Asthma
Abdijsiroop
GOESCHE COURANT
JÖgaHabletten
Wandelingen door Zuid- en Noord-Beveland,
BIJVOEGSEL
Verkoudheid
Rheumatiek
Influenza
of Griep
Hl EBT U AL GEBLOOKERD?
in Öen ouden tijd,
VAN DE
van ZATERDAG 20 DEC. 1924.
BINNENLAND.
De
De rijksmiddelen hebben in November
ruim f41'/« millioen opgebracht, of 11
ton meer dan verleden jaar. Sedert het
begin des jaars hebben zij f 405.4 mil
lioen opgeleverd (w.o. f 51/, millioen uit
de rijwielbelastiug) tegen f 394.9 millioen
verleden jaar in de eerste elf maanden
FINANCIEEL NIEUWS.
Surcéance van betaling.
De Algemeeue Zeeuwsche Electriciteits-
maat8chappij heeft bij de rechtbank te
Middelburg een verzoek ingediend om
surcéance van betaling.
Blijkens mededeelingen in de jl. Zater
dag gehouden vergadering gedaan, was
een bedrag van f 10000 voldoende om
crediteuren te betalen.
LANDBOUW, VEETEELT
EN VISSCHERIJ.
Paardenfokkerij.
Door Ged. Staten van Zeeland zijn met
ingang van 1 December benoemd tot leden
van de Provinciale Regeliugscommissie
voor de Paardenfokkerij in Zeeland, de
heeren C. J. de Wilde te St. Maartensdijk
en Pb. J. van Dixhoorn te Axel.
Coöp. Suikerfabriek Zeeland.
Woensdag 17 Dec. is de campagne aaD
o'e Coöp. Suikerfabriek Zeeland" te Bergen
op Zoom geëindigd. In deze campagne
zijn ruim 166 millioen K.G bieten ver
werkt in 78 dagen enkele dagen zijn
ruim 2J millioen K.G. bieten achtereen
verwerkt per 24 uur. Het suikergehalte
is dat jaar best geweest. Het bedrijf heeft
in het geheel geeu stagnatie ondervonden.
RECHTSZAKEN.
Brusselsche Bank.
Voor de Eerste Kamer der Amster-
damsche rechtbank werd Woensdag gepleit
in de civiele vordering van den landbouwer
v. D. te Groede (Zeeuwsch-Viaanderen)
tegen Ph. J. B. in kwaliteit van firmant
der fitma Briedé De Jong tot betaling
vaneen schadevergoeding van f 100,000.
Eischer had volgens zijn bewering san
B. voor l'/j ton effecten ter hand gesteld
teneinde daarmee voor hem te specu'eeren,
maar 11. had van de opbrengst waarde-
looze effecten voor hem gekocht, als
aandeeleu Brusselsche Bank, De Spreng
te Apeldoorn en Danube Oil Cy. Ook
concludeerde eischer tot vanwaardever-
klaring van een beslag bij een bank van
goederen, die op naam van B. stonden.
Namens den eischer werd de vordering
bepleit door mr. Herman J. Keijzer uit
Amsterdam. Voor gedaagde trad op mr.
Huy-inga uit Haarlemdeze betoogle,
dat eischer in zijn vordering niet ont
vankelijk was.
STATEN-GENERAAL
EERSTE KAMER.
De Eerste Kamer heeft Woensdag een
aanvang gemaakt met de behandeling der
Tariefwet. Deze werd verdedigd door de
heeren De Vos van Steenwijk (c.b.), prof.
Diepenhorst (a.r.) en v. d. Sande (r.k.) en
bestreden door de heeren Westerdijk (v.d.),
Stenhuis (s.d.) en dén vrjjheidsbonder de
heer v. d. Bergh. Als zakenman consta
teerde deze laatste het protectionistisch
karakter van de verhooging van het tarief
Yan 5 op 8 pet.
Bij de vroegere winstmarges was de 5
pet. invoerrecht niet hinderlijk. Maar daar
de tegenwoordige winstmarges veel krap
per worden genomen telt het wel degelijk
mee in de concurrentie en een percentage
van 8 natuurlijk des te meer. De binnen-
laidsche nijverheid wordt bovendien ook
begunstigd door de kosten van vrachten
enz. Bij elkaar is het buitenland dan ook
wel 10 pet. duurder uit dan het binnen
land en het is onmogeljjk daarin een pro
tectie van het laatstgenoemde te ont
kennen.
