Abdijsiroop
'n Dikke keel
Wandelingen door Zuid- en Noord-Beveland,
3\°. 156.
Zaterdag 15 November 1921.
Ill6 Jaargang.
BIJVOEGSEL
Last van gal en slijm
is 't begin en een bron
chitis kan 'teind zijn van
Uw gewone verkoudheid.
Gebruikt daarom voor Uw
dikke keel direct Akker's
in den ouden tijd,
ABONNEMENT
Prijs per kwartaal, in Goes f2,
buiten Goes f2,
Afzonderlijke nummers 5 cent.
Verschijnt: Maandag-, Woensdag
en Vrijdagavond.
IiOESCHE
Uitgave Miami. Venn. „Goesche Courant"
COURANT
sr. o
en Kleenwens Ross' Drukkers- en Uitgeversbedrijf
ADVERTENTIEN.
van 15 regels fl,20, elke regel
meer 24 cent.
Driemaal plaatsing wordt tweemaal
berekend.
Familieberichten 110 regels f2,40.
Bewijsnummers 5 cent.
Advertentiën worden aangenomen
tot 12 uur voormiddag.
PROVINCIE-NIEUWS.
Bazaar voor het Tehuis voor
oud-verpleegsters.
Gaarne verwijzen wij naar de annonces
betreffende de Bazaar voor het Tehuis
voor oud-verpleegsters, welke a.s. Woens
dag, Donderdag en Vrijdag te Middel
burg zal worden gehouden.
Er zijn voor deze Bazaar tal van hand
werken, snuisterijen en artikelen ingeko
men. Tevens zijn er verschillende attrac
ties. Muziek zal een en ander opluiste
ren, terwijl den tweeden dag een soiree
zal worden gegeven.
Ongetwijfeld zullen ook vele Zuid- en
Noord-Bevelanders een kijkje komen ne
men. En geven mot milde hand voor het
goede doel.
Collecte afgelast.
De collecte en inzameling ten bate van
de nood in Scihwerte (Duitschland) gaat
wegens omstandigheden niet door. Men
zie de annonce in dit blad.
Kapelle. Het vervolg-onderwijs op ini
tiatief van het Nuts departement alhier
is begonnen met 28 leerlingen. Onder
wijs wordt gegeven in de Openbare School
door de onderwijzers dezer school.
Driewegen. Dezer dagen had het zoon
tje van Mej. G. het ongeluk, bij het uit
wijken voor een auto te vallen, waardoor
hij zijn been zoodanig bezeerde, dat heei-
kundage hulp moest worden ingeroepen.
Krabbendijke. In zijn vergadering van
Donderdagavond besloot de Raad: aan
de vereeniging voor Herv. Chr. Onder
wijs twee lokalen aan te bieden, een vijf
de lokaal voor de openbare school bij
te bouwen; het bouwen van een arrestan
tenlokaal en brandspuithuisje; een geld-
leening aan te gaan van ten hoogste
f 10.000 en den heer A. K. Meulendijk
met ingang van 1 Januari 1925 op wacht
geld te stellen. Een uitgebreid verslag
volgt Maandag.
Oudelande. In de Woensdagmiddag ge
houden voltallige vergadering van den ge
meenteraad alhier, werd na voorlezing
en vaststelling der notulen van de vorige
vergadering tot lid van het Burg. Arm
bestuur herbenoemd dhr. W. Wiskerke,
met 6 stemmen tegen cén, op den mede-
aanbevolene dhr. Johs. Meeuwse. Tot
lid van de commissie van toezicht op
het 1. o. werd dhr. Cs. Meeuwse herbe
noemd met 4 stemmen tegen 3 op dhr. J.
v. d. Poel; medè-aanbevolene was dhr.
Johs. Meeuwse. De leden van de com
missie tot wering van schoolverzuim wer
den eveneens allen herbenoemd, n.l. .de
heeren J. de Jonge, J. Bottenberg, P.
Baart, K. J. Sdliog en F. Smit. Inzake
al of niet voorzetting van de aansluiting
bij de regeling vervat in het werkloos
heidsbesluit 1917 werd m. a. s. besloten
de proef met één jaar tc verlengen, ter
wijl op de begroeting 1924 eene aan
vulling plaats had tot een bedrag van
f 19,32, welk bedrag uit de post van on
voorzien zal worden gevonden. Door den
voorz. werd nog medegedeeld, dat slechts
6 leerlingen zich voor het vervolg-onder
wijs hadden aangemeld, zoodat van het
geven daarvan van gemeentewege niets zal
komen. Het aanbod van dhr. J. de Jonge,
hoofd der o. 1. school om bedoeld onder
wijs geheel gratis aan die leerlingen te
geven werd echter dankbaar aanvaard,
zoodat zij nu toch nog daarvan zullen
kunnen profiteeren. Tenslotte werd op
voorstel van dhr. Meulenberg besloten
zich nogmaals tot Ged. Staten te wenden
met het verzoek de vate te mogen ver
koopen. Hierna sluiting.
