intusschen ook niet stil,
en was de „Herbog van Alva" ijverig bezig om eene vesting
te ontzetten, aan welker behoud hem destijds zoo veel gelegen
lag. De kolonel „Mondragon" en de kastelein van Antwerpen
„Sancho d' Avila" ontvingen bevel het mogelijke te beproeven.
Verscheidene pogingen ter zee aangewend mislukten, totdat
eindelijk 'het koene waagstuk, door „Van den Ende" gevreesd
en u reeds vroeger verhaald met den gelukkigsten uitslag be
kroond werd. Zoodra toch had de op alles opmerkzame „Pa
checo" niet bemerkt, dat er ontzet naderde, of hij na#i van
zijne zijde maatregelen om het te doen gelukken. Een hevige
uitval aan den waterkant lokte de onbedachtzame belegeraren
derwaarts, zoo dat „Mondragon" in het zuiden den doortogt
vrij had. Weldra rukte hij de Ganzenpoort binnen, en straks
door de Havenpoorten wederom uit, en stortte met de zijnen
zóó driftig op de aanvalleren in, dat deze reeds voor dien eer-
ten schok bezweken, in verwarring zelfs hunne verschansingen
verlieten en na ir het hoofd af deinsden, ten einde zicih in
hunne schepen te bergen. Doch, ook derwaarts volgden hen de
Spanjaarden en terwijl de vloot, die op den stroom lag, de
booten uitzette, om de wijkenden in te nemen, ontstond er al-
daar een nieuw en bloeLg gevegt, waarin 's Prinsen benden
een aanmerkelijk verlies leden, deels door de wapenen der
vijanden, deels door de drift en verwarring der hunnen, die
elkander verdrongen, .en einde het eerst de vaar tui gep te be
reiken, waardoor er vele den dood in het water vond(en. De
geschiedschrijver Hooft zegt, dat er wel 700 sneuvelden en
niet minder verdronken. Behalve dezen waren er niet weinige
in 's vijands handen gevallen, die daarenboven zijn doel volko
men had bereikt, want Goes was ontzet, en voor eerst weder
voor den Spanjaard verzekerd.
(Wordt vervolgd).
