GOESCHE COURANT Wandelingen door Zuid- en Noord-Beveland, BIJVOEGSEL in Öen ouden tijd, VAN DE VAN VRIJDAG 16 JANUARI 1925. STADS-NIEUWS. Vogelleven op ScnouwaN. Voor de vereniging voor Alg. Weten schappelijke Belangen hield Donderdag avond in de „Landbouw-Bioscoopdo heer J. Vijverberg te Noord gouwe een le zing over het onderwerp: Vogelleven op Schouwen. Spr. ving aan met eenige his torische bijzonderheden en beschreef de lange tragische worsteling van Schouwen tegen de zee, waarbij spr. gelegenheid vond den waterbouwkundigen toestand van het eiland te behandelen. De techniek dier da gen was niet tegen dc elementen opge-t wassen. Dijken en oevers werden onder mijnd en braken bij storm door. Achter de zeedijken werden z.g. inlaagdijken ge legd. Brak de zeedijk door, dan legde men weer een nieuwe inlaagdijk. In het charter van Flor is V (1290'91) werd van z.g. inseten gesproken. i Herinneringen aan dien ouden toestand zijn er op Schouwen gjenoog. De meest bekende dezer inlagen is die tussdhen» Flauwers en Schelphoek, welke bestaat uit 3 waterplassen, met dwars dij ken en eilandjes. Deze inlagen vormen een ge liefd verblijf voor talrijke vogels. Spr. wees op 'het groote belang dier inlagen, welke dienen om het boezem- polderwater tijdelijk te bewaren en welke onder beheer staan van hot Waterschaps bestuur van Schouwen. Deze inlagen wor den verpacht en leveren do volgende ba ten: le. gras en hooi; 2e. het water geeft visch (paling); 3e. de vogeleilanden leve ren eieren op. 1 Spr. wees voorts op de tegenstrijdig heid dat de vogels bij de Wet beschermd worden, terwijl de wet eerrooving op groote schaal toelaat. Spr. gaf hiervan: de volgende verklaring, eon totaal verbodl zou zoo'n geweldige inbreuk zijn geweest op de adat der bevolking, dat deze zou. vernield hebben, wat men niet meenemen mocht. De wet bedoelt de vogels te behouden, te waken voor afneming. Dit doel wordt in de inlagen langs volmaakt methodistischen weg bereikt, ondanks eierroovering en wiel juist door hot eigenbelang der pachters. le. De vogels leggen meer eieren dan ze anders zouden doen. 2e. De pachter verzorgt de hillen, waakt voor vervloeien. 3e. De pachter verschaft nestmateriaal. 4e. Weert schadelijke invloeden van roofvogels en roofdieren. 5e. Waakt angstvallig voor rust (geen schol gelost op vischdievon, schollevaar,1). Het resultaat is, dat do vogels h'er meer beschermd zijn, dan in de vrije natuur en d;at er dus vool vogels zijln. D|it leidt tot de bewering van den pachter: eenvoefc grond meer een vogel meer. En dat as geen ijdek klank. Duizenden guldens zijn uitgegeven voor de vergroot'ng der hillen. Als tegenprestatie heeft het bestuuij van het Waterschap Schouwen de pacht verlengd tot 1945. Spr. beschreef daarna de methode van het fotografeoren der vogels, waarbij een linnen tentje den avond van te voren wordt neergezet. De vogel kan er ui an aan wen-» non. Soms geschiedt dit eöhter nooit. Spr. kwam hierna tot een beschrijving der verschillende vogelsoorten, en on derscheidde daarbij: Sterns, meeuwen, de vogels van het lage land (weidegebied), in de duinen on am don waterkant. Wat het lage land betreft, vroeger was daar veel meer water, de molens konden al dat water niet verwerken en in den win ter was het Lage land een groote plas, we gen on weiden stonden onder. Flet verkeer vond per schuit plaats. In den zomer was hot water lager, werden eilandjes en mod- dorp assen gevormd. Het stoomgemaal in 1870 gesticht, heeft al' c j drooggelegd. D^ vogels werden ver dreven, doordat het voedsel ontnomen werd en door hot menschelijh verkeer do rust der broedplaatsen verstoord