Middelburg. De meelfabriek alhier,
evenals die te Rotterdam en te 's Herto
genbosch behoorende aan de Vereenigde
Bakkers, heeft zoo weinig te doen, dat
de werklieden, ongeveer 60 man, tegen 22
dezer, ontslag is aangezegd, dit in ver
band met den opzegtermijn van 14 dagen.
De kans blijft echter nog bestaan, dat het
ontslag wordt ingetrokken, als tijdig
nieuwe orders binnenkomen.
beslagen tong, een voortdurend onaange-
namen smaak, tragen stoelgang en een
opgeblazen gevoel. Gebruik hiertegen de
zonder eenig kramp werkende Mijnhardt's
Lax eer tab let ten. Doos 60 ets. By apoth,
en drogisten.
STADS-NIEUWS.
Schuttershof.
STATEN-GENERAAL.
TWEEDE KAMER.
De Tweede Kamer 'heeft Donderdag
middag de nieuwe Tariefwet aangenomen
met 5739 stemmen, rechts tegen links.
Voorts werden aangenomen enkele klei
ne wetsontwerpen, o.a. dat tot aankoop
van het terrein groot 17 H.A. aan den
weg tusschen Middelburg en Vlissingen
voor eien vliegveld en dat tot afschaffing
der waarschuwingen bij de invordering
der directe belastingen met verlenging van
den termijn der aanmaningen van 3 tot 10
Z. h. s. werd het wetsontwerp i.z.
den postcheque- en girodienst aangenomen,
nadat de heer Boon (v.b.) geklaagd had
over de afschaffing van de rente-ver
goeding voor deposito's.
Daarna werden de alg. beschouwingen
over de Staatsbegrooting geopend, dit
maal door den heer Schaper (s.d.), wel
ke het huidige kabinet kenschetste als
een kabinet van handelsreizigers en een
militaristisch kabinet.
GEMENGD NIEUWS.
terdam, opgedragen door de Ned. Ra
paille Staatspartij.
Art. 1. De arbeid is als genoegen te
beschouwen en uitsluitend als tijdverdrijf
op te vatten. Iedere inspanning is ver
boden en wordt met onmiddellijk ontslag
gestraft.
Art. 2. Het begin van den arbeidstijd
wordt aan den werkman zelf overgelaten.
Voor den aanvang van het werk worden
koffie, thee, boter en kadetjes beschik
baar gesteld.
Art. 3. Iedere arbeider behoort in on
berispelijke kleeding met boord en das
te verschijnen. Het dragen van schoen
werk met doorgesleten zolen en scheeve
hakken is streng verboden. Bij eventueel©
„dallas" is de gemeente verplicht dade
lijk in te grijpen en haair arbeider naar
de laatste mode op maat vervaardigde
kleeding gratis te verstrekken.
Art. 4. Iedere arbeider ontvangt een
minimumloon van f 10 per dag met vrij
en kost, sigaren en bier. Jubilarissen,
d.w.z. arbeiders, die meer dan 1 jaar bij
de gemeente werken, hebben recht op
vervoer per automobiel van en naar hun
werk.
Ter gelegenheid van de Toondagen vin-
jden in het Schuttershof eenige Bals plaats
en wel op 18 en 25 November.
Het bekende Jazz-band strijkje van
het 6e Regiment uit Breda, dat zich met
de Veetentoonstelling zoo schitterend van
zijn taak kweet, zal voor de muziek zorgen
De Bals in het Schuttershof plegen
een gezellig en druk karakter te dragen.
Ook ditmaal zal het er ongetwijfeld vol
zijn. Voor bijzonderheden zie men de
annonce. I j
vn k k l l e rs v k k k ee 1gix g
Donderdagavond om 8 uur werd een
vergadering gehouden van de winkeliersi
van de 's Heer Hendrikskinderenstraat,
waar besloten werd tot het oprichten eener
winkeliersvereeniging. Het doel van deze
vereeniging is, de winkelnering in deze
straat te bevorderen. Tot bestuursleden
werden gekozen: de heeren L. G. Witte,
voorzitter; M. C. v. d. Ende, secre
taris en M. Arnoldi, penningmeester. Be
sloten werd nog tot het houden van een
St.Nicolaaswinkelweek. Om lOuur ging de
vergadering, welke zeer goed bezet was
uiteen.
