iconomie lk„;s.'s
N\ 119.
NIEUWJAARSWENSCHEN
Wandelingen door Zuid- en Noord-Beveland,
Dinsdag 16 December 1921.
111° Jaargang.
Ondervinding doetleeren
in Öen ouden tijd,
ABONNEMENT
Prijs per kwartaal, in Goes f2.
buiten Goes f2.
Afzonderlijke nummers 5 tent.
Verschijnt: Maandag-, Woensdag
en Vrijdagavond.
(iOESCliE i COURANT
Uitgave Naaml. \%I1D< «Goesclie Courant" en Mcrinvrns Itn.su' Drukkers- en ITIte-eversliedrilf
en Kleeuwens Ross' Drukkers- en Uitgeversbedrijf
ADVERTENTIEN.
van 15 regels f 1,20, elke regel
meer 24 cent.
Driemaal plaatsing wordt tweemaal
berekend.
Familieberichten 110 regels f2,40.
Bewijsnummers 5 cent.
Advertentiën worden aangenomen
tot 12 uur voormiddag.
ZIJ, die zich met ingang van 1 Januari
1925 op ons blad abonneeren, ontvangen
de tot dien datum verschijnende nummers
GRATIS.
in het Nieuwjaarsnummer wurden,
zooals gebruikelijk is, bij voor
uitbetaling geplaatst tegen 75 cent,
voor hoogstens 6 regels
Opgaven worden zoo Spoedig
mogelijk ingewacht, doch uiterlijk
MAANDAG 29 DECEMBER, vóór
des middags 12 uur.
DE ADMINISTRATIE.
BUITENLAND.
Engeland en het protokol
van Genève.
De „Daily News" zegt, dat Chamber
lain's standpunt tegenover het protokol
van Genève zou zijn: dat hij de politiek
der Britsche regeering niet kan aandui
den alvorens met de Dominions overleg te
hebben gepleegd, maar dat welk plan
ook in de toekomst op den voorgrond wor
de gebracht hel steeds de noodzakelijkheid
zal moeten erkennen van een aan Frank
rijk te geven garantie van veiligheid, die
Frankrijk meende in het protokol te heb
ben gevonden.
President Coolidge en de
ontwapening.
Uit Washington wordt gemeld, dat
Coolidge heeft verklaard dat hij a.s. zo
mer een ontwapenings-conferentie zal bij
eenroepen.
Een schipbreuk.
Flet Japansche stoomschip Kwantema-
roe met een bemanning van 150 koppen is
tijdens een storm bij Tsoeroega gezonken
na een stranding. De gezagvoerder, vijf
officieren en 50 man zijn door een oor
logsschip gered en men hoopt, dat een
boot met veertig man de kust heeft kunnen
bereiken. Tijding hieromtrent ontbreekt
nog. Inlusschen zijn reeds acht lijken op
gepikt. Omtrent het lot van de andere
mensehen aan boord verkeert men nog
in het onzekere.
De wonderen der techniek.
Het Britsche ministerie van luchtvaart
heeft, naar men uit Londen meldt, thans
uitvoering gegeven aan het reeds sedert
eenigen tijd gekoesterde voornemen, om
bij de landingsplaats te Croydon een in
richting aan te brengen, waardoor het den
aviaiteurs mogelijk wordt ook in den dicht-
sten mist veilig te landen. Daartoe is een
net van kabels aangebracht, welke een
eJeetrischen stroom uitzenden die zooda
nig door een ontvangtoestel in de vlieg
tuigen kan worden geregistreerd, dat de
aviateurs nauwkeurig weten waar zij zich
ten opzichte van de landingsplaats be
vinden.
ber veel ster
ker dan leer
kan zijn en liet
mijn schoenen
steeds voor
zien van Rub-
berhakken en
-zolen, maar
lette nooit op
op bet merk.
NU weet ik, dat ook daarin de kwali
teit zeer uiteen kau loopen en dat ik
alleen dan gegarandeerde-a,het
allerbeste en dus het voor-
deelïgste te hebhen, als ik let op
het merk ECONOMIE.