werd. Slechts dc volgende soorten zijn in het weidege bied nog aanwezig: dc kluit, de kievit, het kemphoen, do Tureluur, de Grutto, het waterhoen, dc wilde eend en op de akkers de kwartel en dc spriet. Van de Duinvo gels noemen we de Scholekster en de zil vermeeuw. De eerste is een oosmopoliet, hij broedt in weiland, in bouwland, wilgenboom, uitgeholde palen, op wit zand, enz. De zilvermeeuw heeft evenals de kok meeuw roofvogclcigenschappen en neemt onrustbarend in aantal toe, zoodat men bedacht zal moeten zijn op maatregelen tot vermindering van deze vogelsoort om andere te beschermen. i De lezing werd door een aantal schit terende licatbeelden geïllustreerd. Na afloop< bracht de heer Jongepier, bij afwezigheid van dhr. v. d. Feen, den spreker, namens de talrijke aanwezigen* dank voor zijn belangwekkende lezing. Zwem- en Badclub 't Sas. Ook Donderdagavond was het op de Bazar heel gezellig en was er een tamelijk druk bezoek. Naar wij vernemen is het bestuur van 'tSas zeer tevreden over de financieel© resultaten van den feestavond. Ver. van Vrije. Godsdienstigen. Zondagavond om 61/* uur zaleea godsdienstoefening gehouden worden onder leiding van den lieer G. A. de Ridder van Amsterdam ^voorz. der ver. van Vrijz. Hervormden in Nederland). W erkgelegenheid. De Commissie uit den Raad ter be strijding der werkloosheid heeft Woensdag avond ten stadhuize met Burgemeester en Wethouders vergaderd, teneinde voor de werkloozen een werkgelegenheid te scheppen, waarin men geslaagd is. (n.z.) De Haven. Gedurende het jaar 1924- zijn de haven van Goes ingevaren 1932 schepen met een tonnenmaat van 177740 en uitge varen 1939 schepen met een tonnenmaat van 178669. De haven is voor het doen van herstellingen gesloten geweest vanaf 7 tot en met J6 Juli 1924. Over 1923 waren bovenstaande cijfers respectievelijk 2038169530 en 2084 168806. PROVINCIE-NIEUWS. Kapelle. Daartoe uitgenoodigd trad voor het Nutsdepartcment alhier op Rodie Me- denback tot het houden van een voordrach tenavond. Met succes werd het schoono programma afgewerkt, dat met aandacht werd gevolgd door de talrijke aanwezigen. De spreekster werd ingeleid door dhr. B. de Jonge (bestuurslid). Ierseke. Alhier is gearriveerd' het Em- gelsche schip „Martha" van Rochester, tot het innemen van een lading oester* schelpen voor Engeland. Middelburg. Woensdagmiddag werd door den Commissaris der Koningin in Huize de Steenrotse te Middelburg een bijzondere tentoonstelling geopend, name lijk die van de teekeningen van den heer Frits Lensvelt, voor het door den heer G. W. den Boer te Middelburg uit te ge ven boek van het in Augustus te Mid delburg opgevoerde openluchtspel, voor stellende de overgave van de stad in Fe bruari 1574 door Mondragon aan den Prins van Oranje. De 12 platen geven door ieder bezoeker terug te kennen tafe- reelen uit het spel weer, en toonen de groote gave van den heer Lensvelt. On der de platen staat de tekst van de door dr. P. C. Boutens gedichte reizangeif, die 'het koor bij het spel heeft gezongen. Vrouw in vlammen. Middelburg. Gisterenavond had de 50- jarigc juffrouw L., wonende in de Korte Noordstraat het ongeluk, dat toen zij met een kaars liep, haar kleeren vlam vat ten. Hevig verschrikt en om hulp roepend is de vrouw naar buiten geloopcn en heb-> ben toegeschoten buren en voorbijgangers haar in matten ge-rokl en zoo het vuur gebluscbt, waarop zij naar binnen kon worden gedragen. Nadat dc verbrande kleeren verwijderd waren, bleek dat de vrouw ernstige brandwonden op lichaam en hoofd had bekomen en werd -zij ten spoedigste per rijwielbrancard naar hét Gasthuis vervoerd. De commissaris van politie kwam ook ter plaatse en liet de kamer verzegelen, om heden een nader onderzoek te kunnen instellen. Vliegtuig gelande Woensdag kreeg een Engelsch vlieg tuig van de Imperial Airway, op weg van Londen naar Amsterdam, een gebrek aan den motor. Men keerde terug om op het terrein bij Vlissingen te landen, maar moest nabij den Kruisweg onder Veere. neerkomen, wat zonder verdere onheilen geschiedde. Het toestel ligt daar onder politietoezicht zijn lot af te wachten. 