Spr. wees er op dat men een industrie
niet door bescherming konkurrenzfahig
maakt, maar door betere techniek en or
ganisatie.
Zoodra U door het koude,
gure of natte weder de eerste
verschijnselen waarneemt van
wacht dan niet verder af, maar neem
direct Togal, het middel waarvan
de onschadelijkheid en genezing ge
garandeerd is. Talloozen voor
kwamen door tijdig gebruik een
ernstig lijden. Bij alle Apothe
kers en Drogisten a f 0.80 en f 2
Trap.'"! i'TmëV^, A'dam
PROVINCIE-NIEUWS.
middelburg. De in November gehou
den bazaar ten voordeele van het tehuis
voor oude verpleegster, heeft in totaal
f5133 opgebracht, welk bedrag later nog
zal worden vermeerderd als men toestem
ming krijgt, de overgebleven voorwerpen
te verloten.
Nisso. Woensdagavond j.l. was het ver
gadering van de vereeniging „Het Groene
Kruis8 alhier. Herkozen werd als vice-
voorzitter dhr. H. Dane, als secretaris
j. A. R. Bommeljé en als bij-zittend lid
dhr. A. HuijbregtBe. Het salaris van den
magazijmeester-bode werd voor 1925 be
paald op f 25,Door het bestuur werd
al zaodauig herbenoemd Jacob Jansen.
Delnkenszund. Woensdagavond hield
de Groene Kruisvereeniging alhier haar
jaarvergadering. Tegenwoordig waren 47
leden en vele belangstellenden. De be
grootingen worden vastgesteld voor de
Groene Kruisvereeniging op ontvang en
uitgaaf van f 375. De wijkverpleging van
f 336 en de Tuberbulosebestrijdiug vaD
f 660. De aftredende bestuursleden de
heeren Risseeuw en Duyvestein wordeD
met bijna alle stemmen herkozen. Thans
wordt een 7de bestuurslid benoemd en
wel de heer Snijder.
Van de verplegingsartikelen die in goe
den staat verkeeren en in voldoend aantal
aanwezig zijn werden 176 stuks uitgeleend
aan 46 gezinnen. Waar bij de rondvraag
Diemsnd iets te vragen of te zeggeD had
sloot de voorz., dr. Griep, deze vergade
ring onder dank voor de opkomst eu ging
hij over tot het houden van een lezing
met lichtbeelden betreffende het zenuw-
BLOOKEREN IS AFGELEID
VAN BLOOKER EN BETEE-
KENT MINSTENS ÉÉNMAAL
PER DAG EEN KOP
t&t&éafotó
Cac/ur
IK BLOOKER
ELKEN DAG!
DRINKEN.
DE FIJNE CACAOSMAAK
ZAL U WEL BEVALLEN!
stelsel. De groote opkomst getuigt van
de belangstelling in de lezingen door dr.
Griep gehouden bij vorige vergaderingen.
Was voorheen een aantal van ongeveer
15 a 20 leden tegenwoordig, thans waren
78 leden en belangstellenden aanwezig.
Ook de zeer interessante en mooie lezing
die thans werd gehouden en waarvoor de
Burgemeester aan het eind namens alle
aanwezigen dank bracht heeft zeker mee
gewerkt om een volgende vergadering nog
grooter aantal bijeen te brengen. Ook
waren thans verscheidene dames aanwezig.
Borssele. Woensdagavond werd alhier
een vergadering gehouden van de afdee-
ling „Volksonderwijs", waarin 24 van de
48 leden aanwezig waren. Da voorz., dt
heer C. de Kr'iger, wijdde eenige gevoel
volle woorden aan de in den loop van
dit jaar overleden secretaris, den heer A.
de Priester. Hij wees ook op het vele,
dat de thans heengegane voor het onder
wijs in 't algemeen en voor de afdeeling
„Volksonderwijs" in 't bijzonder heeft
gedaan en wekte de leden op hem te blij
ven gedenken en in zijn voetsporen te
treden. Daarza t esprak de secretaris, de
heer H de Priester, naar aanleiding eener
opwekking van het hoofdbestuur, hoe
noodig het is alle aandacht te scheuken
aan het noodzakelijke van een zevende
leerjaar, te trachten het kwaad te keeren
zooveel doenlijk, dat kan voortvloeien nit
de wettelijke bepaling, dat het Rijk slechts
van één leerkracht per 48 leerlingen het
salaris betaalt, pogingen te doen voor
goed bewaarsehooloüderwijs. Besloten werd
als afdeeling en ieder persoonlijk in dezen
actief op te treden en waar het noodig
mocht blijken alle middelen aan te wen
den om het onderwijs op peil te houden
en het aantal leerkrachten, dat men thans
aan de openbare school heeft, te behouden.