LANDBOUW, VEETEELT
EN VISSCHERIJ.
Centrale Hengstenkeuring.
Uitslag van de Centrale Hengstenkeu
ring, gehouden te Goes op 11 Dec. j.L
Tweejarige hengsten, geboren in 1922,
kleine maat 1.61 M. en kleiner': 1. King
Lear, Vb. 29561, Gebr. Aernaudts, Sluis;
2. Murat, Vb. 27436, G. J. de Wilde Gz.,
St. Maartensdijk3. Marquis de Cavalier,
B 1184, F. C. Dieleman, Waterland'*
kerkje; 4. Lector, B 1164, M. A. B.
Puijlaert, Zuiddorpe.
Groote maat boven 1.61 M.: 1. Fair,
B 1186, Gebr. Aernaudts, Sluis; 2. Co-
losse d'Helena, B 1169, Gebr. Daelman,
Westdorpe; 3. Bonzar de Fantan, B 1192,
G. Buijsse, Biervliet; 4. Condorus, B
1182, C. S. Mabesoone, Aardenbuirg; 5.
Indigene van Dee, B 1176, P. B. van
Hoeve, Axel; 6. Mascotte d' IJzendijke,
B 1195, C. B. Temmerman)Bonte»
IJzendijke; 7. Pacha de Marquise, B
1178, F. D'Hoore, Sluis; 8. Snob, B
1188, A. J. v. d. Meulen, IJzendijke; 9.
Mandoer de Laboureur, B 1165, N.V.
Stal v. Dixhoorn, Axel; 10. La Fleur
d' Hubert, B 1190, Gebr. De Dobbelae-
re, IJzendijke; Plaatsvervangers: 11. Des-
tré, B 1175, G. en J. Weijns, Schoon
dijke; 12. Jozef Haydn, Vb. 29276, Th.
Dierikx, Schoondijke; 13. Tamboer van
Kruiningen, Vb. 31010, A. v. Hootegem,
Kruiningen.
Driejarige hengsten, geboren in 1921,
kleine maat 1.63 M. of minder: 1. Cesar
van 't Paviljoen, B 1088, Paardenvereeni-
ging „Ons Belang", Eikerzee; 2. Paljas,
B 1071, M. Goorden, Oud-Vosmeer;
3. Ebald, B 1112, J. Q. C. Lenshoek,
Kloetinge; 4. Matador, B 1132, M. A. B.
Puijlaert, Zuiddorpe; Plaatsvervanger: 5.
Officier, B 1173, Modde, Oostburg.
Groote maat boven 1.63 M.1. Epa-
tant du Kat, B 1124, Hengstenvereeni-
ging Stoppeldijk, Stoppeldijk; 2. Togo du
Fraeu, B 1126, C. Plasschaert e. a. St.
Janssteen; 3. Cavalier de Veerhoek, B
1100, R. Sturm, IJzendijke; 4. Frits, B
1092, Gebr. Aernaudts, Sluis; 5. David
d' Hulst, B 1075, Gebr. Michielsens,
Hulst; Plaatsvervanger: 6. Fantan, B
1085, G. Buijsse, Biervliet.
Vier- en vijfjarige hengsten, geboren
in 1920 en 1919, kleine maat 1.65 M.
of minder: 1. Invmcüble Drecht, B 1125,
G. J. Kegelaar, Nieuw Namen; 2. Kon-
kurent de Laboureur, B 944, Ph. J. van
Dixhoorn, Axel; 3. Joviaal, B 939, ejg.
dezelfde; 4. Sultan, B 1102, G. Buijsse,
Biervliet; 5. Moustache, B 1038, L. de
Brilyckere, Sluis; Plaatsvervangers: 6.