Doordat eenzelfde advertentie
3 maal geplaatst 2 maal
wordt berekend, is de prijs
per regel slechts 16 cent.
In den hals geschoten
Donderdagavond heeft in de villa Habia
Perkara, aan den Haagweg te Leiden, de
student B. A. P. spelenderwijs zijn huis
juffrouw, mej. De V., met een buks in den
hals geschoten. In zorgwekkenden toestand
is zij naar het Elisabethsgasthuis vervoerd.
Een plattelander geplukt.
Een aardappelkoopman uit Eext maakte
een autotochtje met enkelq-. Leeuwarders,
op welk tochtje stevig gedronken werd.
Toen de koopman flink onder den invloed
van drank was geraakt, zette men hem uit
de auto op straat, waar hij door de Leeu
warder politie in den vroegen morgen werd
aangetroffen. Toen de man ontnuchterd
was, deed hij de onaangename ontdekking,
dat hij van zijin gouden horloge en een som
gelds was beroofd. De politie meent, de
daders op het spoor te zijn.
Auto ongeluk.
Een zeer ernstig automobiel-ongeluk
heeft er Woensdagavond plaats gehad bij
OrLy, aan den straatweg naar Fontaine-
bleau. Een chauffeur wilde met zijn wagen
tusschen twee andere auto's doorrijden.
Er ontstond een botsing, waarbij een der
twee auto's en de auto van den onvoor-
zichtigen chauffeur omsloegen; bovendien
geraakte de auto die het ongeluk veroor
zaakte in brand. Een der inzittenden is
gedood, zes menschen zijn gekwetst, van
wie sommigen ernstig.
Hoe langer hoe gekker
De ,,heer" Coremans, lid van den ge
meenteraad van' Rotterdam, heeft den vol
genden brief aan den burgemeester dier
gemeente doen toekomen:
Edelachtbare heer, Ik wenschte in de
eerstvolgende openbare vergadering het
volgende nader toe te lichten:
Nieuw reglement voor loon- en ar
beidsvoorwaarden voor de gemeente Rot
in den morgen van den 8sten dezer in het
spoorwegstation vastgesteld, dat er des
nachts was ingebroken. De politie telegra
feerde dadelijk de lijn langs, wat tot ge
volg had, dat twee verdachten te Hoorn
uit den eersten trein werden gehaald en
aangehouden. Men vond op hen voorwer
pen van de inbraak afkomstig. Later is
gebleken, dat de aangehoudenen, J. V.
en H. S., beiden te Amsterdam woonach
tig, vermoedelijk ook inbraak hebben ge
pleegd te Blokker, in het Gooi en in
nog enkele andere plaatsen.
- go millioen steenen verloren ge -
gaan.
Door het hooge water zijn op de Gel-
dersche steenovens langs Waal en Rijn,
van Nijmegen tot Lobith bijna 15 mil
lioen steenen verloren gegaan. Van de
geheele Nederlandsche jaarproductie langs
de oevers van de groote rivieren wordt
het verlies aan steenen geschat op 50
millioen stuks. Volgens deskundigen wordt
de schade op 1 millioen gulden geschat.
Het water zakt thans.
Etn driftige koetendrijver.
De 15j-arige W. v. d. H. reed op zijn
fiets over den Schieweg te Rotterdam,
voorbij een koppel runderen. De dieren
werden eenigszins schichtig, waarover de
ledrijver J. P. uit Kethel zich zóó drif
tig maakte, dat hij den jongen met zijn
fiets en al in de Schie wierp. De jongen
kon zich gelukkig zwemmende redden.
Zijn fiets is echter gezonken. Tegen den
veehouder is proces-verbaal opgemaakt.
Art. 5. Van 9 tot 10 is het ontbijt-
tijd en wordt er koffie, room, eieren
zalm, enz. geserveerd. De gemeente is
verplicht, dit alles precies na te komen.
Art. 6. Gedurende den werktijd mag
er gezongen en gefloten worden. Wordt
er een volkslied of populaire straatdeun
gezongen, dan is iedere arbeider verplicht
naar krachten mede te zingen.
Art. y. Van 12 tot 2 wordt het middag
maal opgediend en naar het seizoen wor
den spijzen als gans, hazepeper, eng. op
gediend. Bovendien ontvangt ieder arbei
der 3 liter bier.