Daarna sprak de heer J. de Voogd
over het onderwerp„Iets over steenko
len". Hij behandelde het ontstaaD, de
opsporing en de ontginning en deelde ten
laatste vele bijzonderheden mee over de
steenkolen, die in ons land gevonden
worden. Met onverdeelde aandacht volgden
de toehoorders den spreker en het woord
van dank. dat de voorzitter hem bracht,
vond algemeene instemming.
Na nog opgewekt te hebben tot trouw
aan „Volksonderwijs" en aan de openbare
school en tot aanwerving van nieuwe le
den, sloot de voorzitter de vergadering.
's II. H.kinderen. Bij de gehouden
verkiezing voor leden van den Kerkeraad
der Herv. Gemeente werden P. Oudkerk
en W. Priester resp. tot ouderling en
diaken herkozen en namen deze herbe
noeming aan.
'8 Ilccr Arendskerke. Gedurende de
bietencampagne werden aangevoerd aan de
haven Zuid Kraaijert 16.750.734 K.G.
bieten eu gelost 918.711 K.G. pulp.
STADS-NIEUWS.
Toonkunst.
Woensdagavond vond, onder de emi
nente leiding van den heer Otto Lies, in
de Prins van ürinje, het aangekondigde
concert van Toonkunst plaats.
Het hoofdnummer van het programma
was wel het fragment uit La Vita Nuova
(Het nieuwe leven), van E. WolfFerrari.
Het mag voor een componist een ha
chelijke onderneming heeten om in tonen
te willen uitdrukken de gevoelens van
Dante ten opzichte van Beatrice Porti-
naii, zijn groote jeugdliefde. Zal de toon
kunstenaar hier niet te kort schieten en
beneden zijn tekst blijven P
gaat gepaard met verschillende
verschijnselen: benauwdheid, kort
ademigheid, beklemdheid op de
borst bij de minste inspanning.
Akkèr's Abdijsiroop verlicht de
aanvallen doordat .zij de borst
.van dp prikkelende slijm zuivert en
de ontsteking der luchtwegen weg
neemt en daarmede de oorzaken
Van hoest, bronchitis, keelpijn.
•J
AKKER'i
Alom verkrijgbaar in kokers van 230 gram
ƒ1.50 550 gram ƒ2.75 en 1000 grim ƒ4.50
Het moet terstond erkent dat de Ita-
liaansche componist zijn werk in de juiste
sfeer heeft weten op te heffen.
Al dadelijk bleek, bij de ballade, dat
het koor geheel in deze muziek opging
en van den geest, dien het werk ademt,
doordrongen was. Geen wonder dus dat
de uitvoering schitterend was. Wij noe
men ook het „Engel erscheinen vor des
Herrn ewigem Geiste".
En het slotkoor, dat imposant gezongen
werd. Welk een prachtige bassen bezit
Toonkunst toch Solist was dr. v. d. Kamp,
uit Middelburg, een goede bekende. Jam
mer dat hij in de Ballade te vroeg inzette.
Bij een minder geroutineerden zanger had
dit wellicht nog gevolgen kunnen hebben.
Dhr. v. d. Kamp begon rustig weer op
nieuw op de juiste plaats. Ook thans heb
ben we genoten van zijn mooi geluid en
voortreffelijke voordracht.
De begeleiding was toevertrouwd aau
een orkestje, dat aan kwaliteit vergoedde,
wat het aan kwantiteit te kort kwam.
Het was zeer fraai van klank en zeer
„slagvaardig". Als aanvoerder der strijkers
trad trouwens de heer W. Looman uit
Middelburg op.
Subliem wasEngelreigen, „frühlieh
über Wiesen und Waidesgriin".
Een extra-woord van hulde komt hier
toe aan mej. A. Reilingh, voor haar muzi
kaal pianospel. De vleugel zong onder
haar handen. De mooie bloemen waren ten
volle verdiend.
Het koor zong voorts twee uelodieuse
composities van Schumann, het Nachtlied
(waarbij de begeleiding de vleugel uit
gezonderd soms in den zang ver
dronk) en het Requiem fttr Mignou,
en tot slot van Handel het Jubilate,welk
stuk door het koor met schwung en bril
jante stijging in het majestueuse slotkoor
werd, gezongen. Het duet werd door dhr.
v. d. Kamp en mevr. Pilaar heel mooi
vertolkt.
