N°. 2
Zaterdag 5 Januari 1925.
112 Jaargang
Wandelingen door Zuid- en Noord-Beveland,
in den ouden tijd,
ABONNEMENT
Prijs per kwartaal, in Goes f2,—,
•buiten Goes f2,
Afzonderlijke nummers 5 <eut.
.Verschijnt: Maandag-, Woensdag
en Vrijdagavond.
Uitgave Naaml. Venn. „Geesche Courant"
en Kleenwens Ross' Drukkers- en Uitgeversbedrijf
ADVERTENTIEN.
van 15 regels f 1,20, elke regel
meer 24 cent.
Driemaal plaatsing wordt tweemaal
berekend.
Familieberichten 110 regels f2,40.
Bewijsnummers 5 cent.
Advertentiën worden aangenomen
tot 12 uur voormiddag.
BIJVOEGSKL
STADS-NIEUWS.
Raadsaqenda.
Openbare vergadering van den Raad
der gemeente Goes op Donderdag den 8
Januari 1925, des namiddags acht uu'.
Punten van behandeling
Vaststelling der notulen van de verga
dering van 17 October 1924.
1. Ingekomen stukken.
2. Voorstel wijziging van het Raadsbe
sluit van 18 December 1924 tot verbou
wing van het gebouw der Vakschool voor
Meisjes.
8. Benoeming van een"scheikundige aan
den Keuringsdienst van Waren voor het
keuringsgebied Goes.
Stukken voor den Gemeenteraad.
Verbouwing Vakschool voor Meisjes.
Het beslnil van den Raad dd. 18
December jl. waarbij besloten werd, over
te gaan tot verbouwing van het gebouw
der Vakschool voor Meisjes, onder voor
waarde, dat de vereeniging De Ambachts
school" ter verzekering van de richtige
nakoming harer verplichtingen bet recht
van hypotheek verleent op hare onroe
rende goederen, tot een bedrag vau
f 25000 alsmede tot het zoonoodig over
nemen der nog op de vereeniging rustende
schuld hebben B. en W. ter kennis ge
bracht van het Bestuur van gemelde
vereeniging.
De voorz. der vereeniging heeft namens
het Bestunr hiertegen bezwaren ingebracht,
in hoofdzaak hierop neerkomende, dat
zeer waarschijnlijk Z.E. de Minister van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen
de vereiachte toestemming tot het be
zwaren van eigendommen der vereeniging
zal weigeren.
Na een gehouden bespreking met den
v oiz. der vereeniging, waarbij een lid
der Financieele Commissie tegenwoordig
was, stellen B. en W. den Raad voor,
bet bovenaangehaald besluit in te trekken
en alsntg te besluiten overeenkomstig
hun praeadvies dd. 6 December 1924.
(Tot verbouwing over te gaan zonder
hyp. waarborg.)
Benoeming Scheikundige aan den
Keuringsdienst van Waren.
Overeenkomstig het advies van den
Directeur-Scheikundige van den Keurings
dienst van Waren voor het Keuringsge
bied Goes bieden B. en W. den Raad de
volgende aanbeveling aan voor de benoe
ming van een Scheikundige bij gemelden
dienst
1. Dr. A. J. Le Fèvre, doctor in de
scheikunde te Utrecht
2. Ir. J. Zuidweg, scheikundig in
genieur, leeraar in de scheikunde aan de
R.H.B.S. te Oud-Beijerland
3. Dr. L. C. E. Kniphorst, doctoi in
de chemie, volontair aan den Keurings
dienst van Waren te Rotterdam.
UIT DE PERS.
Coalitie-belang en nationaalbelang.
In den „Terugblik"' klaagt het Vader
land er over dat bij bet huidige ministerie
het Coalitiebelang steeds het nationale
belang heeft geprimeerd. Minister de Vries,
wiens financieel wanbeleid oorzaak is ge
worden van de vele harde maatregelen,
die thans moeten genomen worden, is, oib
Coalitieredenen, drie jaar gehandhaafd aan
het zoo hoogstgewichtige Departement van
Financiën, hoewel men van Rechts, omdat
meu hem ^an die zijde nog heel wat beter
kende dan aan de Linkerzijde, nog meer
overtuigd was dan Links, dat hij eene
taak op zich had genomen, die absoluut
boven zijne krachten ging. En iedere crisis
in het Kabinet, zelfs de laatste en hope-
looze, die door de Vlootwet is ontstaan,
is nooit gezien uit den gezichtshoek van
het belang van Land en Volk, maar be
schouwd als een ongeluk der Coalitie
overkomen, waarvan tot eiken prijs, en
die prijs is in December 1.1. zeer hoog
geweest, de gevolgen moesten worden
voorkomen. En als de Hr. Colijn iu zijn
rede in de Oosterkerk op den 22sten dezer
gehouden, heeft geklaagd over onbillijke
critiek op zijne gestie als minister van
Financiën, dan heeft hij gelijk.