Art. 8. Van 2 tot 4 wordt koffie ge
dronken met daarbij te presenteeren koek
jes en gebak.
Art. 9. Om 5 uur wordt „afgenokt"
en koude schotels voor afscheid aangebo
den. Bij het verlaten van de werkplaat
sen is de opzichter of de chef verplicht
iederen werkman de hand te drukken en
in naam van de gemeente zijn besten
dank uit te spreken voor de opofferende
vlijt bij den arbeid betoond.
Inbrekers gepakt.
Te Hoogkarspel, bij Enkhuizen, werd
INGEZONDEN STUKKEN.
(Buiten verantwoordelijkheid der Red.)
Emigratie van Holiandsche Land
bouwers. Hoe zij zich dienen voor
te bereiden.
De emigratie-Centrale Holland zendt
ons het volgende:
In een Landbouw vergadering, dezer da
gen te Utrecht gehouden bracht de voor
zitter, L. baron van Voorst tot Voorst,
lid van de Tweede Kamer, bij een bespre
king over den economischen toestand van
den Boerenstand o.a. in het midden, dat
hier te lande reeds een tekort van 15000
boerderijen bestaat.
Er zit dus niet veel anders op, dan
dat de landbouwers verhuizen naar lan
den, waar wèl bouwgrond beschikbaar
Tot die landen behooren o.a.: Canada,
Amerika, Australië, om ons nu alleen
maar te bepalen tot de Engelsch spre
kende landen.
Uit ons land vertrokken dit jaar reeds
pl.m. 1500 personen naar Canada. Maar
dit aantal is nog zeer gering in verband
met de onmetelijke gronden, die nog in
cultuur genomen kunnen worden en slechts
wachten op „den boer met zijn ploeg
of tractor".
Wie werken kan en wil, het boerenvak
verstaat en daarbij wat Engelsch spreekt
om zich wat gemakkelijk onder de Cana-
deesche bevolking te kunnen bewegen, wat
DOOR J. AB UTRECHT DRESSELHU1S.
(Nadruk verboden.)
GODSDIENSTIGE GESTICHTEN.
Dc kapel op Dij kwel kunnen wij beschouwen als de
moeder der verdere rondom gelegene geestelijke gestichten
en inrigtingen, d»c ook aan baar ondergeschikt waren. Gedu
rig uitgebreid en verfraaid stond zij eindelijk daar als een
fraai heiligdom der H. Maagd toegewijd, voorzien van een
drietal vikairicn, en ten jare 1503 door Ambachtsheeren nog
met een kapittel van elf kanoniken begiftigd.
De meestvmerkwaardige telg dezer moederkerk was gewis
het klooster „Jerusalem", ten O. van Bieselinge, voor ade-
lijke jonkvrouwen, waarschijnlijk in het begin der 13e eeuw
opgetrokken, sedert zeer beroemd en rijkelijk begiftigd ge
worden, ja zelfs in 1251, met het patronaatregt (regt om de
geestelijken te benoemen) over de kerk te Schore beschonken.
Der afhankelijkheid moede streefde het in de 16e eeuw
naar vrijheid. Een gedeelte der Ambachtsheeren van Kapelle
en Biezclinge, in de laatste plaats woonachtig, verzocht op
goede gronden, dat de kapel van Bieselinge tot eene parochie
kerk verheven mogt worden. De andere heeren, die te Kapelle
hun verblijf hielden, ondersteund door het aldaar gevestigd
kapittel, verzetteden zich op de hevigste wijze tegen dit ver
zoek. Men werd, gelijk het doorgaans gaat, van weerskanten bitter
Alle pogingen tot vergelijk mislukten. Eindelijk maakte Kei
zer Karei V op uien 17 April 1529 aan dit gehaspel een
einde, door te beslissen, dat de kerk te „Bieselinge" eene
parochiekerk zoude zijn, maar tevens ondergeschikt blijven
aan het kapittel der moederkerk te „Kapelle", hetwelk ook
twee derde van alle inkomsten zoude genieten, doch tevens
verpligt wezen bij de twee, reeds aanwezige kappellanen,
eenen bekwamen pastoor of priester te zenden, die het overige
derde deel der inkomsten genieten zou, maar door de inge
zetenen te Bieselinge van eene bekwame pastorie voorzien
moest worden. Men had er echter van deze bepalingen
niet lang genot. De in deze eeuw zich uitbreidende kerkher
vorming won ook hier veld. Op den 1 Dec. 1578 werd voor
Kapelle en Biezelinige een Hervormd Predikant benoemd,
en de eerste Zuid-Bevelandsche klassikale vergadering werd
te Kapelle gehouden, op den 4 Mei 1579.