Fils de Moustiqua(ire, B 1072, C. J. Kos
ter, Tholen7. Carolus, B 1026, W. Jobse
Groote maat, boven 1.65 M.: 1. Klaas,
B 895, B. L. IJsbaert, Axel; 2. Bur-
hus d' Ahea, B 916, Gebr. Aernaudts,
Sluis; 3. Castor, B 916, J. Q. C, Lens
hoek, Kloetinge; 4. Jalou de Laboureur
B 940, L. v. Dixhoorn, Axel; 5, Adriaan,
B 1036, Gebr. d'Hoore, Sluis; 6. Mindor
van Dierkensteen, B 899, A. H. de Mil-
liano en Co., Wateirlandkerkje7. J. Com-
te, B 951, Gebr. v. Strien, Wolfaarts-
dijkPlaatsvervangers: 8. Georges, B
1137, J. F. Geluk, Kruiningen; 9. Cou
reur d' Ahea, B 905, Hamse en v. d.
Weijde, Ellemeet.
Oudere hengsten, geboren in 1918 of
vroeger, kleine maat, 1.65 M. of minder:
1. Successeur, B 802, Hengstenvereeni-
ging „Biezelinge en Omstreken", Bieze
linge 2. Moustic de Vildt, B 856, F.
C. v. d. Bout, Nieuwerkerk; 3. Peter, B
701, A. Mogré en Zn., Schoondijke;
4. Ingersol de Laboureur, B 870, Heng
stenvereeniging „De Toekomst", Axel;
5. Joubert, B 767, Hengstenvereeniging
„Hoop op Vooruitgang", Z aamslag;
Plaatsvervangers: 6. Hussard, B 519, J.
Thoorenaer, Hendrikskinderen; 7. Ele
gant de Laboureur d' Isaac, B 524, Heng
stenvereeniging „Excelsior Kamperland;
9. Harrison, B 753, P. de Feijter, Kam
perland; 10. Cyrus de Velsique, B 1149,
Gebr. Aernaudts, Sluis.
Groote maat boven 1.65 M.: 1. Condé
de Laboureur, B 831, C. A. de Brulyc-
kere, Breskens; 2. Frans, B 714, P. F.
de Koek, Hontenisse; 4. Condé de Labou
reur, B 831, C. A. de Bruyckere, Bres
kens; 5. Marinus Zuid, B 830, L. da
Bruiyokere, SluisPlaatsvervangers6.
Désor, B 423, A. Moggré, Schoondijke;
7. Carlo, B 842, Ph. J. Dixhoorn, Axel;
8. Oscar, B 832, Hengstenvereeniging
„Walcheren", Koudekerke.
PROVINCIE-NIEUWS.
Vereeniging Protestantsch
Ziekenhuis.
Zaterdag 6 dezer vergaderde te Goes
het bestuur der Vereeniging tot Oprichting
en Instandhouding van een Prot. Chr. Zie
kenhuis te Goes. In het bestuur hebben
thans mede zitting genomen de volgende,
buiten Goes wonende personen: P. L.
Dees te Kortgene; Ds. W. A. Dekker,
ZANGERS!
CARUSOL, 30 cent per doosje-
DE TOOVERPASTILLE.
Bij Uw drogist.
Ned. Flerv. Pred. te KrabbendijkeM.
de Dreu te Nieuwdorp; Ds. F. J. vait
den Ende, Geref. Pred. te Kamperland;
Ds. G. H. Kersten, Pred. hij de Geref.
Gem. te Ierseke; Joh. de Kok te Nieuw
dorp; Jacob Kole te Nieuwdorp; Ds. A.
Scheele, Geref. Pred. te Kapelle-Bieze
linge; P. A. Schwartz, burgemeester te
Rilland-BathDs. van Vliet, Pred. bij
de Evang. Gem. te Wemeldinge; Ds. G.
de Wijk, Ned. Herv. Pred. te Kamper
land; Ds. A. Wijngaarden, Geref. Pred.