Maar als wij die klacht als billijk
erkennen, dau voegen wij er dadelijk aan
toe: Wreekt zich hier niet de fout, dat
men van zoo gewichtige taak als de
bezuinigingstaak was, partijzaak gemaakt
heeft, in plaats van daarvoor een natio
naal Kabinet ad hoe verantwoordelijk te
stellen f Het Kabinet voelt niet nationaal
en helaas de heer Colijn ook niet. Hoe
had anders in diezelfde Oosterkerk de
klacht uit zijn mond kunnen komen, dat
de vaccinedwang nog niet is afgeschaft,
zoo min als de Staatsloterij, dat de dood
straf en de Calvinistische Zondag niet
zijn ingevoerd, wat toch allemaal deside
rata zijn, waarvan, zooals uit de samen
stelling van Tweede en Eerste Kauier
blijkt, hoogstens 16 pet. van de natie wil
weten Een minister, die zich niet blind
staart op een kiein deel van de blader
kroon aan den nationalen boom, had
nooit zoo kunnen spreken. En allerminst
op een tijdstip, dat hij als minister van
Financiën reeds van soovelen inderdaad
heel zware offers vraagt.
FINANCIEEL NIEUWS.
Insulaire Hypotheekbank
te Zierikzee.
Uit den Staat der Bank per 31 De
cember 1924 blijkt, dat in 1924 hypothe
ken. worden gesloten tot oen bedrag van
f 3.245.350. Afgelost werd voor f 1.696.659
Hel saldo der uitslaande leeningen bedraagt
f 13.181.313. Aan Pandbrieven werd ver
kocht voor f2.591.800 en teruggekocht
voor f 943.300, zoodat de vermeerdering
f 1.648.500 bedraagt. In omloop was op
31 December f 13.172.850. Vijf executies
hebben plaats gehad; verliezen werden
niet geleden.
LANDBOUW, VEETEELT
EN VISSCHERIJ.
Rijkshengstenkeuring.
Op 3 Februari wordt te Kattendijkc
een Rijkshengstenkeuring gehouden.
PROVINCIE-NIEUWS.
Kapelle. Wegens opheffing van het
hulppostkantoor te Biczehnge, wordit de
brievenbesteller B. Baas overgeplaatst naar
Goes.
BINNENLAND.
Het rijwielplaatje
Het belastingjaar 1925 voor de rijwiel-
belasting is thans ingegaan.
leder rijwiel dat op dep openbaren weg
wordt bereden, moet dan voorzien zijn
van een belastingmerk voor het jaar 1925.
Dit merk moet met de daarop voorkomen
de teekening naar buiten naar alle zijden
goed zichtbaar worden bevestigd, hetzij
aan de balhoofdbuis of een der buizen van
het stuur, hetzij binnen 15 c.M. afstand
van dit laatste, aan do bovenhuis van het
rijwiel.
Wie een rijwiel zonder belastingmerk
berijdt, stelt zich bloot aan boete en in
beslagneming van hel rijwiel; 't zelfde
geldt, wanneer het belastingmerk op een
verkeerde plaats is bevestigd.
Flesschentrekkerij
De Rotterdamsche Miidenstandsvereeni-
ging Handel en Nijverheid heeft aan den
minister van financiën geschreven,
dat requestrante de overtuiging is toe
gedaan, dat het euvel der opzettelijke
wanbetaling, alias flesschentrekkerij, zich
al meer en meer uitbreidt en brutaler naar
voren treedt
dat de flesschentrekker, juist uit vrees
voor de Strafwet, zoo goed als nimmer
gebruik maakt van bedriegelijke hande
lingen, naar den geest der wet, om zijn
opzet, goederen zonder betaling machtig
te worden, te bereiken
dat bet in den handel, vooral wat be
treft den winkelverkoop, zoo goed als
onmogelijk moet worden geacht, zich te
gen flesschentrekkerij te vrijwaren, omdat
ingevolge de bepalingen der wet (Burg.