's Heer Abtskerke. Donderdagavond hield het musschengilde „Ons Genoegen" haar jaarvergadering. Het jaarverslag wees uit dat 1852 musschen waren gedood. De hoogste inzender met 400 n.l. L. de Jonge werd musschenkoning. De penning meester meldde dat f54,42 was ontvan gen en f49,16 uitgegeven; batig saldo f 5,28. Als bestuurslid werd F. Minnaar herkozen, terwijl' dhr. J. Braam secre-- taris werd, daar de aftredende niet meer in aanmerking wenschte te komen. Bodes werden de heeren W. Minnaard en E. de Jager. De avond werd feestelijk besloten met een gezelligen maaltijd. Driewegen. Woensdagavond werd inde Herv. Kerk door professor KaJlay uit Hongarije een interessante lezing met lichtbeelden gehouden over den toestand in zijn Vaderland. De kerk was voor deze gelegenheid over bezet. 's Gravenpolder. Dinsdagavond had de gewone jaarvergadering plaats van de werkmansvereeniging „Helpt Elkander". In 't geheel was ontvangen over 1924 -f637,83. Uitgekeerd aan 18 personen zie kengeld tot een bedrag van f382,50, we gens overlijden 2 maal f20. In 't geheel was er over 1924 een batig saldo valn f 158. Gevoegd bij vorige saldo's maakt het een sommetje van f 1285,13 en een half. Van de 75 leden waren 24 tegen woordig. Er werd met algemeene stem men besloten, voortaan 13 weken ziekengeld a f 9 per week in het jaar uit te keerem. Kapelle. In algem. vergadering kwam de afd. Kapelle Biezelinge van den Bijz. Vrijw. Landstorm onder voorzitterschap van burgemeester Bierens bijeen. In zijn openingswoord wees burgemeester Bierens voorzitter van de plaatselijke commissi^ op het moreole van den Bijz. Vrijw. Land storm, op het rumoer der volkeren ron- dom en de woeling der Novemberdagen in 1918. Dhr. P. G. Laemoes uit Vlis singen zette uiteen op onderhoudende wijze doet en werking van den Bijz. Vrijw. Landstorm; vooral kwam spr. neer opi het practische doel, ook op de mentaliteit der volken en de ontwapeningsleuze. Vra gen tot den spr. gericht werden tot bei vrediging beantwoord, toezegging werd ge daan, indien maar mogelijk voor een landstormdag in Zeeland. Als nu volgde de uitreiking van de gedenkplaten. Ookl dhr. J. C. Persant Snoep, commandant! van het Vrijw. Landstomioorps Motor- dienst was mede aanwezig. De niieluwei commandant Majoor Mol was verhinderd tegenwoordig te zijn. Ovezand. Zaterdag j.l. kreeg een knecht van den landbouwer L. B. een slag van een rund tegen zijn been, hetgeen oogenschijn- lijk niet veel beteekende, later verergerde het evenwel zoo, dat geneeskundige be handeling moest worden ingeroepen, en hij niet in staat is zijn. werk' te verrichten. Dc tooneelvereeniging gaf deze week hare jaarlijksche uitvoering. Een drietal avonden werd voor een goed gevulde zaal opgetreden. Een drama getiteld: „Da Vendée te Parijs", hetwelk de aanwezigen terugvoert naar de Fransche revolutie* benevens enkele komische stukjes, vielen zeer in den smaak en getuigden van goede studie. Wolf aartsdijk. Benoemd tot notabel der Ncd. Herv. Kerk alhier, de heer J. Hou- tekamcr, zulks in de vacature wegens het overlijden van den heer C. Zweedijk. Oudelande. Woensdagavond j.l. werd de jaarvergadering gehouden