Het was een avond van groot muzi-
al genot, dat door de talrijke aanwe
zigen ten zeerste op prijs werd gesteld.
Zeer terecht werd aan het slot den bij
val speciaal op den beer Lies overgedra
gen. Wij hebben zijn nauwgezette directie,
zijn zorg voor groote lijnen, zoowel als
details weer bewonderd.
De Blue Banb-fii.m.
Woensdagavond vertoonde de Van den
Bergh's fabrieken in het Schuttershof
alhier een overzicht van de fabricage harer
boter. Het aantal gencodigden was nog
vermeerderd met plm. 200 ongenoodigde
toeschouwers, zoodat de zaal meer dan vol
was.
Wij zagen allereerst de stad Biskra en
haar omgeving waar kameeltransporten de
grondstoffen aanvoeren. Uit deze cocos-
noten wordt de copra bereid, die in
scheepsladingen hier wordt [aangevoerd.
In Amerika zagen we vervolgens de
kudden die door cow boys bjj elkaar ge
dreven en in groote transporten naar de
haven gevoerd, waar zij in de slachterijen
van Chicago hnn leven moeten laten. In
vaten wordt het gewonnen vet in groote
zeeschepen geladen en komt in de fabrieken
hier te lande aan.
Ook het Hollandsche vee dat voor de.
hoeveelheid melk moet zorgen, die bij de
bereiding noodig is wordt ons vertoond.
Het maakt den indruk van eerste klas
melkvee te zijn en door de welgedaanheid
en glanzende huid, steekt het sterk af bij
de ruwe beesten, die we uit de Amen-
kaansche vlakten zagen aanvoeren.
Op de reusachtige losplaatsen van de
fabrieken in Holland zien we in tanks de
oliën verzameld.
Het verdere wordings-proces doorloopeu
we in de fabriek zelf. Het smelten der
vetten, het karnen en kneden, dat len
slotte het product geeft, zooals het gereed
is voor de verpakking.
Op lange transportbanen glijden de ma
chinaal gesneden blokjes boter naar de
machines, die voor de verpakking zorgen.
Deze zijn buitengewoon ingenieus bedacht
en geven den indruk van ijzeren denken
de wezens.
Wal ons bij alles opviel was de groote
zindelijkheid, die in een dergelijk bedrijf
eerste vereischte is. De boter komt nooit
in aanraking met menschenhanden, zelfs
niet bij de verpakking met de hand.
Alle gebruikte materialen, emmers, zelfs
DOOR J. AB UTRECHT DRESSELHUIS.
(Nadruk verboden.-)
KRUININGE.
1. Wij naderen thans de heerlijkheid Kruininge, welke oor
spronkelijk als een afzonderlijk eilandje tusschen de beide
genoemde wateringen inlag. Het werd ten W. bespoeld door
de „IJersekc" in de rigting van den tcgenwoordigen zanddijk,
die, na den ondergang der oostwatering en bij den vegen staat
van Kruininge zelve, ten jare 1531 aanmerkelijk verzwaard is
geworden ter dekking dor breede watering. Ten O. stroomde
de „Hinkelinge", van welke men in den vliet, op de oostelijke
grenzen, nog een overblijfsel heeft. Door de bedijking van het
aan deze zijde aangewassen „Nieuwland", in het begin der
14e eeuw, was ook deze heerlijkheid ten naauwste aan de oost-
watering gehecht geworden, en moest derzelver rampzalig lot
ook op dal van Kruininge ecnen aanmerkelijken invloed uit
oefenen. Zoo geheel onverwacht op de gansche oostzijde aan
den slag der golven blootgesteld, bezweek het reeds ten jare
1531, doch werd spoedig met een klein gedeelte van Nieuw-
lande gered en behouden. Dit laatste ging nogtans niet zonder
sterke inspanning. Meer dan eene eeuw verliep er, voor dat
een gedeelte der ten O. bezwekene landen herwonnen werd,
want de Tholseinde-polder werd eerst in 1636, de Nieuw-
landsche in 1642 bedijkt, cn hoe hevig aan dien kant de strijd
tegen de wateren was, kunt gij daaruit afleiden, dat de gezegde
Tholseinde-polder, ten jare 1659 reeds voor de derde maal
weder ingeïoopen, nu bleef drijven tot 1669; twee jaren na
deze laatste bedijking werd hij van nieuws overstelpt; brak
al wederom door in 1682, en eindelijk nogmaals op den 15
Januari] 1808, toen ook Nieuwlande en Kruininge zelve, bet-
welk aan de zuidzijde reeds veel met grondbraken te kampen
had gehad, overstelpt werden. Deze gansche heerlijke polder
werd eener bare zee gelijk. Door eene zestig roeden (217
ellen) wijde dijkbreuk stortte bet water langen tijd binnen, en
stroomde vervolgens bij elke eb als een prachtige waterval
weder ter breuke uit. De ingezetenen waren verpligt de wijk
naar elders te nemen, tot dat de polder weder gesloten zoude
zijn, waartoe een nieuwe zeedijk, ter lengte van bijna elf
hondera ellen, gevorderd werd, die dan ook voor eene som
van f525.000 werd aanbesteedGroot was de schade, maar
ook de Nederlandsche menschlievendheid vertoonde zich op
eene treffende wijze. Over beide zult gij nog menigeen met
belangstelling kunnen hooren spreken.