Wetb. 667, 14931495) het eigendoms
recht van den verkooper op den kooper
overgaat, door de enkele overgave of af
levering der goederen
dat ten opzichte van llesschentrekkers
de gewone weg van rechten, die leidt tot
veroordeeling, en vervolgens tot betaling,
execntie of faillissement, geen baat brengt,
omdat op zulk soort van personen, als
regel, geen „verhaal" is, en zij de zoo
genaamd gekochte goederen onmiddellijk
na de ontvangst te gelde maken of doen
vetdwijnen en ondanks belofte ze contant
te betalen, aan de betalings-verplichting
nimmer voldoen
redenen waarom zij verzoekt het daar
heen te willen leiden, dat er een bepaling
aan het Wetboek van Strafrecht worde
toegevoegd, die flesschentrekkerij als mis
drijf aanrekent.
Salarissen Rijksambtenaren.
Bij K. B. zijn met inachtneming van
de regelen van het Bezoldigingsbesluit
Burgerlijke Rijksambtenaren 1925 eenige
bezoldigingsschalen vastgesteld o.a.
f 1100f 2000 met 2 twee-jaarlijksche
verhoogingen van f 200, daarna 5 twee-
jaarlijksche verhoogingen van f 100 (voor
klerk bij de Rijksveldwacht)f 1400
f 2000 met 2 twee-jaarlijksche verhoo
gingen van f 200 en 2 drie-jaarlijksche
verhoogingen van f 100. Deze schaal geldt
voor Rijksveldwachter en Rijksveldwach
ter-jachtopziener f 1400f 2300 met
3 twee-jaarlijksche verhoogingen van f 200,
2 twee-jaarlijksche verhoogingen van
f 100 en 1 drie-jaarlijksche verhooging
van f 100. Deze schaal geldt voor Rijks
veldwachter-brigadierf 1700f 2600
met 3 twee-jaarlijksche verhoogingen van
f 200 en 3 twee-jaarlijksche verhoogingen
van f 109. Deze schaal geldt voor Rijks-
veldwachter-brigadier-majoor.
Voorts is bepaald, dat voor den rijks
veldwachter, den rijksveldwachter-jacht
opziener, den rijksveldwachter-brigadier
en den rijksveldwachter-brigadier-majoor
de aftrek als bedoeld in art. 2, lid 1
van het Bezoldigingsbesluit Burgerlijke
Rijksambtenaren 1925, bep;rkt blijft tot
vier ten honderd.
der toornen van
brievenbestellers enz.
Het bestuur van den Centralen Bond
van P.T.T.-personeel bericht de mede-
deeling te hebben ontvangen, dat door de
regeering is bepaald, dat het oorspronke
lijk vastgestelde weekloon van brieven
bestellers, kantoorknechts en zaalwachters,
ingaande 1 Januari 1925 met 96 cent
zal worden verhoogd. De weekloonen
zullen in mi nimum au bedragen voor
brievenbestellers in le klasse standplaatsen
brnto f 32,64, in 2e klasse standplaatsen
f 30.70, in 3e klasse standplaatsen f 27.84
voor kantoorknechts en zaalwachters in
le, 2e en 3e klasse standplaatsen resp.
bruto f34.56, f32.64 en f29.76.
Op deze loonen wordt gekort 8J pet.
voor pensioen en f 30 per jaar voor uni
form, Vóór i Mei 1924 bedroegen de
maximum jaarloonen der bestellers f 800,
der kantoorknechts en zaalwachters f 2000,
welke loonen in 2e en Se klasse stand
plaatsen met resp. 4 en 8 pet. werden
verminderd.
GEMENGD NIEUWS.
De Gorinchemsche jeugd.
In verband met het bericht omt ent
tuchteloosheid van de jeugd te Gorinchem,
meldt (de commissaris van politie aldaar,
nader
Een vijftal jongens had t(jdens de ker
mis uit een tant sigaren en nougat ge
stolen. Enkelen van die jongens hebben
later uit een winkel een doosje cigaretten
weggehaald en door inklimming in een
schoollokaal wat geld, pennen en potloo-
den. alles ter waarde van bij elkaar twee
gulden ontvreemd. Vervolgens hebben ze
in een gang twee portemonnaies met
veertig cent weggenomen.
Een paar andere jongens hebben uit
een schuur twee duiven en een hasn
weggehaald en getracht deze buiten op
een open vuur te roosteren. Verder namen
ze 4 kippen weg, die ze aan een kippen
boer verkochten.
De Matin verneemt uit Morlaix het
volgende aangrijpende verhaal van een
schnepsramp
Het Spaausche stoomschip Alfredo, dat
Maandag vergeefs door twee sleepbooten
uit Brest en een Engelsch stoomschip
was gezocht, is in het Kanaal gezonken.