van de gei- tcnverecniging alhier. De ontvangsten over 1924 bedroegen f 102,76 en de uitgaven f149,37, alzoo een tekort van f46,61. Aan de beurt van aftreding waren de voor zitter J. Goetheer, die bij acclamatie werd herbenoemd en de commissaris D. Hof- fius, die zich niet meer beschikbaar stel de en in wiens plaats thans werd geko zen dhr. P. Meertens. Daar het houden van een dekbok veel moeite kost en de tegenwoordige houder daarvoor f 90,per jaar verlangt, werd het bestuur gemach tigd met de zustervereeniging te Baarland te trachten een overeenkomst te sluiten. Tenslotte werd nog besloten dat het dek- gekl en dc contributie voor dit jaar niet zal worden verhoogd. GEMENGD NIEUWS. Het gevr-iiden geraamte Het blijkt dat Muylwijk, de nu gearre steerde bouwondernemer ook nog van (een anderen moordaanslag beschuldigd wordt. Na zijn faillissement en het accoord in 1915 bleef het hem slecht gaan zoodat hij het groote gebouw aan de Overtoom (waar nu het geraamte is gevonden) moest verlko open. Kooper werd de Am sterdam - sebe timmer winkel, directeur J. H. F< Sohopman, die daar toen een gedeelte van zijn kantoor vestigde. M. werd, op zijn herhaald aandringen en wijl de koo per van het gebouw een concierge noodig had, tegen een salaris van f 1000, vrij wo nen en andere emolumenten als huisbe* waarder aangesteld. Hij moest o.m. ook voor 'het innen en afdragen van de wo- ninghuur zorgen. Volgens den heer Schop- man, heeft zijne N.V. daarvan geen ge noegen beleefd, want toen het op afre kenen aankwam* dat was in 1922, bleek, dat de concierge- f 1700 aan huur ont vangen en niet afgedragen hiad. De man werd opgezegd en gesommeerd de wo ning te verlaten. Toen hij dit weigerde, is tegen hem een aanklacht ingediend we gens verduistering. In den namiddag van den 2den Mei 1922 te ongeveer half zes zat de heer ScKopman op zijn kantoor. Overtoom 23, vijf hoog; de deiur stond op een kier. De heer Schopman wUs alleen. Plotseling verscheen M., bleef even op; den drempel staan, kwam toen binnen, smeet de deur van het kantoor dicht en riep den heer Schopman toe: „Da! zal je teekenen; en tien duizend gulden!" Met een haalde hij uit een van zijn zakken een browning, althans een wapen dat er opt geleek, en uit zijn binnenzak een brood* mes. Hij zei, dat de contracten die de directeur teekenen moest de bepaling in hielden, dat hij M., weer voor den tijd van drie jaren als concierge werd aange steld. De heer Schopman greep naar de telefoon. M. sloeg het toestel van de ta fel en naderde, de wapens in de hand. De heer Schopman sprong op den ander 'toe, ontrukte hem de revolver, werd hel vol gende oogenblik door M. aangegrepen en op den grond geworpen. Met het brood mes bracht de bouwondernemer hem snij- wonden aan het hoofd toe, daarbij roe pende: „kapot zal je! Dood! Je graf is gegraven, je kist staat klaar!" Door bovenmenschelijke inspanning ge lukte het den heer Schopman boven te komen en op te staan. Nauwelijks was hij op de been of M. viel op de knieën en smeekte: „Spaar me toch, denk om mijn gezin dat geen brood meer heeft!" De heer Schopman drong M. toen van het kantoor af, gaf hem honderd gulden, waarmee hij volgens zijn zeggen voorloo- pig geholpen was en antwoordde bevesti gend op het smeeken van den ander om van het gebeurde geen werk te maken. De heer Schopman verliet daarop zijn kantoor met een bedrag van 15 a 20 dui zend gulden, dat hij aan huurpenningen had ontvangen. M. wist daarvan. Ongeveer ter hoogte van het hoofdpostkantoor wachtte den heer Schopman de heer Vink, onder nemer van het veilinglokaal Vondel die onderweg naar huis een onderhoud metl hem zou