te Baarland. In verschillende dorpen ble
ken de werkzaamheden reeds goeden voort
gang te maken. Het aantal leden en het
bedrag der jaarlijksche contributies nam
belangrijk toe. In verband met het ont
breken van eenige Protestantsche Zieken-
inrichting in de geheele Provincie werd
besloten de werkingsfeer der Vereeniging
over gansch Zeeland uit te breiden. Aan
het Dag. Bestuur werd opgedragen de
organisatie buiten Zuid- en Noord-Beve
land ter hand te nemen. Andere bestuurs
leden namen op zich leiding te geven bij
de verdere organisatie op Zuid- en Noord-
Beveland. Bij de bespreking der exploi
tatieplannen bleek, dat alle gelden uit con
tributies ontvangen, besteed konden wor
den voor verlaging der verpleegprijzen,
hetgeen van veel belang geacht werd, daar
diverse Chr. Ziekenhuizen tot f 16.000
's jaars ontvangsten uit dien hoofde ge
nieten. De vooruitzichten op verwezenlij
king der plannen bleken steeds meer
vasten vorm aan te nemen. (Eerst Vrijdag
12 December ontvangen. Red. G. Crt.)
's Heer Hendrikskinderen. Donderdag
avond 'hield de vereeniging „Land- en
Tuinbouwbelang", haar jaarvergadering,
die door 44 personen werd bijgewoond.
De vereeniging telt 63 leden en volgens
de verslagen van den secretaris en pen
ningmeester verkeert de vereeniging in goe
den toestand. De aftredende bestuursle
den P. Kousemaker, P. de Putter en M.
Vermeule werden alle herkozen en namen
hunne benoeming, resp. tot voorzitter, pen-
ningsmeester en Commissaris weder aan.
's Heer Arendskerke. Donderdagavond
had voor een overvolle zaal de gecombi
neerde uitvoering plaats van het fanfare
gezelschap „Excelsior" en de tooneel-
vereeniging „O. V. W." Na een pittig
openingswoord van den voorzitter van
„Excelsior" gaf dit gezelschap een vijf
tal nummers ten beste, die getuigden van
een ernstige studie gedurende de winter
maanden. Vooral het 2e nummer „Une
soiree d' automne aux Ardennes" werd
keurig uitgevoerd. Daarna kwam de too-
neelclub aan de beurt met het blijspel
„Jan Ongeluk". Dit werd voor dilettanten
werkelijk onberispelijk gespeeld. Alle spe
lers hebben hun beste krachten gegeven
en werden daarvoor ook met een telkens
wederkeerend applaus beloond. Een extra
woord van lof zouden we den speler van
de titelrol kunnen geven en ook het nichtje
dat haar rol zoo natuurlijk speelde,maar
dat neemt niet weg, dat ieder voor da
hem of haar opgedragen rol als geknipt
was. Tot slot werd gegeven een komische
scène: „De Harmonie van Knuppelveen",
welke als al deze scène's wel wat luid
ruchtig was, maar toch ook goed in den
smaak viel. Na een kort maar krachtig
sluitingswoord behoorde deze gezellige
avond weer tot het verleden.
Schore. Deze week hield de steen-
kolenvereeniging „Tot Gemak en Voor
deel", hare jaarvergadering. Uit het ver
slag van den secretaris bleek, dat 1700
H.L. steenkolen werden aangekocht. De
stand van de kas was niet gunstig te noe
men, daar deze sloot met een saldo van
slechts f 19,86. Het totale bedrag in kas
is groot f395,29. De secretaris, dhr.
Karelse, die zich gaarne door een ander
zag vervangen, kwam op aandringen der
geheele vergadering op zijn besluit terug.
Het ledental bleef stationair. Besloten
werd dat ieder lid per jaar 10 H.L.
(ten minste) moet betrekken, waar an
ders royement zal volgen, terwijl niet-
leden 10 cent per H.L. meer moeten be
talen. Het vervoer en het opscheppen
werd bij inschrijving gegund aan A. Zoete-
weij, resp. voor 8 ep 3 cent per H.L.
Tot bode werd herkozen dhr. J. v. d.
Maas en aan van Maldegem dank ge
bracht voor zijne bizondere bemoeiingen.
De voorzitter spoorde de leden aan de
belangen van de Vereeniging zooveel doen
lijk te behartigen.