HANDEL EN NIJVERHEID.
In den ouden tijd was dus deze heerlijkheid eene der aan
zienlijkste in dezen oord, en, bloeijende door handel en fabrie
ken, betwistte zij langen tijd zelfs aan de steden den voorrang.
Dc haven van Bieselinge, reeds ten jare 1300 een der meest-
gezochte op de zuidkust van het eiland, was nog in de 16e
eeuw eene der besten in deze streken, en droeg niet weinig
bij om de vrije weekmarkt, welke door Hertog Willem van
Henegouwen in 1339 aan dat dorp vergund was, te verlevendi
gen. De haven zelve is bedijkt op octrooi der Heeren Staten
van den 2 Julij 1717. De latere aanwassen zijn in 1755 in
den Willem Anna Polder opgenomen. Met goedvinden van
Hertog Albert werd de heerlijkheid in 1363 van eigene wetten
(keuren) voorzien, dooh zij kon het op den duur niet ophalen
tegen het naburige, 's Vorsten bijzondere bescherming ge
nietende, Goes. Ik zal u daarvan een staaltje mededeelen.
De stad Goes wist ten jare 1407 van Graaf Willem het
voorregt te verwerven, dat geen ingezeten ter plaats, op
zware boete, voor een penningwaarde vleesch of bier buiten
het regtgebied der gemeente zou mogen koopen; noch iets
elders doen weven of vollen. Dit laatste moest blijkbaar
strekken, om de lakenweverij, die in sommige der aanzien
lijkste dorpen, en vooral te Kapelle, sterk gedreven werd,
zoo veel mogelijk naar Goes te trekken. Daar dit evenwel niet
geheel lukken wilde, ging men in 1451 een stap verder. Men
wist van den Hertog brieven te verkrijgen, bij welke bevolen
werd, dat, buiten de ingezetenen niemand te Goes laken
uitsnijden mogt, behalve bij gelegenheid der jaarmarkten. Die
van Kapelle begrepen, dat dit voornamelijk tegen hen gerigt
was, en kwamen derhalve tegen dit voorregt op. Zij toonden
Philippus aan, dat binnen hunne parochie en in de omlig
gende dorpen vele lakenweverijen waren, door welke het
grootste gedeelte der ingezetenen in meerdere of mindere
mate bestond, dewijl zij van ouds gewoon waren hunne stof
fen, bij stukken, ook te Goes, ter markt te brengen, en open
lijk bij lappen van tien ellen tevens te veilen. Bleef hun dit
verboden, dan zouden hunne plaatsen te niete gaan, vermits
de gegoeden gedwongen zouden zijn, om naar elders te ver
huizen, en de min gegoeden door dit vertrek en het daaruit
voortvloeijend gemis aan werk, tot den bedelstaf worden
gebragt. Do Goesenaren trachten daarentegen wel te betoogen,
dat de welvaart van hunne stad afhing van het handhaven
dezer vergunning; dat de lakenweverijen binnen hunne wallen
zouden veirloopen, indien er lakens van Kapelle binnen ge
bragt mogten worden; dat het arbeidsvolk zou vertrekken,
en daar door een belangrijk nadeel aan de stedelijke inkomsten
worden toegebracht, en meer dergelijke. Doch 's Hertogs
Raden begrepen het anders. De uitspraak was, dat die van
Kapelle hunne lakens, welke nogtans door een of twee aan
hangende zegels in lood kenbaar moesten wezen, bij het stuk
zouden mogen binnen brengen, en op den wekeiijkschen markt
dag, evenwel niet minder dan bij vijf ellen tevens, verkoopen
in een huis binnen Goes, door de regeering aan te wijzen, en
ter meerdere onderscheiding voorzien van een uithang
bord met het opschrift1;
Lakenen te koop, die ter
Kapelle gemaeckt sijn.
De buitenlieden zouden daarvoor jaarlijks eene zekere som
aan de stad uitkeeren. Weigerde echter de rogeering zooda
nig huis, dan mogten zij hunne waren op do markt uitveileo.
Hoe gunstig dit besluit ook in den eersten opslag schijnen
mogt, in dit geding lag evenwel de eerste oorzaak van het
verdorren van dezen tak van nijverheid, die in de volgende
eeuw, gedurende den strijd tegen Spanje, geheel wegstierf.
(Wordt vervolgd).