hebben. Bij het postkantoor aangekomen, zakte de heer Schopman tengevolge van de ver kregen hoofdwonden ineen, en werd naar het posthuis Molsteeg gebracht, waar hem het eerste verband werd aangelegd. Dja heer Vink stond er op dat van de zaak aangifte werd gedaan en per auto zijp daarop de heeren Schopman en Vink, de eerste met verbonden hoofd, naar het po litiebureau Leidscheplein gereden. Daaj| werd den gewonde gezegd, dat hij zich eerst goed moest laten verbinden en den. anderen dag, den 3den Mei, voor 'het doen van zijn aanklacht moest terugkomen. Dat is gebeurd. De zaak heeft echter geen verdere gevolgen voor M. gehad, want deze verklaarde dat de directeur hèm had aangevallen. Wel heeft de re cherche de met bloed bevlekte concept contracten, door den ontslagen concierge geschreven, in beslag genomen, doch de! aanklacht is niet doorgezet. Ook van zijn klacht over de verduis tering van f 1700 huurgelden heeft de heer Schopman nooit meer iets vernomen. Schip vergaan Het Britsche stoomschip Cardiff Hall van vierduizend ton, telr waarde van 70.000 p.sit. is in den storm bij Coirk Dinsdagavond gezonken. Mein vreest dat de bemanning van 31 koppen is omge komen. Op zoek naar haar echtgenoot. Een Central News-bericht brengt uit New-York een merkwaardig verhaal om trent de jacht van een, naar het heet, N|e- derlandsche vrouw op haar gedeserteer- den echtgenoot. Deze zou een rijk artist en kunstverzamelaar zijn, die vroeger in Den Haag woonde. Hij trouwde in 1914, verliet toen kort daarna zijn vrouw en DOOR J. AB UTRECHT DRESSELHUIS. (Nadruk verboden.) 2. Dit onheil, hetgeen baren ondergang scheen voor te bereiden, werd echter dc oorzaak van de aanvankelijke ver fraaiing der stad. De stroo- cn rietdaken, door weldoe de vlammen zich zoo sterk verspreid hadden, werden voortaan, met Keizerlijke goedkeuring, volstrekt verboden. Met gelijke toestemming hield de regeering ook zoodanige afgebrande erven aan zich als tot verwijding der naauwe straten, waardoor de latere bouw van de vroegere nog onderscheiden wordt, en tot verbetering en verfraaijing der stad, waaruit sommige pleinen ontstaan zijn, konden bijdragen. Bovendien moest ieder binnen vier jaren zijne erve weder betimmeren, of zijn goekl regt op dezelve varen laten. Dat dit een en ander zonder ge mor en gekijf niet ten einde kwam, laat zich uit den gewonen gang der wercldsche zaken ligt opmaken. De daarvan nog voor handen zijnde bewijsstukken zal ik onaangeroerd laten. Genoeg: de stad verhief zich weder. Nieuwe waterschaden in 1561 en 1563 vorderden tntusschen den aanleg van nieuwe havenhoofden en andere werken, door welke de nog bestaande hulpbronnen steeds dieper uitgeput werden. Ter naauwernood evenwel plukte zij van deze opofferingen eenige vrucht, of de vloed van 1570 vorderde, nieuwe inspanning en werd spoedig daarna gevolgd van gebeurtenissen, door welke hare burgerlijke en Godsdiens tige mrigtingen het onderst boven werden gekeerd en alles eene nieuwe gedaante bekwam. Begeven we ons intussohen naar het gebouw, binnen welks wanden de meeste der bijzonder heden welke ik u achtervolgcns zal mededeelen, derzelver beslag hebben bekomen. HET STADHUIS. Een stadhuis, al weet men van deszelfs stichting en ver timmeringen alles niet haarfijn te vertellen, wat er van gezegd zou kunnen worden, is en blijft in eene stad altijd een gewigtig punt. Immers alles, wat voor de burgerij van belang was,werd binnen deszelfs wanden overwogen, dikwerf besloten zelfs door men- schen, wier stof zich reeds sedert lang met het stof der, door hen gelukkig of ongelukkig gemaakten, vermengd heeft; en, waar het ook zij, nimmer