Kapitein Caitaro en zeventien opvarenden
waren in de reddingboot overgegaan. De
zee was zeer hel en de maDnen hadden
een zwaren strijd tegen de woedende
elementen te strijden. Zes van hen stier
ven van uitputting en koude. Hun lijken,
die de anderen in hun worsteling om
eigen leven belemmerden, werden in een
kleine sloep neergelegd, die aan de
reddingboot was vastgebonden. Maar het
touw, dat de beide vaartuigen verbond,
brak en de sloep met de zes dooden
dreef weg op het wilde water. De over
levende schipbreukelingen zijn te Guis-
maëc, in het district Morlaix, geland. Er
wordt nu naar de sloep met de zes l(jken
Zichzelf in brand gestoken.
Een 53-jarige vrouw, verpleegde in
het gesticht Endegeest, voor eenige dagen
thuis zijnde, heeft zich met petroleum
overgoten en daarna in brand gestoken.
Ze is aan de bekomen brandwonden
overleden.
Van de rekstok gevallen.
Te Ede had bjj de gymnastiekoefenin
gen een löjarige jongen, v. R., uit Lun-
teren, het ongeluk van de rekstok te val
len. Met gebroken ruggegraat is hij naar
het Diaconessenhuis te Arnhem vervoerd,
alwaar hij aan de gevolgen is overleden
Woensdagmorgen is in de werkplaats
van de coöp. suikerfabriek te Roosendaal
een ruwe oliemotor uit elkaar gesprongen.
De werkman Van de Wijgert, gehuwd en
vader van twee kinderen, is op slag
DOOR J. AB UTRECHT DRESSELHUIS.
(Nadruk verboden.) -
Waarden.
Het tegenwoordige Waarden is, ten gevolge van deze en
andere gebeurtenissen ook niet meer wat het voorheen was,
toen het kasteel zich stout nevens de kerk verhiel, er eene
priorij van „Tempelieren", later van de „St. Jansheeren
bestond, en het onderdekenschap over de gemeenten lus-
schen Hon te en Hinkele aan den geestelijke, gelijk het dijk
graaf schap over den landen aan den Heer van Waarden, was
opgedragen. Ook de kerk "was toen veel ruimer dan voorheen.
Zij werd den 10 April 1589 door den bliksem getroffen, brand
de geheel af en werd slechts voor de helft herbouwd. Ook
het dorp strekte zich voorheen verder uit, lag meest benoor
den d} kerk en droeg daar den naam van „het oude dorp".
De beide watervloeden van den 8 Januari en 18 Febnuarij
1683, die telkens deze heerlijkheid zoo geheel overstelpten,
dat sommige huizen tot aan de daken onderliepen, hebben
dit echter geheel gesloopt. Eene aanmerkelijke verhooging
van den zeedijk heeft sedert de plaats voor soortgelijke ram
pen beveiligd. Zware grondbraken bragten haar echter in
1750 en 1791 van nieuws in groot gevaar, hetgeen nogtans
door spoedige voorziening werd afgeweerd.
Krabbendijke.
Het dorp, dat wij thans bezoeken zullen, bekoort reeds tot
de geheel nieuwe plaatsen. De oude heerlijkheid was eene
geestelijke bezitting. „Henricus van Scoten", een Zecuwsch
edelman, had baar, met toestemming van zijne vrouw en vier
zonen, tenjare 1187 geschonken aan de „Abdij der H. Maagd
van der Docs' in Vlaanderen. De Graven hadden bij hler-
haling deze gift bevestigd, de bezitters bovendien vrijdom van
allen tol, schot, en belasting gegeven en er nog andere goede
ren bijgevoegd. Eenige Hofdiensten moesten ja daarvoor
bewezen worden, doch omtrent deze werden doorgaans schik
kingen gemaakt cn eindelijk die last in 1477 geheel afgekocht.
Al vroeg verrees hier dus, in stede van een burgt, een klooster,
in den „Monsterboek", (thans Monnikenpolder), waar toen
het dorp werd aangetroffen. De schraapzucht dezer geestelijke
Hcciren had echter den ondergang der bezitting ten gevolge.