Kapelle. Uitgenoodigd daartoe kwa
men de ouders van de schoolgaande kin
deren van de openbare school in deze
school in vergadering bijeen. Burgemees
ter Bierens, voorz. begon met te zeggen,
dat het doel van deze oproep was om
een band te leggen tusschen ouders en
onderwijzers ten nutte van het school
gaand kind, ter bevordering van het on
derwijs, tevens een schakel in den keten,
ouders, onderwijzers en gemeentebestuur.
Benoemd werd een oudercommissie, bc<-
staande uit de heeren: J. C. Kram, H.
Eversdijk, B. de Klerk, P. Ganseman cn
A. van Wingen. Besloten werd tot het
houden van een ouderavond. Dhr. Drink-
waard, hoofd der school, zegde medewer
king toe, vanwege het personeel der
school, zelf hoopt spr. alsdan een opvoed
kundig onderwerp te behandelen. Verder
hoopt dhr. Drinkwaard, dat deze com
missie in het leven geroepen, hetwelk hem
genoegen doet, moge medewerken tot ver
hooging van het peil van het onderwijs.
Deze vergadering was flink bezocht.
Daartoe vanwege de vereeniging
van oud-leerlingen van de Tuinbouwcur-
sussen uitgenoodigd, trad Donderdag
avond in het lokaal „Obadja" op dhr.
C. Spaan uit Utrecht, met het onderwerp:
„De verschillende stikstofbemestingen".
Dhr. W. Glas, voorz., leidde deze spr.
in, heette welkom de zustervereenigingen.
„Biezelinge" en „Wemeldinge", alsmede
de Landbouwvereeniiging en dhr. Van der
Plassche, Rijkstuinbouwconsulent. Op on
derhoudende en bevattelijke wijze verdui
delijkt met lichtbeelden besprak de heer
Spaan de fabricatie van de stikstofmest
stoffen, de o. s. stikstofmeststoffen en
hun procentage. Leunasalpeter, Flariand
DOOR J. AB UTRECHT DRESSELHUIS.
(Nadruk verboden.)
2. Het eens zoo heerlijke en vruchtbare land leverde nu
in weinige uren het akeligste jammertooncel op, hetwelk men
zich kan voorstellen. Schuren, meestoven, huizen en buiten
verblijven werden weggeslagen. Granen, voertuigen, huisraad
en vee zag men medegevoerd door den vloed, en duizendje
menschen worstelden met wanhopige krachtinspanning tegen
den bijna onvermijdelijken dood. Sommige dorpen werden door
den vreesselijik snellen was des waters zoo verrast, dat ge
noegzaam geene der bewoners zich redden konden, en alle
gelijktijdig, of ten minste kort na elkander, in het zelfde graf
verzwolgen werden. Op andere zochten velen behoudenis op
boomen, diaken, torens en vliedbergen, terwijl de vlakte, die
zij bewoonden,, in zee herschapen werd, en zonder hulpe te
kunnen toebrengen waren die rampzaligen, die daar redding
vonden, getuigen van de verwoesting hunner bezittingen, en
van den bangen doodstrijd der met de baren kampenden
Die gestorvenen waren echter gelukkig in vergelijking van
hen, die zóó den dood ontkomen waren. Dezer leven werd
een langzaam sterven. Toen de vloed was afgeloopen, en de
grond weder bovenkwam, zag men aan alle zijden den bodem
met uitgestrekte bouwvallen bedekt, duizende verdronkene bees
ten, en honderde menschen, die gedeeltelijk in elkanders
armen gestrengeld de eeuwigheid waren ingegaan, lagen daar
tusschen; en honderde andere dwaalden wanhopig rond, om
dat zij alles verloren hadden, wat hun het leven had veraan
genaamd. Honderde mannen en vrouwen, die voorheen rijk
waren geweest, waren thans tot den bedelstraf gebragt, en
die voorheen geven konden, moesten thans van anderen eene
bete broods vragen; aanzienlijken en edelen, die voorheen een
aantal dienstboden hielden, bij anderen dienstbaar worden l
Geen wonder inderdaad dat voor velen deze lotverwisseling
ondragelijk was, en niet weinige voornamen van rouw en droef
heid, zoo als verscheidene armen van honger en kommer om
kwamen. Onder deze waren ook de Heer «n Lodijke en
zijne echtgenoote, die zich te Bergen op Zoom nedergezet,
en aldaar de verwoeste, welligt gedeeltelijk door zijne schuld
verwoeste, landstreek dagelijks voor oogen hadden.