kan ik zoodanig gebouw zonder ern stige gewaarwordingen bezigtigen. Van den steenhoop, die het stadhuis te Goes uitmaakt, en tévens, door alle tijden heen, de gevangenis van misdadigers zoo wel als dc regterlijk© vierschaar omvatte, valt weinig te zeggen. Het westelijke ge deelte of dc oude toren dagteekent zich reeds van het laatste der 14e eeuw, doch heeft in de volgende aanmerkelijke uit breidingen en veranderingen ondergaan, en deszelfs tegenwoor dige gedaante en betere inrigting in 1771 en de vier volgende jaren ontvangen. Met deze vertimmeringen zijn intusschen ook alle gedenkteekenen van vroegere tijden en zeden ver dwenen. De oude schilderijen en tijdversen hebben voor do fraaije zinnebeeldige voorstellingen van de hand van Geraerts plaats gemaakt, of zijn, gelijk ook de kaarten van Hattinga, ter zijde geschoven. Alleen bewaart men er nog een oud schil derstuk. voorstellende het beleg en ontzet der stad in 1572, een stuk, lietwelk sommige bijzonderheden daarvan eenigszins opheldert en daarom wel eens der beschouwing waardig is, ofschoon het als kunstwerk geene de minste verdienste heeft. Ik zal u die merkwaardige gebeurtenis kortelijk verhalen. Beleg en Ontzet. Zuid-Beveland, het grootste der Zeeuwsche eilanden, is door deszelfs ligging uitnemend geschikt om handels- en andere betrekkingen tusschen Braband, Vlaanderen en de overige steden cn eilanden, open te houden of te belemmeren en des zelfs bezit is, uit dicir hoofde, io sommige tijden van groot belang. In den heiligen strijd, dien onze vaderen tegen Spanje voerden, hadden Vlissinge en Vere ter naauwernood de banier der vrijheid ontrold, of van weerskanten vestigde men het oog op dit eiland en inzonderheid op de stad Goes, als de eenige plaats van gewigt en sterkite en bij den toenmaligen stand van zaken voor beide partijen van even veel belang. De Spanjaarden, vreezende dat Goes door de Watergeuzen bezet zoude worden, begonnen, schoon grooteiijks tegen den zin der burgerij en niet zonder groot bezwaar voor dezelve met de stad van krijgsbezetting te voorzien en hare vestingwer ken te herstellen. Hare ingezetenen moesten daaraan mede werken en deze arbeid, gepaard met het aankoopen van oor logsbehoeften, en het verloopen van allen handel, puttede hen weldra zóó uit, dat men onder den gegoeden burgerstand naau welijks vijf-en-twintig personen kon tellen, die het vermogen bezaten om tweemalen daags te laten dekken. Onder deze omstandigheden verscheen de vijand voor de muren, die nog nimmer eenen vijand gezien hadden. „Hieronij- mus Tseraarts", stalmeester van Prins „Willem I", en door dezen tot Gouverneur van Vlissinge aangesteld, nam in Junij 1572 een proef, om Goes, waar hij meende bij de burgers bij stand te zullen vinden, te verrassen. Do Spanjaarden waren echter te zeer op hunne hoede; hij moest onverrigter zake aftrekken en zijn bezoek werkte niets uit, dan dat de bezetting vermeerderd en daardoor der ingezetenen last verzwaard werd. Weldra echter daagden ook de vrijheidsvrienden wederom op en blokkeerden de kusten. Op het einde van Julij verscheen „Tseraarts", aan het hoofd van eene vrij talrijke bende, met twee veldstukken, van nieuws voor de stad, doch vond ander maal de poorten gesloten en de bezetting op de wallen. Eene opeisching wer,! met eene weigering en geweerschoten beant woord. Een kortstondig schutgevaarte was daarvan het gevoig, waarna 's Prinsen bevelhebber, ziende dat hij niets vorderde, en niet in staat zijnde het beleg voor de stad te slaan, nogmaals aftrok. (Wordt vervolgd).

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1925 | | pagina bijlage 1