2. Het dorp, thans nog eene der schoonste van ons eiland,
onderscheidde zich ten allen tijde zeer gunstig. In het bezit
van een telg uit een hoog aanzienlijk geslacht stond de heer
lijkheid reeds in de 13e eeuw als eene vrijheerlijkheid bekend.
Bovendien werden hare bezitters in het begin der 15e eeuw
erfburggraven van Zeeland. Dat zij van dit aanzien ter ver
krijging van bijzondere voorregten gebruik wisten te maken,
spreekt wel van zelve. Ook bezat deze heerlijkheid reeds
zeer vroeg eene eigene schepenbank en afzonderlijke keuren,
welke ten jare 1386 door Hertog Albert vernieuwd en ver
anderd werden, week- en jaarmarkten, en andere vergunningen.
Het gewoon verblijf dezer Heeren was het aanzienlijk
„Slot, of Kasteel van Kruininge", achter de kerk gelegen, een
gesticht uit de 13e eeuw, dat eens onder de voornaamste van
die soort genoemd kon worden, doch na het overlijden van de
Heer Maximiliaan in 1612, geheel verlaten, in zoo diep verval
geraakte, dat het ten jare 1720 moest afgebroken worden.
Eene kleinere ridder-hofstede van denzelfden ouderdom onge
veer, het „Voorhout" gcheeten, lag ter zijde van het dorp en
was de verblijfplaats van een jonger stam van dit gesladht.
Ook dit-werd in 1751 afgebroken.
De kerk is insgelijks een gesticht van zeer vroege tijden.
Zij is ruim en rust op twee reijen pilaren. Zij heeft, gelijk gij
zien kunt, dit bijzondere, dat de hooge en spitse toren niet
aan de west, maar aan de zuidzijde is opgetrokken, hetgeen
gepaard met de noordelijke kapel, waarin de graven der heeren
zijn, haar uitwendig het voorkomen eener kruiskerk geeft.
Ten N. W. van het dorp lag voorheen een klooster van
„Minderbroeders"; en ten Z. W. in den ouden „Oosthinke-
len-polder", thans in deze watering ingesloten en dien wij
straks voor biij zullen gaan, eene kapel aan de H. Maagd gewijd
Kruininge was de geboorteplaats van den dapperen zeeman
Legier Pietersz., die alle scheepsbedicningen doorliep, en
als vice-admiraal van Zeeland zijn leven eindigde. Tot een
staaltje van zijnen heldenmoed kan dienen, dat hij als kapitein
in 1599 voor het Zwin liggende om het uitloopen der Spaansche
gaJcijen uit Sluis te beletten, gedurende eene doodelijke
stilte door onderscheidene dezer schepen werd aangetast,
maar zich twee uren lang zoo dapper verdedigde, dat de vijand,
na een verlies van meer dan 200 koppen, moest afhouden, zoo
dat hij, schoon zoo wel als de meeste der zijnen gekwetst, zijn
ontredderd en doorschoten vaartuig met twaalf dooden behou
den te Vlissinge kon binnen brengen.
Wel hem, die 't Vaderland meer dan zich zelv' bemint,
In 't sneuvelen voor haar eer een' zuivren wellust vindt,
Die niet met woest gelier, onvruchtbre taal of loosheid,
Dien achtbren naam misbruikt tot dekking van zijn boosheit;
Maar die door daden toont, terwijl de noodstorm bruist,
Dat hij zijn pligten kent, dat bij zijn pligt vervult 1
Helmies.
(Wordt vervolgd).