3. Er waren trouwens wel Keizerlijke, van geld voor
ziene, afgevaardigden verschenen, om zoo veel mogelijk de
ramp te herstellen, doch, gelijk bij der gelijke bezendingen
helaas! maar al te dikwerf het geval is, de eensgezindheid was
niet in het gevolg dezer Heeren. Ieder wilde dat zijn zin
geschieden zoude. Intusschen werd het kwaad met den dag
erger, en eindelijk moest men het werken aan deze Watering
staken. Verloren waren alle straks opgenoemde dorpen, ter
wijl de stad Reimerswaal alleen zich, eenzaam en treurig, uit
het midden der schorren verhief, als een sombere gedenkzuil
van de wisselvalligheid aller aardsche zaken, daar van binnen
nog de sporen niet verdwenen waren van den brand, die ten
jare 1520 meer dan drie honderd huizen verteerd had.
D ch ook dit gedenkteeken werd langzamerhand door den
tijd vernietigd. De ten ondergang gedoemde statd werd in 1551
weder geweldig door overstrooming gehavend. Het water
stond 12 voeten hoog in de kerk, vernielde eene geheele straat
en maakte meest alle hare zeeweeringen te niete. Het wei
nige dat er nu nog overig b'leef bezweek vier jaren later, en
nu restte haar niets meer tot bescherming tegen dien Oceaan,
da.i hare muren, tegen geheel andere vijanden opgetrokken 1
Het vuur verving het water. Op den 31 Augustus 1558 ont
stond er, door eene ongekende oorzaak, brand in de Zoutketen
en Zouthuizen, en verwoeste wel drie vierde derzelve met al
wat er in was. In 1561, 1563 en 1570 veroorzaakten de storm
vloeden nieuwe schaden. Eindelijk verschenen hier, op het
einde van 1573, Zeeuiwsche krijgslieden, die, de plaats tegen
de Spanjaarden niet houdbaar vindende, haar toch ook den
vijand niet laten wilden, uit dien hoofde in brand staken, en
dus zelve de laatste hand aan hare vernietiging legden. Het
rampzalig overschot der eens zoo rijke burgerij kon echter
ook nu nog niet besluiten om deze puinhoopen te verlaten.
Tot 1631 bleef de plaats bewoond, l oen werd op hoogeren
last, hetgeen er nog overig was van poorten en andere pu
blieke gebouwen, benevens de slraatsteenen, verkocht ten
voordode der Stads-schuldeischers
Laat uwe oogen nog eenmaal over deze doodsche vlakte
rondgaan en verlaten wij dan deze plaats. Gij zult voortaan
kunnen zeggen:
Ik zocht eens de oudste stad, die m' in dit oord aanschouwde,
Die 't vroege voorgeslacht aan Schelde's zoomen bouwde;
Helaasik zocht vergeefs Ik staarde treurig rond
Of ik de graven nog van 't voorgeslacht hervond
Ach! ik vond geen graven meer! 'k zag naakte vi-schers
[dwalen,
Waar eertijds 't feestmuzijk klonk in de marmren zalen
Geen enkle bouwval meer waarbij 't gedierte schuilt
Geen enkle torenspits waarop de roerdomp huilt
Geen stuk eens tempels aan der vadren Gods geheiligd
Geen erf door dijk of dam voor 't woên der zee beveiligd ,1
Slechts visschers zwerven rond op deez' verzwolgen grond,
Schaars hoorend van de stad, die eertijds hier bestond.
Helmeus.
(Wordt vervolgd).