Aan de oostwatering verbonden, weigerde de Abt in hare
buitengewone zeewerken te betalen, ofschoon hij de binnenr
dijken had laten slechten. Daardoor deelde dan ook de heer
lijkheid in haar ongelukkig lot, en, ofschoon zij zich nog weder
oprrigtte na de vloeden van 1530, 1532 en 1551, zij bezweek
in 1570 voor het grootste gedeelte; werd kort daarop als
geestelijk eigendom verbeurd verklaard, aan Vrouwe Catharina
van Nassau overgedragen, en door deze verkocht. De nieuwe
bezitters dachten zoodra mogelijk aan bedijken en aldus staken
dan ook van 1594 tot 1596 de Monniken-, Maagds- en nieuw
Krabbendijke-polder het hoofd wederom boven. In den laatsten
verrees van lieverlede het tegenwoordige dorp. In het midden
der 16e eeuw (1655) werd nog de Oostpolder aangewonnen,
cn ook de kerk opgetrokken, welke, al vroeg te klein, nogtans
eerst in 1823 verlengd en verhoogd is geworden. Door do
vloeden van 1682 en 1808 werd deze heerlijkheid wel over
stelpt, doch de schade werd spoedig hersteld en het fraai
gelegen dorp mag thans wel bezigtigd worden.
TOGT OVER HET VERDRONKEN LAND.
1. Terwijl wij nu weder het verdronken gedeelte van ons
eiland voor oogen hebben, zal ik u een stoute trek der Span
jaarden verhalen, ten gevolge van welke dit oord nog eenige
weinige jaren in hunne magt bleef.
Goes was ten jare 1572 streng belegerd en de Hertog van
Alva wcnschte die stad te ontzetten, aan welker bezit he\m
in dal tijdsgewricht bijzonder veel gelegen lag. Eene poging
om uit Saaftingen volk op Zuid-Beveland over te zetten, wa9
mislukt, daar de Zeeuwsche vloot op de stroomen meester i
was en de benarde plaats scheen verloren, toen de Spaansche
hopman Dirk Bloemaert, een noord-brahander van geboorte,
en in die streken bijzonder bekend, op het denkbeeld kwam»
dat men, door een koenen togt over de slikken van het ver
dronken Zuid-Beveland, de benden zou kunnen overbrengen
en den vijand vernestelen. Hij deelde zijne gedachten mede
aan Mondragon en d' Avila, doch döze schrikten in het eerst
voor, zulk een waagstuk terug.
Trauwens niet alleen de Reigersbergsche-polder aldaar,
maar ook Krabbendijke, lag nog onbedijkt en de afstand van
de beide naaste vaste punten, „de Agger", die zich aan den
Brabandschen wal gehecht had en het oude land van „Valke-
nisse", was nagenoeg drie uren gaans, en de weelce, van ver
scheidene kreeken en geulen doorsneden©, slikken, boden een
bijna onbruikbaar pad. Zouden de krijgsknechten, gedurende
den tijd der ebbe dien zwaren weg kunnen afleggen? en, in
dien zij hel konden, zou dan nog het ontwerp verborgen blij
ven zoo het uitlekte stond het in de magt der vijanden hen
tot den laatsten man te doen streven. Bloemaert liet zich echter
door deze zwarigheid diet afschrikken. Vergezeld van een
boer en een paar Spanjaarden, onderzocht hij nogmaals de
slikken en schorren, vond eene waadbare plaats en nu bood
hij zich tot wegwijzer aan, indien men hem slechts belooven
wilde, tot op 'het oogenblik der uitvoering het geheim van den
aanslag te zullen bewaren. Thans besloot Mondragon bot den
togt en in stilte werd het benoodigde tot denzelveo in orde
gebragl.
2. In den nacht van den 20 October 1572 scheepte Mon
dragon zijn regement Walen, en eenige andere Spaansche
en Duitsche benden te Bergen op Zoom in en zette koers
naar de Westerschelde of Hont, voorgevende 'het onlangs
geleden verlies op de Vlissinger schepen te willen verhalen.
Tegen den morgen echter, (het was volle maan en dus aldaar
ten ongeveer vier uren hoog water) deed hij voor den Agger
het anker uitwerpen, ontscheepte zijne benden, het aan de
manschappen kleine zakjes met krijgs- en mondbehoeften uit
deden, mei last om dezelve aan den 'hals te hangen, gaf hun
met krachtige redenen kennis van zijn voornemen, stak den
schroomvailigen een riem onder het hart, wtees den eerzuch-
tigen op den roem, door zulks eene onderneming te behalen,
toonde den hebzuchtigen in het verschiet den rijken buit, en
ontvlamde aller harten zoo zeer, dat een luid gejuich, hem
van alle kanten tegenklonk, zoodra hij ophield met spreken.
Nu ordende hij den optogt, gelastte dat men, ter voor
koming van gevaren, elkander in denzelfden lijn volgen zoude,
en trad, vefgezeld van Bloemaert, het eerst in het water.